Br |
Srpski |
Vlaški |
Komentar |
Vrsta |
Odobreno |
Akcija |
|||||
1 | S-auđe da nu sa vĭađe. | (zagonetka) | [Vidi] | ||||||||
2 | Ako hoćeš da budeš gazda, ne možeš svake večeri da legaš u svoj krevet. | Dakă vrĭeĭ să fiĭ gazdă, nu puoț în tota sara să traź la patu tĭeu. | Bogațîĭa kată să fiĭ drumaș, șă atunśa duormĭ un-će prinđe nuapća. — Bogatstvo traži da budeš putnik, a tada spavaš gde te uhvati noć. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
3 | Ako ima dana, ima i leka. (Srp. paralela: Ako ima veka, ima i leka). | Dakă ĭastă ḑîļe, ĭastă şî ļak. | Lu kare Ursa a ursat sî traĭaskă măĭ mulće ḑîļe đi kît śe ţîńe buala, buala o să trĭakă, ĭel sa skuală, ş-o sî măĭ traĭaskă. — Kome je Sudbuna odredila da živi veći broj dana nego što traje bolest, on će ozdraviti, i živeče još. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
4 | Ako imaš svoga, imaš i boga. | Dakă aĭ pi a tĭeu, aĭ şî pi dumńeḑău. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
5 | Ako je star, niko ga neće u loncu kuvati. | Dakă ĭe batrîn, ńima no-l puńe în uală să-l fĭarbă. | Aşa ḑîk muĭeriļi, mîritaće dupa uamiń batrîń. — Tako govore žene udate za starije muškarce. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
6 | Ako koza laže, ne laže rog. | Dakă minće kapra, nu minće kuornu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
7 | Ako lažem, dabogda nikad ne dohvatio sunce nogama, ni mesec rukama. | Dakă mint, dabuogda să nu măĭ ažung suarļi ku piśuarļi, ńiś luna ku mîna. | Kînd vrunu sa žuară đin glumă. — Kad se neko kune u šali. | (kletva) | [Vidi] | ||||||
8 | Ako ne možeš ruku da mi pružiš, ne moraš da me gurneš. | Dakă nu puoț să-n daĭ mîna, nuĭe muara să ma-npinź. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
9 | Ako probiram pare i ljude, žene ne probiram. | Dakă aļeg đin bań șî đin uamiń, đin muĭerĭ n-aļeg. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
10 | Ako sam Ciganin, nisam ćuran. | Dakă mis țîgan, nu mis kurkan. | Spuńe țîgańu kînd vrunu ăl înfruntă. Vrĭa să spună kă nuĭe pruost, kî ĭe uom înțaļes ka tuot natu. — Kaže Ciganin kad ga neko uvredi. Hoće da kaže da nije budala, da je čovek razuman ko i svako. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
11 | Ako se povedeš za ludakom, luđi si od njega. | Ći ĭaĭ dupa-l naruod, măĭ naruod iș đi kît ĭel. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
12 | Ako se ti čuvaš, i bog te čuva. | Dakă ći pazășć tu, șî dumńeḑîu ći pazîașće. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
13 | Ako ti ruku ne pružam, ne moram da te gurnem. | Dakă mînă nu-ț dau, nuĭe muara să će-n ping. | Dakă nu puoţ să ažuţ la uom kînd kată vro ažutuare đi la ćińe, tu nu-l înpinźa să-ĭ fiĭe şî măĭ grĭeu. — Ako ne možeš da pomogneš čoveku onda kad od tebe traži neku pomoć, ti nemoj da ga odgurneš, da mu bude još teže. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
14 | Ako trudnica ukrade nešto, to što je ukrala javlja se kao znak na telu deteta, i ostaje na njemu do smrti. | Dakă muĭarĭa înkarkată fură śuava, aĭa ś-a furat sa faśe-n sămn pi statu kopiluluĭ, șî ramîńe pi ĭel pănă la muarće | (verovanje) | [Vidi] | |||||||
15 | Ako žena ne valja, bolje da joj umre čovek. | Dakă muĭarĭa nuĭe bună, măĭ bińe să-ĭ muară uomu. | Uomu ĭe gazda muĭeri. — Muž je ženin gospodar. On odgovara za nju. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
16 | ALA IZ KLENA | ALA ĐIN ŹUGASTRU | (verovanje) | [Vidi] | |||||||
17 | ALA SA VELIKIM UŠIMA | ALA KU URĬEKIĻI MARĬ | Desanka lu Boža Kići (n. 1936) đin Tanda, satu đin rauonu Rîu Porĭeśi, opşćina Buor, puvestîaşće în graĭu iĭ, povasta „Ala mare, ku o urĭake aşćernută, şî ku una astrukată”. — Desanka Jović (r. 1936) iz Tande, sela u Porečkoj Reci (oština Bor), priča na svom dijalektu bajku „Velika ala, koja jedno uvo prostire, a drugim se pokriva”. | (bajka) | [Vidi] | ||||||
18 | Baba u šumi sikilj iskezila. | O babă-n duos ku ļińđiku skuos. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
19 | Bacio kašiku na tavan. (Umro je, ne treba mu više.) | A lupadat ļingura pi puod. (A murit, nu-ĭ măĭ trîabe.) | S-a ḑîs vrodată, đ-a ăla kare a murit. — Govorilo se nekada, za onoga ko je umro. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
20 | Badava imam boga, kad nemam svoga. | Đ-a fĭeća am pi dumńeḑău, kînd n-am pi a mĭeu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
21 | Badava imaš Boga kad nemaš svoga. | Điźaba ăĭ pe Dumńeḑău, kînd n-aĭ pe al tău. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
22 | Badava imaš Boga, kad nemaš svoga. | Đafĭeća aĭ pi Dumńeḑău, kînd n-aĭ pi a tĭeu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
23 | BAJALICA OD IZDATA | ĎESKÎNŤEK ĎE IZDAT (1) | (bajalica) | [Vidi] | |||||||
24 | BAJALICA OD IZDATA | ĎESKÎNŤEK ĎE IZDAT (2) | (Prilog u obradi) | bajalica | ne još | [Vidi] | |||||
25 | BAJALICA OD IZDATA | ĎESKÎNŤEK ĎE IZDAT (3) | (Prilog u obradi) | bajlica | ne još | [Vidi] | |||||
26 | BAJALICA OD UROKA | ĎESKÎNŤEK ĎE ĎEOĬKĬ | Bajalica se govori detetu koje plače bez prestanka. Pretpostavlja se tada da ga je „urekla” neka osoba koja ima „zle oči”, i koja može pogledom da opčini dete, bilo zbog posesivne ljubavi, bilo zbog zlobe i zavisti. | bajalica | [Vidi] | ||||||
27 | BAJALICA PROTIV BOGINJA | ĐESKÎNĆIK ĐI BUBE | Đeskînćik đi bube, kare ļi dudîĭ ku pula mare. — Bajalica protiv boginja, koje teraš muškim udom. | (bajalica) | [Vidi] | ||||||
28 | BAJALICA PROTIV BOGINJA | ĐESKÎNĆIK ĐI BUBE | (bajalica) | [Vidi] | |||||||
29 | BAJALICA ZA LJUBAV | ĎESKÎNŤEK ĎE DRAGOSŤE | bajalica | [Vidi] | |||||||
30 | BAJALICA ZA ZAPISANO | ĎESKÎNŤEK ĎE SKRISĂ | Basma se govori devojci koja želi da se uda za onoga momka koga joj je sudbina zapisala u času rođenja. Ime devojke sastavni je deo basme, da bi suđenice znale kome treba da ispune zapisanu sudbinu. (Obrada basme u toku) | (bajalica) | [Vidi] | ||||||
31 | BAJALICA ZA ZAŠTITU OD ŽIVIH VAMPIRA | ĐESKÎNĆEK ĐE MOROĬU ĂL VIU | Đeskîntă şî oameńi şî muĭeriļi. Ku bît đe śeroń şî ku briśagu. Ĭa apă orĭ kătran într-un śob în śeua. Şî dakă ĭe kătran, puńe fuok în śob şî afumă vita, om, śe-ĭ bolnav. Dakă-ĭ apă îi dă să bĭe. — Bajanje izvode i muškarci i žene. [Baje se] cerovim štapićem i nožem. Uzme se voda ili katran u neki sud. Ako je katran, metne se žar u sud i dimi stoka, ili čovek, koji je bolestan. Ako se baje vodom, daje im se da piju. Sursa: Anuarul1942, p. 370 | (bajalica) | [Vidi] | ||||||
32 | BAJALICA ZA „ODVEZIVANJE” SUĐENIKA | ĎESKÎNŤEK ĎE ĎEZĻEGAT SKRISA | Baje se osobi koja je dugo u bezbračnom stanju, ili nema sreće u braku. Smatra se da je neka vračara, po nalogu njenoga neprijatelja, bacila čini i vezala onu drugu osobu koju je Sudbina predodredila da bude njen bračni drug. Ovim bajanjem oslobađa se „skrisa” takve osobe, čime se otklanja prepreka za zasnivanje bračne zajednice u skladu sa onim što im je Subdina „zapisala” u času njihovog rođenja. | (bajalica) | [Vidi] | ||||||
33 | BAJALICA ZA „ZAPISANO” | ĐESKÎNĆIK ĐI SKRISĂ | Baje se momku ili devojci koji su sazreli za brak, ali nemaju ozbiljniju vezu. (Obrada basme u toku) | (bajalica) | [Vidi] | ||||||
34 | BAJALICA „OD BOLJKE” | ĎESKÎNŤEK „ĎE BOALĂ” | Bajalica „od boljke” (padavice, epilepsije). | (bajalica) | [Vidi] | ||||||
35 | BAJANJE REŠETOM ZA OMRAZU | ĐESKÎNĆIK ĐE МÎRZĂ KU ŚURU | Kum sa đeskîntat ku śuru đe mîrză. — Kako se rešetom bajalo za omrazu. | (bajalica) | [Vidi] | ||||||
36 | BAJANJE SA ŽIVOM | ĐESKÎNĆIK KU ARŹINTO-L VIU | (bajalica) | [Vidi] | |||||||
37 | BAJANJE ZA ZAPISANO (SA ĐAVOLIMA KOD VRBE) | ĐESKÎNĆIK ĐI SKRISĂ (KU DRAŚI LA SALKĂ) | Rumîńi a krĭeḑut kă uomu traĭaşće kum ĭ-a skris ursatuoriļi kînd s-a naskut. Kînd traĭu dă la rău, măĭ mult ku suoţu, atunśa babiļi sokoćesk kă suoţu nuĭe al ursat, numa vrunu altu, da skrisa luĭ traĭaşće în alt luok, ku alt suoţ, ş-aĭa traĭaşće ĭară rău. Đeskînćiko-sta, ku draśi la salkă, trăbe să înparekĭaḑă pi aăĭa kare sînt ursaţ să fiĭe parĭake. Fiva unđ-o fi. Dakă sa đeskîntă ku draśi, đeskînćiku nuĭe „ku al rău”, kă aiśa draśi ažută sî sa-ntuarkă traĭu la kaļa ursată, kî numa atunśa ĭe pi plaku lu dumńeḑîu. | (bajalica) | [Vidi] | ||||||
38 | BAJANJE ZA ZUBOBOLJU | ĐESKÎNĆIK ĐI MASAUĂ | (satira) | [Vidi] | |||||||
39 | Bako, bako, što si mi rodila majku, da se ja mučim sada? | Mamă, mamă, śe fakușăș pră muma să ma kinuĭ ĭo akuma? | (kletva) | [Vidi] | |||||||
40 | BALADA O BABEJIĆU | KÎNĆIKU LU BĂBĂU | (balada) | [Vidi] | |||||||
41 | Bare da bude, a žabe će se skupiti. | Baltă să fiĭe, da bruoşćiļi sa adună. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
42 | Batina zemlju drži. | Bîtu țîńe pomîntu. | Numa ku sîla şî ku bataĭa sa ţîńe rîndu întra lumĭe pi pomînt. — Samo silom i batinom održava se red među ljudima na svetu. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
43 | Batrga se u izvoru, Kao da je na umoru, Ti ga vrebaš na pomolu. | Rakaĭ-bikaĭ pin izvuară, Or sî ĭasă, or sî muară, Da-l aşćeț ku gura guală. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
44 | BELMUŽ | BALMUȘ | (obicaj) | [Vidi] | |||||||
45 | Bem ti mater u pičketinu! | Futuț pizduońu mînta! | (psovka) | [Vidi] | |||||||
46 | Bem ti usud u dupe! | Futuĭ fata-n kur! | (izreka) | [Vidi] | |||||||
47 | Bemte u dupence, mrtvog. | Futuće-n kuriț, muort. | (psovka) | [Vidi] | |||||||
48 | Bemti sudbu što ga dade! | Futuĭ fata kare ăl đață! | (psovka) | [Vidi] | |||||||
49 | Besposleni pop krsti svoja muda. | Puopa fara lukru îş boćaḑă kuaiļi. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
50 | Bez rakije veselje nije. | Fara rakiĭe nuĭe visaļiĭe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
51 | Bezglavi konj na putu bez trave. | Kalu fara kap pi drum fara ĭarbă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
52 | Beži kao pokisla mačka. | Fuźe ka mîța udă. | (izraz) | [Vidi] | |||||||
53 | Bežiš od đavola, naletiš na vraga. | Fuź đi draku, daĭ đe prokļetu. | Đi rău nu puoţ sî skîăpĭ. — Od zla ne možeš uteći. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
54 | Biješ samar da oseti kobila. | Baț samaru să priśapă nalba. | Kînd în taĭnă daĭ în okuol, să nu sa priśapă śe vrĭeĭ sî ḑîś, kum ĭapa nu priśape ńimika kînd daĭ în samar. — Kad se u razgovoru okoliši, da se ne oseti šta želiš da kažeš, kao što kobila ne oseća ništa kad je udaraš po samaru. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
55 | BILI JEDAN DED I BABA | A FUOST UN MUOȘ Ș-O BABĂ | (satira) | [Vidi] | |||||||
56 | Blago tebi što si imao sreću da izbegneš zlo. | Blagu șî feriku đi ćińe k-aĭ skapat đi rău. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
57 | BLAGOVESTI, BLAGOVESTI! | BLAGOVĬAȘĆE, BLAGOVĬAȘĆE! | (satira) | [Vidi] | |||||||
58 | Bliži su ti zubi nego roditelji. | Măĭ apruapiĭe đințî đikît parințî. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
59 | Bodlja crvena, starcu u dupe nabijena. | Un țaruş ruoşu în kur la muoşu. | Kaldarĭa la kamin, atîrnată pi ḑalarĭ, da supt ĭa arđe fuoku. — Bakrač na kaminu, okačen o verige, a pod njim gori vatra. | (zagonetka) | [Vidi] | ||||||
60 | Bog ga ubio, da ga ubije. | Bată-l domńeḑău, să-l bată. | (kletva) | [Vidi] | |||||||
61 | Bog te pokriva ponjavom, a đavo otkriva, i bije doboš za tobom da ti se ljudi smeju. | Dumńeḑîu ć-astrukă ku pîătura, da draku ći đestrukă, şî baće tuoba dupa ćińe sî sa rîdă lumĭa. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
62 | Bogatstvo stoji na jednoj nozi, a siromaštvo na sve četiri. | Gîzdariĭa stă într-un piśuor, da sîraśiĭa în tuaće patru. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
63 | Bol boluje, a džak prazni. | Buala boļiaşće, da saku goļaşće. | Đa-ĭ bolnav pi minśună, kare sa vaĭtă kî sînt bolnavĭ, da nu ļi ńimika, kî manînkă parĭake ku aĭ sînatuoş. — O lažnim bolesnicima, o onima koji se neprestano vajkaju da su bolesni, a nije im ništa, jer jedu jednako kao i zdravi. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
64 | Bolest da ne kriješ, jer će sakriti ona tebe. | Buala să nu pituļ, kă ći pitulă ĭa pi ćińe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
65 | Bolje čučni, i sagni se, jer ti viri vrh šubarice! | Măĭ ćușćiș, măĭ pićiș, kî sa vĭađe vîru la kăśuļiș! | Glumă ku aăĭa kare sa pitula, ginđind kă nu-ĭ vĭađe ńima. — Šala sa onima koji se kriju, misleći da ih ne vidi niko. | (izraz) | [Vidi] | ||||||
66 | Bolje je s kurcem u pički, nego s motikom na ramenu. | Măĭ bun ku pula-n pizdă, đi kît ku sapa pi umăr. | Aşa a vorbit vrunu đi Mărilońi în Măĭdan. — Tako je govorio neko od Marilovih u Majdanpeku. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
67 | Bolje pijan pod krevetom, nego bolestan na krevetu. | Măĭ bińe bat supt bat, đikît bolnau în pat. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
68 | Borindeu je zlo za dupe. | Borîndău faśe kuru rău. | Borîndău ĭe un fĭeļ đi mînkare kare-l fak rumîńi la Kraśun, đin karńe șî sînźe đi puork, șî fańină đi kukuruḑ. Kare-l manînkă măĭ mult, o să aĭbă nakaz kînd sa duśe pintru ĭel. — Borindeu je vrsta hrane koju spremaju Vlasi za Božić, od svinjskog mesa i krvi, i kukuruznog brašna. Ko ga jede previše, imaće problema kad vrši veliku nuždu. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
69 | Božja priča | Povesťa lu Dumńezău | Fragment bajalice koja se izgovara teško oboleloj osobi, koja se dugo muči, da joj se olakša smrt, ukoliko joj je tako suđeno, ili da se povrati i ozdravi. | (bajalica) | [Vidi] | ||||||
70 | Braća su braća dok ne dele proju. | Fraț sînt fraț pănă nu-npart turta. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
71 | Braća su braća dok ne počnu da dele hleb. | Frațî sînt fraț pănă nu-nśiep să-npartă pîńa. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
72 | Bradati čiča svinje* u šumu tera. | Un muoş barbuos, mînă puorśi-n duos. | *svinje = vaške | (zagonetka) | [Vidi] | ||||||
73 | BRDO J’ BRDO, A DOLJA DOLJA | ĐALU Ĭ’ ĐAL ŞÎ VAĻA Ĭ’ VAĻE | Kînćik dă dragusta, kare laptari l-a ḑîs pănă s-a žukat în uoră. Spuńe kî ĭe mîndriĭa muĭerilor şî dragusta dă veśiĭe. — Pesma koju su laptari pevali uz igranje kola. Govori o tome da su ženska lepota i ljubav večne. | (lirika) | [Vidi] | ||||||
74 | Brk usuče, u rupu se uvuče. | Mustața susuļi, în gaură stupi. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
75 | BRZO, BRZO, TALJIGAMA | DURA, DURA, KU KARUŢA | (uspavanka) | [Vidi] | |||||||
76 | Bubica mala, dupe ti podiže. | O gongiță mikă, đi kur ći rađikă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
77 | Budale se ne seju, one same niču. | Aĭ pruoşć nu sa samînă, iĭ rasăr sîngurĭ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
78 | Budi brat i s đavolom, dok brvno ne pređeš. | Fîće fraće şi ku draku pănă nu treč punća. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
79 | Budi miran s ’prednje’ strane. | Fi kuminće đinainće. | Nu da să ći tragă la vrun rău ăĭa kî iș voĭńik. — Ne dozvoli da te navuče na neko zlo to što si muško. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
80 | Budi miran, jer ću ti nabiti glavu u vodenični badanj. | Fi kuminće, kă ći bag ku kapu în buduruoĭu muori. | (psovka) | [Vidi] | |||||||
81 | Budi mudar kao pre, a ne glup ko što si bio. | Fi kuminće ka nainće, nu fi pruost kum aĭ fuost. | Glumă întra prĭaćiń. — Šala među prijateljima. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
82 | Budi uz ono što čioni većina, ne trči za ludom koja predvodi. | Fi ku aĭa śe faśe lumĭa multă, nu aļerga dupa-l naruod înainće. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
83 | Budna pažnja izbegne zlu sudbinu. | Paza bună petrĭaśe primĭažđa rîa. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
84 | BАBА МАRТА SА DVANAEST KОŽUHА | BABA MARTA KU DOĂSPRÎAŚE KOŽUAŚE | (mit) | [Vidi] | |||||||
85 | CAR I VODENICA NA VRHU BRDA | ŢARU KU MUARA-N VÎRU ŚUOŚI | Kum un sarak a-nvaţat pi ţaru kă n-a lukrat bun. — Kako je jedan siromah naučio cara da nije radio dobro. | (legenda) | [Vidi] | ||||||
86 | Car večera, a buzdovan mu igra. | Ţaru śină, da buzduganu iĭ žuakă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
87 | Cara je daće koja se daje pokojniku na dan sahrane, i postavlja se po povratku ljudi sa groblja. | Ţara ĭe pomană kare sa dă la-l muort în ḑîua-ĭa kînd ăl îngruapă, şî sa puńe dupa śe sa-ntuarśe lumĭa đi la morminț. | (obicaj) | [Vidi] | |||||||
88 | Ciganin u selu, s hiljadu svrdla po telu. | Un țîgan în țîgańiĭe, ku o miĭe đi burgiĭe. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
89 | CIGU-LIGU | ŢÎĻIĻIU-TÎĻIĻIU | S-a kîntă la kopilol mik, kare plînźe kî ĭe đizmĭerdat. — Peva se malom detetu, koje plače jer je razmaženo. | (uspavanka) | [Vidi] | ||||||
90 | CIGU-LIGU NA PROJARI | KRŢA, KRŢA PI MALAĬ | (erotika) | [Vidi] | |||||||
91 | Cinciri-minciri* putem idu, kezalo-zubalo kraj puta vreba. | Ţințiri-mințiri trĭek pi drum, şolđa-bolđa stă supt drum. | * verovatno onomatopeja mnogbobrojnih zvončića na stadu. | (zagonetka) | [Vidi] | ||||||
92 | Cišti-fišti, ololonk-tres.* | Ţîşćo-fîşćo, ololonk-tronk. | * onomatopeje kretanja čunka i lupanje brdila na razboju | (zagonetka) | [Vidi] | ||||||
93 | Crkvi koja ti ne pomaže, nemoj se moliti. | La bisîarikă śe nu-ț ažută, nu će ruga. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
94 | Crna se koka po pepelu igra. | Gainuşă porîmbuşă, dă ku kuru pin śanuşă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
95 | Crno pseto o nebo visi. | Kîńe ńegru în śerĭ atîrnat. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
96 | Crven konj po košari skače. | Un kal ruoşu pin koşăre săre. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
97 | Crvena krava stog pojede, al se ne nasiti. | O vakă ruoşe klańa manînkă, şî nu sa satură. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
98 | Curik, curik, stani da se popnem! | Ţuĭ, țuĭ, stăĭ sî ma suĭ! | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
99 | ČAURICE, ČAURO | ĆAURIKĂ, ĆAURĂ | Un kînćiśel ruşînuos, kare la kîntat pîkurari dupa viće. — Lascivna pesmica, koju su pevali čobani. | (erotika) | [Vidi] | ||||||
100 | Čega nema tri na svetu? — Da se vratiš odakle si izašao, da oživiš posle smrti, i nema stepeništa do neba. | Śe nu ĭastă triĭ în lumĭe? — Sî ći-ntuorś đi unđe aĭ ĭeşît, sî măĭ înviĭ dupa muarće, şî nus skărĭ pănă-n śerĭ. | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
101 | Čega nema, ni car ne jede. | Śe nuĭe, ńiś țaru nu manînkă. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
102 | Čekaj, dok dođem sa vodenice. | Stăĭ, pănă vin đi la muară. | Așćată pană-m dă-n gînd. — Čekaj dok se setim, (kad u razgovoru čovek ne može dugo nečeg da se seti). | (izreka) | [Vidi] | ||||||
103 | Četiri brata pod jednom kapom. | Patru fraț supt o pîlariĭe. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
104 | Četiri brata: dva beže, dva ih jure. | Patru fraț: duoĭ fug, duoĭ aļargă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
105 | Četiri četrinke, Dve bobinke, I jedan čorombok! | Patru ćetrinkurĭ, Duauă bobiknurĭ, Şî un ćorombok! | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
106 | Četiri stoje, četiri doje, a četiri se Bogu mole. | Patru stau, patru iĭ dau, da patru sa ruagă la Dumńeḑîu. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
107 | Četiri uprta, četiri uvrta, četiri stoje, četiri doje, četiri se Bogu mole, i jedan palavrtak. | Patru propćiće, patru śuļiće, patru stau, patru iĭ dau, patru sa ruagă la Dumńeḑîu, şî un fîlfastan. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
108 | ČIČA SA TVRDOGLAVOM BABOM I ĆERKOM | MUOŞU KU BABĂ ŞÎ FATĂ TARE ĐI KAP | Povasta đi o babă ku fată kare a fuost tare đi kap, şî tuot a lukrat îndarećişļa. — Priča o babi i ćerki koje su bile tvrdoglave, i sve radile naopako. | (pripovetka) | [Vidi] | ||||||
109 | Čini dobro, kad ima s kim. | Faśe bińe, kînd are ku śińe. | Điźaba făś bińe dakă nuĭe ńima să aĭbă dobîndă đin ĭel. — Badava činiš dobro, ako nema nikog da ima vajdu od toga. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
110 | Čini ono što svi čine, ne trči za ludom što prednjači. | Fă śe faśe lumĭa tuată, n-aļerga dupa al naruod înainće. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
111 | Čovek ne polazi na put dok ne zapevaju petli. | Voĭńiku nu pļakă la drum pănă nu kîntă kokuoşî. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
112 | Čovek pije ono što ni svinje ne bi. | Uomu bĭa aĭa śe n-ar bĭa ńiś puorśi. | Đa-ĭ bĭeţîuoş. — O pijandurama. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
113 | Čovek sam sebi nanosi bol. | Uomu sîngur îș faśe buală. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
114 | Čovek se ne opameti dok se ne zaglibi u blatu. | Uomu nu sa-nvață pănă nu sa-nțapă în morśilă. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
115 | Čovek traži đavola, a ne đavo čoveka. | Uomu-l kată pi draku, da nu draku pi uom. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
116 | Čovekov trag je oko bare, ne đavolov. | Urma đi uom ĭe pi lînga baltă, nu alu draku. | Draku faśe drăkoviń kînd ăl skuaće vrîžîtuarĭa đin baltă, unđe ĭel traĭașće, șă-l mînă sî fakă rîaļe. Da pi vrîžîtuarĭa ĭară o mînă vrun uom pi bań, kî vrĭa să fakă rău la alt uom. Draku n-ar faśa ńiś un rău la ńima kînd nu la-r înđamna uomu. — Đavo pravi đavolije kad ga vračara izvede iz bare, u kojoj on živi, i tera ga da čini zla. A vračaru oper tera neki čovek za pare, jer želi da nanese zlo drugom čoveku. Đavo ne bi činio nikakvo zlo nikome, kad ga na to ne bi terao čovek. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
117 | ČUDIM TI SE, KUKAVICE | MA MIR, KUČE, ŞI MA MIR | (lirika) | [Vidi] | |||||||
118 | Čujeno i viđeno nije sve isto. | Auḑîtu ku vaḑutu nuĭe tot una. | Nuĭe tot una kînd śuava numa auḑ pin spusu lu tuoĭa, șî kînd vĭeḑ tu ku uoki teĭ. — Nije isto kad o nečemu samo slušaš kroz priče drugih, i kad to vidiš svojim očima. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
119 | Čuma te izjela! | Mînkać-ar śuma! | (kletva) | [Vidi] | |||||||
120 | Čumalka, čumalka, hvata te za vilicu i udara tobom o vrbicu. | Śumalkă, śumalkă, će prinđe đe falkă şî dă ku ćińe đi salkă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
121 | Čumu, čumicu, hvatam za vilicu i mlatim njome o vrbicu. | Śumalkă, śumalkă, će prind đe falkă, şî dau ku ćińe đe salkă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
122 | Čuvaj svoje siromaštvo, i nikog se ne boj. | Paza sîraśiĭa tĭa, șă nu ći ćemĭa đi ńima. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
123 | Ćeramidar sa ćeramidarkom, sede u kući ćeramidarskoj i govore ćeramidarski. | Un kîrîmidarĭ ku kîrîmidarița şîađe în kasă kîrîmidarĭaskă, şî vorbĭaşće kîrîmidarĭaşće. | (brzalica) | [Vidi] | |||||||
124 | ĆIĆIRIKA, ĆAKA | ĆIĆIRIKĂ, ĆAKĂ | (satira) | [Vidi] | |||||||
125 | Ćutanje je slatko ko med, pričanje klizavo ko led. | Taśiarĭa dulśe ka mńiarĭa, taĭna kîrśură ka saĭna. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
126 | Ćutanje pravi jebanje. | Muta faśe futa. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
127 | Da bi dete bilo zdravo, babica mu je na porođaju sekla pupak na palici jarma. | Pintru kî sî fiĭe kopilu sînatuos, muașa la nașćire ĭ-a taĭat buriku pi rastău źuguluĭ. | (obicaj) | [Vidi] | |||||||
128 | Da imaš bogatstvo i moć! | Sî aĭ averĭe şî pućerĭe! | (zdravica) | [Vidi] | |||||||
129 | Da imaš obraz makar koliko hvata vrh prsta. | Sî aĭ obraz makra kît prinđe vîru źeĭśtuluĭ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
130 | Da odeš, ženo, ko vetar, da obiđeš ceo svet; za dan i noć da obiđeš zemlje sve; a za veče i jedan dan, da izađeš iz sveta van! | Sî će duś, muĭarĭe, ka vîntu, şî sî okoļeşć tot pomîntu; đi o ḑî şî đ-o nuapće sî okoļeşć țărļi tuaće; đi o ḑî şî đ-o sară - sî ĭeş şî đin țărĭ afară! | (kletva) | [Vidi] | |||||||
131 | Da pomogne, da potraje! Da traje i napreduje! Na mnogo godina u zdravlje! | S-ažuće, să nu skurće! Să traĭaskă, şî să krĭaskă! La mulț ań ku sînataće! | Izgovara se pred početak nekog važnog posla, a redovno na slavi („prazńiku, sîmtu”), prilikom kucanja i ispijanja pića. | (zdravica) | [Vidi] | ||||||
132 | Da sam đavo, ne bih bio siromah. | Dakă aş fi drak, n-aş fi sarak. | Aş şći sî skăp đi la sîraśiĭe. — Znao bih kako da uteknem od siromaštva. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
133 | Da živimo život, da izjedemo proju. | Să traim traĭu, să mînkăm malaĭu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
134 | Dabogda crko onaj koji noću spava. | Dabuogda să-l ĭa muarća pi aăla kare duarme nuapća. | Oţaskă. — Hajdučka. | (kletva) | [Vidi] | ||||||
135 | Dabogda da budeš žena kad vrba bude pravila med. | Sî đa dumńeḑîu atunś sî ći faś muĭare kînd va faśa rakita mńare. | (kletva) | [Vidi] | |||||||
136 | Dabogda gde večeraš, da ne ručaš. | Dabuogda unđe śiń sî nu prînḑ! | Să n-aĭbă ńiś unđe paśe ńiś konaśe; tuot înainće să mĭargă. — Nigde da nema mira ni staništa, stalno da luta. | (kletva) | [Vidi] | ||||||
137 | Dabogda gde večeraš, da ne ručaš. | Dabuogda unđe śiń, să nu prînḑ. | (kletva) | [Vidi] | |||||||
138 | Dabogda imao samo sede u kući, a unuke nikad oko stola. | Sî đa dumńeḑîu sî aĭ tot karunț în kasă, da ńepuoț ńiśkînd pi lînga masă. | Sî-ĭ sa pĭardă samînţa. — Da mu se zatre seme. | (kletva) | [Vidi] | ||||||
139 | Dabogda kraj mog (mrtvog) oca (u zemlju) da uđeš. | Dabuogda lînga tata mĭeu sî će baź! | S-a blastîmă aăla karĭe s-anpinźe ku sîla sî s-a baźe în śeva unđe nu-ĭ luoku. — Kune se onaj ko navaljuje silom da uđe negde (ili u nešto) gde mu nije mesto. | (kletva) | [Vidi] | ||||||
140 | Dabogda mu kurac iz korena otpao. | Dabuogda să-ĭ piśe pula đin rîdaśină. | (kletva) | [Vidi] | |||||||
141 | Dabogda mu lipsali volovi u jarmu, oranje da ne završi. | Dabuogda buoĭi sî-ĭ muara în źug, aratura să nu măĭ fakă. | (kletva) | [Vidi] | |||||||
142 | Dabogda noću da te bole zubi, a danju da te žuljaju cipele. | Dabuogda nuapća să ći duară đințî, da ḑîua să ći bată papuśi. | (kletva) | [Vidi] | |||||||
143 | Dabogda samo napred išao, natrag se nikad ne vratio. | Dabuogda tuot înainće sî će duś, în urmă să ni ći măĭ întuorś. | (kletva) | [Vidi] | |||||||
144 | Dabogda ti kurac otpao iz korena! | Dabuogda s-ăț piśe pula đin rîdaśină! | (kletva) | [Vidi] | |||||||
145 | Dabogda ti lijan nicao kroz dimnjak. | Dabuogda să-ț krĭaskă kurpinu pi kuoș. | (kletva) | [Vidi] | |||||||
146 | DABOGDA TI MUŽ ŠLOGIR’O | MÎNDRO, BĂRBĂŢĂLŬ-AL TĂŬ | (lirika) | [Vidi] | |||||||
147 | Dabogda ti ne pomogli ni dan ni noć. | Sî đa dumńeḑîu sî nu-ț ažuće ḑîua ku nuapća. | (kletva) | [Vidi] | |||||||
148 | Daješ ruk, uzimaš nogama. | Daĭ ku mîna, ĭaĭ ku piśuariļi. | Kînd daĭ bań înprumut, mulț nu-ntuork pi vuorbă, numa tu aļerź să-ntuorś bańi napuoĭ. — Kad daješ pare na zajam, većina ne vraća po dogovoru, pa moraš ti da trčiš da bi vratio novac nazad. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
149 | Daješ rukom, uzimaš nogama! | Daĭ ku mîna, ĭaĭ ku piśuariļi. | Đispre împrumut. Daĭ la vrunu bań kare nu-ţ întuarśe, şî tu muara să će duś la ĭel, să ći trĭapiḑ ńiśkotrĭabă pănă iĭ skuoţ bańi. — O pozajmici. Daješ novac nekom koji ti ne vraća, pa ti moraš da ideš k njemu, da se mlatiš bez potrebe dok mu ne izvučeš novac. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
150 | Darivanjem more pređeš. | Ku darĭa trĭeś marĭa. | Ku mită trĭeś tuot. — Mitom sve prebrodiš. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
151 | DASKA SA EKSERIMA | DUASKA KU PIROAĬE | Šala (vic) na osnovu zagonetke o ustima i zubima. | (vic) | [Vidi] | ||||||
152 | Davanje i nemanje su brat i sestra. | Darĭe ku narĭe sînt fraće ku suoră. | Kînd daĭ la vrunu fîĭe śe, trăbe să baź sama la kare daĭ, kă ĭastă lume kare adîns sa faśe kă nu tîńe minće kî ļ-aĭ dat śuava, numa să nu-ț întuarkă. — Kad daješ nekome bilo šta, treba da vodiš računa kome daješ, jer ima ljudi koji se namerno prave da ne pamte da si im što dao, samo da ti ne bi vratili. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
153 | Deca su puna vragova, ko vodenica džakova | Kopiĭi sînt pļiń đi draś ka muara đi saś. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
154 | DECEMBAR, MESEC VUKOVA | ANDRĬAUA, LUNA LUPILOR | (verovanje) | [Vidi] | |||||||
155 | Dete iz sela ne učiniš brđaninom nikad. | Kopil đin sat no-l faś đi śuakă ńiśkînd. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
156 | Dete iz sela nikad ne može biti planinac. | Kopil đin sat no-l măĭ faś đi śuakă. | Kopil kare krĭaşće în sat, nu sa-nvaţă ńiśkînd să traĭaskă în munće. — Dete koje raste u selu, nikad se ne može naučiti da živi u planini. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
157 | Devet novih jaja, u devet novih lonaca. | Nuauă nuauă uauă, în nuauă nuauă uaļe | Asta sa kată să spună uomu ńikunoskut kare, vorbind pi sîrbĭașće ku Rumîńi, sa labdă kă șćiĭe rumîńașće. Atunśa vrun Rumîn iĭ spuńe: Kaži onda na vlaškom "Devet novih jaja u devet novih lonaca!" — Ovo se traži od neko nepoznatog koji se, govoreći srpski u društvu Vlaha, hvali da zna vlaški. Tada mu nekui Vlah zatraži da kaže na vlaškom "Devet novih jaja u devet novih lonaca!" | (izraz) | [Vidi] | ||||||
158 | Devet vrata, devet okna, kud god kreneš, tuda prođeš. | Noă uş, noă ferĭeşć, pi unđe daĭ, pi aśi trĭeś. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
159 | DEVOJAČKI LIK | FATA KU ĻIK | Kînťek kare îş baťe žok ďe fata ļenoasă. — Pesma koja ismeva lenju devojku. | (lirika) | [Vidi] | ||||||
160 | DOBAR DAN NA BADNJI DAN | BUNĂ ZĂUA LA AŽUN | Kînťek če kîntă kopiĭi kînd să duk ďimińaţa în koļindat ďin kasă în kasă în zăua ďe Ažun. — Pesma koju pevaju deca (kolinjdreci) kada idu od kuće do kuće obično rano ujutru, na Badnji dan | (obredna) | [Vidi] | ||||||
161 | Dobar i lud su braća. | Al bun ku al naruod sînt fraț. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
162 | Dobićeš od tri (stvari), najdužu. | Kapiț đin triĭ pĭ-a măĭ lungă. | Kînd sa svađesk pintru śuava śe trăbe să đa unu la altu. Aļi triĭ sînt kuaiļi ku pula, kare ĭe măĭ lungă. — Kad se svađaju zbog nečega što treba jedan drugom da daju. Trij stvari su muda i ud, koji je najduži. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
163 | DODOLA | PAPARUDĂ | Kînćik kare a kîntat ţîgîăńśiļi đi vrĭamĭa đi sîaśită mare. A veńit ţîganka ku fata la vrakńiţă ş-a kîntat, fata-iĭ a žukat, da muĭarĭa đin kasă a turnat apa pi ĭa. Dupa śe a gaćit kînćiku, ĭa dat kîći śeva đi mînkare. — Pesma koju su pevale Ciganke za vreme velike suše. Dolazila je Ciganka sa ćerkicom na kapiju i pevala, devojčica je igrala a domaćica je na nju sipala vodu. Posle toga joj je davala ponešto od namirnica. | (obredna) | [Vidi] | ||||||
164 | Dojenje deteta kroz gavranov kljun | Țîță la kopil pin ćuok đi korkan | Kînd sa nașće kopil voĭńiśesk, bun ĭe pănă ĭe sugarĭ să-ĭ sa đa țîță pin ćuok đi korkan, să fiĭe bun ulmaș kum ĭe korkanu, kă sa krĭađe kă aĭa pasîrĭe ulmă tuot śe-ĭ va fi bun đi mînkare. Asta ađet s-a țînut în vrĭamĭa-ĭa kînd uomu mult s-arańit ku vinatu.— Kad se rodi muško dete, dobro je dok još siše, da se podoji kroz gavranov kljun, da bude dobar tragač i nalazač kakav je gavran, jer se smatra da je ta ptica najbolji tragač i nalazač svega što je za nju dobro za jelo. Ovaj običaj se držao u vreme kada se čovek mnogo hranio lovom. | (verovanje) | [Vidi] | ||||||
165 | Dok beše slepa, beše dobra, dobi oči - nije ni za šta. | Kîn’ fu kĭară, fu bună, kîpată uokĭ - nuĭe đi ńimika. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
166 | DOK JE BILA PUNA KESA | KÎT A FUOST KESAUA PĻINĂ | (lirika) | [Vidi] | |||||||
167 | Dok je mlad, čovek je tvrde glave. (Ne sluša nikog). | Pănă ĭe ćinăr, uomu ĭe gruos đi kap. (N-askultă đi ńima). | (izreka) | [Vidi] | |||||||
168 | Dok stigneš do boga, pojedu te sveci. | Pănă ažunź la dumńeḑîu, ći manînkă sfînțî. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
169 | Dok su medveda popeli na krušku, počupali mu uši, a dok su ga sa kruške smakli, pokidali mu rep. | Pănă a suit pi urs în păr, ĭ-a rupt urĭekiļi, da pănă la dubarît đin păr, ĭ-a rupt kuada. | Dupa rat ku mńamţî, kînd a-nśeput uamiń vikļeń sî tragă unu pi altu sî sa suĭe pi skamńe marĭ, đi kare n-a fost daţ, or sî sa prindă la lukru đi kare n-avut şkuală. — Posle Drugog svetskog rata, kad su promućurni ljudi počeli da guraju jedni druge na vlast, za koju nisu bili rođeni, ili da se prime posla, za koji nisu bili školovani. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
170 | Dok ulazi, boli, a kad uđe, milo ti. | Kînd tună, ći duare, dupa ś-a tunat, țî drag. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
171 | Dolazi sa sedam vukova u zadnjici. | Vińe ku șapće lupĭ în kur. | Vińe tare mîńiuos. — Dolazi besan. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
172 | DOSETLJIVI DANČE | DANŚU AL PRIŚEPUT | Kum Danśu al Priśeput a kunoskut kukumĭelku. — Kako je Dosetljivi Danče prepoznao puža. | (vic) | [Vidi] | ||||||
173 | dosl. Slatka reč mnogo donosi. (fig.) Lepa reč gvozdena vrata otvara. | Vuorba dulśe mult aduśe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
174 | Došla je voda i na moju vodenicu. | A veńit apa şî la muara mĭa. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
175 | Došli stojko i bojko. | A veńit puļa șî suļa. | Kînd s-așćată să vină lumĭa multă, da nu vińe ńima, au kă a veńit uamiń ń-așćetaț șî ńikemaț, sa spuńe k-a veńit puļa șî suļa. — Kad se očekuje dolazak mnogih ljudi, a ne dođe niko, ili su došli nezvani i nevažni ljudi, kaže se da su došli „stojko i bojko”. | (izreka) | ne još | [Vidi] | |||||
176 | Dovoljna je jedna tojaga za kola krčaga. | Đestul ĭe o buată la un kar đi uaļe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
177 | Dronjava Ciganka sa gospodom za trpezom sedi. | O țîgankă zdrănțuruasă şîađe ku guoşći la masă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
178 | Drvo se drvetu žali, a čovek pred čovekom suze lije. | Ļemn la ļemn sa vaĭtă, da uom la uom lakrîmĭ varsă. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
179 | Drvo zaobiđeš, a o panj se saplićeš. | Ļemnu okoļeșć, da-n bușćan ći-n pĭađiś. | Ļemnuĭe mare, șă-l vĭeḑ kînd îț stă-n drum, da bușćanuĭe mik, pitulat, șă-l vĭeḑ tumu kînd daĭ în ĭel. — Drvo je veliko, i vidiši ga kad ti stoji na putu, a panj je mali, skriven, i vidiš ga tek kad udariš u njega. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
180 | Dug jezik nije dobar, jer dođu hajduci pa te ubiju. | Ļimba lungă nuĭe bună, kă vin uoțî șî će omuară. | În vrĭamĭa uoțîlor n-a kućeḑat ńima să spună śuava đi iĭ, kă dakă uoțî aud kî ĭa-ĭ pumeńit - vin șă ći omuară. — U vreme hajdučije niko nije smeo da nešto kaže o njima, jer ako hajduci čuju da si ih pominjao - dođu pa te ubiju. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
181 | Duga kosa, kratka pamet. | Păru lung, șă minća skurtă. | Sa ḑîs đi baĭeț kare în șaĭḑăśiļa pi vaku al doaḑăś a-nśeput să puarće păru lung. — Govorilo se za mladiće koji su šezdesetih godina XX veka počeli da nose dugu kosu. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
182 | Duguljasti pored zida. | Susuļaće supt parĭaće. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
183 | Dupe je najveći trošak pravi. | Kuru măĭ mare troșîk faśe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
184 | Dupe smrti, al’ ga nosiš sa sobom. | Kuru puće, ama-l duś ku ćińe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
185 | DURU, DURU, DURUJAN | DURU, DURU, DURUĬAN | Kînćik đi adurmit kopiĭi. — Uspavanka. Verbalna magijska formula kojom se podstiče rast („lastarenje”) male dece. | (uspavanka) | [Vidi] | ||||||
186 | Duša hoće, ali nema moći. | Sufļetu śĭare, da nuĭe pućare. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
187 | Duša u vetar, kosti u zemlju. | Sufļitu-n vînt, uasîļi-n pomînt. | Sa spuńe dupa povĭeşć babĭeşć kî uomu kînd muare, trĭaśe pi lumĭa-ĭa, ş-akoluo traĭaşće ka pi lumĭa-sta, numa đi vĭeśiĭe. — Komentar na bapske priče da umrli prelazi na drugi svet, i tamo živi kao i na ovom, ali večno. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
188 | Dva čabra tanana, i u njima kajgana. | Duauă śuberĭaļe pļińe đi žumerĭaļe. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
189 | Dva dobra ne idu zajedno. | Duauă buńe nu mĭerg tot odată. | Rău ku bińe sa skimbă, şî sa-npļećiesk kum ţî ursat. — Zlo i dobro se smenjuju, i prepliću kako ti je suđeno. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
190 | Dva plasta na padini stoje, a ne padaju. | Doo klaĭuță stau în rîpă, şi nu să surupă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
191 | Dva su plasta na padini, al se nikad ne prevrnu. | Duauă klăń pi o față, nu sa măĭ rastuorn ńiśkînd. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
192 | Dvanaest konja u štali, svima repovi van ispali. | Doĭsprîaśe kaĭ în ştală, tuoț ku kuoḑîļi afară. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
193 | Dve kapi žive, kud ih šaljem, tamo odu. | Duauă boboloaşă đi arźint, unđe ļi trîmĭet akolo sa duk. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
194 | Dve sestre, jedna se opasuje, druga raspasuje. | Duauă suruorĭ, una sa-nśinźe, una sa đisśinźe. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
195 | ĐAVO I BOG SADE USEVE | DRAKU KU DUMŃEḐÎU PUN BUKAĆE | Povasta lu dumńeḑîu ş-alu draku, kum a trĭekut draku kînd a vrut sî sa lasă đi drîkoviń. — Priča o bogu i đavolu, kako se proveo đavo kada je hteo da se mane đavolija. | (pripovetka) | [Vidi] | ||||||
196 | Đavo je dobar čovek, samo ga čovek kvari. | Draku ĭe bun uom, ama uomo-l strîkă. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
197 | Đavo niti ore, niti kopa, samo te podbada u zadnjicu (da činiš zla). | Draku ńiś nu ară, ńiś nu sapă, numa ći bolđaşće la kur (să faś rîaļe). | (izreka) | [Vidi] | |||||||
198 | Đavo prvo pokriva ponjavom, a posle je svuče da se sve vidi. | Draku mi-ntîń astrukă ku pătura, da pĭeurma o traźe đi tuot sa vĭađe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
199 | ĐEĐU - ZET ŽIGMANA KRALJA | ĐEĐU - ŹIŃIRĻI LU ŽÎGMAN KRAĻU | (balada) | [Vidi] | |||||||
200 | ĐIHAJ, ĐIHAJ, ĐIHAJ, ĐE | ĎIKAĬ, ĎIKAĬ, ĎIKAĬ, ĎA | Kîńťek ďe ruşińe, ďe fată kare vrea să să măriťe. — Vulgarna erotska pesmа, o devojci koja želi da se uda. | (erotika) | [Vidi] | ||||||
201 | ĐINKIN MAGARAC | MAGARĬU LU ĐINKĂ | (anegdota) | ne još | [Vidi] | ||||||
202 | Elen, belen, benbelija | Elen, belen, benbeliĭa | (brzalica) | [Vidi] | |||||||
203 | Evo je - nema je! | Ĭuoćo - nuĭe! | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
204 | Fiš-piš do Kupuzišta, klati-mlati do Palanke! | Țîș-fîș păn-la Kupuzîș, tranka-fļanka pănă la Palanka! | Za osobu koja gubi dane šetajući tamo-amo bez nekog cilja, skitara koja putuje tek da joj „dupe vidi put”, i usput „mlati praznu slamu”. Izreka sadrži „caransku” topografiju, jer su „Kupuzîș” i „Palanka” vlaška sela u Ključu: Kupuzište i Brza Palanka. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
205 | FUTROLA ZA TRNOKOP | ĆAKĂ ĐI TÎRNAKUOP | (anegdota) | [Vidi] | |||||||
206 | Gde crvenko spava, tu ne raste trave. | Unđe duarme ruĭan, nu măĭ dă buruĭan. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
207 | Gde ima jagnjadi, ima i koža. | Unđe ĭastă mńiĭ, ĭastă șî piĭ. | Muara vrun mńel sî muară, or sî sa taĭe. — Mora neko jagnje da strada, ili da se zakolje. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
208 | Gde ima ovaca, ima i mehova. | Unđe ĭastă uoĭ, ĭastă şî fuoĭ. | (anegdota) | [Vidi] | |||||||
209 | Gde je dobro, niko me ne prima, ge je zlo - samo mene ima. | Unđe bińe, nuĭe lok đe mińe, unđe rău - tot ĭeu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
210 | Gde je mnogo kočeva, jedan te ubode u zadnjicu. | Unđe mulț parĭ, unu dă şî-n kur. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
211 | Gde je vune ruke nema, gde je ruke, vune nema. | Unđe lînă nuĭe mînă, unđe mînă nuĭe lînă. | Unđe ĭe bogaţîĭe şî ĭastă đi lukru, lumĭa ļenuasă, da unđe sînt aĭ vrĭańiś kare sa-r rupĭa đi lukru, sîraśiĭe şî nuĭe đi lukru. — Gde je bogatstvo i ima posla, ljudi lenji, a gde su vrednici koji bi se pokidali od posla, siromaštvo je i posla nema. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
212 | Gde krava ima najviše mesa? — Pod kožom. | Unđe are vaka măĭ multă karńe? — Supt pĭaļe. | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
213 | Gde on kaže da je vatra, čuvaj se vode da se ne udaviš. | Unđe spuńe kî ĭe fuok, pazîaće kă apa ći-ńakă. | Đ-aĭ minśinuoș. — O lažljivcima. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
214 | Gde pase kozica, tu i jarence. | Unđe paşće kapruța, akolo şî ĭaduța. | Ne pada iver daleko od klade. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
215 | GICE KATANJICA | GIŢĂ KÎTAŃIŢĂ | (balada) | [Vidi] | |||||||
216 | Gladan ne čeka pečenje, nag ne čeka beljenje. | Flomîndu n-aşćată kuoptu, guolu n-aşćată nalbitu.1) | Uomo-l flomînd n-are kînd să aşćaće sî sa fakă mînkarĭa, sî sa kuakă malaĭu, şî alće kare-śe kare mĭerg pi rînd la prînḑ, kă muare đi fuame, da ăla śi ĭe în pĭaļa guală kată ĭut sî sa astruśe ku vro zdrĭanţă đi ţuală, nu puaće să aşćaće tuaće lukrărurļi kare s-a mînat pi rînd, ş-a ţînut multă vrĭame pănă ţuala nu s-a gaćit. — Gladan čovek ne može da čeka da se gotovi jelo, da se peče proja, i ostalo što ide po redu kad se ručava, jer će umreti od gladi, a onaj koji je nag traži samo da se brzo pokrije nekim komadom odeće, ne može da čeka sve poslove koji su se vršili redom i trajale dugo vremena dok odeća nije bila gotova. 1)Nalbitu (beljenje platna) bio je jedan od mnogih poslova u toku starinskog načina izrade odeće. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
217 | GLEDAM SVOJU ORANICU | KÎND M-A UĬT PI LUOK LA VAĻE | (satira) | [Vidi] | |||||||
218 | Glista, kad progleda, krene uz drvo, al’ dođe kos pa je čukne u glavu. | Rîma, kînd kapîtă uokĭ, o ĭa pi ļemn în sus, ama vińe mĭerla ş-o ćokńaşće-n kap. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
219 | Gluvom ne govori, slepom ne pokazuj. | La-l surd nu vorbĭa, la-l kĭuor nu arata. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
220 | Goji se svinja koja ne bira pomije. | Puorku śe nu aļiaźe laturļi, sa-ngraşă. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
221 | Golem stomak teško pašeš. | Burta largă grĭeu sa strînźe. | Pĭa-l alaviśuos śă-l ńisîturat amunka stokńeşć. — Alavog i nesitog teško je obuzdati. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
222 | Gospodsko sedenje, vučje trčanje. | Şađerĭa domńaskă, aļergatura lupĭaskă. | Đ-aĭ ļeńuoş, đ-aăĭa kare nu gaćesk lukru la vrĭame kî ļi măĭ drag sî şadă; pĭe urmă aļargă ka lupu. — Za lenčuge, za one koji ne svršavaju posao na vreme, jer više vole da sede, pa posle trče kao kurjaci. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
223 | GREŠNI CIGA KOJI JE JEBO KOBILU | ŢÎGANO-L PÎKATUOS Ś-A FUTUT ĬAPA | (vic) | [Vidi] | |||||||
224 | Grom spalio tebe, i tvoju glavu, dabogda! | Sî trasńaskă-n ćińe, șî-n gogița tĭa, dabogda! | (psovka) | [Vidi] | |||||||
225 | Grom ti spalio poreklo, dabogda! | Trasńirĭa-n țîka-tĭa, dabuogda! | S-a blastîmă ńamu, fîmeļiĭa, poļikra: sî s-a storîaskă aşa fĭeļ đi lume đi pi pomînt. — Kune se rod, familija, poreklo: da nestane takav soj ljudi sa zemlje. | (kletva) | [Vidi] | ||||||
226 | GRUJA NOVAKOV | GRUĬA LU NOVAK | Balada o Gruji, junačkom sinu Starine Novaka, koga je sluga izdao Turcima. | (balada) | [Vidi] | ||||||
227 | Gubi se na devet godina, (računajući) od nedelje na tamo. | Duće la noă ań, đi dumińika înainće. | Înžuramînt bužukuruos. — Šaljiva psovka. | (psovka) | [Vidi] | ||||||
228 | Gubi se, da te vidim kad budem video svoje dupe. | Duśa-ća-ĭ, să ći măĭ văd kîn’ mĭ-aĭ veđa gaura kuruluĭ. | (psovka) | [Vidi] | |||||||
229 | HAJDUK-VELJKOVA PESMA | KÎNĆIKU LU AǏDUK VǏELKU | (balada) | [Vidi] | |||||||
230 | HEJ, HEJ, DUNAVE | AĮ, AĮ, DUNĂRĮA | (lirika) | [Vidi] | |||||||
231 | Hiljade unutra a stotine spolja. | Miĭļi đinuntru da sućiļi đinafară. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
232 | HITLER TI JE MOMAK LEP | HITLER ĬE FRUMUOS BAĬAT | Kînćik kare bužukrĭaḑă pi Hitler. L-a kîntat partizańi đi vrĭamĭa đi rat. — Satirična pesma o Hitleru koji je kao neženja sanjao devojku iz Staljingrada, pa je krenuo sa svatovima da je ženi. Pesmu je spevao partizanski borac Janko Simeonović iz Podgorca, i objavio 1946. godine u brošurici na vlaškom jeziku, sa još 13 pesama propagandnog karaktera. Pesme su se uglavnom recitovale. Kazivaču ove pesme bilo je poznato da je pesme spevao „neki Janko iz Podgorca”. | (satira) | [Vidi] | ||||||
233 | Hladno gvožđe Dunav prođe. | Un rastău rîaśe Dunîrĭa trĭaśe. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
234 | Hop onde, hop onde, i dunavske pređoh vode.* | Ţup koļa, țup koļa, trĭekuĭ Dunîrĭa. | * Do izgradnje HE „Đerdap” Dunav se zimi ledio pa su veoma lako, naročito u Đerdapu, preko njega prelazile životinje, a neretko i ljudi. | (zagonetka) | [Vidi] | ||||||
235 | Hop-cup, sejem novce, širim konce, klubad skupljam. | Op-trop, bań îngruop, fuńe-nćing, gĭame astrîng. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
236 | Hraniš pseto da ti jede živce. | Arańeșć kîńiļi să-ț manînśe vîńiļi. | Kînd kopiĭ nu ć-askultă, șă nu ći kată. — Kad te deca ne slušaju, i ne poštuju. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
237 | Hrastovina dobrog čuva: kad se dobri onedobri, sav se narod raznarodi. | Gorunu țîńe bunu: kînd bunu sa ńebuńeaşće, tuata lumĭa noroḑaşće. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
238 | I Ciga bi orao, kad bi plug bio ko drljača, a drljača ko njiva. | Șî țîganu ar ara, kînd ar fi plugu kît grapa, da grapa kît luoku. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
239 | I crna ovca belo mleko daje. | Şî uaĭa ńagră dă lapće alb. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
240 | I dobro i zlo kroz narod idu zajedno. | Aļi rîaļe şî ńebuńe mĭerg tuot pin lumĭe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
241 | I dupe smrdi, al ga nosiš sa sobom. | Șă kuru puće, ama-l duś ku ćińe. | Kînd sa vaĭtă vrunu kă śuava vrunđiva puće. — Kad se neko žali da nešto negde smrdi. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
242 | I krava pije, ali zna koliko. | Șî vaka bĭa, ama șćiĭe kît. | Đ-aĭ bĭețîuoș kare n-au masură la bĭare. — Za pijandure, koji nemaju meru u piću. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
243 | I laž je reč. | Şî minśuna ĭe vuorbă. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
244 | I stoka pije, ali zna koliko. | Şî vita bĭa, ama şćiĭe kît. | Kînd sa bĭa prĭa mult. — Kad se pretera u piću. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
245 | Ide kao brljiva ovca | Mĭarźe ka uaĭa kîpiĭată. | Značenje: ide kao ovca obolela od brlja, (fig.) kao muva bez glave. | (izraz) | [Vidi] | ||||||
246 | Ide na pojilo, al se ne poji. | Sa duśe la apă, da nu sa adapă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
247 | Ide, i ćuti kao vampir. | Mĭarźe, şî taśe ka moruońu. | Sa krĭađe kă moruońu nu vorbĭaşće. — Veruje se da vampir ne govori. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
248 | Ide, ide i ne staje. | Mĭarźe, mĭarźe, nu măĭ stă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
249 | Ideš na svadbu bez ražnja za pečenicu. | Će duś la nuntă fara fus dă pripaş. | Înfrumoșat alu: Će duś la nuntă fara pulă. — Ulepšana var. izreke: Ideš na svadbu bez kurca. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
250 | Idi bstraga ko topolov list. | Duće bĭestrîga ka frunḑa đi pluop. | (psovka) | [Vidi] | |||||||
251 | Idi do đavola u zelenu baru. | Duće la draku în balta vĭarđe. | Draku traĭaşće în balta vĭarđe. — Đavo živi u zelenoj bari. | (kletva) | [Vidi] | ||||||
252 | Idi đavolu u zelenu baru. | Duće la draku în balta vĭarđe. | (psovka) | [Vidi] | |||||||
253 | Idi u crno more! | Duśaćaĭ la măriļi ńagre! | Așa pîkurari aĭ batrîń a-nžurat uoĭļi, aļergînd dupa ĭaļe kînd s-a spart kîrdu, da śopîri đi uoĭ trag sî ĭasă đin pașuńe afară. — Tako su stariji pastiri psovali ovce, trčeći za njima kad se stado rasturalo, a grupe ovaca kretale da izađu iz pasišta van. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
254 | Idi, kud je otišao mutavko sa konjem. | Duśa-ća-ĭ, unđe sa dus mutu ku kalu. | Đin povasta lu Svići Iļiĭa: ĭel avut o slugă kare a fuost mut şî surd, şî Svići Iļiĭa ăl rînduĭe unđe sî sa dukă sî trasńaskă, ĭel n-auđe kalumĭa, şî sa duśe ku kalu în parća-laltă, şî trasńiaşće đi trĭaba luĭ. Đin aĭa pi śierĭ s-aud trăsńiturĭ đipartaće, şî slabe. — Iz mita o Svetom Iliji: on je imao slugu koji je bio nem i gluv, i Sveti Ilija mu naredi gde da ode da grmi, on ne čuje dobro, i ode sa konjem na drugu stranu, i tamo grmi za svoj groš. Zbog toga se na nebu čuju udaljene i slabe grmljavine. | (kletva) | [Vidi] | ||||||
255 | Iglom nije smelo da se radi na Čisti ponedeljak i u noćima tokom Todorovaca. | Ku aku n-a kućeḑat sî sa lukre la Luńa pastuorilor șî-n nuapća lu Sîntuađirĭ. | S-a kreḑut șî s-a țînut sîrbatuoriļi în Porĭeśa șî-n Pĭeko-l đi Sus. — Verovalo se i zabrana poštovala u selima Porečke Reke i Gornjeg Peka. | (verovanje) | [Vidi] | ||||||
256 | Igra glupa glavu lupa. (=Igračka, plačka.) | Źuaka sparźe truaka. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
257 | IGRA KOLO, MOMA NEMA | UORĂ MARE, FĬAĆE N-ARE | (poskocica) | [Vidi] | |||||||
258 | Il’ pukovnik, il’ pokojnik. | Or pukovńik, or pokoĭńik. | Luvat đi pi la sîrbĭ; sa ḑîśe kînd ĭe śuava aspur, şă puoţ să faś trĭaba, or să pĭerḑ kapu. — Preuzeto od Srba; kaže se kad je situacija opasna, pa možeš da uradiš posao, ili da izgubiš glavu. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
259 | Imam babu, upliće tarabu. | Am o babă, înpļećiaşće la tarabă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
260 | Imam baštu punu ovaca, sve stoje na jednoj nozi. | Am o građină pļină đi uoĭ, tuaće stau într-un piśuor. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
261 | Imam jedno drvo: u korenu zeleno, u sredini osušeno, na vrhu sjaji cvet. | Am un ļemn: la rîdaśină vĭarđe, la mižluok uskat, la vîr fluarĭa lumină. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
262 | Imam jednog vola, hranim ga senom i leti i zimi, a on se ne goji. | Am un buou, fîn iĭ dau şî vara şî ĭarna, şî nu sa măĭ îngraşă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
263 | Imam ovčicu šarenih creva. | Am o mńoriță ku mațîļi pistriță. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
264 | Imam ovna s crevima na leđima. | Am un berbĭaśe ku mațîļi în şîaļe. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
265 | Imam pokrivač: ceo svet pokrivam, samo svoju sestru ne mogu. | Am o pătură: pi lumĭa tuată astruk, da pi suora mĭa nu puot. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
266 | Imam svinjče-nemirče: njuškom njuškuje, zadnjicom ograđuje. | Am un purśel rîpat: ku fļitu fļituĭaşće, da ku kuru îngrađiaşće. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
267 | Inat glavu jede. | Inatu manînkă kapu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
268 | IZ DOLINE DRAGI IDE | ĬASĂ NAĬKA ĐI PI VAĻE | Kînćik ibomńiśiesk. — Ljubavna pesma. | (lirika) | [Vidi] | ||||||
269 | Iz usta da ti izađe, po vratu da te mlati! | Đin gură sî-ț ĭasă, dupa kap sî-ț țîasă! | (kletva) | [Vidi] | |||||||
270 | Izjedeš mi muda na Veliku Gospojinu, bez soli! | Manînś kuaĭļi mĭaļe la Sînta Mariĭa Mare, făr đe sare! | (kletva) | [Vidi] | |||||||
271 | Izjela te frenga! | Mînka-ć-ar frĭenga! | (kletva) | [Vidi] | |||||||
272 | Izjele te muve zelene. | Mînka-ć-ar muska vĭarđe. | Ăl blastîmă sî muară, kî la mortaśină vińe muska vĭarđe. — Kune ga da umre, jer na lešinu dolaze zelene muve. | (kletva) | [Vidi] | ||||||
273 | Izjele te zmije i blavori. | Mînka-ć-ar şărpi şî balauri. | (kletva) | [Vidi] | |||||||
274 | Izjeli ga crvi, da ga izjedu. | Mînka-l-ar vĭermi, să-l manînśe. | (kletva) | [Vidi] | |||||||
275 | Ja dobrim oko tebe, a ti kurcem oko mene. | Ĭo ku bińe dupa ťińe, tu ku pula dupa mińe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
276 | Ja ne mogu sa nebesa da pomažem. | Ĭuo nu puot đi pi sus să ažut. | Sa spuńe kînd kată ažutarĭe vrunu kare ĭe atîta đi pĭerdut, đi numa Dumńeḑîu puaće să-ĭ ažuće. — Kaže se kad traži pomoć neko ko je toliko izgubljen, da samo Bog može da mu pomogne. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
277 | JA OTIDOH NA SEDELJKU | MA DUSĂĬ LA ŞÎḐÎTUARE | (erotika) | [Vidi] | |||||||
278 | Ja rodih majku, majka rodi mene. | Ĭuo am fakut pi muma, muma m-a fakut pi mińe. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
279 | Ja sam babino dete, a ne pečurka od jedne noći. | Ĭo sînt kopil đe babă, da nu śuparkă đe o nuapće. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
280 | Jabučica-šarenica, u pepelu joj zadnjica. | Iriuşă-porîmbuşă, stă ku kuru în śanuşă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
281 | Jadna mu majka! | Vaĭ đi maĭka luĭ. | Za nekoga koji je upao u problem pa može stradati, a majka će mu zakukati. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
282 | Jaje nikad nema bolest. (Nikad se ne razboli.) | Uou ńiśkînd n-are buală. (Nu sa bulnavĭaşće ńiśkînd.) | (izreka) | [Vidi] | |||||||
283 | JARČEVA PRIČA | POVASTA LU PÎRŚ | Đi śe ĭe kapra žuavina draśiaskă? — Zašto je koza đavolja životinja? | (basna) | [Vidi] | ||||||
284 | Jebale te motike i lopate, i sin moga tate. | Fućaćar sapa șî lopata, șî kopilu lu tata. | (psovka) | [Vidi] | |||||||
285 | Jebem ga u dupe mrtvog, na položenoj dasci. | S-ăl fut în kur muort, pi blană-nćinsă. | (psovka) | [Vidi] | |||||||
286 | Jebem ga u dupe, da ga jebem! | Futul în kur să-l fut! | (psovka) | [Vidi] | |||||||
287 | Jebem li ga u dupe mrtvog, vezanog za ogradu konopcem za slamu. | Să-l fut în kur muort, ļegat đe gard ku ițuoń đe paĭe. | Iţuoń đe paĭe — uže kojim se vezuje i na leđima nosi bala slame. | (psovka) | [Vidi] | ||||||
288 | Jebem ti boga, da ti jebem! | Futuț dumńeḑîu, să-ț fut! | (psovka) | [Vidi] | |||||||
289 | Jebem ti kolibu od slame i dimnjak od pruća. | Futuț koļiba tĭa đi paĭe șî koșu đi nuĭaļe. | (psovka) | [Vidi] | |||||||
290 | Jebem ti mater u pičku! | Futuț pi mum’ta-n pizdă! | (psovka) | [Vidi] | |||||||
291 | Jebem ti mater! | Futuț pizda mînta! | (psovka) | [Vidi] | |||||||
292 | JEBI CURU | FUĆE FATA | Un krîmput đi kînćik pîkurarĭesk đi ruşîńe, însamnat în Arna Glaua în Sîrbiĭa răsărićană, đ-anpreuna ku unu śe samînă ku ĭel, skris în Rumîńiĭe, în sat Sadu lînga Sibiu, în Arđal. Odlomak iz pastirske erotske pesme, zabeležen u Rudnoj Glavi, u istočnoj Srbiji, uporedno sa sličnim primerom, zabeležen u Rumuniji, u selu Sad pored Sibiua, u Erdelju. | (erotika) | [Vidi] | ||||||
293 | Jebi siroticu, al’ je gledaj u oči. | Fuće saraka, ama kato la uokĭ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
294 | Jebo, ne jebo, vreme kurcu prolazi. | Fuț, nu fuț, vrĭamĭa puļi trĭaśe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
295 | Jedan brod pun vode, a u vodi nije. | O lađe pļină đi apă, da nuĭe-n apă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
296 | Jedan Ciga obešeni. | Un țîgan spînḑurat. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
297 | Jedan mrtav između dva živa. | Un muort întra duoĭ viĭ. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
298 | Jedan na levo, drugi na desno. | Unu la ăĭs, unu la ća. | Poređenje sa neposlušnom zapregom. Jedan na jednu, drugi na drugu stranu, ili jedan u klin, drugi u ploču. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
299 | Jedan panj pored kuće, na sve strane strelom tuče. | Un śuśuļiaće stă supt parĭaće, în tuaće părțîļi dă ku saźiaće. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
300 | Jedan vo, šaren volušaren, upao u krave Volušarenovih, i izvolušario krave Volušarenove! | Un buou, brĭaz bolobrĭaz, s-a bagat în vaśiļi alu Bolobrezuońi, ş-a bolobrezît vaśiļi la Bolobrezońi! | (brzalica) | [Vidi] | |||||||
301 | Jedan, dva, tri, četiri, pet, šest, sedam, osam, devet, deset. | Unu, doru, tiru, paru, şiru, şaru, şapru, opru, nopru, dopru. | Numaratura kopiĭiluor rumîńeşć, naskuţ în Rîu Porĭeśi pi la kîpatîńu vakuluĭ al XIX. — Brojanica vlaške dece, rođene u Porečkoj Reci krajem XIX veka. | (brzalica) | [Vidi] | ||||||
302 | Jedan, ko nijedan. | Unu, ka ńiśunu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
303 | Jede balegu! | Manînkă baļigă! | Sa ḑîśe đi vrunu kare puvestîăşće śe nu trîabe. Măĭ đes sa ḑîśe kî vrunu manînkă baļigă đikît kakat, ka la sîrbĭ, sigurat pintru śe sînt rumîńi măĭ mult kuprinş ku viće đikît srbi. — Kaže se za nekog koji priča koještarije, baljezga. Češće se kazuje da neko jede balegu nego govna, kao kod Srba, verovatno zato što su Vlasi više okupirani stokom nego Srbi. | (izraz) | [Vidi] | ||||||
304 | Jede kao skakavac. | Manînkă ka lakusta. | Lakustă ĭ-a ḑîs la un fĭeļ đi skaluș kare a veńit ka nuvîru đi la Kraĭna ș-a zatrit kîmpu șî padurĭa. — Lakustom su zvali jednu vrstu skakavaca koja je poput oblaka dolazila iz Krajine, i satirala polja i šume. Fig. Jede kao ala. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
305 | Jede srž iz creva. Fig. Priča gluposti, tj. jede ono što ne treba. | Manînkă moduva đe pĭe mață. | S-a ḑîśe la vrunu kînd lozîaşće, da nu vińe să-ĭ spuń în uokĭ kă manînkă kakat. Maţu n-are moduvă, ĭel ĭe pļin đe kăkalarĭe, da moduvă are uosu, şî moduva uosuluĭ ĭe un fĭeļ đe dulśaţă. — Kaže se nekom kada lupeta, a ne ide red da mu u oči kažeš da jede govna. Crevo nema srž, ono je puno govana, a srž ima koska, i koštana srž jeste vrsta poslastice. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
306 | Jedeš iz nje, a ne pereš je. | Manînś đin ĭa, da n-o măĭ spĭeļ. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
307 | Jedi govna sa psima kraj ograde. | Manînś kakat ku kîńi la gard. | (psovka) | [Vidi] | |||||||
308 | Jedna Ciganka dronjava sedi za stolom s bojarima. | O țîgankă trențuruasă şeďe ku boĭeri la masă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
309 | Jedna dira, jedna pira, Jedna kira, jedna sira, Nek se popnu na glavu ko ih je poslao, Jer nije greh! | Una dira, una pira, Una kira, una sira: Sî sa dukă-n kapu kuĭ ĭ-a fi dat, Kă nuĭe pakat! | (brzalica) | [Vidi] | |||||||
310 | Jedna moma u jeleku proju glođe na direku. | O fată mare în iļek, şîađe pi dirĭek, şî ruađe malaĭ săk. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
311 | JEDNA PRIČA, NEČUVENA, NEVIĐENA | O POVASTĂ ŃEAUDZÎTĂ, ŃEVĂDZUTĂ | Rumunska paralela vlaške bajke ALA KU URĬEKIĻI MARĬ (ALA SA VELIKIM UŠIMA), zapisana 1934. godine u selu Šopotul-Nou (područje Almaš, u rumunskom Banatu). Vlaška bajka snimljena je u selu Tandi u Gornjem Poreču, u kome su otkriveni rodovi poreklom iz Almaša. | (bajka) | [Vidi] | ||||||
312 | Jedna proja sa dva lica. | Un malaĭ ku doă fĭață. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
313 | Jedna veli: nek je dan, jedna veli: nek je noć, a sledeća: neka bude bilo kako, meni teško podjednako. | Una ḑîśe: făće ḑîuă, una ḑîśe: făće nuapće, alalaltă: făće śe vi vrĭa, miĭe đi grĭeu tot aşa. | La grindă a fuost atîrnat đi tuaće, đin kare mulće s-a dubarît pista ḑîuă kă a fuost đi trĭabă, șî la grindă s-a ușurat, ușa numa nuapća ođińașće kă atunśa rara sa ĭasă pĭ-afară, da patu, spun rumîńi, „sufîră nakazurĭ” întođeuna ḑiua-nuapća. — O tavansku gredu bili su okačeni razni predmeti koji se preko dana skidaju, pa je gredi lakše danju, vrata se samo noću odmaraju jer se tada retko izlazi ili ulazi, a krevet, vele Vlasi, "trpi muke" u svako doba dana i noći. | (zagonetka) | [Vidi] | ||||||
314 | Jedna volina sere loj. | Un buou kakă său. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
315 | JEDNOLIKA I DVOLIKA | UNOĻIKA ŞÎ DOĻIKA | (uspavanka) | [Vidi] | |||||||
316 | Jednom šibom ceo svet zahvatim. | K-o nuĭauă kuprind lumĭa tuată. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
317 | JEDNU NOGU GLJIVA IMA | UN PIŚUOR ŚUPARKA ARE | Un fĭeļ đi kioćală în źuok; a kîntat lîutari pănă lumĭa a źukat, da şî đi pin źukatuorĭ a kîntat ku iĭ kîći uńi, kare a fuost voĭuoş, ş-a şćĭut vuorbiļi! — Vrsta poskočice; pevali su je violonisti dok su ljudi igrali u kolu, a sa njima su pevali i neki igrači koji su bili veseli, i koji su znali reči. | (poskocica) | [Vidi] | ||||||
318 | JEDVA ČEKAM | ABĬA AŞĆET | Glumă đi vrun saćan kare s-a dus în oraş, ş-akolo n-a gasît unđe sî sa dukă pintru ĭel. — Šaljiva priča o nekom seljaku koji je otišao u grad, i tamo nije našao mesto gde da vrši nuždu. | (vic) | [Vidi] | ||||||
319 | Jen', dva, tri, peni, ronta, konta, čoa grna, tuc, kuc, tresni s guzom u ognjište. | Uńi, dońi, trońi, pińi, ronta, konta, śoa gîrna, ćok, pok, daĭ ku kuru în fuok. (var.) Uńi, dońi, trińi, peńi, ronta, konta, țava gîrla, ćok, pok, daĭ ku kuru în fuok. | Frîntura ļimbi, ku kare aĭ batrîń a-nvaţat kopiĭi să vorbĭaskă ĭuta şî aļes. — Brzalica, kojom su stariji učili decu da govore brzo i razgovetno. | (brzalica) | [Vidi] | ||||||
320 | Jesam crn, al crna zemlja rađa. | Ĭo mis ńegru, ama pomînto-l ńegru rođaşće. | Kînd đi vrunu ńegru la firĭe zbat žuok kî ĭe ţîgan. — Kad se s nekim, ko ima crn ten, zbijaju šale da je Ciganin. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
321 | Jež, ježičak, vampiričak! Rekoh ti ga, pogodi ga. | Ariś, prikoļiś! Ţîăl spusăĭ, şî n-ol giśiş. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
322 | Joj, joj, na vrh pruta stoji. | Au, au, în vîr đi nuĭau. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
323 | JUTROM RANO, U SVANUĆE | ĐIMIŃAŢA PĂNĂ-N ZUORI | Kînćik rumîńesk, đi duor, kînta în zuorĭ muĭarĭa kare arđe đi duor dupa naĭka iĭ. — Vlaška ljubavna pesma, peva u ranu zoru žena koja gori od želje za svojim ljubavnikom. | (lirika) | [Vidi] | ||||||
324 | Kad bi motika bila ko drljača, a drljača ko njiva, i Ciga bi radio u polju. | Kînd ar fi sapa ka grapa, da grapa kît luoku, şî țîganu ar puńa-n kîmp. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
325 | Kad bi svaka muva pravila med, bilo bi meda i na konjskoj zadnjici. | Kînd ar fi tuata muska đi mńare, ar fi mńare şî la kuru kaluluĭ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
326 | Kad bi svaka muva pravila med, bilo bi saća i pod konjskim repom (jer tamo ima muva najviše). | Kînd ar faśa tuata muska mńerĭe, ar fi fagurĭ şî la kuru kaluluĭ (kă akolo sînt muşćiļi măĭ mulće). | (izreka) | [Vidi] | |||||||
327 | Kad bismo se bojali baba, propao bi svet. | Kînd ń-ar ćemĭa đi babe, sa-r zatri pomîntu. | Babiļi fak momuaće, spomîntă lumĭa. — Babe prave vradžbine, plaše ljude. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
328 | Kad čoveku daš mali prst, on hoće celu šaku. | Kînd daĭ la uom źeĭśtol mik, ĭer vrĭa palma tuată. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
329 | Kad daješ na zajam, poslušaj kako zvoni crkveno zvono: „Daješ! - Nemaš!” | Kînd daĭ înprumut, askultă arîngu kum kîntă: „Daĭ! - Naĭ!” | (izreka) | [Vidi] | |||||||
330 | Kad duva severac, udaju se udovice. | Kînd baće pîşļa, sa marită văduviļi. | Pîşļa ĭe vînt rău rîaśe kare baće dă la întuńerik, şî dă kare îngĭaţă ińima în uom dă frig. Atunśa văduviļi nu puot dă frig să spargă ļeamńiļi, şî văd kă ļi trăbe uom la kasă, şî înśep sî kaće suoţ. — Pišlja je jako hladan vetar koji duva sa severa, i od koga se ledi srce u čoveku. Tada udovice ne mogu od hladnoće da cepaju drva, pa vide da im treba muškarac u kući, i počinju da traže muža. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
331 | Kad ga nabijem - ja se opijem, kad ga vadim - ja propatim! | Kînd o bag - baș mi drag, kînd o skuot - nu măĭ puot! | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
332 | Kad ga stavim - lepo mi je, kad ga vadim - muka mi je! | Kînd o bag - baş mi drag, kînd o skot - nu măĭ pot! | Aşa sa „vaĭtă” bufańi la lukru grieu. — Ovako se „jadaju” Bufani pri teškom poslu. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
333 | Kad imaš višak kurca, bolje je da ga odsečeš. | Kînd aĭ măĭ multă pulă, măĭ bun s-o taĭ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
334 | Kad izaziva sudbinu, mačka se usere u korito s brašnom. | Kînd îĭ đi kap la mîț ĭel sa kakă în postaua ku fańină. | Dakă șćiĭe kî puaće să-l prindă gazda șî să-l omuară, mîțu ĭară faśe aĭa śe nu trăbe. — Iako zna da je gazda može uhvatiti i prebiti na smrt, mačka opet radi to što ne terba. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
335 | Kad je jaje više od vola? — Kad ga koka snese na tavanu štale. | Kînd ĭe uou măĭ mare đi kît buo? — Kînd ăl faśe gaina în puodu ştăļi. | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
336 | Kad je krava najteža? — Kad te nagazi na nogu. | Kînd ĭe vaka măĭ grĭa? — Kînd ći kalkă pi piśuor. | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
337 | Kad je popa čovek? — Kad mu vidiš trag u snegu. | Kînd ĭe puopa uom? — Kînd iĭ vĭeḑ urma în zapadă. | Nu sa şćiĭe a kuĭ ĭe urmă, şî sa ḑîśe k-atrekut vrun uom. — Ne zna se čiji je trag, pa se kaže da je prošao neki čovek. | (pitalica) | [Vidi] | ||||||
338 | Kad je u kupusu najviše mesa? — Kad vo uđe u kupusište. | Kînd ĭe în varḑă măĭ multă karńe? — Kînd tună buou în vîrḑariĭe. | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
339 | Kad je žena luda, muža bole noge. | Kînd ĭe muĭarĭa naruadă, pi uom ăl duor piśuariļi. | Ăl mînă-n tuaće părţîļi, şî ku trĭabă, şî fara trĭabă. — Forta ga na sve strane, i s razlogom, i bez razloga! | (izreka) | [Vidi] | ||||||
340 | Kad jedan ima nož a drugi hleb, nemaju drugo šta nego da se dgovore. | Kînd unu are kuțît da altu pîńe, n-au alta śe numa sî sa vorbĭaskă. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
341 | Kad jedno čuješ sa istoka, a drugo sa zapada, ti kreni kroz sredinu. | Kînd auḑ una đi la rîsarit, una đi la zovîrńit, tu pļakă pin mižluok. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
342 | Kad kukavica peva blizu kuće, ne valja, a kad peva na kući, sluti smrt (neko će iz kuće umreti). | Kînd kîntă kuku aproapiĭe đi koļibă, nuĭe bun, da kînt kîntă pi kasă, rău đi muarće. | (obicaj) | [Vidi] | |||||||
343 | Kad lastavice lete nisko, kiša će ubrzo, a kad lete visoko, kiša će kasnije. | Kînd rîndurĭariļi vin pi źuos, pluaĭe îndată, da kînd vin pi sus, pluaĭe măĭ amînat. | (verovanje) | [Vidi] | |||||||
344 | KAD MI BEŠE MLADOST RANA | KÎND AM FUOST ĬUO MIK ODATĂ | (lirika) | [Vidi] | |||||||
345 | Kad neba ’leba, dobar je i kačamak. | Kînd nuĭe pîńe, bună şî koļaşă. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
346 | Kad nema kiše, dobar je i grad. | Kînd nuĭe pluaĭe, bună ĭe șî pĭatra. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
347 | Kad očvrsne sikilj, opališ mu metak. | Kînd sa-ntarĭașće ruonțu, iĭ daĭ ku gļuonțu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
348 | Kad padne mrak, ne nazivaj nikom „dobro veče”. | Kînd kađe murgu, nu da la ńima „sara bună”. | Nuapća tot nat trăbe să fiĭe la kasa luĭ, kă pi drumol mare atunśa mĭerg numa uoțî șî ibuomńiśi, da ńima đin iĭ nu vrĭa să fiĭe kunoskut, ńiś sî aĭbe marturĭ. Đi aĭa nuapća kînd ći întîńeșć ku vrunu, trĭeś pi lînga ĭel takînd șî ći faś kă no-l vĭeḑ, șî no-l kunuoșć. Sa spuńe kă ļesńe sa pĭarḑe kapu dakă sa ḑîśe „sara bună” pi nume, kă drumașu puaće fi uoț kare sa întuarśe đin furaluk unđe a omorît pi vrunu. Da așa povĭeșć a fuost în lumĭa nuastră mulće. — Noću svako treba da bude kod svoje kuće, jer su na putu samo hajduci i ljubavnici, a niko od njih ne želi da bude prepoznat, niti da ima svedoke. Zato noću kad se sretneš sa nekim, prođeš pored njega ćuteći, i praviš se da ga ne vidiš i da ga ne poznaješ. Priča se da se lako gubi glava ako se kaže „dobro veče” po imenu, jer putnik može biti lopov koji se vraća iz krađe u kojoj je nekoga ubio. A takvih primera bilo je u narodu mnogo. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
349 | Kad pameti nema, muka golema. | Kînd minće n-are, munkă mare. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
350 | Kad petao peva na pragu kuće, sa glavom okrenutom ka vratima, uskoro će doći gosti, a kad peva na stranu, sa leđima ka kući, iz te kuće će brzo neko otići (umreti). | Kînd kokuoșu kîntă pi prag ku kapu kîtra ușa, o să vină guoșći îndată, da kînd kîntă în lăturĭ, ku kuru kîtra kasă, đin kasa-ĭa o sî sa dukă vrunu ĭuta (o sî muară). | (verovanje) | [Vidi] | |||||||
351 | Kad rak prdne u vreloj vodi, i ti da budeš devojka. | Kînd va bĭeşî raku în apă fĭartă, şî tu sî fiĭ fată. | (kletva) | [Vidi] | |||||||
352 | Kad ručaš kačamak, čim si prdnuo, ti si ogladnio. | Dupa śe prînḑ koļașă, kum aĭ bĭeșît, aĭ înflumînḑît. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
353 | KAD SAM BILA JA DEVOJKA | KÎND AM FUOST LA MUĬKA FATĂ | Muĭarĭa kîntă kum a trait la mumî-sa pănă a fuost fată mare, da kum traĭaşće akuma, mîritată. S-a kîntat pănă a žukat. — Žena peva o tome kako je živela kod majke kao devojka, a kako živi sada, kao udata žena. Pesma se pevala uz igru u kolu. | (lirika) | [Vidi] | ||||||
354 | Kad se dete krsti, kreće Božjim putem. | Kînd sa boćiaḑă, kopilu pļakă pi kaļa lu Dumńeḑîu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
355 | Kad se mleko kuva, da imaš oči i na zadnjici. | Kînd sa fĭarbe lapćiļi, să aĭ uokĭ şî la kur. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
356 | KAD SE OTKOPAVAO POKOJNIK ZBOG MAGIJSKIH ČINI? | KÎND S-A ĐIZGROPAT AL MUORT PINTRU MOMUAĆE? | (obicaj) | [Vidi] | |||||||
357 | Kad si se rodio, nisi ga imao, sada ga imaš, i svuda ga nosiš. | Kînd ć-aĭ fakut, n-aĭ avut, akuma aĭ şă-l puorț đarîndu. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
358 | Kad sova peva šumi, brzo će se promeniti vreme. | Kînd śurĭeḑu kîntă-n duos, o sî sa vrĭemuĭe ĭuta. | (verovanje) | [Vidi] | |||||||
359 | Kad srcu činiš po volji, glavi činiš nevolju. | Kînd faś la ińimă pi vuoĭe, la kap faś ńevuoĭe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
360 | Kad srcu činiš po volji, glavi ćiniš nevolju. | Kînd faś la ińimă pi vuoĭe, la kap faśe ńevuoĭe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
361 | Kad šljivova grana probada jezik? — Kad se napiješ rakije. | Kînd krĭanga đi prun înbrukă ļimba? — Kînd ći-nbĭeț đi rakiĭe. | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
362 | Kad ti nešto pređe put, treba da se vratiš tri koraka nazad. | Kînd ăț trĭaśe śeva kaļa, trabe să ći-ntuorś triĭ paşurĭ înapoĭ. | (verovanje) | [Vidi] | |||||||
363 | Kad udariš kamenom u lonac, razbije se lonac, a kad udariš loncem u kamen - razbije se opet lonac. | Kînd daĭ ku pĭatra-n uală, sa sparźe uala, da kînd daĭ ku uala-n pĭatră - sa sparźe ĭară uala. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
364 | Kad uđe - lepota, kad izađe - divota. | Kînd tună - frumuasă, kînd ĭasă - maruasă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
365 | Kad vidiš čoveka da priča sam sa sobom, ili zida kuću, ili ga je napustila ljubavnica. | Kînd vĭeḑ uomu kă vorbîaşće sîngur, or faśe kasă, or la lasat ibomńika. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
366 | Kad vrba postane voćka, i ti da postaneš čovek. | Kînd sa vo faśa salka puom, şî tu sî ći faś uom. | Rumîńi aĭ batrîń n-a rîśuńit salka ka ļemn đi vro trĭabă, ĭa a fuost ļegată đi draś, kare a trait supt ĭa, în apă. Pi ĭa a blîstamato Maĭka Prĭastîśe numa sî plîngă. — Stari Vlasi nisu smatrali vrbu za neko vredno drvo; ona je bila vezana za đavole koji su boravili pod njom, u vodi. Nju je proklela Sveta Majka da večno plače. | (kletva) | [Vidi] | ||||||
367 | Kad za ludim ideš, luđi si od njega. | Kînd ći daĭ dupa-l naruod, măĭ naruod iș đikît ĭel. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
368 | Kada radi, zaobiđi, a kad jede, ti mu priđi. | Vĭeḑ kă lukră, dăĭ okuol, vĭeḑ kî prînđe, şăḑ ku ĭel. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
369 | Kada vrba voćka bude, tad i on nek bude čovek. Tada, a ni tada! | Kînd va fi salka puom, atunś şî ĭel să fiĭe uom. Atunś, şî ńiś atunś! | (kletva) | [Vidi] | |||||||
370 | Kada zec menja ime? — Kad pređe u srpsko selo. | Kînd ĭepuru skimbă numiļi? — Kînd trĭaśe în sat sîrbĭesk. | Nu-l măĭ kĭamă „ĭepur”, numa „zec”. — Ne zove se više „jepur”, nego „zec.” | (pitalica) | [Vidi] | ||||||
371 | Kada zec pati od zuba? — Kad ga ujede ker. | Kînd pi ĭepur ăl duor đințî? — Kînd ăl muśkă kopuoĭu. | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
372 | KAKA VALJA DA SE SEČE KAČAMAK | KUM TRĂBE SÎ SA TAĬE KOĻAȘA | (verovanje) | [Vidi] | |||||||
373 | Kakav je đavo, takav je i vrag. | Kum ĭe draku, aşa ĭe şî prokļetu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
374 | KAKO ARANĐEL UZIMA DUŠU | KUM ARANŹELU ĬA SUFĻITU | (verovanje) | [Vidi] | |||||||
375 | KAKO BABA VIDI | KUM VĬAĐE BABA | (anegdota) | [Vidi] | |||||||
376 | Kako jarac preskače potok? — Isto kao koza. | Kum sîare pîrśu pista ogaş? — Tuot una ka kapra. | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
377 | KAKO JE NA ONOM SVETU | KUM ĬE PI LUMĬA-ĬA | (pripovetka) | [Vidi] | |||||||
378 | KAKO JE SVETI ARANĐEL NAUČIO ZANAT | KUM SVIĆI ARANŹELU A-NVAŢAT LUKRU | (mit) | [Vidi] | |||||||
379 | KAKO MUŽ KUNE ŽENU | KUM BLASTÎMĂ UOMU MUĬARĬA | (kletva) | [Vidi] | |||||||
380 | Kako pevaju ptice kad dođe proleće? | Kum kînta păsîrļi kînd tună primovara? | Muĭarĭa ļeńuasă tuota ĭarna n-a lukrat ńimika, d-a veńit primovara ş-a dus lukrurĭ nuoĭ. — Lenja žena cele zime nije radila ništa, a stiglo je proleće i donelo nove poslove. | (satira) | [Vidi] | ||||||
381 | Kako prostreš, tako spavaš | Kum ț-așćerń, așa duorm. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
382 | Kako prostreš, tako spavaš; kako legneš, tako ustaješ. | Kum ț-aşerń, aşa duorm, kum ći kulś, aşa ći skuoļ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
383 | Kako se nekada hvatao i čuvao loj? | Kum s-a prins şî s-a țînut său đemult? | (obicaj) | [Vidi] | |||||||
384 | KAKO SE ZADIRKUJE DETE KOJE SE NALJUTILO? | KUM S-A BUŽUKURĬAḐĂ KOPILU KARE S-A MÎŃIĬAT? | (satira) | [Vidi] | |||||||
385 | KAKO SE ZOVEŠ? — Kako se zoveš? — Čorbosrkalo! — A šta srčeš? — Srčem supu petlovsku: Ja sam gore, a ti dole! | KUM ĆI KĬAMĂ? — Kum ći kĭamă? — Sorbiḑamă! — Da śe suorbĭ? — Suorb ḑamă đe kokouş: ĭuo đe supra, tu đe žuos! | Aşa s-a vorbit duoĭ drumaş, uom ku muĭarĭe, dakă la uom nu ĭ-a fuost pi vuoĭe sî spună kum ăl kĭamă. Da a fuost şî bažuokura kopilarĭaskă. — Dijalog između dvoje putnika, žene i muškarca, kada muškarcu nije bilo po volji da kaže kako se zove. Dijalog je bio i omiljena dečja pošalica. | (satira) | [Vidi] | ||||||
386 | KAKO SU NASTALE RUSALJE | KUM S-A FAKUT RUSAĻIĻI | (legenda) | [Vidi] | |||||||
387 | Kakva alavetina, da mu čovek kurac pokaže, i njega bi uzeo. | Śe alaman, să fi skuos uomu pula kîtra ĭel, șî pi ĭa a fi luvato. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
388 | Kakva glava, takva motka. | Śe kap, aşa žńap. | Kum ĭe vina, kare a fakuto uomu kî nu sa ginđit bińe, aşa şî kazna trăbe sî fiĭe. — Kakva krivica, koju je čovek učinio ne promislivši dobro, takva i kazna tgreba da bude. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
389 | Kakva je kod carice, takva i kod magarice. | Śi ĭe la țariță, așa-ș la măgăriță. | Luaza muĭerĭaskă ĭe tuot una, nu sa kată kar-o duśe. — Ženska stvar je ista, nema veze ko je nosi. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
390 | Kakva je majčica, takva je i ćerkica. | Kum ĭe muĭkița, așa ĭe șî fećița. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
391 | Kakva majčica, takva ćerkica. | Kum ĭe muĭkița, așa ĭe șî fećița. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
392 | Kao mrtav kurac. | Ka pula muaļe. | Sa spuńe đi vrun uom ļenuos, kare nu lukră ńimika numa ḑaśe-n pat, đi ļańe ńiś la mînkare nu sa skuală, numa manînka trînćit. — Kaže se za nekog lenjivca, koji ne radi ništa nego se samo izležava u krevetu, od lenjosti ne ustaje ni da jede, nego jede ležeći. | (izraz) | [Vidi] | ||||||
393 | Kaplja kaplje, baru ledi. | Piku pikă, balta-ngĭață. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
394 | Kazala kaža da kažem da ću kas’ti, Al’ ja ne kazah da kažem da ću kas’ti, Jer sam kaz’o da ću kas’ti da kažem: Da ne kažem da sam kaz’o! | A ḑîs ḑîsa sî ḑîk k-oĭ ḑîśe, Da ĭuo nu ḑîsăĭ sî ḑîk k-o sî ḑîk, K-am ḑîs sî ḑîk k-oĭ ḑîśe: Să nu ḑîk k-am ḑîs! | (brzalica) | [Vidi] | |||||||
395 | Kaži svakom, da ne kaže nikom. | Spuńe la tuoț, să nu spună la ńima. | Kum sa pazîaşće aĭa śe nuĭe đi spus, da tot nat spuńe la tot nat, ama ku rugamînt să nu spună la ńima. — Kako se čuva tajna, o kojoj svako priča svakom, ali uz molbu de ne kažu nikom. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
396 | KIŠA, KIŠA! | PLUAĬE, PLUAĬE! | Kînd vara, đintr-odată sa puńe pluaĭa, păkurari prinş đi pluaĭe la vrun luok đeşkis, înśăp sî sară đi drag, şî sî zbĭare kît guod puot măĭ tare vuorbiļe-şća. — Kad leti iznenada udari pljusak, čobani koji se nađu negde na otvorenom počnu da skaču od radosti, i da urlaju na svag glas ove reči. | (obredna) | [Vidi] | ||||||
397 | Kišu i smrt nikad ne prizivaj, jer dolaze same. | Ploaĭa şi moarťea ńičkînd sî nu kaț, kă vin sîngure. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
398 | Kleveta ima gvozdene zube. | Napasta ĭe ku đințî đi fĭer. | Kînd sa faśe napastă la uom kare nuĭe đivină, puaće să kadă în fĭară la-nkisuare. — Kada se nevin osumnjiči iz pakosti, može da dopadne zatvora i da ga okuju u gvožđe. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
399 | Klin se klinom vadi, ali malj vadi sve. | Kuń pi kuń skuaće, da buata pi tuaće. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
400 | Ko čini dobra, produžava daću. | Kare faśe bińe, ăş lunźaşće pomana. | Ăl ţîn în gînd măĭ mult, kă uomu muare đi tuot kînd ăl zauĭtă aĭ viĭ. — Duže ga pamte i pominju, jer čovek konačno umire kad ga živi zaborave potpuno. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
401 | Ko čini, ima jedan greh, ko navodi - ima devet. | Al śe faśe, are un pakaće, al śe-l mînă, are nuauă. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
402 | Ko ćuti, taj radi. | Kare taśe, ăla faśe. | Đi lukru ibomńiśesk. Ala kare sa labdă şî spuńe mulće - nu faśe ńimika, da ăla kare taśe, ĭe ibomńik đi trĭabă. — O ljubavničkim poslovima. Onaj koji se mnogo hvali i razmeće - nije ni za šta, a onaj ko ćuti, valjan je ljubavnik. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
403 | Ko deli, sebi dodeli. | Kare-nparće, parće-ș faśe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
404 | Ko đavola ne poznaje, na zelen’ travi ne opstaje | Kare draku nu şćiĭe, pi ĭarbă vĭarđe să nu fiĭe. | Nu puaće să traĭaskă pi pomînt. — Nema mu na zemlji opstanka. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
405 | Ko gladuje, taj vene. | Kare fomĭaşće, ăla tînžîaşće. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
406 | Ko gotovi (jela), taj ne jede. | Kare faśe, nu manînkă. | Kînd lukru tĭeu îţ ĭa altu, şî tu ramîń ku mîńiļi guaļe. — Kad ti neko otme nešto tvoje, i ti ostaneš praznih ruku. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
407 | Ko hoće da nema pacove i miševe u kući, neka na Božić uzme domaćinovu šubaru i njome pomete kućni pod unazad. | Kare vrĭa să n-aĭbă șobuoļ șî șokîț în kasă, la Kraśun trăbe să ĭa kaśula stapînuluĭ șî să măture puodu kășî ku ĭa înapuoĭ. | (verovanje) | [Vidi] | |||||||
408 | Ko jagnje umilno, ko prase nemirno. | Blînd ka mńelu, faśe ka purśelu. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
409 | Ko je Božji, nije sa nama. (Umro je, uzeo ga Bog k sebi.) | Kare ĭe alu Dumńeḑîu, nuĭe ku nuoĭ. (A murit, l-a luvat Dumńeḑîu la ĭel.) | (izreka) | [Vidi] | |||||||
410 | Ko je dobar, ne boji se pola sela. | Kare ĭe bun, nu sa ćiame đu žumataće satu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
411 | Ko je mrtav, pod humkom leži, ko je živ, rakiju pije. | Kare ĭe muort, ḑaśe supt kuort, kare ĭe viu, bĭa rakiu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
412 | Ko je poganiji na svetu od žene? Ali voda je zato napravljena: kad se umije, jedeš joj iz ruke. | Kare ĭe măĭ spurkat pi pomînt đi kît muĭarĭa? Ama apa ĭe đi aĭa fakută: kînd sa spală, îĭ manînś đin mînă. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
413 | Ko kuća golem, ko svila zelen, sladak ko med, gorak ko jed. | Mare ka kasa, vĭarđe ka matasa, dulśe ka mńiarĭa, amară ka fĭarĭa. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
414 | Ko medved na kurs pošo, ko medved je s kursa došo. | S-a dus ursu la kurs, ş-a veńit ĭară urs. | Dupa rat n-a fuost trîmĭeş pi la kursurĭ ćińerişu aļes pi vrĭańiśiĭe şî înţaļeźire, numa prostovań, aļeş đ-intra aăĭa kare s-a bagat măĭ adînk în kur la-ĭ marĭ, pî sa-ntuors đi la şkuoļ pruoşć kum s-a şî dus. — Posle Drugog svetskog rata, nisu bili slati na kurseve mladi ljudi birani po vrednoći i pameti, već tupanderi, birani između onihi koji su se najdublje uvlačili vlasti u zadnjicu, pa su se iz škole vraćali priprosti kakvi su i otišli. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
415 | Ko može, taj glođe. | Kare puaće, aăla ruađe. | Đ-a-ĭ batrîń, kare au nakaz ku đinţî, da şî đi fiĭe kare lukru: dakă aĭ tuot śe trăbe, to-l gaćeşć. — O starijima, koji imaju problem sa zubima, ali i o bilo kom poslu: ako imaš sve što ti treba, ti ga odradiš. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
416 | Ko na Uskrs nema ničeg novog na sebi, jahaće ga magarac kroz selo. | Kare la Paşć n-are ńimik nou pi ĭel, ăl kîlarĭaşće magarĭu pin sat. | Paşćiļi tuot înskimbă, ş-ar trăbuĭa şî lumĭa sî sa skimbe, să pună makra numa un pĭaćik nuou pi ţuală, dakă ĭe sarakă şî nu puaće alta ńimika nuou să aĭbă. Kređinţa-sta a mînat lumĭa să đa înainće ku averĭa, să nu sa rîdă satu đi ĭa kă ĭe puturuasă. — Uskrs sve menja, pa bi i ljudi trebalo da se promene, da stave makar samo jednu novu zakrpu na odeću, ako su siromašni i ne mogu ništa drugo novo da imaju. Ovo verovanje je teralo ljude da napreduju u imanju, da ih selo ne bi ismevalo kao lenjivce. | (verovanje) | [Vidi] | ||||||
417 | Ko nađe novčić na putu, skoro se ženi. | Kare află ban în kaļe, îndată să însuară. | (verovanje) | [Vidi] | |||||||
418 | Ko pije šljivovicu, neće imati košuljicu. | Kare bĭa țuĭkă đi prună, nu măĭ are kimĭașă bună. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
419 | Ko prosi, ne gine, ali ni dobro o sebi neće čuti. | Kare śĭare, nu pĭare, da ńiś bińe nu-ş auđe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
420 | Ko puši, spava sa svinjama u krevetu. | Kare tutuńașće, duarme ku puorśi-n pat. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
421 | Ko putuje, mnogo vidi. | Kare îmblă, mulće vĭađe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
422 | Ko rano porani sve vidi. | Kare pļakă măĭ đinuapće ļi vĭađe pi tuaće. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
423 | Ko rano ustane, nagleda se svega. | Kar’ sa skuală măĭ đinuapće, ļi vĭađe pi tuaće. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
424 | Ko se čuva, i Bog ga čuva. | Kare sa pazĭaşće, şî Dumńeḑîu ăl pazîaşće. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
425 | Ko se meša s’ pomijama, pojedu ga svinje. | Kar’ sa mǐastîkă ku laturļi, ăl manînkă puorśi. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
426 | Ko seče, sebi teče. | Kare taĭe, parće-ş faśe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
427 | Ko te jebe! Ko vas jebe! Ko ih jebe! Ko je jebe! Ko ga jebe! | Kare ći fuće! Kar va fuće! Kare iĭ fuće! Kare o fuće! Kare ăl fuće! | Kînd sa svađesk duoĭ, or doă, șî unu vrĭa să spună kă alalt n-are ńiś un vrĭad, nuĭe ńiś đ-o trĭabă, șî oprĭașće vuorba ku ĭel. — Kad se dvojica, ili dve, raspravljaju, i jedan hoće da kaže da drugi nema nikakvu vrednost, da nije ni za šta, i prekida dalji razgovor. | (psovka) | [Vidi] | ||||||
428 | Ko traži, taj i nađe. | Kare kată, aăla află. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
429 | Kobila sa dugim povocem rita se kako ona hoće. | Ĭapa ku fuńa lungă sa zbaće kum vrĭa ĭa. | Sa ginđașće la muĭare pi kare barbatî-su o lasă să traĭaskă đesfrînată. — Misli se na ženu koju muž pušta da živi razuzdano. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
430 | Kod Cige jedno drvo ne gori, a kod Vlaha puno, i sva gore. | La țîgan un ļemn nu arđe, da la rumîn mulće șî tuaće ard. | Ḑîkala țîgańaskă. A bagat țîganu numa un ļemn în fuok, șî fuoku ńiśkum sî sa aprindă, da la rumîn vatra pļină đi ļamńe, șî tuaće ard. — Ciganska izreka. Stavio Ciga samo jedno drvo u vatru, i vatra nikako da se razgori, a kod Vlaha vatra puna drva, i sva gore. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
431 | Kod glave - devica, kod guze - vedrica. | La kap fată, la kur gaļiată. | Đi fĭaće kare pitulă k-a pĭerdut fećiĭa. — Za devojke koje kriju da su izgubile nevinost. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
432 | Kod hvaljene kruške ne idi sa džakom, nego sa džepom. | La păru labdat nu pļeka ku saku, numa ku pîzanarĭu. | Unđe ĭe mare labda, a kolo nu așćeta ńimika. — Gde je velika hvala, tamo ne očekuj ništa. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
433 | Kod njega su i hleb i nož: koliko hoće, toliko seče. | La ĭel ĭe șî pîńa șî kuțîtu: kît vrĭa, atîta taĭe! | (izreka) | [Vidi] | |||||||
434 | KOJA SU IMENA IMALA VLAŠKA DECA? | ŚE NUME AVUT KOPIĬI RUMÎŃEȘĆ? | Așa pîkurari a batut žuok đ-a ăĭa kare avut fraț mulț. — Pastirska rugalica, odnosila se na čobane iz mnogobrojne porodice. | (anegdota) | [Vidi] | ||||||
435 | KOJE JE ORUŽJE NAJJAČE? | ŚE ARMĂ ĬE MĂĬ TARE? | Kum Muma Paduri a-nvaţat kî ĭe pula măĭ tare armă. — Kako je Šumska Majka naučila da je kurac najjače oružje. | (mit) | [Vidi] | ||||||
436 | Kokoška posle jela obriše kljun. | Gaina dupa śe manînkă ĭa șćarźe ćiku. | Sa ḑîśe la kopiĭ miś dupa mînkare, sî sa-nvĭață să șćargă gura. — Kaže se maloj deci posle jela, da nauče da obrišu usta. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
437 | Kokoška se po kresti vidi kakva jaja nosi. | Gaina pi krĭastă sa vĭađe śe uauă duśe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
438 | Koliko da je stog veliki, miš ga na leđima drži. | Kît ĭe klańa đi mare, șokîćiļi în șîaļe o țîńe. | Șokîćiļi traĭașće supt klańe, șă nu sa vaĭtă kî ĭe klańa grĭa, kît đi mare să fiĭe. Sa spuńe kînd vrunu sa vaĭtă kă are nakaz mare, da ĭel ĭe slab să śarkă să-l rașaskă sîngur, șî vrĭa să-l înkurśe pi altu ku ĭel în șîaļe. — Miš živi pod stogom sena, i ne žali se da je stog težak, ma koliko da je golem. Kaže se nekom ko se žali da ima veliki problem, a on je slab da pokuša ga reši sam, pa želi da ga natovari nekom drugom na vrat. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
439 | Koliko god dulek velik da izraste, vreža se osuši. | Kît guod krĭașće dovļaćiļi đi mare, vrĭežî sa uskă. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
440 | Koliko grehova kurac učini, ni bog ih ne okaje. | Kîće pakaće pula faśe, ńiś dumńeḑîu nu ļi traźe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
441 | Koliko je ružan, kad bi ružnoća bolela, on bu umro od bolova. | Kît ĭe đi urît, kînd urîśuńa ar durĭa, ĭel al muri đi durĭare. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
442 | Koliko je ružan, kad bi se plaćao porez na ružnoću, prodala bi mu se cela očevina. | Kît ĭe đi urît, kînd sa-r plaći porĭezu la urîśuńe, i sa-r vinđa imańa lu tatî-su tuată. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
443 | Koliko je ružan, ni smrt mu put ne preči. | Kîr ĭe đi urît, ńiś muarća nu-ĭ stă-n drum. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
444 | Koliko mesa ima koza? — Koliko joj staje pod kožu. | Kîtă karńe are kapra? — Kît îĭ înkĭapă supt pĭaļe. | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
445 | Konj na konju: gornji manji od donjega. | Kal pi kal: al đisupra măĭ mik đikît al đižuos. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
446 | Konj ne zna da gura, on zna samo da tegli. | Kalu nu şćiĭe să-npingă, ĭel şćiĭe numa să tragă. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
447 | Konja i karuce, i novac na zajam, nikom da ne daješ. | Kalu şî karuța, şî bań împrumut, să nu daĭ la ńima. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
448 | Konju pritegni uzde dok se ne pomami. | La kal strînźe frîu pănă nu ĭa mau. | Dăĭ la muĭare pi dupa kap pănă ĭe vrĭame. — Udri ženu po šiji dok je vreme. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
449 | KOSTA ČOBANIN | KUOSTA PAKURARĬU | Kînćiku lu Kosta Pakurarĭu, lu kare uoţu Florinćin a furat stîna žumataće. — Pesma o Kosti Čobaninu, kome je lopov Florinčin ukrao pola stada. | (balada) | [Vidi] | ||||||
450 | Koza prdi, a ovca ispašta. | Kapra bĭasă, da uaĭa petrĭaśe. | Kînd ăl đevină skapă, kî ĭe vikļan şî labdă vina la altu, da pruostu nu priśiape ńimika, kađe-n laţ şî petrĭaśe vina lut tuoĭa. — Kad krivac utekne, jer je prepreden i baci krivicu na drugoga, a naivko ne primeti ništa, upadne u zamku, i istrpi kaznu za tuđu krivicu. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
451 | Kratka pamet, duga robija. | Minća skurtă, robiĭa lungă. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
452 | Kratkim štapom ne meri se duboka voda. | Ku bîtu skurt nu sa masură apa adînkă. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
453 | Krava mrtva, a creva joj živa. | Vaka muartă, da mațîļi viĭ. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
454 | Krava riče, a tele odmiče | Vaka muźe, da vițălu fuźe. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
455 | Krava u štali sa repom napolju. | Vaka-n ștală ku kuada afară. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
456 | Krave se redom ližu. | Vaśiļi pi rînd sa ļing. | Tot nat la aluĭ ažută. — Svako svome pomaže. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
457 | Kravlja koščina u vrbovoj duplji. | Odolan đi vakă, în butuarkă đi salkă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
458 | Kravu ne možeš samo da muzeš, mora ponekad i da je nahraniš. | Vaka nu puoț numa să mulź, muara kîćodată să-ĭ daĭ șî fîn. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
459 | Kreće-šeće parče proje,* što me u školi uče, zaboravim do kuće. | Urđiş-burđiş vržđik malaĭ, śe la şkuală învațaĭ păn’ la kasă ma zuĭtaĭ. | Pănă nu sa đeșkis kuĭńiļi șkolarĭeșć, șkolari drumașî a dus în kesurļi luor, pi lînga kărț, șî mînkare, măĭ đes a fuost kuodru đi turtă ku brînḑă. — Sve do otvaranja đačkih kuhinja, đaci pešaci nosili su u svojim torbicama, pored knjiga i hranu, obično je to bilo parče proje sa sirom. | (zagonetka) | [Vidi] | ||||||
460 | Krek, krek, i u vodu šljep. | Kuk, kuk, şî-n apă țup. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
461 | Krilo se kupuje, rep se u šumi neguje. | Aripa đin tîrg, da kuada đin krîng. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
462 | Krmača mi siva, poganjiva, Pet prasića, sivi, poganjivi: Nasišu se kol’ko mogu Pa u trku bež’ u šumu! | Am o skruafă ļisă, pogaļisă, Ku śinś purśiĭ, ļiş, pogaļiş; Sug kît puot Şî fug în tufă. | (brzalica) | [Vidi] | |||||||
463 | Kroz kravino crno dupe gledaš joj u bele zube. | Pin kur la vaka ńagră ći uĭț la đinț-aĭ albĭ. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
464 | Kroz selo je prošla, a psi ne zalajaše. | A trekut pin sat, da kîńi n-a latrat. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
465 | Kroz staklo prolazi, a ne lomi ga. | Pin stîklă trĭaśe, şî n-o sparźe. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
466 | Kroz šumicu napasam ovčicu. | Pin tufiță pask o mńoriță. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
467 | Krutovilo u gaćama. | Ţapînă în izmĭańe. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
468 | Kučka koja ne zna da laje, uvlači vukove u stado. | Kațaua kare nu șćiĭe să latre, bagă lupi-n uoĭ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
469 | Kuća bez psa, kao čovek bez ušiju. | Kasa fara kîńe ka uomu fara urĭekĭ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
470 | Kuća bez psa, ko vrata bez ključa. | Kasa fara kîńe, ka uşa fara kĭaĭe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
471 | Kud god krećeš, svud ga srećeš, bez njega ti života nema. | Un-će duś, a kolo ĭastă, far đi ĭel traĭ nu ĭastă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
472 | KUKAVICA PEVA A KOS ZBORI | KUKU KÎNTĂ, MĬERLA ḐÎŚE | (lirika) | [Vidi] | |||||||
473 | KUKAVICE, ZELEN-PERKO | KUKUĻIEŢ KU PĬAŃE VĬERḐ | Kuku ĭe pasîrĭe đi kare rumĭńi oĭari a prins măĭ mult drag, kî ĭel kînd kîntă, arată k-a veńit vrĭamĭa sî sa mîńe vićiļi la munće la paşuńe. — Kukavica je ptica koju su Vlasi stočari najviše voleli, jer kad ona zapeva, znak je da je došlo vreme da se stoka izgoni u planinu na pašu. | (lirika) | [Vidi] | ||||||
474 | KUKAVICE, ZELEN-PERKO | KUKUĻIEŢ KU PĬAŃE VĬERḐ | (lirika) | [Vidi] | |||||||
475 | KUKURIKU, MANDA | KUKURIKU, MANDA | S-a kîntat la kopil pănă l-a ţuţait pi źanunkĭ, or kînd l-a ļiganat să-l aduarmă! – Pevalo se detetu dok su ga cupkali na kolenu, ili dok su ga ljuljali da ga uspavaju. | (uspavanka) | [Vidi] | ||||||
476 | KUKURIKU, MANDA | KUKURIKU, MANDA | (uspavanka) | [Vidi] | |||||||
477 | Kum samo jednom vidi kumičinu pičku. | Nașu odată vĭađe pizda fińi. | Kînd o rađikă în sus, la boćeḑ. Șî altîdată ńiśkînd în traĭu lor întrĭeg, kî ĭe pakat măĭ mare pi pomînt. — Kad je digne uvis na krštenju. I više nikad u njihovom životu, jer je to najveći greh na svetu. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
478 | KUME, KUME, ZAJEBANTU | NAŞ, NAŞ, FUĆELAŞ | Fragment neke rugalice, koja je smišljena od strane brđana (stočara), na račun onih koji žive u dolini (zemljoradnika i drugih); u rečniku brđana oduvek je rečna dolina ("vaļa mare") sa svojim naseljima i saobraćajnicama koje su ih povezivale, bio pojam za zgubidane, uličare, skitnice, i naročito za žene lakog morala. | (satira) | [Vidi] | ||||||
479 | Kune se da ne krade, a beži s plovkom u zubima. | Sa źuară kă nu fură, da fuźe ku rața-n gură. | Ći fură la uokĭ. — Krade te na očigled. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
480 | Kurac ulazi i izlazi, kurac pravi red u kući. | Pula tună, pula ĭasă, Pula faśe rînd în kasă. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
481 | Kurac, kad imaš više nego što ti treba za kuću, bolje da isečeš, nego da deliš po tuđim kućama. | Pula, kînd aĭ măĭ mult đi kît śe-ț trăbe đi kasă, măĭ bun s-o taĭ, đi kît să-nparț pin odăĭļi lu tuoĭa. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
482 | Lako je mišu pod velikim plastom. | Ļesńe ĭe la şokîće supt klańe mare. | Aşa măĭ đes spuńe muĭeruşkă mikă, a kuĭ ĭe barbatu uom mare şî grĭeu, kînd o dîrăsk ku-ntrăbaśuńiļi kum puaće sî ţînă supt ĭel. — Tako najčešće odgovara mala ženica, čiji je muž krupan i težak čovek, kad je zadirkuju pitanjima kako može da izdrži pod njim. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
483 | LAZARIČKA PESMA | LAZARKA | (obredna) | [Vidi] | |||||||
484 | Laže da ne krade, a beži s plovkom u ustima. | Minće kă nu fură, da fuźe ku rața-n gură. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
485 | LEK UJKE VESELINA | ĻAKU LU UĬKA VISAĻIN | (anegdota) | [Vidi] | |||||||
486 | LENJKA I ŽELJKA | ĻEŃA KU DORA | Povasta kare învaţă kî ļeńa nuĭe bună, kî ĭe rîa, ama duoru ĭe şî măĭ mare rîău, dakă uomu nuşćiĭe să-l stîmpîrĭe. — Priča koja uči da je lenjost zlo, ali i da je želja još veće zlo, ako čovek ne može da je suzbije. | (anegdota) | [Vidi] | ||||||
487 | Lepljena pa slepljena, zelen-list, istina. | Ļipova pi ļipova, frunḑă vĭarđe, istîna. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
488 | Leptir na tatu, leptir na mamu! | Flutur pi tata, flutur pi muma! | Igra rečima: kada se rečenica brzo izgovara i ponavlja, reč flutur = leptir prelazi u futul = jebem ga, pa ispada da govornik vrši akt nad svojim roditeljima, što izaziva opšti smeh kod čobana. Čobanska brzalica i sprdalica. | (brzalica) | [Vidi] | ||||||
489 | LESKA, NAJSTARIJE DRVO NA SVETU | ALUNU, MĂĬ BATRÎN ĻEMN PI POMÎNT | (verovanje) | [Vidi] | |||||||
490 | Leskov štap dobar štap bi! | Bît đ-alun bun bît fu! | Kada se brzo izgovara, reč „fu” - „bi”, splete se sa rečju „bît” - „štap” i posle više brzih ponavljanja ispadne vulg. „fut” - „jebem”. pa tako na kraju čovek nehotice izgovara „Leskov štap, dobar štap jebem!” | (brzalica) | [Vidi] | ||||||
491 | Lipova deblica puna varnica. | O butuarkă đi ćiĭ pļină đi skinćiĭ. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
492 | LJELJA | ĻЕĻА | (erotika) | [Vidi] | |||||||
493 | Ljigavko uzjahao ne znam šta, i krenuo ne znam kud. | Mîkanće sa-nkîļikat pi nu şću śe, şî sa duśe nu şću unđe. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
494 | Ljubljenje je jebačka kapara. | Ţukatu ĭe kapara lu futaĭ. | Aşa-l dudîĭe fata pi baĭat kare minće kă vrĭa numa s-o ţuśe. — Tako devojka odbija momka koji laže da želi samo da je ljubi. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
495 | Ljuta trava lek nalazi. | Buĭađa rîa află ļaku. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
496 | LJUTI STARAC | MUOŞU MÎŃIĬAT | Homerovski motiv, star preko dva milenijuma, o Odiseju i vernoj Penelopi, u vlaškim baladama! | (balada) | [Vidi] | ||||||
497 | Lonac krčka sa pasuljem, al se ne zna gde je so. | Uala fĭarbe ku pasuĭu, ama nu sa şćiĭe unđe sarĭa. | Kînd śeva sa lukră la žumataće, fara rînd. — Kad se nešto radi polovično, bez organizacije. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
498 | Lud za ludim ide. | Al naruod dupa-l naruod mĭarźe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
499 | Luda se poznaje po kitici, a ludak po motki. | Naruada sa kunuașće pi kită, da naruodu pi buată. | Muĭarĭa sumĭarńikă a purtat în păr fluare mikă, frumuasă, da a pļesńită a mĭers ku kîtă-n trĭagă-n kap. Ĭară, uomo-l pļesńit a dus în mînă vro buată în luok đi kîržîĭe, ku kare s-a rîḑîmat uamiń-aĭ înțaļeș. — Pristojna žena nosila je u kosi lep, mali cvet, a blesava je išla sa celom kitom na glavi. Opet, blesav čovek je nosio u ruci neku motku, umesto štapa kojim su se poštapali normalni ljudi. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
500 | Ludosti stoje u mestu, a ljudi prolaze. | Noroḑîĭļi stau în luok, da uamińi trĭek. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
501 | Lukav kao lisica. | Afurisît ka vulpĭa. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
502 | LUPA DOBOŠ KROZ MOLDOVU, I | BAĆE TOBA LA MOLDOVA, I | (erotika) | [Vidi] | |||||||
503 | LUPA DOBOŠ KROZ MOLDOVU, II | BAŤE TOBA LA MOLDOVA, II | (erotika) | [Vidi] | |||||||
504 | LUPA DOBOŠ U VALAKONJI | BAĆE TUOBA-N VAĻAKUAŃE | (erotika) | [Vidi] | |||||||
505 | Mačka razrogačka ide poljem i mjauče. | O mîță zgaită pi kîmp sa kîntă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
506 | MAČKINO PREDSKAZANJE | ARATARĬA MÎȚULUĬ | (verovanje) | ne još | [Vidi] | ||||||
507 | Magarca zatvara gazda, a čoveka država. | Pi magarĭ înkđe gazda, da pi uom držaua. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
508 | Magda-Magdalena ključ je izgubila, Mesec ga je našao, Sunce ga je uzelo. | Madga-Madgaļina a pĭerdut kĭaĭa, Luna aflato, Suarļi a luvato. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
509 | Majka ti stoji, a otac joj ga udara. | Mumata stă, da tat-tu iĭ dă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
510 | MAJKO MOJA DUGOKLJUNA | MUĬKA MĬA KU ĆUOKU MARE | (uspavanka) | [Vidi] | |||||||
511 | MALA LULA, MALA CURA | LULA MIKĂ, FATA MIKĂ | Kînćik đ-adurmit fĭaćiļi. — Uspavanka za devojčice. | (uspavanka) | [Vidi] | ||||||
512 | Mala žena na opanak se penje, i ljubi bez straha! | Muĭarĭa mikă sa suĭe pi opinkă, șî dă gura făr’ đi frikă. | Așa sa raspunđe muĭare mikă, kînd o dîrăsk kî ĭe mikă. — Ovako odgovara mala žena kad je zadirkuju da je mala. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
513 | Mali kamen prevrće kola, jer veliki vidiš pa ga zaobiđeš. | Pĭatra mikă rastuarnă karu, kî pĭ-a mare vĭeḑ șî daĭ okuol. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
514 | Mali ko jaje, težak ko vo. | Mik ka uou, grĭeu ka buou. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
515 | Mali panj prevrće kola. Od velikog se čuvaš. | Bușćano-l mik rastuarnă karu, kî đa-l mare ći pazășć. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
516 | Mali sud sa maslom ceo svet omasti. | Un śuob ku unt, tuota lumĭa ung. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
517 | Malo dete, velika briga, veliko dete, briga još veća. | Kopilu mik, grižă mare, kopilu mare, grižă şî măĭ mare. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
518 | Malo ko jaje, tegli ko vo. | Mik ka uou, traźe ka buou. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
519 | Malo sedim, malo ne radim, i vreme prolazi. | Kĭta şîăd, kîta nu lukru, şî vrĭamĭa trĭaśe. | Đ-al ļenuos. — O lenčugi. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
520 | Malo te žiže uvis podiže. | Ćićirikă mikă đi kur đi rađikă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
521 | Martin, Martin, Maže dupe zejtinom, Diže tabane ka Suncu, Kine, i umire! | Marćin, Marćin, Unźe kuru ku zaĭćin, Întuarśe tălpiļi la Suare, Stranută, șî muare! | Bažuokura đi aăla kare-l kĭamă Marćin. — Zbijanje šale na račun onoga ko se zove Martin. | (satira) | [Vidi] | ||||||
522 | Masna sablja u zemlju ode. | O sabļe unsă, în pomînt dusă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
523 | Medved mrtav, a uho mu mrda. | Ursu muort, da urĭakĭa zbaće. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
524 | Mekoj balegi malo kiše treba. | La baļigă muaļe puțînă pluaĭe trăbe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
525 | MLADA NEDELJA | DUMIŃIKA ĆINÎRĂ | (obicaj) | [Vidi] | |||||||
526 | MLADINA BUKLIJA U TANDI | PLUOSKA GOVI ÎN TANDA | (obicaj) | [Vidi] | |||||||
527 | MLADINA PESMA | KÎNŤEKU MIRĬESÎ | Pesma se peva na vlaškim svadbama širom Negotinske Krajine, u trenutku kada se mlada oprašta od svojih roditelja. | (lirika) | [Vidi] | ||||||
528 | Mlati čiča, puca snaga, a od masla nigde traga. | Dă muoşu kît puaće, da untu nu măĭ skuaće. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
529 | Mnogo popova, nekršteno dete. | Mulț puopĭ, kopilu ńibućeḑat. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
530 | Mnogo ptica, svaka svoj jezik ima. | Păsîrĭ mulće, tuata are ļimba iĭ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
531 | Mnogo treba, a malo ima. | Mulće trăbe, da puțîńe ĭastă. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
532 | Mogu da pijem, nisam Ciga da odbijem. | Puot sî bĭeu, nu mis țîgan sî ḑîk ba. | Sa ḑîśe kînd ći ruagă vrunu ku bĭare numa pintru rînd, da ĭar fi drag să nu bĭeĭ, da țîĭe țî sa bĭa. — Kaže se kad te neko nudu pićem reda radi, a voleo bi da odbiješ, a tebi se pije. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
533 | MOJ CVETIĆU UVENULI | FLORIŚIKĂ ÎNTUŃEKATĂ | Ljubavna pesma o bolu ostavljene dragane, koja svoj bol upoređuje sa cvetom koji vene. | (lirika) | [Vidi] | ||||||
534 | MOJ JE DRAGI ŠVALER MLAD | NAĬKA ĆINÎR, ȘÎ KURVARĬ | (lirika) | [Vidi] | |||||||
535 | Moja proja preko tvoje, a u guzi vreteno je. | Turta mĭa pi turta tĭa, fusu mĭeu în kuru tĭeu. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
536 | Moja ti pica preko lica, moja muda držiš u ruci, u moje dupe nos zavuci. | Pizda mĭa în frunća tĭa, kuaĭļi mĭaļe-n mînļi tĭaļe, nasu mĭeu în kuru tĭeu. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
537 | Molim se za klevetu: nit’ da je činim, nit’ da je primim! | Kad pintru napastă: ńiś să n-o fak, ńiś să n-o trag! | Un rugamînt batrîn kînd s-a fakut înkinaśuńa la prazńik. — Jedna starinska molitva koja se izgovarala kada se metanisalo na slavi. | (molitva) | [Vidi] | ||||||
538 | Molitva mladom mesecu | Rugamînt la luna nuoă | Kînd ĭasă luna nuoă, ĭeş afară, la vrun luok kurat, ći-ntuorś kîtra lună, faś kruśe şî ḑîś rugamîntu-sta dă triĭ uorĭ. — Kad izađe mlad mesec, izađeš napolje, na neko čisto mesto, okreneš se prema mesecu, prekrstiš se i tri puta izgovoriš ovu molitvu. | (molitva) | [Vidi] | ||||||
539 | MOLITVA MLADOM MESECU | RUGAMÎNT LA LUNĂ NOĂ | (molitva) | [Vidi] | |||||||
540 | Motka drži svet i zemlju. | Bîtu țîńe lumĭa șî pomîntu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
541 | Motka drži svet i zemlju. (=Sila vlada svetom). | Buata țîńe lumĭa şî pomîntu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
542 | Može vašar bez jednoga. | Puaće bîlśu fara unu. | Sa ḑîśe kînd vrunu ćinîr prĭamult traźe sî sa dukă la vro visaļiĭe, kare înga nuĭe đi ańi luĭ. — Kaže se kad neko mlad previše vuče da ode na neku zabavu, koja još uvek nije za njegove godine. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
543 | MRKANJE ZEMLJE | MÎRĻITU POMÎNTULUĬ | (obicaj) | [Vidi] | |||||||
544 | Mršav kao prut! | Uskat ka bîtu! | Sa ḑîśe đi insă kare đi vro buală sa uskat ĭuta, șî mult. — Kaže se za neku osobu koja je naglo mnogo smršla. | (izraz) | [Vidi] | ||||||
545 | Mrtav bolestan, a jeo bi svega. | Bolnau đi muarće, da-r mînka đi tuaće. | Đi aăĭa kare sa fak bolnavĭ. — O onima koji se prave bolesni. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
546 | Mrtvi truli, a živi ga guli. | Al muort sa-mpuće, da-l viu sa fuće. | Lumĭa muare, ama traĭu mĭarźe nainće. — Ljudi umiru, ali život ide dalje. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
547 | Mrtvi žgolja, kao da jede pečene prdeže. | Uskat muort, parke manînkă bĭeşîń fripće. | Đi uom uskat. — Za mršavog čoveka. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
548 | NA BOŽIĆ | LA KRĂČUN | (poskocica) | [Vidi] | |||||||
549 | Na Dunav da odeš po mutnu vodu, ime da ti dođe, ti da ne đođeš. | Sî će duś la Dunîrĭe dupa apă tulburĭe, numiļi sî-ț vină, tu să nu măĭ viń. | (kletva) | [Vidi] | |||||||
550 | Na jednom panju dve pečurke. | Pi un bușćan duoĭ burĭeț. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
551 | Na kakvoj pijaci kupiš, na takvoj prodaš. | La śe piĭaț kumpirĭ, la-şa vinḑ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
552 | Na leđima ispupčena, na stomaku ravna. | Pi şîaļe bobonată, da pi burtă înblanată. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
553 | Na prevaru ili ručaš, il’ večeraš, obadvoje nećeš moći. | Ku minśuna or kă prînḑ, or kă śiń, pĭ-amîndoă nu ļî faś. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
554 | NA RAZOR, KURATI! | LA RĂZORĬEĆE, PUĻEĆE! | (pripovetka) | [Vidi] | |||||||
555 | NA SPASOVDAN | LA ISPAS | (erotika) | [Vidi] | |||||||
556 | Na trem sinoć sam prilegla, Sa glavom na ćeramidi. Pička mi od pene bridi. Probah iglom i kalemom, Al bez kurca leka nema. | Ma kulkaĭ asară-n ćindă, Ku kapu pi kîramidă, Şî fakuĭ albĭață-n pizdă. Dau ku aku, dau ku sula, Nuĭe ļaku ka ku pula. | (erotika) | [Vidi] | |||||||
557 | Na vr’ pruta, jao njemu. | În vîr đi nuĭa, vaĭ đi ĭa. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
558 | Nabijem ga na kurac! | Bag pula-ńel! | Kînd voĭńiku vrĭa să spună kă nu-ĭ śuauă pi vuoĭe, or nu vrĭa s-audă đi vro trĭabă. — Kad muškarac hoće da kaže da mu nešto nije po volji, ili da ne želi da čuje za neku stvar. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
559 | Nad dubokim dolom krivo brvno. | Pista o vaļe adînkă o punće strîmbă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
560 | Nag selo obilazi a gladan ide kroz sredinu. | Guolu okoļaşće satu, da flomîndu dă pin mižluok. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
561 | Nagazila koza kamen, razbio se kamen na četvoro. | A gazît kapra pi pĭatră, sa spart pĭatra-n patru. | (brzalica) | [Vidi] | |||||||
562 | Nagazila koza kamen, Kamen puk’o na četvoro! Neka pukne kozi glava Kao kamen na četvoro! | A kalkat kapra pi pĭatră, A krapat pĭatra în patru! Kraparĭa kapu kăpri Kum a krapat pĭatra în patru! | (brzalica) | [Vidi] | |||||||
563 | Nage ljude đavo ne vidi. | Draku nu vĭađe lumĭa-n pĭaļa guală. | Nu sa şćiĭe đi śe, sa şćiĭe numa kă vrăžîtuorļi kare lukră ku draśi la baltă, pănă nu-nśep đeskînćiku, dubuară ţuaļiļi đi pi ĭaļe şî đeskînćiku ăl fak în pĭaļa guală. — Ne zna se zašto, ali se zna da vračare, koje na bari rade sa đavolima, pre nego što počnu obred, skidaju sa sebe odeću i obred vrše potpuno nage. | (verovanje) | [Vidi] | ||||||
564 | Najbolje žito je u punoj vreći. | Măĭ bun grîu ĭe-n sako-l pļin. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
565 | Najgore je kad te neko jebe mekim kurcem: ti, siroma, vrdaš da se izvučeš, a on misli da mešaš jer ti je lepo, pa te jebe još gore! | Măĭ rău ĭe kînd će fuće vrunu ku pula muaļe: tu, saraku, traź sî skăpĭ, da ĭel ginđaşće kă mĭastîś đi drag, şi će fuće şî măĭ rău! | (izreka) | [Vidi] | |||||||
566 | Najteža vlaška kletva: „Dabogda umro bez sveće!” | Măĭ grĭeu blastăm rumîńesk: „Dabuogda să muară fara lumanarĭe!” | Rumîńi krĭed kă ĭe măĭ mare pakat kînd uomu muare fara lumanarĭe, kă pi lumĭa-ĭa nuĭe viđare, șî aăla kare nu muare ku lumanarĭa aprinsă în mîna, sa duśe-n ńegura, ș-akolo rîtaśașće đi veśiĭe, or pănă aĭluĭ nu-ĭ fak șă-ĭ dau đe pomană, lumanarĭa raĭuluĭ. — Vlasi veruju da je najveći greh kad čovek umre bez sveće, jer na onom svetu nema svetla, i onaj ko ne umre sa upaljenom svećom u ruci, odlazi u mrak i luta večno, ili dok mu njegovi ne izrade i namene rajsku sveću. | (kletva) | [Vidi] | ||||||
567 | Najteže je čoveku kad vidi da mu roditelji umiru, a deca mu stare. | Măĭ amunka la uom ĭe kînd vĭađe kă-ĭ muor parințî, da kopiĭi înbătrîńesk. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
568 | Najveći je greh kad roditeljima brojiš zalogaje. | Măĭ mare pakat ĭe kînd la parinț numirĭ bukaturļi. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
569 | Narod je kao čorba. | Lumĭa ka ļegumĭa. | Mistakatură đi tuaće fĭelurĭ. — Mešavina svih vrsta. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
570 | Narod kao čorba, al je mleko slađe, | Lumĭa ka ļegumĭa, da lapćiļi măĭ dulśe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
571 | Nas niko ne treba da šiša, nama vuna opada sama. | Pi nuoĭ nu trăbe ńima să tungă, noa lîna pikă sîngură. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
572 | Naše selo je golemo: volovi izašli, a kola još nisu ušla. | Satu nuostru mare rău: buoi a ĭeşît, da karu n-a măĭ tunat. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
573 | Ne bacaj se kamenjem na boga. | Nu da ku baĭkuańe în dumńeḑîu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
574 | Ne bila ti više glava prokleta! | Sî nu măĭ fiĭe guguļița-tĭa afurisîtă! | Ăl blastîmă sî pĭardă kapu. — Kune ga da izgubi glavu. | (kletva) | [Vidi] | ||||||
575 | Ne budi predobar, jer ćeš gologuz na putu ostati. | Nu fi prĭabun, kă ramîń ku kuru guol în drum. | Bunaćiku ļesńe župuĭa păn la uos, kî ĭel krĭađe-n tuoţ. — Dobričinu je lako odrati do koske, jer on veruje svima. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
576 | Ne čudim se što pod starost Bog uzima čoveku ruku, ili nogu, možda mu trebaju za rad ili trčanje, ali se čudim što mu uzima kurac, šta li sa njim čini, ne znam? | Nu ma mir kînd la bîtrîńață Dumńeḑîu i ĭa la uom mîna, or piśuoru, îĭ va trăbui đi lukru or đi aļergat, ama ma mir đi śe i ĭa pula, śe va faśa ku ĭa? | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
577 | Ne gledaj u sunce, jer ćeš oslepiti. | Nu ći uĭta-n suare, kî kĭorăşć. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
578 | Ne govori kao da usta nisu tvoja. | Nu vorbi ka kînd gura nuĭe a tĭa. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
579 | Ne govori ustima bez tebe. | Nu vorbi ku gura fara ćińe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
580 | Ne hvataj se u kolo ako ne znaš da igraš. | Nu ći prinđe-n uara dakă nu șćiĭ sî źuoś. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
581 | Ne jede i ne pije, a ništa mu nije. | Nu manînkă, nu bĭa apă, şî nu krapă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
582 | NE JEDI ŠTO NE TREBA PO SELU | NU MÎNKA ŚE NU TRĂBE PIN SAT | (vic) | [Vidi] | |||||||
583 | Ne kreše ognjilo o svaki kamen. | Nu skapîră amnarĭu la tuata pĭatra. | (izreka) | ne još | [Vidi] | ||||||
584 | Ne loži vatru u gustoj šumi. | Nu faśa fuoku-n tufă mare. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
585 | Ne meri se more prstom. | Nu sa masură măriļi ku źeĭśtu. | Tuota aĭa are masura iĭ. — Sve ima svoju meru. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
586 | Ne mešaj se gde ti se lonac ne kuva. | Nu ći mistaka unđe nu-ț fĭarbe uala. | Nu ći mistaka în lukru kare nuĭe a tĭeu, ka în uală kar fĭarbe đi ćińe. — Ne mešaj se u tuđe stvari, kao ni u lonac koji ne kuva za tebe. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
587 | Ne mešaj se kad se braća tuku. | Unđe sa bat frațî, nu će mistaka. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
588 | Ne možeš ti da praviš makaze od mene. | Nu puoț tu sî faś fuarfiś ku mińe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
589 | Ne muzeš kravu, dok ne ubalega travu. | Nu kapiț lapće đi la vakă, pănă-n ĭarbă nu sa kakă. | Lukru kare duśe dobîndă, ĭe đi mulće uorĭ imuos. — Posao koji donosi korist, često je prljav. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
590 | Ne otvaraj usta koliko ne (može da) prođe kroz dupe. | Nu kaska đin gură kît nu trĭaśe pin kur. | Nu vorbi măĭ mult đikît śe puoţ s-îngiţ, în alt fĭeļ: nu vorbi aĭa śe nu puoţ să ţîń kî ĭe vorba tĭa. — Ne govori više nego što možeš sam da svariš i progutaš, to jest: ne govori ono iza čega ne možeš da staneš. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
591 | Ne pij kao iz babine čaše. | Nu bĭa ka đin paru babi. | Așa žuđikă fîrtațî în kafană pi aăla kare bĭa mirekuț, pă iĭ pĭerd vrĭamĭa așćetînd să porînśaskă tură nuauă. — Tako grdi kafansko društvo onoga ko sporo ispija, pa oni gube vreme čekajući da naruče novu turu. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
592 | Ne plaši se vuk ovčjom kožom. | Nu sa spomîntă lupu ku pĭaļa uoi. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
593 | Ne pomoglo ti četrdeset i četiri slava u toku godine, zajedno sa velikim danima! | Sî nu-ț măĭ ažuće patruḑăś şî patru đi prazńiśe pi anu đi ḑîļe, şî ḑîļiļi marĭ ku ĭaļe! | (kletva) | [Vidi] | |||||||
594 | Ne pravi med svaka buba. | Nu faśe tuată bîza mńarĭe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
595 | Ne puštaj siromaha da umre od gladi, jer kad on umre, neće pustiti tebe da živiš. | Nu lasa pĭ-al sarak sî muară đi fuame, kî kînd ĭel muare, nu ći lasă pi ćińe sî traĭeşć. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
596 | Ne radi ništa, samo doji motiku. | Nu lukră ńimika, numa dă țîță la sapă. | La sapat, sîpatuarĭa ļenuasă đes sa raḑîmă ku pĭeptu pi dîržaļa săpi, đ-aĭa sa ḑîśe kă-ĭ dă ţîţă. — Na kopanju, lenja kopačica često se oslanja grudima na držalje motike, pa se zato kaže da je doji. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
597 | Ne sedaš za sto da jedeš, ako si sit. | Nu şăḑ la masă să mînś, dakă iş satul. | Ne radiš ono za čim nemaš potrebe. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
598 | Ne sipaj neprobrane reči. | Nu turna vuorbe ńimîśinaće. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
599 | Ne staju mu kolači u torbu. | Nu-ĭ înkĭapă kolači-n traĭstă. | Ďe vrunu lu kare nu-ĭ tot pe plak. — Za nekoga kome nije sve po volji. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
600 | Ne sviđa mi se. Ne dopada mi se. | Nu mi pi vuoĭe. Nu mi sa-m pare. | (izraz) | [Vidi] | |||||||
601 | Ne uči baštovana kako se gaje krastavci. | Nu-nvața bîșćelarĭu kum sa krĭesk krîstavĭețî. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
602 | Ne ume ni nosom da pogodi mačku u dupe. | Nu șćiĭe ńiś sî đa ku nasu la mîță-n kur. | Kînd ĭe vrunu sîkatură mare. — Kad je neko velika šeprlja. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
603 | Ne zaspiš, dok ne smešaš dlake. | Nu aduormĭ pănă nu mĭastîś fluośi. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
604 | Neće oni (dugo) sir da prave (zajedno). | Nu fak iĭ brînḑă amînduoĭ. | Đi uom ku muĭare kare s-a luvat, da sa vĭađe kalumĭa kă nu sînt unu đi altu, șî kasatoriĭa luor n-o sî țînă mult. — O čoveku i ženi koji su se uzeli, a jasno se vidi da nisu jedno za drugo, i njihov brak neće trajati dugo. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
605 | Nek dobije, dabogda, ono što je mlada dobila prve noći. | Să kapiće, dabogda, ć-a kapatat mirĭasa nopća đin tîĭ. | (kletva) | [Vidi] | |||||||
606 | Nek ide bestraga, okrećući se i vrteći ko topolov list. | Dukî-sa bĭestrîga suśind șî-nvîrćind ka frunḑa pluopuluĭ. | (kletva) | [Vidi] | |||||||
607 | Nek mu bog da ono što mu mislim ja. | Sî-ĭ ďa dumńezeu če-ĭ ginďesk ĭeu. | (kletva) | [Vidi] | |||||||
608 | Neka mu bude čemer i jad! | Să-ĭ fiĭe aram șî katran! | (kletva) | [Vidi] | |||||||
609 | Neka ti je srce dobro, kao što je pasulj petkom. | Bună s-ăț fiĭe ińima, ka pasuĭu vińirĭa! | Vińirĭa ĭe puost, şî pasuĭu vińe ka o mare dulśaţă. — Petkom se posti, i pasulj dođe kao velika poslastica. | (zdravica) | [Vidi] | ||||||
610 | Nekršteno dete na govna smrdi. | Kopilu ńibućeḑat puće la kakat. | Ḑîkală ku kare aĭ batrîń a dat îngînd la parinţ-aĭ ćińirĭ sî nu sa amînaćaḑă ku boćeḑu. — Izreka kojom su stariji opominjali mlade roditelje da ne kasne sa krštenjem dece. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
611 | Nema krda bez repa. | Nuĭe kîrd fara kuadă. | Kînd ĭe lume multă, nu mĭerg tuoţ înainće, ĭastă kare sa traźe la urmă. — Kad je mnogo ljudi, ne idu svi napred, ima onih koji se vuku pozadi. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
612 | Nema sramote, jer smo od sramete nastali. | Nuĭe ruşîńe, kă đin ruşîńe ńis fakuț. | Kînd la vrunu iĭ grĭeu sî ḑîkă śeva, kă ĭe ruşîńe, aăla ku kare vorbĭaşe, spuńe asta ḑîkală. — Kad je nekom teško da nešto kaže, jer je sramotno, onaj s kojim razgovara kaže mu ovu izreku. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
613 | Nema svadbe bez suza, i nema sahrane bez smeha. | Nuĭe nuntă fara plîns, nuĭe muarće fara rîs. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
614 | Nema uspona bez pada. | Nuĭe suiş făra kubarîş. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
615 | Nemam vremena za razgovor. | Nu stau đi taĭnă. | Kînd uomu sa grabĭaşće, şă nu vrĭa să pĭardă vrĭamĭa la taĭnă guală. — Kad se čovek žuri, i ne želi da gubi vreme na prazne razgovore. | (izraz) | [Vidi] | ||||||
616 | Nemaš ti u glavi to što on ima u peti. | Nu aĭ tu în kap aĭa śe are ĭel în kalkîń. | Kît đi înţaļes şî învaţat uomu să fiĭe, dakă dă pista vrun bîtaĭuos, n-are ńiś o dobîndă đin şćirĭa luĭ, kă aăla puaće să-l bată, să-l frîngă, şi şă-l gazîaskă ku kraśi. — Ma koliko razuman i učen čovek bio, ako naleti na nekog siledžiju, nema nikakve koristi od svoga zanja, jer ovaj može da ga prebiije, da ga polomi, i da ga gazi nogama. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
617 | Neprevodivo | Una Ĭela, duda Ĭela, kara Ĭela, kara miş, kara biş, opaț, kopaț, źurźu, murźu, kļanț. | Frîntura ļimbi kopilarĭaskă. — Dečja brojalica-brzalica.> | (brzalica) | [Vidi] | ||||||
618 | Nestao preko crnog mora, dabogda. | Perđaćaĭ pista mărļi ńagre, dabogda. | (kletva) | [Vidi] | |||||||
619 | Nevolja dolazi na konju, a odlazi na puževima. | Ńevuoĭa vińe pi kal, da sa duśe pi kukumĭelś. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
620 | Nevolja je kad drugi kuka na tvom grobu. | Amunka kînd sa kîntă altu la gruapa tĭa. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
621 | Nije kome se spremalo, nego kome se sterifilo. | Nuĭe ku-ĭ s-a gaćit, numa ku-ĭ s-a putrîvit. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
622 | Nije siromah onaj koji nema, nego onaj kome treba još. | Nu ĭe sarak ăla kare n-are, numa aăla lu kare iĭ măĭ trîabe şîmăĭ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
623 | Nikakve vajde nemaš od švalerke, ako ti za nju ne zna žena. | Ńiś o dobîndă n-aĭ đin ibomńikă, dakă đi ĭa nu-ț șćiĭe muĭarĭa. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
624 | Niko ne uzima u ruku vrelo gvožđe. | Ńima nu ĭa-n mînă fĭer fĭerbinće. | Vrodată, uomu kare a trîbuit la sud sî sa žuare kă vorbĭașće đirĭept, a fuost muara să ĭa fĭer ferbinće în mînă. Kare a putut săl țînă, s-a sokoćit kî ĭe uom đirĭept, kare nu, l-a țînut kî ĭe minśinuos. — Nekad, čovek koji je trebalo na sudu da se zakune da govori istinu, morao je da uzme vrelo gvožđe u ruku. Ko je mogao da ga drži, smatralo se da je ispravan, a ko nije, držali su da je lažov. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
625 | Niko nije u postu pravljen, nego u najvećoj slasti. | Ńima nuĭe fakut đi puost, numa în slasta măĭ mare. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
626 | Nisam ja star, samo je mnogo godina prošlo od moga rođenja. | Nu sînt ĭuo batrîn, numa mulț ań a trekut đi kînd m-am fakut. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
627 | Nit’ od koga tražim, niti kome dajem. | Ńiś nu śer la ńima, ńiś nu dau la ńima. | Am tuot śe-m trăbe. — Imam sve što mi treba; ne zavisim ni od koga. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
628 | Nit’ ti biram, nit’ ti berem. | Ńiś nu-ț aļeg, ńiś nu-ț kuļeg. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
629 | Novac imam, kesu nemam, Novac nemam, kesu imam, Šta staviti, šta uzeti? | Bań am, pungă n-am, Bań n-am, pungă am, Śe baga, şî śe luva? | (brzalica) | [Vidi] | |||||||
630 | O drvo se baba obesila, i sikilj iskesila. | S-a spînḑurat baba-n duos, ku ļinđiku skuos. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
631 | O ĐAVOLU | ĐISRE DRAKU | (verovanje) | [Vidi] | |||||||
632 | O klin visi, a dno nema. | Stă în kuń, da fund n-are. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
633 | OBGRLIH JOJ RUKOM GLAVU | PUSĂĬ LA MÎNDRA MÎNA-N KAP | Šaljiva pesma koja se pevala u kolu na račun lenjih žena. | (poskocica) | [Vidi] | ||||||
634 | OBIČAJ PRVO ŠIŠANJE | AĐET LUVATU ĐIN KIKĂ | (obicaj) | [Vidi] | |||||||
635 | OBIČAJNI NA BADNJI DAN KOD BUFANA | AĐETU LA AŹUN LA BUFAŃ | (obicaj) | [Vidi] | |||||||
636 | Obruč obručen na klin navučen. | O totîrlă totîrlată pi kuń bagată. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
637 | Od baštovana spao na čobana. | Đi la bîșćelarĭ ažuns la pîkurarĭ. | A kaḑut đi pi kal pi magarĭ. Pîkurariĭa a fuost lukru đ-aĭ pruoșć șă đ-aĭ saraś, nu sa formait đi ńimika. — Pao s konja na magarca. Čobanstvo je bilo zanimanje za priproste i siromašnie, nije se cenilo nimalo. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
638 | Od govna se pita ne pravi. | Đin kakat plaśintă nuĭe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
639 | OD JEDAN PA DO DESET | ĎI LA UNU PĂN-LA ZEČE | (poskocica) | [Vidi] | |||||||
640 | Od jedan počinje svako brojanje. | Đi la unu înśape tuot numaratu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
641 | OD KAD SU ZAMKE | ĐI KÎND SÎNT FĬARÎĻI | (legenda) | [Vidi] | |||||||
642 | Od koga je pravljeno, dobro je, za koga - još bolje. | Đi la kare ĭe fakut, bun ĭe, da đi kare - șî măĭ bun. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
643 | Od njega se nu kurcem ne možeš odbraniti. | La ĭel ńiś ku pula nu či țîń. | Nu şćiĭe đi ruşîńe. — Ne zna za stid. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
644 | Od sedenja nema vajde. | Đin şađere nuĭe avere. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
645 | OD SENA DO SENA | ĐI LA PAĬE PĂN’ LA PAĬE (1) | (erotika) | [Vidi] | |||||||
646 | OD SENA DO SENA | ĐI LA PAĬE PĂN’ LA PAĬE (2) | (erotika) | [Vidi] | |||||||
647 | OD UROKA | DE DEOICHI | Bajalica „od uroka” zapisana je u selu Cusuiul din Vale, u južnoj Dobrudži, koja od 1940. godine pripada Bugarskoj, a pre toga je bila rumunska teritorija; selo je nastalo naseljavanjem timočkih Vlaha iz mesta u okolini Vidina, koja danas delom pripadaju Bugarskoj, a delom Srbiji, u periodu od 1922. do 1935. godine. Uporedna verzija za jednu vlašku bajalicu koju je, pod nazivom ĎE ĎEOĬK, zapisao Velimir Trailović u Prahovu (ovde pod rednim brojem 28). | (bajalica) | [Vidi] | ||||||
648 | Odavde do planine jedno isto zvono zvoni. | Đi aiśa păn’ la munće tuot un klopît s-auđe. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
649 | Odavde do sinjeg mora samo danci od lavora. | Đi aiś păn’ la mărĭ numa fundurĭ đi kaldărĭ. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
650 | Odavde do šumice samo alka do alkice. | Đi aiśa păn’ la munće tuot ḑăļe marunće. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
651 | Odavde do Vraca* niz suvih trupaca. | Đi aiś păn-la Vraț tuot buşćeń uskaț. | * Vrac (vl. Vraţ = vrata) toponim u selu Gornjane. | (zagonetka) | [Vidi] | ||||||
652 | Odrasla je pored pored puta, kao pička kraj dupeta, gde navraća i zlo i dobro. | A kreskut lînga drum, ka pizda lînga kur, uń sa baće şî rău şî bun. | Đi muĭerĭ kare nu şćiu đi ruşîńe. — O ženama koje ne znaju za stid. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
653 | Odraso je sa pelenom na dupetu. | A krĭeskut ku skućiku la kur. | A krĭeskut ku pază mare, ș-a ramas krud. — Odraso je okružen velikom pažnjom, pa je ostao nezreo. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
654 | Ognjilo kreše, ali ne o svaki kamen. | Amnarĭu skapîră, ama nu la tuata pĭatra. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
655 | Ogulio kurčev stomak. | A beļit burta puļi. | Đi uom kare a perdut pućarĭa barbațîaskă. — O čoveku koji je izgubio polnu moć. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
656 | OJ DUNAVE, TIJA VODO | DUNĂRIKĂ, APĂ ĻINĂ | Sestra tuguje za bratom koji živi preko Dunava, u tuđini. | (lirika) | [Vidi] | ||||||
657 | OKO STOGA, I NIZ POLJE | ĐI LA KLAĬE PĂN’ LA KLAĬE | (erotika) | [Vidi] | |||||||
658 | OKRETANJE U PONJAVI | ÎNTUORS ÎN PĂTURĂ | (obicaj) | [Vidi] | |||||||
659 | Okruglo, u rupu ušlo. | Totîrlata tună în gaură gata. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
660 | On je velik, a ja mali, oboje smo u sikilj stali. | Ĭel ĭe mare, ĭuo mis mik, amînduoĭ într-un ļinđik. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
661 | On je veliki gazda, gde mu je otac držao so, on drži brašno. | Ĭel ĭe gazdă mare, unđe tatî-su a țînut sarĭa, ĭel țińe fańina. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
662 | Ona stari, al za sedam mari. | Ĭa babă, da đi şapće întrabă. | Sa spuńe đi muĭarĭe în ań, kare sa skuaće kă ĭe batrînă, kînd o okupă đ-aĭ ćińirĭ. — Kaže se kad neku ženu u godinama zaokupe mladići, a ona se brani da je stara. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
663 | Onaj ko ne dira svastiku, na onom svetu će se penjati na oguljenu lipu, ili će bubnjem uterivati zečeve u vodenicu. | Aăla kare nu dîrîașće kumnata, pi lumĭa-ĭa o să sa suĭe pi ćiĭ beļit, or kă o sî mîńe ĭepuri ku tuoba-n muară. | Ćiĭ beļit ĭe ćiĭ đi pi kare ĭe dubarîtă kuaža, ș-a ramas numa lubarĭ guol, dă ĭel are mîzgă ș-aluńikă đi nu puoț sî će suĭ ńiśkum. — Oguljena lipa je lipa sa koje je skinuta kora pa je ostalo samo golo truplo, koje je sluzavo i klizavo pa se ne možeš popeti nikako. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
664 | Ostala joj pusta kosa sa glave, nek joj se uvrti oko trnja! | Uđirĭa pustîń đi ĭa păru đin kap, sî sa răsuśaskă pi dupa spiń. | (kletva) | [Vidi] | |||||||
665 | Ostala joj pusta marama sa glave! | Uđirĭa-ĭ pustîńe kîrpa đin kap! | (kletva) | [Vidi] | |||||||
666 | Otac ima hiljadu dece: svima kape kupuje, samo sebi ne može. | Un tată are o miĭe đi kopiĭ: la tuoț kumpîră kaśuļ, numa luĭ nu puaće. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
667 | Otac ti je na tavanu, a majka ga za dršku vuče. | Tat-tu în pod, da mă-ta îl trağe ďe nod. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
668 | Otac zelen, a sva deca crvena. | Tata vĭarđe, da kopiĭi ruoşîĭ. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
669 | OTIŠO BIH I JA NA SVADBU | MA-Ş DUŚA ŞÎ ĬUO LA NUNTĂ | Kînćik în kare s-a rîzîļaşće muĭarĭa urîtă. A kîntat lîutari pi la visaļiĭ, pănă lumĭa a žukat în uară. * Pesma u kojoj se ismeva ružna žena. Pevali violinisti na igrankama, dok su ljudi igrali u kolu. Rumunska paralela zapisana u selu Vojvodinci, u srpskom Banatu, preuzeta je iz zbornika „Foaie verde, lămăiţă”, II, (ur. Radu Flora, Costa Roşu), Zrenjanin 1982, p. 148. | (poskocica) | [Vidi] | ||||||
670 | Otpao ti nos u čorbu s kupusom. | Pikațar nasu în ḑama đi varḑă. | Ăl blastîmă sî sa bulnavĭaskă đi frĭengă, kî la-ĭ frĭengavĭ ļ-a pikat vîru nasuluĭ. — Kune ga da se razboli od frenge (sifilisa), jer je frengavima otpadao vrh nos. | (kletva) | [Vidi] | ||||||
671 | Ovca je rila, svinjski rog skrila! Slepac ga vide, o tome gluvi doču, sakati ga uze i raspasanom za pojas zadenu. | În rîmuĭtura đi uaĭe, un kuorn đi puork! Ăl vaḑu ăl kĭuor, auḑî ăl surd, ăl luvă ăl sîăk, ş-îl bagă l-al đeşćins dupa brîu. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
672 | Ovca sa vunom u sebi. | O uaĭe ku lîna î-ńa. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
673 | Ovca se siva u korenju skriva. | O uaĭe saină dupa o rîdaśină. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
674 | Ovcu kojoj runo smeta, bolje da izjedu vuci. | Uaĭa śe nu-ş duśe lînă, măĭ bun s-o manînśe lupi. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
675 | Ovcu kojoj runo smeta, bolje da izjedu vuci. | Uaĭa śe nu duśe lîna, măĭ bun s-o manînśe lupi. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
676 | OVČARSTVO: KRDO, STADO I BAČIJA | OĬARIĬA: KÎRDU, STÎNA ŞÎ BAŚIĬA | Povasta skurtă đi ađeturĭ oĭerĭešć. — Kratak opis stočarskih običaja. | (obicaj) | [Vidi] | ||||||
677 | OVČICA BELKA, S ROGOM U USTIMA | UOIŢĂ BALURĂ, KU KORŃIŢU-N GURĂ | Kînćik pîkurarĭesk, đi duor, ka Mioriţa alu romăni. — Čobanska balada, varijanta rumunske Miorice. | (balada) | [Vidi] | ||||||
678 | Ovde breg, ovde breg, a između pravim sneg. | Đi-nkuaś krak, đi-nkuaś krak, da-n mižluok zapadă fak. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
679 | OŽENIĆU MARIJU | MA-NSOR KU MARIĬA | Odlomak iz emisije TV Beograd, početak pesme isečen prilikom montaže. Preuzeto sa Youtuba, i obradjen sam tonski deo pesme. | (lirika) | [Vidi] | ||||||
680 | OŽENIH SE, UZEH ŽENU | MA-NSURAĬ, LUVAĬ MUĬARĬE | Kînćiku kare bužukrĭaşće uamiń śe s-a-nsură ku muĭerĭ batrîńe. — Pesma koja ismejava ljude koji se žene sa starijim ženama. | (lirika) | [Vidi] | ||||||
681 | OŽENIH SE, UZEH ŽENU | MA-NSURAĬ, LUVAĬ MUĬARE | (satira) | [Vidi] | |||||||
682 | Pade golub bez krila na drvo bez grana, i ujede ga bezuba carica. | Kaḑu golîmbu fara ărpĭ pi ļemn fara krĭenź, şî-l muśkă țarița fara đinț. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
683 | Parče hleba je najbliži rod. | Kuodru đi pîńe ĭe măĭ apruape ńam. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
684 | Pazi dobro šta govoriš, jer čoveka zbog reči tuku. | Bagă sama śe vorbĭeşć, kî uomu đi vuorbă sa baće. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
685 | PESMA O JELI I LIPI | KÎNĆIKU LU BRAD Ș-ALU ĆEĬ | (balada) | [Vidi] | |||||||
686 | Petorica kuću grade, a đubre ne prave. | Śinś inş lukră la konak, da ĭeşke nu fak. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
687 | Petoro braće jednu gredu delju. | Śinś fraț la o bîrnă lukră. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
688 | Peva pupavac pod ponjavom. | Kîntă pupîḑa-n pătură. | Dupa nuntă, vro vrĭame mlădožăńa ku ńevasta nu sa skuală đin pat, ḑîua-nuapća stau astrukaţ ku pătura. Kînd vrunu, kare nu do kunuaşće rîndu, întrabă da śe ļi, la-ĭ batrîń skapă rîsu, şă spun: „Kîntă pupîḑa-n pătură, đ-aĭa iĭ nu sa đistrukă, ńiś nu sa skuală đin pat.” — Posle svadbe, neko vreme mladoženja i nevesta danima ne ustaju iz kreveta, danju-noću leže pokriveni ponjavom. Kad neko, ko se baš ne razume u stvari, pita šta li im je, starijima se otme osmeh, i kažu: „Peva pupavac pod ponjavom, zato se oni ne otkrivaju, i ne dižu iz kreveta”. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
689 | Pička je kurčeva kanija. | Pizda ĭe ćaka puļi. | (izraz) | [Vidi] | |||||||
690 | Pička kraj dupeta je ko kuća pored puta: ko god prođe, taj se očeše! | Pizda lînga kur ka kasa lînga drum: kare trĭaśe, ĭel sa frĭaśe! | Așa s-a skuot muĭeriļi kare avut mulț ibuomńiś. — Tako se pravdaju žene koje su imale mnogo ljubavnika. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
691 | Pij dobro, jedi dobro, jer ne znaš kada smrt dolazi. | Bĭa bińe, manînkă bîńe, kă nu şćiĭ muarća kînd vińe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
692 | Pij i jedi, i gledaj svoja posla. | Bĭa şî manînkă, şî katîț lukru tĭeu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
693 | Pij u zdravlju! (Skraćeno) U zdravlje! | Bĭa ku sanataće! (Skurt) Ku sanataće! | Kînd sa tronkîńe ku parîļi. — Kad se kucaju čašama. | (zdravica) | [Vidi] | ||||||
694 | Pijan kao ćurka. | Bat ka kurka. | Đispre uom bat. — O pijanom čoveku. | (izraz) | [Vidi] | ||||||
695 | Pije piće na tuđoj slavi. | Bĭa bĭeutură la prazńiku lu toĭa. | Grebaroš koji pije na tuđ račun. | (izraz) | [Vidi] | ||||||
696 | Pišanje bez prdeža, ko svadba bez muzike. | Pişatu far’ đi bĭeşît, ka nunta far’ đi lăutarĭ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
697 | Pišao je jelen u vodu! | S-a pișat śerbu în apă! | Sa spuńe đi la Sîntamariĭa Mare înkoluo, kînd înśep nuopțîļi să fîĭe friguruasă, șă nu sa măĭ puaće durmi afară. Da kum șă đi śe pișățî śerbuluĭ raśesk apiļi pi pomînt, șî śe pućarĭe are śerbu să skimbe ćimpu, aĭa ńima nu șćiĭe să spună. — Kaže se od Velike Gospojine na tamo, kad nastupe hladne noći, pa se više ne može spavati napolju. A zašto i kako jelenova mokraća hladi vode na zemlji, i kakvu moć ima jelen da menja godišnje doba, to niko ne zna da objasni. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
698 | Pita ćerka: — Majko, zašto kurac nije kao stog? — E, kad bi kurac bio kao stog, pička bi bila ko senik oko stoga! | Întrabă fata: — Mumă, đi śe nuĭe pula kît klańa? — E, kînd ar fi pula kît klańa, pizda-r fi kît țarku! | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
699 | Plaši se kao kobila od babinog prdeža. | Sa spomîntă ka ĭapa đi beșîna babi. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
700 | Po avliji vrckala se, pa na mesto vratila se. | Pin avļiĭa fîrțońiĭa, şî sa-ntuarsă ĭar’ aśiĭa. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
701 | Po poruci kasno jedeš. | Pi porînś amînat manînś. | Kînd porînśeş mîkarĭa, or ći ruoź đi altu sî ţ-o fakă, da tu aşćeţ pi đi gata, amînat manînś, or nu manînś ńiśkum, ramĭń flomînd. — Kad poručiš jelo, ili moliš nekoga da ti ga spremi, a ti čekaš na gotovo, kasno jedeš, ili ne jedeš uopšte, ostaneš gladan. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
702 | Pod grabićem zečić igra. | Supt un karpińel žuakă un ĭepurĭel. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
703 | Pognuta se glava nikad ne seče. | Kapu apļekat ńiśkînd nuĭe taĭat. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
704 | Pokojnik koji na grobu nema spomenik, na onom svetu nema kuću. | Al muort kare n-are znamîn la morminț, pră lumĭa-ĭa ĭe fîr dă kasă. | (verovanje) | [Vidi] | |||||||
705 | Polje ima oči, a šuma ima uši. | Kîmpu are uokĭ, da duosu are urĭekĭ. | Nu sa puaće pitula ńimika, şî ńiś unđe: tot sa vĭađe, or s-auđe. — Ne može se ništa sakriti, i nigde: sve se vidi, ili se čuje. [Por.] | (izreka) | [Vidi] | ||||||
706 | Polje ima oči, a šuma uši. | Kîmpu are uokĭ, da padurĭa urĭekĭ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
707 | Poljubi ga, osuši ga! | Țukăĭ gura, uskăĭ fundu! | Sa ḑîśe kînd sa traźe rakiĭa đin kîrśag. — Kaže se kad se potegne rakija iz bardaka. | (zdravica) | [Vidi] | ||||||
708 | Polomio kurcu kučmu. | A frînt uosu puļi. | Sa ḑîśe kînd vrun ńitrîbuit sa vaĭtă kă ĭe frînt đi obosală kă a lukrat prĭamult vrun lukru grĭeu. — Kaže se kad se neka lenčuga žali da je sav slomljen od umora jer je previše radio neki težak posao. Srpska paralela: Polimio kurcu rebra! | (izreka) | [Vidi] | ||||||
709 | Pomogni slabom, jači će se sam izvući. | Ažută la-l slab, kă-l pućarńik skapă sîngur. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
710 | Ponjava najbrže miri. | Pătura măĭ ĭut înpakă. | Kînd sa svađașće uomu ku muĭarĭa, ĭuta sa-npakă kînd sa kulkă-n pat, șî sa astrukă ku pătura. — Kad se posvađaju muž i žena, najbrže se pomire kad legnu u krevet, i pokriju se ponjavom. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
711 | Pop kad nema šta da radi, nabija jajca u bure, a posle proba da ih izvuče, al ne može. | Popa kînd n-are śe sî lukre, bagă kuaĭļi în butuoĭ, şî pĭe urmă śarkă să ļi skuată, ma nu puaće. | Đ-aăĭa kare n-au śe sî lukre, şî fak śeva śe ļi dă đi kap. — O onima koji nemaju šta da rade, pa rade nešto što im se obije o glavu. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
712 | Popeh se na vr’ ora, videh Turke iza gora. | Ma suiĭ în vîr đi nuk, vaḑuĭ turśi păn’ sa duk. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
713 | Poprdnu se crna tica, snese prdež bela lica. | Śuara ńagră bĭasă, da beşîna albă ĭasă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
714 | PORANI MI, DRAGI MOJ | VINU NAĬKĂ MĂĬ ĐIVRĬAME | (lirika) | [Vidi] | |||||||
715 | Porani, pa da vidiš sve. | Pļakă măĭ đinuapće, șă ļi vĭeḑ pi tuaće. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
716 | Pored bare nije đavolov, nego čovekov trag. | Pi dunga bĭelțî nuĭe urmă đi drak, numa đi uom. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
717 | Pored mrtvog konja sve vrane grakću. | Pi lînga kalu al muort, tuaće śuarîļi gîrîĭe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
718 | Pored vatre Trifun stoji, a vatre se ne boji. | Lînga fuok Trifu şîađe, da đi frikă nu sa pĭarđe. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
719 | Pored velike vode ideš, pored velike vatre ne možeš. | Pi lînga apă mare mĭerź, pi lînga fuok mare nu puoț. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
720 | Poserem mu se u ustašca njegova! | Kaku-ma-n gurița luĭ! | (psovka) | [Vidi] | |||||||
721 | Poserem ti se u slanik! | Kaku-ma în soļńița tĭa! | Vrodată a fuost greu înžuramînt la oĭarĭ, kî fara sare n-a putut a traĭi ńiś lumĭa, ńiś vićiļi. — Nekad je bila teška psovka kod stočara, jer bez soli nisu mogli opstati ni ljudi, ni stoka. | (psovka) | [Vidi] | ||||||
722 | Posle Gospojine poseru ti šešir, a na Petkovici i usta onog ko ga nosi. | Dupa Sînta-Mariĭe sa kakă-n pîlariĭe, da la Vińirĭa Mare şî-n gura kuĭ o are. | Đ-aĭ marĭeţ, kare duk pîlariĭa şî kînd sa-nfrigoşaḑă, şî vińe vrĭama ći kaśuļ. — Za kicoše, koji nose šešir i kad zahladni, i dođe vreme za šubare. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
723 | Posle ručka i siromah odmora. | Dupa prînz tot săraku puńe kapu. | Dupa mînkare oďineşťe tot nat, şi ăl sărak, ka şi boĭerĭu. — Posle obeda svako odmara, i siromah, kao i bojar. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
724 | POŠO MOMAK IZ SRBIJE | A PĻEKAT BAĬATU ĐIN SÎRBIĬE | Balada o svadbi momka iz Srbije i devojke iz Vlaške (danas Rumunija), koja se pri povratku sa mladom, tragično završila davljenjem svadbara u zaleđenom Dunavu. | (balada) | [Vidi] | ||||||
725 | Potuljeni ugarak najviše opeče. | Taśuńu ăl potoļit măĭ rău ći arđe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
726 | Prazna priča, golo siromaštvo. | Taĭnă multă, sîraśiĭe guală. | Kînd prĭa mult sa puvestîaşće, da puţîn sa lukră, — Kad se puno priča, a malo radi. (Fig.) Mlaćenje prazne slame | (izreka) | [Vidi] | ||||||
727 | Prazna torba mnogo je teža od pune. | Trasta guală mult ĭe măĭ grĭa đikît a pļină. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
728 | Prazna torba teža je od pune. | Traĭsta goală măĭ grĭa ĭe đikît a pļină. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
729 | Pre će te ujesti tvoje pseto, nego tuđe. | Măĭ îndată ći muśkă kîńiļi tĭeu, đikît alu altu. | Kînd îţ faśe vrun rău alteu, đin kasă, or ńamu măĭ apruape. — Kad ti kakvo zlo učini tvoj ukućanin, ili najbliži rod. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
730 | Prećiće čiča panj i ovce šumu (do tada). | Treče moşu grosu şi uoĭļi dosu (păn atunča). | Izreka kojom se kaže da će biti kasno za neku stvar. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
731 | Pred ogledalom celog dana, a đubre joj do tavana. | Tuot ku uoki la ogļindă, da gunuoĭu baće-n grindă. | Đi muĭerĭ ļenuasă, kare şćui numa sî sa frumoşaḑă, da alta nu lukră ńimika. — O lenjim ženama koje znaju samo da se kicoše, a drugo ne rade ništa. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
732 | Preturnica Ulaznika! | Răsturńika lu Bagan! | (Đi muĭare uşuară, kare ļesńe „sa rastuarnă” pi şîaļe, kî-ĭ drag să-ĭ sa baźe „baganu” voĭńiśesk). — (Za laku žensku, koja se rado „pretura” na leđa, jer voli da joj uđe muški „ulaznik”!) | (izreka) | [Vidi] | ||||||
733 | PRIČA O ČIČKU | POVASTA LU SKAĬAĆE | Kum s-a fakut skaĭaćiļi. — Kako je nastao čičak. | (legenda) | [Vidi] | ||||||
734 | PRIČA O DUVANU | POVASTA ĐI TUTUN | (legenda) | [Vidi] | |||||||
735 | PRIČA O KAČAMKU | POVASTA LU KOĻAȘĂ | (anegdota) | [Vidi] | |||||||
736 | PRIČA O PIREVINI | POVASTA LU PIR | Đi śe piru şă-n ḑî đe astîḑ traĭaşće pi luok. — Zašto pirevina i dan-danas živi na njivi. | (legenda) | [Vidi] | ||||||
737 | PRIČA O PROSU — Gde je čiča? — Otišao u Vidin po zrna prosa, jer više nemamo šta deci da damo! | POVASTA LU MIĬ — Unđe muoşu? — S-a dus la Điĭ dupa buabe đi miĭ, kă nu măĭ avĭem la kopiĭ śe să dăm ! | Pănă-n lume n-ažuns kukuruḑu, malaĭu s-a fakut đin miĭ. — Dok u narod nije stigao kukuruz, proja se pravila od prosa. | (obicaj) | [Vidi] | ||||||
738 | Pričamo, a nije nas briga. | Vorbim, da nu ńi grižă. | Kînd duoĭ inş vorbĭesk pi vrunu đi rău numa să ļi trĭakă vrĭamĭa. — Kad dve osobe pričaju i ogovaraju nekog samo da im prođe vreme. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
739 | Priprosta koka po pepelu prčka. | O gaină ćuşă rîkîĭe-n śanuşă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
740 | Prodala iz kuće što se ne prodaje. | A vindut đin kasă śe nu sa vinđe. | Đi muĭare mîritată, kare s-a dat la vrun ibuomńik. — O udatoj ženi, koja se dala nekom ljubavniku. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
741 | Prođe kao kroz iglene uši. | Treku ka pin urĭekiļi akuluĭ. | Đi vrunu kare ĭe înkis đin tuaće părțîļi, ama ĭel faśe kum faśe, șî trĭaśe. — O nekom ko je zatvoren sa svih strana, ali on se nekako snađe, i prođe. | (izraz) | [Vidi] | ||||||
742 | Proklet ti bio kačamak! | Fițar maļiga ta! | (kletva) | [Vidi] | |||||||
743 | PROKLETA MI BILA, MATI | FIRĬA-Ĭ MUĬKĂ BLASTAMATĂ | Iz pesme „Am un fraće” — „Imam brata”. | (lirika) | [Vidi] | ||||||
744 | Proklete ti oči bile. | Fițar uoki afurisîț. | (kletva) | [Vidi] | |||||||
745 | PROLEĆE JE MAJKA NAŠA | PRIMOVARA, MUĬKA NUASTRĂ | (lirika) | [Vidi] | |||||||
746 | Propio je svoj život | Îş a baut viĭața. | Upropastio život alkoholom. | (izraz) | [Vidi] | ||||||
747 | Propio je svoje zdravlje. | Îş a baut sanataća. | A prapăstuit sanataća ku bĭare. — Upropastio zdravlje pićem. | (izraz) | [Vidi] | ||||||
748 | Proveo se kao muva u dobošu. | S-a pitrekut ka muska-n tuobă. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
749 | Pruga duga, crnoguza. | Dungă lungă arsă-n kur. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
750 | Ptičica sa umnim repom. | Pîsarika ku minća-n kuadă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
751 | Puki siromah, al se ne trza noću kad laju psi. | Sarak, sarak, ama nu sa ćĭame nuapća kînd latră kîńi. | N-are đi śe sî sa ćamă, kî uoţî nu apaurăsk pĭ-aĭ saraś, şî iĭ duorm fara grižă. — Nema čega da se plaši, jer lopovi ne pljačkaju sirotinju, o ona spava bezbrižno. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
752 | Pup-pup-pup! Ko me ljubi, nek mi gnezdo ljubi, jer je čisto, nepogano, govnom omazano. | Pup-pup-pup! Kare m-a pupat, să pupĭe đin kuĭbu mĭeu, kî ĭe kurat, luminat, uns ku kakat. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
753 | PЕSМА ZА ISPRАĆАЈ PОKОЈNIKА, IZ VОLUЈE | PETREKATURA DĂN VOLUĬA | Obredna pesma koju grupa od četiri žena peva kraj odra pokojnika, sa ciljem da ga pripreme za putovanje u zagrobni svet. | (obredna) | [Vidi] | ||||||
754 | Radim, radim bez prestanka, a napretka nema. | Lukru, lukru, nu măĭ stau, da nainće nu măĭ dau. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
755 | Radiš, radiš poput mrava, a kad umreš - sve badava! | Lukri, lukri ka furńika, da kînd muorĭ n-aĭ ńimika. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
756 | Raduju se da će posle kiše doći sunce, a ne vide da posle kiše dolazi blato. | Sa visaļesk kă dupa pluaĭe vińe suare, da nu văd kă dupa pluaĭe sa faśe morśilă. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
757 | Rakija rakiju vadi, a motka vadi sve. | Rakiu pi rakiu skuaće, da buata pi tuaće. | Đ-aĭ bĭețîĭoș, kare bĭeu șî mîńe ḑî dupa bețîĭe grĭa, măĭ bun ar fi să ļi sa skuată bĭețîĭa đin kap ku o bataĭe bună. — Za pijandure, koji piju i sutradan posle teškog pijanstva, najbolje bi bilo da im se pijanstvo iz glave istera dobrim batinama | (izreka) | [Vidi] | ||||||
758 | Rasturili se svi, ni grom ih više ne okupi. | S-a sprînžît tuoț, ńiś trîasńitu nu-ĭ măĭ adună. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
759 | REDALJKA | FUTAĬKA LA RÎND | Erotska pesma, koja za motiv ima dosetku u vezi sa seksom iz dana u dan. | (erotika) | [Vidi] | ||||||
760 | Rešeto puno lešnika, sa jednim orahom u sredini. | Un śur pļin đi aluńe, ş-o nukă mare în mižluok. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
761 | Riče krava u šumi. | Zbĭară ruĭka-n duos. | Ruĭka a fuost un nume kare rumîń-aĭ batrîń a dat đes la vakă ku pĭaļa roşkaćikă. — Rujka je bilo ime koje su stari Vlasi često davali kravi sa crvenkastom kožom. | (zagonetka) | [Vidi] | ||||||
762 | Riđa liže Murđi zadnjicu, i ne pušta ga dok mu ga ne digne. | Riďa ļinğe pe Murďa pe kur, şi nu-l lasă pănă nu-l skuală. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
763 | Rod po klipu. | Ńam đi pi tuļan. | Tuļanu-n ḑîkală ĭe pula, da ḑîkala vińe kînd ibomńiśi sa apîră kă nuĭe ńimika întra iĭ kă sînt ńam. — Klip u izreci je muški ud, a izreka se koristi kad se ljubavnici brane da nema ničega među njima jer su rod. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
764 | RODA | BARḐĂ | Kînćik đi adurmit kopiĭi. — Uspavanka. | (uspavanka) | [Vidi] | ||||||
765 | RUGALICA ZA JOVANA | BUŹUOKURA ĐI VANĂ | (satira) | [Vidi] | |||||||
766 | RUGALICA ZA PAUNA | BUŹUOKURA ĐI PAUN | (satira) | [Vidi] | |||||||
767 | RUGALICA ZA TRAILA | BUŹUOKURA ĐI TRAILĂ | Tot numiļi are „kînćik”, kare ăl kîntă kopilama la insă kare sa kĭamă aşa. Asta „kînćik” a kîntat pîkurari la fîrtatu luor, kare la kĭemat Trailă. — Svako ime ima svoju „pesmu”, koju dečurlija peva osobi koja se tako zove. Ovu „pesmu” pevali su čobani svom drugaru koji se zvao Trailo. | (satira) | [Vidi] | ||||||
768 | Ruka ruku mije, a krava kravu liže. | Mînă pi mînă spală, da vakă pi vakă ļinźe. | Tot nat pazîaşće pi aluĭ. — Svako svoga štiti. [Por.] | (izreka) | [Vidi] | ||||||
769 | Ruka ruku mije, krava kravu liže. | Mînă pi mînă spală, da vaka pi vakă ļinźe. | Tot nat skuaće pi a luĭ. — Svako svoga štiti. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
770 | RUMUNKA IZ HUNEDOARE | RUMÎNA DĂ LA HUŃEDOARA | Aşa a ḑîs laptari aĭ batrîń în Mlaoa. Tako su peval stari laptari u Mlavi. | (erotika) | [Vidi] | ||||||
771 | Ružan bije štapom, a lepotan kosti lomi. | Urîtu baće ku bîtu, da frumuosu frîînźe uosu. | Aşa anvaţat babiļi vikļańe fĭaćiļi marĭ, kare a fuźit đi baĭeţ urîţ, ş-aļergat dupa-ĭ frumuoş. — Tako su mudre starice učile devojke, koje su bežale od ružnih momaka, i trčale za lepotanima. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
772 | RUŽAN ČOVEK NI NA MLINU REDA NEMA | UOMU AL URÎT ŃIŚ LA MUARĂ NARE RÎND | Kînćik glumăţ, kare s-a kîntn în źuok. — Šaljiva pesma koja se pevala u kolu. | (poskocica) | [Vidi] | ||||||
773 | Ružna je pseća svadba, al je ljudska pravo zlo. | Urîtă nunta kîńaskă, da şî măĭ rîa omeńaskă. | Kînd o muĭare are măĭ mulţ ibuomńiś. — Kad jedna žena ima više ljubavnika. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
774 | S jednom rukom, trij u dupe. | Ku o mînă, triĭ în kur. | Skamnu avut triĭ piśuare, ăl ĭaĭ ku o mînă, şă-l puń supt kur kînd şăḑ pi ĭel. — Tronožac je imao tri nogice, uzmeš ga jednom rukom, i stavljaš pod zadnjicu kad sedneš na njega. | (zagonetka) | [Vidi] | ||||||
775 | Sa grane pada, al’ ne strada. | Đin krĭang kađe, da nu sa sparźe. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
776 | Sa kurvanjem i sa krađom nema sreće ni napretka. | Ku kuru șî ku furu sreće nu măĭ aĭ, ńiś nainće nu măĭ daĭ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
777 | Sa vrha grabića vašaj mladića: ne boji se kuca, već koke što kljuca. | Đi-ntrun vîr đi karpińel sa kîntă un baĭețăl: nu sa ćiame đi kîń, numa đi gaiń. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
778 | Sakrij se u velikoj šumi, da možeš i vatru da naložiš. | Pitulće în tufă mare, đi sî puoț șî fuok sî faś. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
779 | Sam da ostaneš, dabogda! | Pustîń sî ramîń, dabuogda! | (kletva) | [Vidi] | |||||||
780 | Samo dupe ne zaboravlja, jer je vezano za njega. | Numa kuru nu-ș zauĭtă, kî ĭe prins đi ĭel. | Đi uamiń zuĭtatuorĭ. — O zaboravnim ljudima. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
781 | Samo je zemlja stara, a čovek ne. | Numa ĭe pomîntu batrîn, da uomu nu. | Aşa s-a apîră aĭ batrîń kînd aĭ ćinîrĭ s-a rîd đi iĭ kî sînt batrîń. — Tako se brane stariji kada ih mladi zadirkuju da su matori. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
782 | Samo koza ide gologuza, a devojka ne. | Numa kapra mĭarźe ku kuru guol, fata mare nu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
783 | Samo se dupe ne zagubi, jer je prikačeno na čoveku. | Numa kuru nu sa pĭarđe, kî ĭe prins la uom. | Đ-aăĭa kare sa vaĭtă kă ļesńe pĭerd, or zauĭtă kîći śuava ś-a dus la iĭ. — Za one koji se žale da lako gube, ili zaborave ponešto što nose sa sobom. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
784 | Samo su muda par, jer se ne razdvajaju nikad. | Numa kuaĭļi sînt soțîĭe, kî nu sa măĭ đispart ńiśkînd. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
785 | Samo što pređe put, ovcu zasvrbi dupe od gladi. | Uaĭa numa śe trĭaśe pista drum, o ustură kuru đi fuame. | Đ-aĭ flomînźuoș, kare ńiśkînd nu sa satură. Uaĭa pașće đintr-o parće đi drum șî pănă trĭaśe pista drum, kît sî fiĭe ĭel đi lat, ĭa-nflomînḑașće, numa uĭtîndu-să la parća-ĭa đi pista drum. — O izjelicama koje se nikada ne nasite. Ovca pase s jedne strane puta i dok prelazi put, ma koliko on širok bio, ona ogladni samo od pogleda na drugu stranu. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
786 | SANAK USNIH OVE NOĆI | VISAĬ VISU ASTANUAPĆE | (lirika) | [Vidi] | |||||||
787 | Sanja guza zelene perle. | Visaḑă kuru marźaļe vĭerḑ! | Sa spuńe la ăla kare sa labdă kî puaće să fakă śuava śe n-a măĭ fakut ńima, śe puaće numa-n vis să sa fakă. — Kaže se onom ko se hvali da može da uradi nešto što još nije uradi niko, što može samo u snu da se u radi. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
788 | Sanja ti dupe zelene bisere. | Ăț visaḑă kuru marźiaļe vĭerḑ. | Sa ḑîśe kînd vrunu puvestîaşće k-a visat visurĭ ku ńiskaĭ aratărĭ. — Kaže se kad neko kazuje da je sanjao snove sa nekim predskazanjima. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
789 | Sastaju se divlji i pitomi da se pobratime. | Sa-npreună sîrbaćiku ku ńesîrbaćiku să fiĭe fraț. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
790 | SEDI ČIČA NA ŽIBANU | ŞÎAĐE MUOŞU PI ŹUBAN | Bažuokură păkurarĭaskă, kare a șćuto tuot păkurarĭu în Porĭeśa. — Bezobrazna čobanska pesmica koju je znao svaki čobanin u Poreču. | (erotika) | [Vidi] | ||||||
791 | Sedi na svom imanju i ni cara se ne boj. | Șăḑ la moșîĭa tĭa, șă nu ći ćiame ńiś đi țaru. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
792 | Seješ ređe, puniš kola, seješ gušće, puniš kesu. | Puń ku raru, ĭaĭ ku karu, puń ku đesu, ĭaĭ ku kĭesu. | Ḑîkatuarĭa oĭarĭaskă, învaţă kum sa lukră în kîmp, măĭ mult pi lînga kukuruḑ, kî dakă pi ĭel ăļ samîń đes, ĭel nu dă birekĭet şî tuamna la kuļes puoţ să ĭaĭ num vro kesao đi buobe. — Ovčarska izreka, uči kako se radi u polju, najviše oko kukuruza, jer ako ga seješ gusto, on ne daje prinos i ujesen na berbi možeš da uzmeš tek neko torbiče zrnevlja. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
793 | Selo gori, a baba se češlja. | Satu arđe, da baba sa pĭapćină. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
794 | Seoski ismevač ismevak iz sela izvlači. | Rîsu satuluĭ skuaće rîsu đin sat. | Rîsu satuluĭ ĭe aăla kare are ađet urît đi sa rîđe đi tot nat đi fiĭe śe, ama ĭel odată vińe la rînd şî dă đi vro ruşîńe mare, đi kare s-auđe şî-n tuaće saćiļi ĭn okoul. — Seoski ismevač je onaj koji ima ružan običaj da ismeva svakog za bilo šta, ali i on jednom dođe na red da se teško obruka, zbog čega će mu se smejati sva sela okolo. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
795 | SINOĆ, KAD JE NOĆCA PALA | ASARĂ, PI VRĬAMĬA ŚIŃI | Kînćik ibomńiśiesk đin Arnaglaua, în Rîu Porĭeśi. — Preljubnička pesma iz Rudne Glave u Porečkoj Reci. | (lirika) | [Vidi] | ||||||
796 | Siromaštvo je zlo, al nevera još veće. | Sîraśiĭa ĭe rîa, ama ńeverĭa şî măĭ rîa. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
797 | SIROTANКО | SĂRAK BIŃE | Unu đ-al măĭ frumuos kînćik fakut pi ļimba rumîńaskă! Pănă askultă, uomu nu şćiĭe śe ĭe măĭ frumuos: vuorbiļi, or vĭarsîku! Kînćik đi duor, ku gînd grĭeu kî ĭe traĭu uomuluĭ skurt, trĭaśe ĭuta fara narok, şî ĭe tuot ăn sîraśiĭe mare! - Jedna od najlepših pesama spevanih na vlaškom jeziku! Dok sluša, čovek nije načisto šta je lepše: reči, ili melodija! Pesma čežnje, sa teškom mišlju da je ljudski život kratak i da brzo prolazi bez sreće, ceo u velikom siromaštvu! Napomena: zbog slabijeg kvaliteta snimka koji smo načinili prilikom terenskog rada u Slatini, ovde se koristi snimak koji je sačinila rumunska redakcija TV Novi Sad, koji nam je ustupio na koriščenje pevač Slobodan Marković. Na snimku drugu violinu svira meštanin Dragi Krčoba. | (lirika) | [Vidi] | ||||||
798 | Skrenut sa ljudske staze. | Abatut đin poćaka lumi. | Nuĭe întrĭeg, nu mĭarźe ku lumĭa-m rînd, pļesńit, lovit. — Nije ceo, ne druži se sa ljudima, blesav, ćaknut. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
799 | Skretanje sa (pravog) puta donosi mnoga zla. | Abaćarĭa đin kaļe aduśe mulće rîaļe. | Sa ginđiaşće la kaļa lu aĭ kređinţuoş. — Misli se na put verujućih ljudi. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
800 | Slepo siromaštvo. | Sîraśiĭe uarbă. | Măĭ grĭeu fĭeļ đi sîraśiĭe. Aĭ saraś n-au ńimika, ka al kĭuor śe n-are uokĭ. — Najteži vid siromaštva. Siromasi nemaju ništa, kao što slepac nema oči. | (izraz) | [Vidi] | ||||||
801 | Slepom ne namiguj, gluvom ne šapići. | La-l kĭuor nu faśa ku uokĭu, la-l surd nu şopoća. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
802 | Slomljena ručica | Mînuşîță frîntă | (uspavanka) | [Vidi] | |||||||
803 | Smak sveta je došao, i ništa, ali kad bude stiglo dupe đavolovo, onda neće biti dobro! | Kapu vakuluĭ a veńit, șî ńimika, numa kînd va veńi kuru drakuluĭ, atunśa n-o sî fiĭe bun! | Ḑîkala glumăță fakută pintru ļigatura întra vorbe „kapu” vakuluĭ șă „kuru” drakuluĭ, kare arată kî đin kreḑamînt în kapu vakuluĭ nuĭe ńimika. — Šaljiva izreka, nastala na vezi između reči „glave” u izrazu smak sveta, i đavolovog „dupeta”, koja pokazuje da od verovanja u smak sveta nema ništa. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
804 | Smeje se gloginja kupini da je crna. | Sa rîđe porîmba đi mură kî ĭe ńagră. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
805 | Smrdikravu kroz rep sišeš. | O vakă pļuadă, o suź pi kuadă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
806 | Smrt i kišu nikad ne prizivaj, jer dolaze same. | Muarća şî pluaĭa ńiśkînd sî nu kaț, kî vin sîngure. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
807 | Smrt ili juriš da je stigneš, ili sediš da je čekaš. | Dupa muarće or aļerź s-o ažunź, or şăḑ s-o aşćeḑ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
808 | SNAJKINA KOSA | PĂRU NUORI | (obicaj) | [Vidi] | |||||||
809 | SOVA | ĆUŞU | Kînćik đi ruşîńe, s-a kîntat pi la şîḑituorĭ. Erotska pesma, pevala se na sedeljkama. Napomena: u vlaškom jeziku sova je muškog roda. | (erotika) | [Vidi] | ||||||
810 | SPASOVDANSKA PESMA | KÎNĆIKU LU ISPAS | Bažuokura pîkurarĭaskă đi ruşîńe kare s-a kîntat la Ispas. – Čobanska erotska pošalica koja se recitovala na Spasovdan. | (erotika) | [Vidi] | ||||||
811 | Srp žanje, kosa kosi, a Bog te čuva. | Sîaśira sîaśiră, kuasa kosîașće, da Dumńeḑîu ći pazîașće. | Tot nat lukră lukru luĭ. — Svako radi svoj posao. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
812 | Srpast rep a testerasta glava: petao, svinjče, priseti se, magarče! | La kap ka firizu, la kur ka sîaśira: kokuoş, puorkuļe, priśĭapiće magarĭuļe. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
813 | Stara žena, sedam put nedeljno (ima seks). | Muĭare batrînă, đi şapće uorĭ în stamînă. | Đi muĭare kare sa skuaće ku minśuna kî ĭe batrînă đi ĭubit. — Za ženu koja se vadi na laž da je prestara za ljubav. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
814 | STARI OBIČAJ NA VAVEDENJE | AĐET BATRÎN LA OVEĐEŃE | (obicaj) | [Vidi] | |||||||
815 | Stari su govorili da se možeš krivo kleti samo kad možeš čoveka da spasiš teške robije. | Aĭ batrîń a spus kî puoț să ći žuorĭ pi strîmb numa kînd puoț sî skuoț uomu đi la robiĭa grĭa. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
816 | Stari su govorili: dolazi vreme da rep predvodi, a čelo da kasa za njim. | A spus aĭ batrîń: vrĭamĭa vińe đi kuada trĭaśe-nainće, da frunća ramîńe înapuoĭ. | A ĭeșît dupa ratu ku mńamțî, kînd ažuns partizańi la kińežîĭe. — Nesposobni i neuki potisnuće umne i sposobne, i postaće vodeća društvena grupa u političkom životu zemlje. Izreka nastala posle II svetskog rata, kada se seoska sirotinja vratila iz partizanskog vojevanja sa činovima koji su joj omogućili da se dokopa položaja u društvu, za koje nije bila dorasla. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
817 | Stari volovi vuku brazdu pravo. | Buoĭi batrîń fak brazdă đirĭaptă. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
818 | Staro se kuče ne uči da laje. | Kîńiļi ăl batrîn nu sa-nvată să latre. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
819 | Stavi miša i u ambar sa žitom, u pacova neće da izraste. | Sî baź şokîćiļi şî-n ambarĭu ku grîu, şobuol nu sa măĭ faśe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
820 | Stavim je tvrdu, vadim je meku, a iz glave joj bale teku! | O bag tare, o skuot muaļe, da đi-n kap iĭ mĭarźe baļe! | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
821 | Stavljam glatku u dlakavu. | O bag pi ńaćida în flokuasă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
822 | Stiglo je Sunce na pupak | Ažuns suariļi la burik. | Sa sîmće fuamića, vrĭamĭa ĭe đi prînḑ. Oseća se glad, vreme je ručku. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
823 | Sto dobra da učiniš, zaborave ih zbog jednog zla. | O sută să ļi faś bińe, ļi zauĭă pintru una rîă. | Lumĭa ĭe strîkată, şî ţîńe-n minće numa pĭ-aļi rîaļe. — Ljudi su pokvareni, i pamte samo loše stvari. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
824 | STOMAK I CREVO | BURTA KU MAŢU | Vic koji je nastao na osnovu zagonetke o stomaku i crevu u njemu. | (vic) | [Vidi] | ||||||
825 | Stotine polaze, a hiljade ostaju. | Sućiļi pļakă, da miĭiļi ramîn. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
826 | Strane ima, knjiga nije, po redu ih čovek lista, pa kad dospu do očiju, potekne ti suza čista. | Are fuoĭ, da nuĭe karće, şî ļe daĭ đi oparće, şî kînd ažung la uokĭ în sus, tu će puń pi plîns. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
827 | Strefila te smrtna jeza u sred noći. | Lovićar fiorĭ đi muarće în mižluok đi nuapće. | (kletva) | [Vidi] | |||||||
828 | Strefio te proliv, dabogda! | Lovićar pîșku, dabuogda! | (kletva) | [Vidi] | |||||||
829 | SUĐENICA | URSĂTOARE | Kînťek kare îş baťe žok ďe fata ńebună. — Pesma koja ismeva nepromišljenu devojku. | (lirika) | [Vidi] | ||||||
830 | Sunce je došlo na pupak! | Aźuns suariļi la burik! | Așa a vorbit lukratuori în kîmp, kînd ažuns vrĭamĭa đi prînḑ. Suariļi s-a suit sus pi śĭerĭ, șî la burtă, pi lînga burik, sa sîmće fuamića. Ku vuorbiļa-șća, s-a dat la gazdă în gînd đi prînḑ. — Tako su govorili radnici u polju, kada je bilo vreme ručka. Sunce se popelo visoko na nebo, i u stomaku, oko pupka, oseća se glad. Ovim rečima gazda se podsećao na ručak. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
831 | Svak po jednog vraga ima, a ja imam četir-pet, i svi su vrazi bosonogi. | Tot nat are kîć-un drak, da la mińe patru-śinś, şî tuoț đ-aĭ draku, fara opinś. | Sa vaĭtă aăĭa kare traĭesk în sîraśiĭe mare. — Žale se oni koji žive u teškom siromaštvu. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
832 | Svaka navika ima i odviku. | Tuot învățu are şî đizvățu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
833 | Svaki burdelj i običaj. | Tot borđeĭu obićeĭu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
834 | Svaki Ciga hvali čekić, a Ciganka nakovanj. | Tot țîganu îş labdă śokanu, da țîganka ńikovala. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
835 | Svako je sa svojom mukom. | Tota nat ku nakazu luĭ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
836 | Svako navlači vatru na svoju pogaču. | Tot nat traźe fuok pi turta luĭ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
837 | SVAKO SA SVOJOM MUKOM | TOT NAT KU NAKAZU LUĬ | (vic) | [Vidi] | |||||||
838 | Svako sa svojom pičkom materinom. | Tot nat ku pizda mînsa. | Tot nat ku ursa luĭ, așa kum ĭ-a fuost ursat în śasu kînd s-a naskut, kînd a ĭeșît đin mumî-sa. — Svako sa svojom sudbinom, onako kako mu je bilo suđeno u času rođenja, kada je izaša iz svoje majke. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
839 | Svako selo i zanat, svaki katun i račun, svaka kuća običaj. | Tot satu ku zanatu, tot kotunu ku raśunu, tuota kasa ku ađetu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
840 | Svastika je naslađe voće. | Kumnată, măĭ bună bukată. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
841 | Svaštarenje na govno smrdi. | Lukru mistakat puće la kakat. | (izreka) | ne još | [Vidi] | ||||||
842 | Sve je otišlo u kurac. | Tuot a pļekat a puļi. | Đispre vrun lukru kare a pļekat pi strîmb. — O nekom poslu koji je krenuo naopako. | (izraz) | [Vidi] | ||||||
843 | Sve što zemlja uzme, vetar ne zapahnu. | Tot śe ĭa pomîntu, nu măĭ baće vîntu! | Ala kare muare, nu sa măĭ întuarśe pi lumĭa-sta, să-l ardă suariļi or să-l bată vîntu. — Onaj koji umre, više se ne vraća na ovaj svet, da ga sunce greje ili vetar bije. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
844 | Sve u jednu kacu ide. | Tuot într-un śubăr mĭarźe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
845 | Sve u kući gori, samo kuća ne. | Tuot arđe în koļibă, da koļiba nu. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
846 | Svekar tuče kapom od slame, a svekrva kapom od kamena. | Suokru baće ku kaśula đi paĭe, da suakra ku kaśula đi pĭatră. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
847 | Svi konji beli, samo jedan crven, i mlati ih sve | Tuoț kaĭ albĭ, numa unu ruoşu şî-ĭ baće pi tuoț. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
848 | Svi su ljudi braća, usamljen čovek je vuk. | Tuata lumĭa fraț, un uom sîngur ĭe lup. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
849 | Svi su ljudi isti. | Uomu ku uom samînă. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
850 | Svira kurcu. | Șuiră puļi. | Kînd vrunu vorbĭașće fara rînd. — Kad neko priča bez veze. | (izraz) | [Vidi] | ||||||
851 | Sviraj ti svom dupetu, jer mojemu ne znaš pesmu. | Șuiră tu la kuru tĭeu, kî la-l mĭeu nu șćiĭ kînćiku. | (izraz) | [Vidi] | |||||||
852 | Svo nariču, a on peva. | Tuoț sa plîng, da ĭel kîntă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
853 | Svrakalica, džakalica, dô pregazi, put prelazi. | Kuțofana, zdrankovana, trĭaśe vaļa, trĭaśe kaļa. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
854 | SVUDA IMA BUDALA | ĐARÎNDU ĬASTĂ NARUOḐ | Povastă bužukurasă kare arată kî đ-aĭ naruoḑ ĭastă đarîndu, nu numa în kasa nuastră. — Šaljiva priča koja kazuje da budala ima svuda, ne samo u našoj kući. | (anegdota) | [Vidi] | ||||||
855 | ŠAFRANČIĆU, ŽUTE BOJE | BRĂNDUŞAUĂ GALBIŃUARĂ | (lirika) | [Vidi] | |||||||
856 | ŠALE NA SEDELJKAMA | GLUME LA ȘĂḐÎTUORĬ | (satira) | [Vidi] | |||||||
857 | ŠAP-ŠAP-ŠAP! | ŞAP-ŞAP-ŞAP! | Đeskînćik bužukuruos. — Šaljiva bajalica. | (bajalica) | [Vidi] | ||||||
858 | Šiknulo iz tebe, da šikne! (var.) Šiknuo proliv iz tebe, da šikne! (var.) Strefio te proliv, dabogda! | Ţîşńirĭa đin ćińe, sî țîśńaskă! (var.) Ţîśńirĭa pîşku đin ćińe, sî țîşńaskă! (var.) Lovi-ć-ar pîşku, dabuogda! | Aşa mumîńiļi blastîmă kopiĭi, kînd nu sînt mĭarńiś. Blastămu nu sa ĭa-n samă kî ĭe grĭeu. — Obično majke ovako kunu svoju decu zbog nekog nestašluka. Kada se za njih kaže da su „dosadna ko proliv”. Ne smatra se teškom kletvom. Odgovara srpskoj: „Prso da prsneš!” | (kletva) | [Vidi] | ||||||
859 | ŠIPURKOVA PRIČA | POVASTA LU MĂŚIĬAȘ | (anegdota) | [Vidi] | |||||||
860 | Širokom dupetu muda su mera. | La kuru larg kuaĭļi sînt masura. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
861 | Šiša ga kao ovcu. | Ăl tunźe ka pi uaĭe. | (izraz) | [Vidi] | |||||||
862 | ŠKRIPA, ŠKRIPA | KÎRȚA, KÎRȚA | A kîntat kopiĭi skîrțaind în „laută” đi tuļan. — Pevali su dečaci uz struganje na „violini” od tuluzine. | (erotika) | [Vidi] | ||||||
863 | Škrt više plaća, lenj više trči. | Zgrśitu măĭ mult plaćiaşće, ļeńuosu măĭ mult aļargă. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
864 | Šljampavi čiča svinje u šumu tera. | Un muoș tufloguos mînă puorśi-n duos. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
865 | Šta ako umre čovek, ne pravi se rupa u nebu, nego u zemlji. | Śe dakă muare uomu, nu sa faśe gaură-n śerĭ, numa-n pomînt. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
866 | Šta ako umre čovek, ne zbrčka se nebo. | Śe dakă muare uomu, nu sa zbîrśaşće śerĭu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
867 | Šta je to „pita-raspita”? | Śi ĭe aĭa „pită-raspită”? | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
868 | Šta mauče kao mačka, a nije mačka? — Mačor. | Śe sa kîntă ka mîța, da nuĭe mîță? — Mîrtanu. | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
869 | Šta napraviš odmah, čim ustaneš? — Trag. | Śe faś uodma kînd ći skuoļ? — Urmă. | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
870 | ŠTA OZNAČAVA KRST, ILI PRIČA O NEBU? | ŚE ÎNSAMNĂ KRUŚA, OR POVASTA LU ŚERĬ? | (verovanje) | [Vidi] | |||||||
871 | Šta radi petao kad se popne na ogradu? — Drži se da ne padne. | Śe faśe kokuoşu kînd sa suĭe pi gard? — Sa țîńe să nu kadă. | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
872 | Šta radi zec kad napuni godinu? — Počinje drugu. | Śe faśe ĭepuru kînd înpļińiaşće un an? — Pļakă pi duoĭ. | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
873 | ŠTA SE LEČILO ZGUROM OD ODEĆE? | ŚE S-A VINĐIKAT KU SKRUMU ĐI ȚUALĂ? | (obicaj) | [Vidi] | |||||||
874 | ŠTA SE NIKAD NE SME PRIZNATI | ŚE NU TRĂBE ŃIŚKÎND SÎ SA SPUNĂ | (anegdota) | [Vidi] | |||||||
875 | Što čuje lice, da ne čuje naličje. /ili: Što čuje osoje, da ne zna prisoje./ | Śe auđe fața, sî n-audă duosu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
876 | Što čuje lice, da ne čuju leđa. | Śe auđe fața, să n-audă duosu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
877 | Što je dobro, ne traje dugo. | Śe ĭe bun, nu țîńe mult. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
878 | Što je iza praga, prag da ne prelazi. | Śe ĭe dupa prag, pragu să nu trĭakă. | Śe nuĭe đi spus să audă tot satu, trăbe să ramînă în kasă. — Što nije za kazivanje da čuje celo selo, treba da ostane u kući. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
879 | Što je pojeo vuk više ne vidiš. | Ś-a mînkat lupu nu măĭ vĭeḑ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
880 | Što je za kuću, nije za selo. | Śe ĭe đi kasă, nuĭe đi sat. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
881 | Što si tražio, to si našao. | Ś-aĭ katat, aĭ aflat. | La kopiĭ, kînd dupa svadă sa ĭau la bataĭe, da pĭe urmă plîng şă aļargă la parinţ sî sa vaĭće . — Deci, kad se posle svađe potuku, pa posle plaču i trče roditeljima da se žale. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
882 | Što smo činili, to smo videli, šta ćemo činiti, to ćemo videti. | Ś-am fakut, am vaḑut, ś-o sî faśem, o sî veđem. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
883 | Što ti iz usta izleti, po vratu nek te klepi. | Đin gură sî-ț ĭasă, dupa kap sî-ț țîasă. | Kînd duoĭ sa svađesk, şî sa blastîmă unu pi altu. Aĭa śe kaţ tu miĭe, să-ţ fiĭe ţîĭe. — Kad se dvoje svađaju, i kunu jedno drugo. Ono što želiš meni, nek se desi tebi. | (kletva) | [Vidi] | ||||||
884 | Što više pričaš, više patiš. | Śe măĭ mult vorbĭeșć, măĭ mult nîkažăšć. | Uomu nu trăbe să fiĭe prĭa mult đeșkis kîtra fiĭe kare. — Čovek ne treba da bude otvoren prema bilo kome. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
885 | Što vuci izjedu, više ne vidiš. | Ś-a mînkat lupi, nu măĭ vĭeḑ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
886 | Šugava svinja pojede najbolju krušku. | Puorko-l rîpat manînkă para măĭ bună. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
887 | ŠUMO, SESTRO, ŠUMICE | PADURE, SORO, PADURE | Kînćik rumîńesk đi duor, kare kîntă un Sîrb đi la Miruoś! — Vlaška ljubavna pesma, koju peva Srbin sa Miroča. Pesmu je naučio od Vlaha u selu (Miroč je mešovito, srpsko-vlaško selo, zasnovano 1872. godine). 1) U vlaškoj verziji: kîntă (prezent); u ovoj, pevač koristi aorist: kînta (akc. kînta, „pevaše”) uz obrazloženje dato obrađivaču zapisa (2011. godine) da to znači „mnogo kukavica peva” (množina). | (lirika) | [Vidi] | ||||||
888 | Švaleraj dok se može, a pijanstvo je do smrti. | Kurvariĭa păn’ sa puaće, da bețîĭa păn’ la muarće. | Ibomńiśi sa țîn pănă au pućarĭe să sa ĭubĭaskă șî sa lasă kînd înbătrîńesk, da aĭ bĭețîuoș nu sa lasă đi bĭare ńiśkînd, bĭeu pănă la muarće. — Ljubavnici su u vezi dok mogu da vode ljubav i prekidaju kad ostare, a pijandure ne ostavljaju piće nikad, piju sve do smrti | (izreka) | [Vidi] | ||||||
889 | TAKO TI JE KOD SIROTINJE | TAŚ, KĂ AŞA ĬE LA SARAŚ | (anegdota) | [Vidi] | |||||||
890 | TAMO DOLE, U BAŠTICI | KOLO-N VAĻE, ÎNTR-O GRAĐINĂ | Kînćik rumîńesk, đi duor, đi o muĭare, kare avut şapće ibomńiś. * Vlaška pesma, o ženi koja je imala sedmoro ljubavnika. Napomena: Prilikom manipulacije sa snimkom, obrisan je prvi stih pesme. U pogledu dijalekta, pevač je odstupio od svog maternjeg dijalekta, koji se govori u Porečkojh reci, i napev izgovara prema uzoru koji on smatra „uglednijim”, a koji je blizak rumunskom jeziku koji su oni bili u prilici da čuju preko rumunskih radio stanica. | (lirika) | [Vidi] | ||||||
891 | TANDARIKA, TANDARA | TANDARIKĂ, TANDARĬA | (erotika) | [Vidi] | |||||||
892 | Tašto, tašto, voće gorko, kad bi celog leta zrila, ti bi opet gorka bila. | Soakră, soakră - poamă akră, đe ć-aĭ koaśe toată vara, tot aĭ fi akră ş-amară. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
893 | Tek kad te ugledam, ja te se setim. | Kînd ći văd bińe, în dă-n gînd đi ćińe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
894 | Terali lisicu, a uhvatili vuka. | A mînat vulpĭa, d-a prins lupu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
895 | Testo je babina igračka. | Aluvatu ĭe žukariĭa babilor. | Babiļi pi la pomĭeń đin aluvat fak kolaś în tuaće fĭelurĭ. — Babe na pomanama od testa prave kolače raznih vrsta. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
896 | Teško svežeš jedan džak, a kamoli usta selu. | Nu ļeź gura la un sak, da sî ļeź la un sat. | Kînd satu întrĭeg vorbĭașće pi vrunu đi rău, nu puoț lu toț să-nkiḑ gura. — Kad celo selo nekog ogovara, ne možeš svima da zatvoriš usta. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
897 | Ti ne veruješ meni, a hoćeš da Bog veruje tebi. | Tu nu ma krĭeḑ pi mińe, da vrĭeĭ Dumńeḑîu sî ći krĭadă pi ćińe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
898 | Ti nisi ceo! | Tu nu iș întrĭeg! | Sa spuńe la vrunu kare faśe noroḑîĭ or, măĭ đes, kare vorbĭașće la prostîĭ. — Kaže se nekom ko pravi gluposti, ili, češće, ko govori prostakluke. | (izraz) | [Vidi] | ||||||
899 | Ti nisi sasvim ceo! | Tu nu iș do tuot! | La kopil ńimĭarńik. — Nemirnom detetu. | (izraz) | [Vidi] | ||||||
900 | Ti si prdnuo, a ljudi će reći da si se sav usrao. | Tu ć-aĭ bĭeşît, da lumĭa o să spună kî ć-a-ĭ kakat tuot. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
901 | Traži iglu u plastu sena. | Kată aku în klańa ku fîn. | Kînd vrunu kată śuava śe nu sa puaće gasî, or kată śuava śe nu puaće kîpata ńiśkînd. — Kad neko traži nešto što se ne može naći, ili traži nešto što ne može dobiti nikad. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
902 | Trbuh moj na trbuh tvoj, dugo moje u rupu tvoju. | Burta mĭa pi burta tĭa, lunga mĭa în gaura tĭa. | Sprava od tikve kojom se vadi vino iz bureta. (Vidi: tragulă ) | (zagonetka) | [Vidi] | ||||||
903 | TRI SESTRE | TRIĬ SURUORĬ | (pripovetka) | [Vidi] | |||||||
904 | Trn ubode kozu, koza bode čiču, čiča bije babu, baba seče petlu glavu. | Rugu rugă kapra, kapra înpunźe muoşu, muoşu baće baba, baba taĭe kapu la kokuoş. | (brzalica) | [Vidi] | |||||||
905 | Trpija te uzela, dabogda! | Ĭaće tîrpîĭa, dabuogda! | Tîrpiĭa ĭe nume batrîn alu turberkuloza. — Trpija je stari naziv za turberkulozu. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
906 | Trupac-šupac, za rep ga vučem. | Tutuk-bunduk, đi kuadă ăl duk. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
907 | Tup ovde, tup onde, i tupko preko Dunava ode. | Tanda aič, tanda koļa, tanda treku Duńerĭa. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
908 | TURIH RAZBOJ IZA KUĆE | SKOSĂĬ RAZBUOĬU DUPA KASĂ | Kînćik ku kare la şîḑîtuorĭ s-a rîzîļit muĭeri-ļi kare n-a şćiut să ţîasă. — Pesma sa kojom su na sedeljkama ismevane žene koje ne znauju da tkaju. | (satira) | [Vidi] | ||||||
909 | U bukovoj duplji đavolovo srce. | În butuarkă đi fag, ińimă đi drak. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
910 | U bukovom deblu, đavolovo srce. | Ińima đi drak, într-o butuarkă đi fag. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
911 | U dnu dolje leže golje. | În vaļe adînkă stau golańi brînkă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
912 | U dnu jednog potočića čuje se pesma petlića. | Într-un fund đi ogaşăl kîntă un kokoşăl. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
913 | U dubokom dolu Cigani kleče. | În-tro pađină adînkă stau țîgańi-n brînkă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
914 | U dušu mu se poserem! | Kaku-ma-n sufļitu luĭ! | (psovka) | [Vidi] | |||||||
915 | U gomili ljudi najbolje se kriješ. | În lumĭe multă măĭ bun đi pituļ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
916 | U gori puca, u selu odjekuje. | În munće pokńaşće, în sat rasună. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
917 | U gori se rodih, u gori provodih, u selo me snesoše, i minđuše metoše. | În munće ma fakuĭ, în munće kreskuĭ, în sat ma dusîră, śarśiĭ în pusîră. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
918 | U istom buretu i vino i rakija, a ne mešaju se. | În butuoń şî vin şî rakiu, da nu sa mĭastîkă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
919 | U jednoj štali kobila rže. | Într-o ştală ĭapa zbĭară. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
920 | U kukuruz i u kurac nikad da ne veruješ, jer mogu da padnu kada se ne nadaš. | În kukuruḑ ș-în pulă ńiśkînd să nu krĭeḑ, kî puot să kadă kînd nu će nadăĭ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
921 | U martu još jednom pada sneg, jer kurjaci nisu stigli u feberuaru da pojedu sav sneg. | În marta măĭ ńinźe odată, kă lupi n-ažuns în fîurarĭ să manînśe zapada tuată. | Așa spun babiļi kînd dupa kîća ḑîļe frumuasă în marta đintr-odată sa puńe zapadă mare. — Tako kažu babe kad posle nekog lepog vremena u martu, iznenada napada veliki sneg. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
922 | U PLANINU ME POSLA NANA | MA TRÎMĬES MUMA LA MUNĆE | (erotika) | [Vidi] | |||||||
923 | U ruci što je, stvarno je. | Śe ĭe la mînă, nuĭe minśună. | Numa în aĭa śe ĭe în mîna tĭa puoţ sî krĭeḑ, alalt tuot puaće să fiĭe mînśună guală. — Samo no što imaš u ruci dostojno je vere, sve ostalo može biti gola laž. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
924 | U rupu uđe, pacov nije, bradu ima, popa nije. | În gaură tună, şobuol nuĭe, barbă are, puopă nuĭe. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
925 | U slavu mu se poserem! | Kaku-ma-n prazńiku luĭ! | (psovka) | [Vidi] | |||||||
926 | U sred polja lonac vri. | În poĭană uala fĭarbe. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
927 | U starosti se i od sedenja umoriš. | La bîtrîńață șî đi șađiare ustańeșć. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
928 | U štali punoj konja, svi su beli, samo jedan crven. | Într-o koşară pļină đi kaĭ, tuoț albĭ, numa unu ruoşu. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
929 | U trapave dane ne idi u goste, jer će ti kurac upasti u zamku. | Pi la arț nuĭe bun sî će duś pi la-ĭ ’lalț, kî daĭ ku pula-n laț. | Aşa a vorbit aĭ batrîń, da śe însamnă ḑîkala, astîḑ nu sa şćiĭe. — Tako su govorili stari, a šta znači izreka, danas se ne zna. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
930 | U velikom stadu, jedna slaba ovca usere ostale. | În kîrd mare o uaĭe slabă ļi kufuare pi tuaće. | Sa vorbĭașće đi sluagă întra lumĭe, kînd trăbe sî sa lukre vrun lukru bun đi tuoț. Dakă numa un uom nu țîńe ku tuoț, numa traźe-n parća luĭ, slabĭașće pi tuoț. — Odnosi se na slogu među ljudima, kad treba da rade posao od zajedničkog interesa. Ako samo jedan čovek vuče na svoju stranu, slabi ceo kolektiv. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
931 | U vodi stoji, al’ se ne poji. | Stă în apă, da nu sa adapă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
932 | U žbunju stoji a ne diše. | Stă în tufă da nu suflă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
933 | Ubilo ga nebo, dabogda | Bată-l śerĭu, dabugda! | (kletva) | [Vidi] | |||||||
934 | Ubio te grom iz vedra neba! | Trasńićar đin sańin! | (psovka) | [Vidi] | |||||||
935 | Ućuti! Zaveži! Začepi! dosl. „Uvuci je(zik) u kanije”. | Bago-n ćakă! | (izreka) | [Vidi] | |||||||
936 | Ud ulazi, ud izlazi, Ud kućom gospodari. | Muaka tună, muaka ĭasă, Muaka faśe rînd în kasă! | „Muaka” ĭe vuorba blîndă đi „alatu” barbaţăsk. — „Muaka” je ublažena reč za muški „alat”. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
937 | Udaj me za Giceta | Dă mă mumă după Giță | (poskocica) | [Vidi] | |||||||
938 | Udarilo ga sunce. Udarilo ga je u glavu, jer je išao gologlav. | La lovit suariļi. Ĭ-a dat în kap, kă a mĭers ku kapu guol. | Kînd ĭe suariļi tare da uomu mĭarźe pĭ-afară ku kapu guol. Rum. insolație. — Kada je jako sunce a čovek napolju ide gologlav. Sunčanica, toplotni udar. | (izraz) | [Vidi] | ||||||
939 | Udavača, sa dvanaest tkanica opasana. | Fată mare înśinsă ku doăsprîaśe braśirĭ. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
940 | Uhvaćena lisica kriva je za sve. | Vulpĭa-n fĭer đevină ĭe đi tuot. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
941 | Umiljato jagnje dve ovce siše, a jogunasto siše kod ovna. | Mńelo-l blînd suźe duauă uoĭ, da-l đizmerdat zbaće la berbĭaśe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
942 | Umrli su oni što nas hvale, a žive oni što nas kude. | A murit kare ń-a faļit, da traĭaşće kar’ ńi puvestăşće. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
943 | Uplašio se krakati da će selo buktati. | S-a spumîntat bîskîkaratu kă arđe satu. | „Krakati” je drvo koje sa sebe ujesen stresa lišće, zahvaćeno vatrenim bojama. | (zagonetka) | [Vidi] | ||||||
944 | Urađen preko kurca. | Fakut a puļi. | Đi śeva śe ĭe fakut fara vuoĭe, śe ĭe naĭurļa. — O nečemu što je urađeno preko volje, što izgleda glupavo. | (izraz) | [Vidi] | ||||||
945 | Usrana ovca usere celo stado. | Uaĭa kufurită kufurĭaḑă kîrdu tuot. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
946 | USTA BIH VAM, MOME, JEO | MÎNDRILOR, MÎNKAVAŞ GURA | Kînćik rumîńesk đi dragustă * Vlaška ljubavna pesma. | (lirika) | [Vidi] | ||||||
947 | Usta da imaš za vodu i hranu, jezik da nemaš. | Gură să aĭ đi apă şî đi mînkare, ļimbă sî naĭ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
948 | Usta dupe mlate. | Gura baće kuru. | Pintru vuorbe uomu kapîtă bataĭe. — Čovek zbog reči dobija batine. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
949 | UZALUD SAM DRAGA, LEPA | ŹABA MIS MÎNDRĂ, FRUMUASĂ | Kînćik fećesk, đi duor, đi fată frumuasă pi kare muma o ţîńe-n kisă-n kasă. — Devojačka ljubavna pesma, o lepoj devojci koju majka drži zatvorenu u kući. | (lirika) | [Vidi] | ||||||
950 | Uzmi džakom, videćeš se s vragom. | Ĭa ku saku, vĭeḑ pi draku. | Învăţatura uoţîlor, sî sa fure kîći kîta, să nu sa kunuaskă. — Lopovska škola, da se krade po malo, da se ne primeti. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
951 | Vadi, vraže, to što kriješ, da te govnom ne prebijem! | Skuaće, draśe, ś-aĭ luvat, kă će bat ku kakat! (var. Skuaće, draśe, ś-aĭ pitulat kî ć-omuor ku kakat!) | Kada čovek izgubi ili zaturi neku stvar pa ne može da je nađe iako je uporno traži, veruje se da ju je đavo ukrao i „seo” na nju. Ovom kletvom đavo se primorava da je „otkrije” i vrati vlasniku. | (kletva) | [Vidi] | ||||||
952 | Vampir prvo pojede svojtu. | Moruońu întîń manînkă đintr-a luĭ. | Kînd vrunu faśe rîaļe lu aĭ luĭ. — Kad neko učini zlo svojima. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
953 | Vatra golema, a dima nema. | Fuoku arđe, fum nu mĭarźe. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
954 | Veća su usta od zalogaja. | Măĭ mare gura đikît bukatura. | Đi uom ńisăturat. — O nezasitom čoveku. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
955 | Velika ala sa sisom na leđima. | O ală mare ku țîță-n spinare. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
956 | Veliki gazda: gde mu je otac držao so on sad drži brašno. | Gazdă mare: unđe tatî-su a țînut sarĭa ĭel akuma țîńe fańina. | Sarĭa s-a țînut în soļńiță, kare a fuost atîta đi „mare” đ-a putut sî sa țîńă în palmă. — So se držala u slaniku koji je bio toliko „veliki” da se mogao držati na dlanu. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
957 | VELIKI TODOROVAC U RERNI | SÎNTUAĐIRI AĬ MARĬ ÎN RĬERNĂ | O muĭarĭe đi la Arnaglaua puvestîaşće ś-a paţît vińirĭ nuapća, înainća lu Sîntuađiru al mare, anu 1965. — Žena iz Rudne Glavi priča šta je doživela u noći pred Todorovu subotu, godine 1965. | (anegdota) | [Vidi] | ||||||
958 | Veliko dobro veliko zlo čeka. | Mare bińe mare rău aşćată. | Rău ku bińe sa skimbă, ńiśunu nu ţîńe mult. — Zlo i dobro se smenjuju, nijedno ne traje dugo. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
959 | Veliko drvo sa dvanaest grana, na svakoj grani po jedno gnezdo, u svakom gnezdu po četiri tića, a u svakom tiću po sedam jaja. | Un ļemn mare ku doasprîaśe krĭenź, în tuata krĭanga kîći un kuĭb, în tuot kuĭbu kîći patru puĭ, în tuot puĭu kîći şapće uauă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
960 | VELIKO VRAĆANJE ČINI | ÎNTORSURA A MARE | Tekst i tonski zapis velike bajalice kojom se odbijaju bačene čini, i vraćaju onome ko ih je napratio. (Prilog u obradi) | (bajalica) | [Vidi] | ||||||
961 | VEROVANJA U VEZI SA METLOM | KREḐUTURĬ ĻEGAĆE ĐI MĂTURĂ | (verovanje) | [Vidi] | |||||||
962 | Vetar zemlju prevrće. | Vîntu rastuarnă pomîntu. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
963 | VIDA | VIDA | Rumunska paralela vlaške pesme o Gici Katanjici, iz sela Banje u Almašu (Banat). | (balada) | [Vidi] | ||||||
964 | Vidi dlaku u tuđem oku, a ne vidi gredu u svom. | Vĭađe păru-n uokĭu toĭa, da nu vĭađe bĭrna în aluĭ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
965 | Vidi trun u tuđem oku, a u svom ne vidi gredu. | Vĭađe prașu-n ukĭu tuoĭa, da nu vĭađe bîrna în aluĭ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
966 | Vino i sirće prave se strpljivošću. | Vinu şî oțătu sa fak ku înśetu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
967 | VITA JELA | BRAD FRUMUOS | (lirika) | [Vidi] | |||||||
968 | Voda se pred zoru ledi. | Apa đi kîtra ḑîuă îngĭață. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
969 | Vodu prelazi, al’ se ne ukvasi. | Trĭaśe pista apă, da nu sa adapă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
970 | VOJNIČKI LEŠNIK | ALUNA VOĬŃIŚASKĂ | Мuškаrаc kоmе prеdstојi оdlаzаk u vојsku ili rаt, nа Prеоbrаžеnjе (la Pobražîmĭ), izmеđu pоnоći i prvih pеtlоvа, оdlаzi dо unаprеd izаbrаnоg lеšnikа, skidа sе dо kоžе i stаје licеm prеmа istоku а lеđimа prеmа izаbrаnој grаni. S rukаmа pоzаdi, zаhvаtа grаnu i sаviја је dо strаžnjicе dа bi guzоvimа uhvаtiо i оtkinuо јеdаn lеšnik, trudеći sе dа tо budе bоkоr оd trоlеšnikа. Nе оblаčеći sе, vеć tаkо nаg, s оdеćоm i uzbrаnim lеšnikоm u rukаmа, оdlаzi dо mеstа gdе је rаniје uоčiо rаscvеtаnu pаprаt i nа isti nаčin, guzоvimа, ubеrе njеn cvеt, fluаrе đi fĭаrigă. Теk оndа mоžе dа sе оbučе i vrаti kući gdе, u tоku prеpоdnеvа, оd trоlеšnikа izаbеrе nајbоlјi i, sеdеći nа kućnоm prаgu, izbuši gа šilоm i krоz rupicu iščаčkа јеzgrо. U isprаžnjеnu lјusku stаvi, u čеsticаmа, živu (аrźint viu), kоmаdić mеrmеrа (mаrmur), kоmаdić plоvkinоg pеrа (pаnă đi rаţă), kоmаdić livаdskе trаvе kоја је pоslе kоsаčа оstаlа nеpоsеčеnа, kоmаdić tаmјаnа (tаmîńе), čеsticu zlаtа, оbičnо sаstrugаnu sа zlаtnоg prstеnа, dеlić nоktа vаnbrаčnо rоđеnоg dеtеtа (ungĭе đi kоpil fаkut đi kuоpil), kоščicu ptičicе cаrić (uоs đi pituļik) i, nаrаvnо, cvеt pаprаti. Lеšnik sе zаtim zаliје vоskоm i nаd njim sе, uz upаlјеnu slаvsku svеću, tu, nа prаgu, triput izgоvаrа bаsmа navedenog sаdržаја. Оvаkо priprеmlјеn vојnički lеšnik је rаniје, kаd sе u rаt оdlаzilо u sоpstvеnој оdеći, ušivаn u rеvеr kаputа, а dаnаs sе stаvlја u plаtnеnu vrеćicu i nоsi u gоrnjеm lеvоm džеpu unifоrmе, ili, uviјеn u nоvinе i оmоtаn lеplјivоm trаkоm, u nоvčаniku uz оstаlа ličnа dоkumеntа. Ovaj lešnik se najčešće zove aluna voĭńiśaskă (vojnički lešnik), ili aluna đeskîntată (prebajani lešnik). | (bajalica) | [Vidi] | ||||||
971 | VRAĆANJE ČINI (1) | ĎESKÎNŤEK ĎE ÎNTORSURĂ (1) | Bajalica kojom se vraćaju bačene čini. | (bajalica) | [Vidi] | ||||||
972 | VRAĆANJE ČINI (2) | ĎESKÎNŤEK ĎE ÎNTORSURĂ (2) | Bajalica kojom se vraćaju bačene čini. | (bajalica) | ne još | [Vidi] | |||||
973 | VRAGOLASTA ŽENA | MUĬERĬA ALDRAKULUĬ | (pripovetka) | [Vidi] | |||||||
974 | Vrelu vodu probaj rukom, a ne štapom. | Apa fĭartă probĭa ku mîna, nu ku bîtu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
975 | Vreme lepo, zajebalo kukavicu. | Vrĭamĭa bună, a zaĭebit kuku. | S-a puvestît kă aşa a ḑîs kîćodată aĭ batrîń, ama la śe fĭeļ đi vrĭame s-a ginđit, şî śe ļigatură avut vrĭamĭa-ĭa ku kuku, astîḑ nu sa măĭ şćiĭe. — Pričalo se da su tako ponekad kazivali stari, ali na kakvo se vreme mislilo, i kakvo je to vreme imalo veze sa kukavicom, danas se više ne zna. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
976 | Vrti se ko mudo u kotliću. | Sa-nvîrćaşće ka kuoĭu-n feruaĭkă. | Đ-aăĭa kare nu stau în luok pi paśe pănă şăd. — Za one koji ne miruju, nego se vrpolje dok sede. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
977 | Vrti se ko prdež u pantalonama. | Sa-nvîrćiaşće ka bĭeşîna-n śuariś. | Đi aăĭa kare nu puot sî şća mĭarńiś la un luok. — Za one koji ne mogu da miruju na jednom mestu. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
978 | Vrti, vrti, bup! | Vrći, vrći, tup! | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
979 | Vuče se kao magla. | Sa traźe ka śața. | Sa ḑîśe đi vrunu kare mĭarźe-n śet, da-r trăbuĭa sî grabĭaskă, kă lumĭa-l aşćată pintru vrun lukru. — Kaže se za nekog koji ide sporo, a trebalo bi da žiri, jer ga ljudi čeju zbog nekog posla. | (izraz) | [Vidi] | ||||||
980 | Vuk dlaku menja, a ćud ne. | Lupu păru skimbă, da narau nu. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
981 | Za kosidbu se ne traži neka pamet, nego da budeš jak i lud. | La kosît nu sa kată minće bună, numa să fiĭ tare șă naruod. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
982 | Za kuću lepotana niko ne pita. | Ńima nu întrabă đi kasa lu frumuosu. | Sa-ntrabă đi kasă lu vrun maĭstur, đi alu vrun lukratuorĭ vrĭańik, or đ-alu vro găzdoćină, da đi kasa lu ăla kare ĭe numa frumuos, nu-ntrabă ńima. — Pita se za kuću nekog majstora, nekog vrednog radnika, ili nekog bogataša, ali za onoga koji je samo lepotan, ne pita niko. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
983 | Za svaki praznik po jednu zakrpu, da pokriješ golotinju. | În tuata sîrbatorĭaua şĭ kiptorĭaua, sî-ț astruś beļaua. | Porînka đi muĭerĭ ļenuasă, kare mĭerg rupće şî sa vaĭtă kî sînt mulće sîrbatuorĭ la kare nu sa kîrpĭaşće. — Poruka lenjim ženama koje idu pocepane, i žale se da je mnogo neradnih dana kada ne sme da se krpi. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
984 | Za šugavo dupe trebaju veliki nokti. | La kur rîńuos trăbe ungĭe marĭ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
985 | Zaduva se, naduva se, okruglasto mi se diže. | Mi sa înflă, mi sa-ngînfă, fofoluaka mi sa skuală. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
986 | Zagonetke-zanovetka: ko je neće znati, creva će mu zavezati. | Giśu-miśu: kare nu va giśi, mațîļi-n ĭel sa vo zgrśi. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
987 | Zagulio kurac iz korena. | A beļit pula đin nuod. | Pintru śuaua a dat đi rău pănă la uos. — Zbog nečega je zaglavio do daske. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
988 | Zakačio se kao krpelj za njega. | S-a atîrnat ka grapița đi ĭel. | Đi uom dosađeļńik. — O dosadnom čoveku. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
989 | Zario mu se nož do koske. | Ĭ-a dat kuțîtu đi uos. | Are mare nakaz. — Ima veliki problem. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
990 | Zašto Ciga prodaje konja? — Zato što ne može konj da proda Cigu. | Đi śe țîganu vinđe kalu? — Đi śe nu puaće kalu să vindă țîganu. | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
991 | ZAŠTO DEVOJKE NISU SMELE DA SVIRAJU FRULU? | ĐI ŚE FĬAĆIĻI N-A KUĆEḐAT SĂ KÎNĆE-N FLUIR? | (verovanje) | [Vidi] | |||||||
992 | ZAŠTO JE PČELA CRNA | ĐI ŚE ĬE ALBINA ŃAGRĂ | (basna) | [Vidi] | |||||||
993 | Zašto lovac traži zeca? — Zato što ne zna gde je. | Đi śe vînatuorĭu kată ĭepuru? — Đi śe nu şćiĭe unđi ĭe. | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
994 | Zašto mačka premešta mačiće? — Da ne budu na mestu gde su bili. | Đi śe mîța mută puĭi? — Sî nu fuĭe la loko-la unđ-a fuost. | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
995 | Zašto magarac gleda u sunce dok opasuje magaricu? — Da vidi da li ima vremena da opađe i tebe. | Đi śe sa uĭtă magarĭu-n suare pănă kîlarĭaşće mîgarița? — Sî vadă dar are vrĭame să ći kîlarĭaskă şî pi ćińe. | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
996 | ZAŠTO NISAM NOĆNI LEPTIR | ŚE NU MA FAK UN STRÎGUOĬ | (erotika) | [Vidi] | |||||||
997 | Zašto pada kiša? — Da jebe zemlju, da rodi. | Đi śe pluaĭe? — Sî fută pomîntu, sî rođaskă. | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
998 | Zašto siromah ne preže volove? — Pa, zato što ih nema! [Por.] | Đi śe saraku nu-n źugă buoĭi-n źug? — Pă, đ-aĭa kă nu-ĭ are! | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
999 | Zašto su zecu zadnje noge duže? — Da se ne saginješ kad ga ljubiš u dupe. | Đi śe sînt la ĭepur piśuarļi đinapuoĭ măĭ lunź? — Sî nu ći apļeś kînd ăl țuś în kur. | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
1000 | Zašto vo leži? — Zato što ne može da sedi na stolici. | Đi śe bou sa kulkă? — Đi śe nu puaće să şadă pi skamn. | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
1001 | Zašto zec ima meku kožu na nogama? — Da te ne grebe kad te zajaše. | Đi śe ĭepuru are pĭaļe muaļe la piśuare? — Sî nu ći zgîrîĭe kînd ći vo kîlari. | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
1002 | Zašto žene mnogo pričaju, a muškarci mnogo misle? — Žene imaju dvoja usta, a muškarci dve glave. | Đi śe muĭerļi mult vorbĭesk, da uamińi mult ginđesk? — Muĭerļu au duauă gurĭ, da uamińi duauă kapiće. | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
1003 | Zauzdao ga đavo. | Ĭ-a pus draku frîu-n kap. | L-a luvat draku pi plaku luĭ. — Uzeo ga je đavo pod svoje. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
1004 | Zavlačim ruku u grmić, hvatam dragog za repić. | Bag mîna în tufiță, prind pi naĭka đi kođiță. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
1005 | Zbog seoskih intriga ne sečeš muževljev kurac. | Đi rău satuluĭ nu taĭ pula barbatuluĭ. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
1006 | ZBOG TA TVOJA OKA DVA | DAĬKO, PINTRU UOKI TÎĂĬ | Đin kînćik „Daĭko, pîntru uoki tîăĭ” — Iz pesme „Zbog ta tvoja oka dva”. | (lirika) | [Vidi] | ||||||
1007 | Zdravlje je u torbi punoj plodova. | Sînataće ĭe în trasta pļina ku bukaće. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
1008 | ZELEN LIST OD RUJEVINE | FOAIŢĂ VĬARĐE ĐE SKUMPINĂ | (lirika) | [Vidi] | |||||||
1009 | ZELEN LIST, PETLOVA KRESTA | FRUNḐĂ VĬARĐE, ĬARBĂ KRĬAȚĂ | Kînćik rumîńesk đi duor * Vlaška refleksivna pesma | (lirika) | [Vidi] | ||||||
1010 | ZELEN LISTAK OD PELINA | FOAĬE VERĐE, PELENIŢĂ | Grupa mladića iz Halova peva pesmu dok ostali mladići i devojke podižu ljuljašku. | (lirika) | [Vidi] | ||||||
1011 | ZELEN LISTAK TUŠANJ BILJKE | FUAĬE VĬARĐE, TALPA GÎŞĆI | (erotika) | [Vidi] | |||||||
1012 | ZELEN LIŠĆE, PALAMIDE | FRUNḐĂ VĬARĐE, PALAMIDĂ | (erotika) | [Vidi] | |||||||
1013 | Zimi služi, leti zube suši. | Ĭarna ažută, da vara đințî uskă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
1014 | Zimi ubava, leti šugava. | Ĭarna maruasă, vara rîpuasă. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
1015 | Zlo je bez žene kao opanak bez oputa, kao krmača bez kože. | Rău făr đi muĭare ka opinka făr đi urḑîaļe, ka skruafa făr đi pĭaļe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
1016 | Zlo je sa zlom, ali bez zla još je veće zlo. | Rău ku rău, ama fara rău şĭ măĭ mare rău. | A fuost vro povasta kare s-a gaćit ku asta ḑîkală, ama povasta s-a zuĭtat da ḑîkala a ramas, şî sa pumeńaşće kînd uamińi sa vaĭtă đi vrun rău. Uńi numa ţîn minće kă „rău” đin povasta-ĭa, a fuost muĭarĭa lu vrun uom, kare ĭ-a fakut mulće „nîsarîmbĭe”, ama ĭel, saraku, la urmă a vaḑut kă nu puaće trai fara ĭa. — Bila je neka priča koja se završavala ovom izrekom, ali se priča zaboravila a izreka ostala, i pominje se kad se ljudi žale na neko zlo. Jedni samo vele da je „zlo” iz te priča bila žena nekog čoveka, koja mu je pravila razne pakosti, ali je on, siroma, na kraju video da ne može živeti bez nje. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
1017 | Znam sve, al’ ne mogu. | Şćiu tuot, ma nu puot. | Đispre uom batrîn: are şćire, n-are pućare. — O starom čoveku: ima znanje, ali nema snagu. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
1018 | Zube stiskaš, dupetom pritiskaš, rukama vučeš, jedva je navučeš. | Đin đinț strînź, đin kur înpinź, đin mîń traź, ş-abĭa o baź. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
1019 | Zviždući svom dupetu, jer mome pesmu ne znaš. | Şuĭră tu la kuru tĭeu, kî la-l mĭeu nu-ĭ şćiĭ kînćiku. | Katîţ trĭaba tĭa. — Gledaj svoja posla. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
1020 | Žaba bez bare ne krekeće. | Bruaska nu kîntă fara baltă. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
1021 | Žaba stalno u vodi stoji, pa je opet mala. | Bruaska tuot în apă stă, şî ĭar’ ĭe mikă. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
1022 | Žena (može da) te udavi u kašici vode. | Muĭarĭa ći-ńakă într-o ļingură đi apă. | Muĭarĭa ĭe tare vikļană şî puaće să fakă ku uomu śe gud vrĭa. — Žena je veoma lukava i može sa mužem da uradi šta god hoće. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
1023 | Žena i magare gledaju kod svakog brega da te zbace preko glave, a ti dobro pritegni uzde, i ne daj se. | Muĭarĭa şî magarĭu sa uĭtă la tuot sluogu sî-ț đia în kurişkapiće, da tu strînźe kapîăstru bińe, şî nu ći da. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
1024 | Žena koja ne vara muža, nije žena. | Muĭarĭa kare nu înșaļaḑă uomu, nuĭe muĭarĭe. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
1025 | Žena može i ozgo i ozdo, a muškarac samo ozdo. | Muĭarĭa puaće şî đisupra, şî đižuos, da uomu numa đižuos. | (zagonetka) | [Vidi] | |||||||
1026 | Žena posle udaje treba da bude mirna dok ne rodi decu da liče na muža. | Muĭarĭa dupa śe sa marită trăbe să fiĭe mĭarńikă pănă nu faśe kopiĭ să samińe la uomî-su. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
1027 | Žito će uteći od teških oblaka, ali brašno od zle ruke neće. | Grîu skapă đi nuverĭ grĭeĭ, da faina nu skapă đi mîna rîa. | Faina tuata muĭarĭa plumađiaşće, da nu au tuaće mînă bună, uşuară ş-învaţată. — Brašno sve žene mese, ali nemaju sve dobru, laku i veštu ruku. | (izreka) | [Vidi] | ||||||
1028 | Živi kao bubreg u loju. | Traĭaşće ka rarunkiļi-n său. | (izreka) | [Vidi] | |||||||
1029 | DOBAR DAN, ŽBANE! - Dobar dan, žbane! - Dobar dan, Milane! - Da cugnem još jednom rakiju, Jer ne znam da li ću dogodine biti živ! | BUNA ḐÎUA, ŹUBAŃE Buna ḑîua, źubańe! Țamtaļe, Milańe! Să măĭ bĭeu kîta rakiu Kî nușću la ćimp da mis viu! | Așa, śkă, a vorbit vrun Moșu Anta kînd a tunat în kîzańiĭe. — Tako je, vele, govorio neki Čiča Anta kad je ulazio u pivnicu. | (zdravica) | [Vidi] | ||||||
1030 | Kurče, kurče, Zbog tebe me prebiše! A kad te krutog videše, Još jednom me Mlatnuše! | Pulă, pulă, Pintru ćińe ma batură! Kînd će vaḑură ĭeĭ skulată, Măĭ đațîră Înk-o dată! | (erotika) | [Vidi] | |||||||
1031 | Mlada cura, pička jaka. Sikiljčetom gvožđe seče, A kurčevi samo ginu. | Fata mare, pizda tare. Ku ļinđiku taĭe fĭer, Da puļiļi numa pĭer. | (erotika) | [Vidi] | |||||||
1032 | — Kako jarac preskače potok? — Isto kao koza. | — Kum săre pîrśu pista ogaş? — Tot una ka kapra. | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
1033 | — Brate, kakvo je vreme napolju? — Vreme tmurno s dugim repom, moju je kobilu pojelo, a sad je i tvoju načelo! | — Nană, śe vrĭame ĭe afară? — Vrĭamĭa murgă ku kuada lungă, a mînkat ĭapa mĭa, s-a pus șî pĭ-a tĭa! | Uomu śe mĭ-a spus n-a șćut să-m spună śe-nsamnă, numa, śkă, așa s-a glumit ćińerișu vrodată. — Kazivač nije umeo da mi objasni značenje, veli, tako su se šalili mladi nekad. | (pitalica) | [Vidi] | ||||||
1034 | — Gde je središte zemlje? — Tu, gde ti stojiš! Ako ne veruješ, meri! | — Unđe mižluoku pomîntuluĭ? — Aśiĭa, unđe staĭ tu! Dakă nu krĭeḑ, masură! | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
1035 | — Šta je najbrže na svetu? — Misao! | — Śi ĭe măĭ ĭut pi pomînt? — Gîndu! | (pitalica) | [Vidi] | |||||||
aa ăă bb țț čč ćć dd ḑḑ ğğ đđ ďď ee ff gg hh ii îî ĭĭ kk ll ļļ mm nn ńń oo pp rr ss şş śś tt ťť uu vv zz žž źź |
||||
|
||||