Lista zapisa koji sadrže reč:

Rb.Id.VlaškiZapis 
1 [963] A beļit burta puļi.
(Ogulio kurčev stomak.)		  [Vidi]
2 [786] A beļit pula đin nuod.
(Zagulio kurac iz korena.)		  [Vidi]
3 [127] A ḑîs ḑîsa sî ḑîk k-oĭ ḑîśe,
Da ĭuo nu ḑîsăĭ sî ḑîk k-o sî ḑîk,
K-am ḑîs sî ḑîk k-oĭ ḑîśe:
Să nu ḑîk k-am ḑîs!
(Kazala kaža da kažem da ću kas’ti,
Al’ ja ne kazah da kažem da ću kas’ti,
Jer sam kaz’o da ću kas’ti da kažem:
Da ne kažem da sam kaz’o!)		  [Vidi]
4 [1006] A frînt uosu puļi.
(Polomio kurcu kučmu.)		   [Vidi]
5 [869] A FUOST UN MUOȘ Ș-O BABĂ
(BILI JEDAN DED I BABA)
A fuost un muoș ș-o babă
Ș-a mînkat kîta mură
Șî s-a kakat la ćińe-n gură!
—
Bili jedan ded i baba,
Pa pojeli kupinu
I usta ti se posrali!
  		[Vidi]
6 [1030] A gazît kapra pi pĭatră, sa spart pĭatra-n patru.
(Nagazila koza kamen, razbio se kamen na četvoro.)		  [Vidi]
7 [122] A kalkat kapra pi pĭatră,
A krapat pĭatra în patru!
Kraparĭa kapu kăpri
Kum a krapat pĭatra în patru!
(Nagazila koza kamen,
Kamen puk’o na četvoro!
Neka pukne kozi glava
Kao kamen na četvoro!)		  [Vidi]
8 [566] A kreskut lînga drum, ka pizda lînga kur, uń sa baće şî rău şî bun.
(Odrasla je pored pored puta, kao pička kraj dupeta, gde navraća i zlo i dobro.)		  [Vidi]
9 [853] A krĭeskut ku skućiku la kur.
(Odraso je sa pelenom na dupetu.)		  [Vidi]
10 [181] A lupadat ļingura pi puod. (A murit, nu-ĭ măĭ trîabe.)
(Bacio kašiku na tavan. (Umro je, ne treba mu više.))		  [Vidi]
11 [778] A mînat vulpĭa, d-a prins lupu.
(Terali lisicu, a uhvatili vuka.)		  [Vidi]
12 [203] A murit kare ń-a faļit, da traĭaşće kar’ ńi puvestăşće.
(Umrli su oni što nas hvale, a žive oni što nas kude.)		  [Vidi]
13 [52] A PĻEKAT BAĬATU ĐIN SÎRBIĬE
(POŠO MOMAK IZ SRBIJE)
A PĻEKAT BAĬATU ĐIN SÎRBIĬE POŠO MOMAK IZ SRBIJE

A pļekat baĭatu đin Sîrbiĭe
S-a dus în Rumîńiĭe,
Mîndră mirĭasă a aflat,
Marĭe nuntă k-a fakut.
Kînd în Sîrbiĭe a pļekat,
Pi Dunîĭe a-ngeţat.
A pļekat kîntînd şî žukînd:
Naşu uara kî purta,
Ku naşîţa mi žuka,
Mirĭasa ku mumî-sa,
Mlîdožăńa l-înga ĭa!
Odată gĭaţa sa sparźa,
Tuată nunta sa-ńeka,
Numa mlîdožăńa mi skapa!
La triĭ dzîļe dupa nuntă,
S-a fakut mirĭasa o plută!
Mlîdožăńa śe faśa,
Pi lînga Dunîrĭe merźa,
Ĭel mĭerźa şî plînźa,
Şî đin gură śe vorbĭa:
- Saraka, mirĭasa-mĭa!
Saraśi papuśi tiĭ –
A-mpuĭat bruaşćiļi în ńiĭ!
Saraśi śarśiĭi tiĭ –
S-atîrnat pĭeşći đi iĭ!
Saraku sovuonu tĭeu –
L-a dus apa la balkău!
Mlîdožăńa śe faśa,
La sfiraś ĭel plaća,
Pi ĭa-nkînćik mĭ-o puńa.
(Prevod u pripremi).
  		[Vidi]
14 [2] A spus aĭ batrîń: vrĭamĭa vińe đi kuada trĭaśe-nainće, da frunća ramîńe înapuoĭ.
(Stari su govorili: dolazi vreme da rep predvodi, a čelo da kasa za njim.)		  [Vidi]
15 [259] A trekut pin sat, da kîńi n-a latrat.
(Kroz selo je prošla, a psi ne zalajaše.)		  [Vidi]
16 [715] A veńit apa şî la muara mĭa.
(Došla je voda i na moju vodenicu.)		  [Vidi]
17 [958] A veńit puļa șî suļa.
(Došli stojko i bojko.)		  [Vidi]
18 [230] A vindut đin kasă śe nu sa vinđe.
(Prodala iz kuće što se ne prodaje.)		  [Vidi]
19 [859] Aăla kare nu dîrîașće kumnata, pi lumĭa-ĭa o să sa suĭe pi ćiĭ beļit, or kă o sî mîńe ĭepuri ku tuoba-n muară.
(Onaj ko ne dira svastiku, na onom svetu će se penjati na oguljenu lipu, ili će bubnjem uterivati zečeve u vodenicu.)		  [Vidi]
20 [656] Abaćarĭa đin kaļe aduśe mulće rîaļe.
(Skretanje sa (pravog) puta donosi mnoga zla.)		  [Vidi]
21 [657] Abatut đin poćaka lumi.
(Skrenut sa ljudske staze.)		  [Vidi]
22 [714] ABĬA AŞĆET
(JEDVA ČEKAM)

ABĬA AŞĆET
S-a dus vrun saćan în oraş, şă dupa vro vrĭame ĭ-a veńit sî sa dukă pintru ĭel. Ama kît guod a katat luok đ-aşa trĭabă, n-aflat. S-a mîńĭat ĭel rău, ş-a spus:

— Abĭa aşćet sî ma-ntuork în sat, sî ma duk la păru mĭeu rotat, sî ma satur đi kakat!

—

JEDVA ČEKAM
Oišao neki seljak u grad, i posle nekog vremena potera ga velika nužda. Ali, koliko god da je on tražio pogodno mesto, nije našao. Jako se naljutio, i rekao:

— Jedva čekam da se vratim u selo, da odem pod moju krošnatu krušku, i da se sit iserem!

  		[Vidi]
23 [951] AĐET BATRÎN LA OVEĐEŃE
(STARI OBIČAJ NA VAVEDENJE)		La Oveđeńe mama ńi mîna să stăm în kuot dupa ușă, da ĭa ku lumanarĭa-n mînă stă dupa nuoĭ, șî sa uĭtă la umbra nuastră ś-o faśe lumanarĭa pi parĭaće. Dakă ńi pi umbra-ĭa gîtu lung, o să traim mult, da dakă ĭe skurt, o să murim ĭuta.
—
Na Vavedenje baba nas je terala da stanemo u ugao iza vrata, a ona je sa svećom u ruci stajala iza nas, i gledala senku naše figure koju je sveća bacala na zid. Ako nam je na toj senci vrat izdužen, živećemo dugo, a ako je kratak, umrećemo brzo.  		[Vidi]
24 [670] AĐET LUVATU ĐIN KIKĂ
(OBIČAJ PRVO ŠIŠANJE)

Luvatu đin kikă s-a fakut la kopiĭi omeńeşć pînă la anu, ore pi anu triĭļa. Pînă atunśa kopilu nu s-a tuns șî ńiś kaśulă n-a purtat, pă kît đi marĭe sî-ĭ fiĭe pîăru. Kînd s-a luvat đin kikă, s-a fakut prînḑ, gostîĭe. La prînḑ a kemat nașu, muașa șî ruđiļi: ćeĭkiļi, uĭki șî vĭeri parinţîlor a kopiluluĭ. A putut luvatu đin kikă șî boćeḑu sî să fakă odată, într-o ḑî.

Luvatu đin kikă, tunsu, s-a fakut supt mîăru đi Sîmpĭetru, pînă ḑîua nu dîă îndarîăt. Akoluo a fuost bun sî fiĭe nașu ku nașîţa, muașa kopiluluĭ, parinţî șî lautari. Muma kopiluluĭ a șaḑut pi skamn ku faţa kîtră rasarit, muașa a pus kopilu în puala ĭeĭ, ĭar ku faţa kîtră rasarit. Nașîţa a luvat un kolak đi pîńe ku gaură ku lomanare în ĭel, la pus la kopil în kap, da nașu a taĭat ku fuarfiśiļi kîći kîta pîăr đi la frunće, đin vîru kapuluĭ, đi supra đi urĭakĭa a đirĭaptă, pî đ-a stîngă. Pîăru a dat la muma kopiluluĭ, ĭa l-a învaluit în śară, a ļipit pi un ban șî ku tuot a pus la brîu pintru sanataća kopiluluĭ, da s-a pastrat șî đi điskîntat. Nașu a pus kaśula la kopil în kap, da mîńe-ḑî a putut sî-l tungă.

Nașu a luvat kopilu în braţă, a mĭers ku ĭel pi lîngă masă ș-adunat darurĭ đi kopil. Dupa aĭa a tamîńat masa șî a dat mînkarĭa în sanataća kopiluluĭ. Atunśa a porńit prînḑu șî vesaļiĭa. Sara a putut la vesaļiĭe sî să dukă tot nat.

  		[Vidi]
25 [950] AĐETU LA AŹUN LA BUFAŃ
(OBIČAJNI NA BADNJI DAN KOD BUFANA)
AĐETU LA AŹUN LA BUFAŃ

Koļindrĭețî avut bîće șurguĭaće, ș-a mĭers đarîndu la Rumîń đi la ușă la ușă, đi la kasă la kasă, la uńi luokurĭ sara, la alće pista ḑîuă, da la Bufań în Mîĭdan s-a kĭemat pițarăĭ, ș-a mĭers đimińața. Pițarăĭi a fuost profakuț, avut ļorfe-n tuaće fĭelurĭ, ș-a kîntat măĭ đi mulće uorĭ așa:

Buna ḑîua la Ažun,
Kî-ĭ măĭ bună la Kraśun!
Dăm kolaku șî kîrnatu,
Sî ma duk la altu.

Dakă ńima nu đeșkiđe ușa, pițarăĭi blastîmă:

Kîće kuĭe*) pi kasă,
Atîț kakăț pi masă!

*) Kășîļi lu Bufań a fost astrukaće ku șîndră, prinsă ku kuĭe la mulće lokurĭ.

OBIČAJNI NA BADNJI DAN KOD BUFANA U MAJDANPEKU

Kolindreci su imali šarene štapove i svuda su kod Vlaha išli od vrata do vrata, od kuće do kuće, negde uveče, negde preko dana, a kod Bufana u Majdanpeku zvali su se picareji i išli su ujutru. Picareji su bili preobučeni, lica su im bila prekrivena raznim maskama, a pevali su najčešće ovako:

Dobar dan na Badnji dan,
Al je bolji Božić-dan!
Daj kolač i kobasicu
Pa da odem kod drugoga!

Ako niko ne otvori vrata, picareji prokunu:
Koliko klinova*) na kući,
Toliko govana na sofri!*)

Bufanske kuće su bile pokrivene šindrom, koja je bila pričvršćena klinovima na mnogim mestima.   		[Vidi]
26 [841] Afurisît ka vulpĭa.
(Lukav kao lisica.)		  [Vidi]
27 [298] Aĭ batrîń a spus kî puoț să ći žuorĭ pi strîmb numa kînd puoț sî skuoț uomu đi la robiĭa grĭa.
(Stari su govorili da se možeš krivo kleti samo kad možeš čoveka da spasiš teške robije.)		  [Vidi]
28 [705] Aĭ pruoşć nu sa samînă, iĭ rasăr sîngurĭ.
(Budale se ne seju, one same niču.)		  [Vidi]
29 [761] Al bun ku al naruod sînt fraț.
(Dobar i lud su braća.)		  [Vidi]
30 [814] Al muort kare n-are znamîn la morminț, pră lumĭa-ĭa ĭe fîr dă kasă.
(Pokojnik koji na grobu nema spomenik, na onom svetu nema kuću.)		  [Vidi]
31 [600] Al muort sa-mpuće, da-l viu sa fuće.
(Mrtvi truli, a živi ga guli.)		  [Vidi]
32 [550] Al naruod dupa-l naruod mĭarźe.
(Lud za ludim ide.)		  [Vidi]
33 [435] Al śe faśe, are un pakaće, al śe-l mînă, are nuauă.
(Ko čini, ima jedan greh, ko navodi - ima devet.)		  [Vidi]
34 [672] ALA ĐIN ŹUGASTRU
(ALA IZ KLENA)		Pi la anu 1930. đi Ruža lu Trifuļeşći, fată đi noă ań đin Ţîrnaĭka, s-atîrnat o ală. Avut glas supţîrĭel, fećesk, da ku lumĭa a vorbit numa kînd fata a fuost apruape; a giśit ursa, a spus đi lume pĭerdută, đi furaluk, đi tuaće fiĭe śe ś-a-ntrabato lumĭa. A spus kă o kĭamă Mariĭa, şî măĭ are o suoră kare traĭaşće în Dubromńik, şî una dusă în vro ţară strină. A mĭers dupa fata-ĭa đarîndu, ama măĭ mult a şaḑut într-un źugastru unđe fata a pazît vićiļi. Aśiĭa la ḑîļiļi marĭ s-adunat vilaĭt đin tuaće părţîļi, đi mulće uorĭ a veńit şî bandaşî, da şî mĭenźiĭi a ĭeşît ku barăśiļi-lor. Đi patru ań, kît ala-ĭa a fuost în sat, s-auḑît đi ĭa în tuaće părţîļi, şî nuovińiļi a skris đi ĭa. Pintru źugastro-la, kare ĭe şî-n ḑî đi astîḑ akolo, la Kulmĭa muori în Ţrnaĭka, lumĭa a bućeḑato ala đin źugastru. Fata-ĭa a krĭeskut, ama ńiś kînd nu sa măĭ măritat. Măĭ amînat s-auḑît pin sat kă ala s-a nîpraćit pi fata-ĭa pintru vina babi, kare a fuost vrîžîtuarĭe şi a lukrat ku aĭ rîăĭ. Ĭa, śkă, adunat uopt vrîžîtuorĭ ţapińe, đin kăş kare a fuost învîrḑîće pin svadă ku vro partiĭe đin stapîńiĭa satuluĭ, şî ļ-a dus la baltă-n Ļubova, sî skuată draśi să trînćaskă partiĭa-ĭa đi la stapîńiĭe, kă, śkă, n-a măĭ putut lumĭa să traĭaskă đi rău iĭ. Kînd s-a-ntuors đi la baltă, baba a kaḑut đi pi punće ş-a spart îrbu ku farmiśiļi. Draśi s-a mîńiĭat, ş-a trîmĭes ala-ĭa să nîkažaskă pi ńepuatî-sa. Kînd fata a-npļińit doasprîaśe ań, ala đintr-odată s-a pĭerdut. Uńi a puvestît kî s-a dus altunđeva, alţî ĭară kă s-a pĭerdut kînd žîndari a-nkis pi tata fĭeći în apsă kîćeva ḑîļe. La tužît, śkă, puopa Ţîrnăĭśi kă vorbĭaşće đin burtă, şî ku aşa minśuń traźe lumĭa pruastă đi la bisîarikă-n lăturĭ.
  		[Vidi]
35 [34] ALA KU URĬEKIĻI MARĬ
(ALA SA VELIKIM UŠIMA)		(Tekst u obradi)  [Vidi]
36 [65] ALUNA VOĬŃIŚASKĂ
(VOJNIČKI LEŠNIK)
ALUNA VOĬŃIŚASKĂ
VOJNIČKI LEŠNIK

Kum ńimа nu prinđе аrźintu,
Şî kum kuаsа n-а tаĭаt ĭаrbа,
Şî kum nu prinđе pаnа аpă,
Şî kum аuru nu prinđе ruźinа,
Şî kum nu sа prinđе pituļiku,
Аşа sî nu sа prindă đi mińе plumbu,
Numа sî trаgă în fĭаrigă înflurită.
Kum ĭе mаrmuru đi tаrе,
Kum nо-l strаbаćе plubmu şî kuţîtu,
Аşа sî fiu şî ĭо đi tаrе;
Kum fug tuаćе rîаļiļi đi tаmîńе,
Аşа sî fugă rîаļiļi şî đi lа mińе;
Kum ĭе kuоpilu fаkut ku nаruоk şî drаg
Аşа tuоt drаgu sî fiĭе ku mińе.
Sî rаmîn viu,
Кurаt şî luminаt,
Kа stаuа pi śĭеrĭ,
Kа ruаuа pi pоmînt.

Kаkо nikо nе uhvаti živu,
Kаkо kоsа nе pоsеčе trаvku,
Kаkо pеrо nе ukvаsi vоdа,
Kаkо rđа nе uhvаti zlаtо,
Kаkо је nеuhvаtlјiv mаli cаrić,
Tаkо mеnе mеtаk dа nе hvаtа,
Nеkа оdе u rаscvеtаnu pаprаt.
Kао štо је mеrmеr јаk,
Kаkо gа nе prоbiја mеtаk i nоž,
Tаkо dа budеm јаk i ја;
Kаkо tаmјаn gоni zvаkо zlо,
Tаkо nеk sе zlо i mеnе klоni;
Kаkо је kоpilе u srеći rоđеnо,
Tаkо i mеnе nеk srеćа prаti.
Dа оstаnеm živ,
Čist i svеt,
Kао zvеzdа nа nеbu,
Kао rоsа nа zеmlјi.
  		[Vidi]
37 [945] ALUNU, MĂĬ BATRÎN ĻEMN PI POMÎNT
(LESKA, NAJSTARIJE DRVO NA SVETU)		S-a krĭađe kî ĭe alunu măĭ batrîn șî măĭ tare ļiemn pi pomnînt, șî-n ĭel nu dă trîasńitu ńiśkînd; đin fluarĭa alunuluĭ, kuļasă la Sinźuorḑ nuapća, sa faśe farmiśe „ĭarba fĭeruluĭ” kare apîră voĭńiśi đi înpușkatură. Alunuĭe nașu noprśilor, șî noprkă sa rușîńaḑa đi ĭel, ka tot nat đi našu luĭ: nu sa kuĭbĭaḑă supt ĭel, ńiś nu sa suĭe pi ĭel; sa krĭađe tare kă ńima ńiśkînd n-a vaḑut noprkă pi krĭenźiļi luĭ! Đestul ĭe, śkă, numă să aźunź ku bîtu aluńesk đi noprkă, șî ĭa muare đi rușîńe đispre nașu îĭ. Đi alun la Aźun sa fak koļinḑ, da șî un fĭeļ đi bîće kare sa dau laĭ muorț đi pomană.
—
Veruje se da je leska najstarije i najjače drvo na svetu i da u nju nikada ne udara grom; od leskovog cveta uzbranog u ponoć na Đurđevdan, izrađuje se amajlija „gvozdena trava” koja štiti muškarce od vatrenog oružja. Leska je zmijin kum i zmija prema njoj, kao svako prema svome kumu, gaji strahopoštovanje: ne gnezdi se pod njom, niti je - tvrdi se - iko ikada video zmiju na njenim granama! Dovoljno je, veruje se, zmiju samo taknuti leskovim štapom i ona će umreti „od stida pred svojim kumom”. Od leske se na Badnji dan izrađuju koledarski štapovi, a takođe i posebna vrsta štapova koji se namenjuju mrtvima.  		[Vidi]
38 [922] Aluvatu ĭe žukariĭa babilor.
(Testo je babina igračka.)		  [Vidi]
39 [437] Aļi rîaļe şî ńebuńe mĭerg tuot pin lumĭe.
(I dobro i zlo kroz narod idu zajedno.)		  [Vidi]
40 [250] Am o babă, înpļećiaşće la tarabă.
(Imam babu, upliće tarabu.)		  [Vidi]
41 [251] Am o građină pļină đi uoĭ, tuaće stau într-un piśuor.
(Imam baštu punu ovaca, sve stoje na jednoj nozi.)		  [Vidi]
42 [701] Am o mńoriță ku mațîļi pistriță.
(Imam ovčicu šarenih creva.)		  [Vidi]
43 [252] Am o pătură: pi lumĭa tuată astruk, da pi suora mĭa nu puot.
(Imam pokrivač: ceo svet pokrivam, samo svoju sestru ne mogu.)		  [Vidi]
44 [123] Am o skruafă ļisă, pogaļisă,
Ku śinś purśiĭ, ļiş, pogaļiş;
Sug kît puot
Şî fug în tufă.
(Krmača mi siva, poganjiva,
Pet prasića, sivi, poganjivi:
Nasišu se kol’ko mogu
Pa u trku bež’ u šumu!)		  [Vidi]
45 [253] Am un berbĭaśe ku mațîļi în şîaļe.
(Imam ovna s crevima na leđima.)		  [Vidi]
46 [254] Am un buou, fîn iĭ dau şî vara şî ĭarna, şî nu sa măĭ îngraşă.
(Imam jednog vola, hranim ga senom i leti i zimi, a on se ne goji.)		  [Vidi]
47 [255] Am un ļemn: la rîdaśină vĭarđe, la mižluok uskat, la vîr fluarĭa lumină.
(Imam jedno drvo: u korenu zeleno, u sredini osušeno, na vrhu sjaji cvet.)		  [Vidi]
48 [256] Am un purśel rîpat: ku fļitu fļituĭaşće, da ku kuru îngrađiaşće.
(Imam svinjče-nemirče: njuškom njuškuje, zadnjicom ograđuje.)		  [Vidi]
49 [438] Amnarĭu skapîră, ama nu la tuata pĭatra.
(Ognjilo kreše, ali ne o svaki kamen.)		  [Vidi]
50 [439] Amunka kînd sa kîntă altu la gruapa tĭa.
(Nevolja je kad drugi kuka na tvom grobu.)		  [Vidi]
51 [943] ANDRĬAUA, LUNA LUPILOR
(DECEMBAR, MESEC VUKOVA)		Andrĭauă ĭe vrĭamĭa kînd s-a vișńit lupi; atunśa a fuost măĭ rîăĭ, da ș-așa aĭ nuoștri a tras rău đi lupĭ, pănă a traĭit pi la munće ș-a pazît vićiļi. Đi rău luor a țînut pista andrĭaļe șî sîrbatuorĭ, n-a lukrat gata ńimika pi lînga viće șî pi lînga kasă. — „Andreja” (decembar) je bilo vreme kada su se parili vukovi; tada su oni bili najopasniji, a i onako su naši trpeli veliko zlo od vukova, dok su živeli po planinama i bavili se stokom. Zbog toga su se ti dani praznovali uzdržavanjem od gotovo svih poslova oko stoke i oko kuće.   [Vidi]
52 [440] Apa đi kîtra ḑîuă îngĭață.
(Voda se pred zoru ledi.)		  [Vidi]
53 [441] Apa fĭartă probĭa ku mîna, nu ku bîtu.
(Vrelu vodu probaj rukom, a ne štapom.)		  [Vidi]
54 [729] Arańeșć kîńiļi să-ț manînśe vîńiļi.
(Hraniš pseto da ti jede živce.)		  [Vidi]
55 [818] ARATARĬA MÎȚULUĬ
(MAČKINO PREDSKAZANJE)		ARATARĬA MÎȚULUĬ

Dakă pi vrunu așćeț ku duor, șî vrĭeĭ sî vĭeḑ dar do vińe or nu, ĭaĭ mîțu-n brață, șî pănă-l pipiļeșć, ḑîś:

„Mîțuļe, kokîțuļe!
Dakă o veńi [kutare șî kutare],
Tu sî će skuturĭ șî sî će bukurĭ,
Da dakă nu o veńi -
To sî staĭ în luok
Ka turta-n fuok!”

Dupa aĭa slubuoḑ mîțu žuos, pi pomînt, șî će uĭț śe faśe: dakă sa skutură șî sa bukură, al așćetatu vińe-n dată, dakă stă țapuoń, nu vińe!
—
MAČKINO PREDSKAZANJE

Ako nekog željno očekuješ, i hoćeš da vidiš da li dolazi ili ne, uzmeš mačku u krilo i dok je maziš, govoriš:

„Mačkice, slatkice,
Ako dolazi [taj i taj]
Ti se protresi i raduj,
Ako ne dolazi -
Ti stoj u mestu
Ko proja u vatri!”

Posle toga spustiš mačku dole, na zemlju, i gledaš šta radi: ako se trese i raduje, čekani će doći brzo, ako ostane nepomična, neće doći.     		[Vidi]
56 [257] Are fuoĭ, da nuĭe karće, şî ļe daĭ đi oparće, şî kînd ažung la uokĭ în sus, tu će puń pi plîns.
(Strane ima, knjiga nije, po redu ih čovek lista, pa kad dospu do očiju, potekne ti suza čista.)		  [Vidi]
57 [258] Aripa đin tîrg, da kuada đin krîng.
(Krilo se kupuje, rep se u šumi neguje.)		  [Vidi]
58 [80] Ariś, prikoļiś! Ţîăl spusăĭ, şî n-ol giśiş.
(Jež, ježičak, vampiričak! Rekoh ti ga, pogodi ga.)		  [Vidi]
59 [72] ASARĂ, PI VRĬAMĬA ŚIŃI
(SINOĆ, KAD JE NOĆCA PALA)
ASARĂ, PI VRĬAMĬA ŚIŃI
SINOĆ, KAD JE NOĆCA PALA

Asară pi vrĭamĭa śińi,
Stutaĭa mîndruţa kîńi.
Stutaĭa, da nu baş prĭa,
Şćiĭe kî ma duk la ĭa.
Pînă kîńi stutaĭa,
Ĭa đe-n gură śe-m vorbĭa:
„Ĭe mîăĭ stîăĭ naĭkă pĭ-aśi,
Păn barbatu va durmi.
Kum barbatu va somńi,
Ĭuo la ćińe oĭ veńi.
Nu ći ćĭame đi barabă -
Ăl puńem pruoptă la tarabă,
Da nuoĭ duoĭ pi lînga gard
O sî faśem śe ńi drag!”
Sinoć kad je noćca pala
Pse je draga napujdala.
Al pujdala kobajagi,
Jer zna da će doći dragi.
Dok je pseta pujdala,
Evo šta mi šaptala:
„Još pričekaj dragi ti
Dok mi čovek ne zaspi.
Čim mi čovek usni san
Izaći ću tebi van.
I ne boj se te barabe -
Poduprećemo njim tarabe,
A nas dvoje ukraj kolja
Činićemo što nam volja!”
  		[Vidi]
60 [260] Au, au, în vîr đi nuĭau.
(Joj, joj, na vrh pruta stoji.)		  [Vidi]
61 [973] Auḑîtu ku vaḑutu nuĭe tot una.
(Čujeno i viđeno nije sve isto.)		  [Vidi]
62 [436] Ažuns suariļi la burik.
(Stiglo je Sunce na pupak)		  [Vidi]
63 [519] Ažută la-l slab, kă-l pućarńik skapă sîngur.
(Pomogni slabom, jači će se sam izvući.)		  [Vidi]
64 [851] Aźuns suariļi la burik!
(Sunce je došlo na pupak!)		  [Vidi]
65 [687] AĮ, AĮ, DUNĂRĮA
(HEJ, HEJ, DUNAVE)		AĮ, AĮ, DUNĂRĮA

Baće śasu numa unu,
Audz, mucă, sună tunu.
Baće śasu numa do,
Vińe drenu după no.
A, a, Dunărá,
Să puńém podu pi a
Şî să trec la ţara ma!

Baće śasu numa tri,
Įe mă duc, mucă, la socri.
Baće śasu numa patru,
Mă duc catană la-mpăratu.
Baće śasu numa śinś,
Įe mă duc, mucă, dź-aiś.
A, a, Dunărá...

Baće śasu numa şasă,
Įe mă duc, mucă, dź-acasă.
Baće śasu numa şapće,
Įeu mă duc, mucă, dźiparće.
Baće śasu numa opt,
Įe mă duc, mucă, dźi tot.
A, a, Dunărá...

Baće śasu numa nǪă,
Să-mpărţîm Dúnăra-n dǪă !
A, a, Dunărá. . .

Maidan Pec (Majdan Pek).  		[Vidi]
66 [554] Ăț visaḑă kuru marźiaļe vĭerḑ.
(Sanja ti dupe zelene bisere.)		   [Vidi]
67 [669] Ăl tunźe ka pi uaĭe.
(Šiša ga kao ovcu.)		  [Vidi]
68 [134] BABA MARTA KU DOĂSPRÎAŚE KOŽUAŚE
(BАBА МАRТА SА DVANAEST KОŽUHА)

BABA MARTA KU DOĂSPRÎAŚE KOŽUAŚE


Baba Marta a fuost vro muĭarĭe rîa. A mînat pră norî-sa sî spĭaļe lîna, ama аşa s-o spĭaļe dî pra albă s-o fakă ńagră, dar pră a ńagră s-o fakă albă! Norî-sa a fuost muĭare kređinţuasă şî nîkažîndu-sa aşa ku lîna-ĭa, sa žăluĭaşće la Dumńeḑîu. Iĭ sa îvĭaşće înźiru, ş-o-ntrabă dî śe sa žăluĭaşće, şî kînd ĭa îĭ spuńe śiĭe şî kum-ĭe, ĭel îĭ dă o kită dî fluorĭ dî primovară, şî spuńe sî sa lasă dî spalato-la şî sî pļiaśe dăn luok la kasă. Kînd suakrî-sa a vaḑut fluoriļi-ļa, dragu iĭ:

„O”, śkă, „a veńit primovara, da ĭo aiśa pĭerd vrĭamĭa ńiśkotrĭabă!” - şî înbrakă doasprăśe kožuaśe, şî sa duśe ku uoĭļi-n padure, în Beļańiţa.

Pănă ĭa ku uoĭļi akolo, în padure, vrĭamĭa anśeput să s-angalḑîaskă, şî ĭa sa pus sî labîđe kîći un kožuok dă pră ĭa. Ama pră urmă vrĭamĭa sa prontuarśe, sa puńe źeru, şî ĭa îngĭaţă, akolo-n padurĭa-ĭa!

—

BABA MARTA SA DVANAEST KOŽUHA


Bаbа Маrtа je bilа nеkа zlа žеnа. Теrаlа snајu dа pеrе vunu, аli tаkо dа bеlu prеtvоri u crnu, а crnu u bеlu. Snаја bilа mnоgо pоbоžnа i u tоku prаnjа pоžаli sе Bоgu. Јаvi јој sе аnđео, upitа је zаštо sе žаli, i kаd mu оnа kаzа о čеmu sе rаdi, оn јој dаdе kiticu prоlеćnоg cvеćа (visibаbе), i nаrеdi јој dа оdmаh pоđе kući. Kаd је svеkrvа vidеlа cvеćе, uzviknu:

„О”, vеli, „stiglо је prоlеćе, а ја оvdе gubim vrеmе!” - pа nаvučе nа sеbе dvаnаеst kоžuhа, i pоtеrа оvcе u plаninu Bеlјаnicu

Dоk је tаmо bоrаvilа sа оvcаmа, vrеmе је nајprе bivаlо svе tоpliје, pа је оnа skidаlа kоžuh pо kоžuh. Pоštо је vrеmе bilо prоmеnlјivо, nаglо је zаhlаdnеlо, nаstupiо је mrаz i оnа sе smrzlа, tаmо, u tој plаnini.

  		[Vidi]
69 [442] Baț samaru să priśapă nalba.
(Biješ samar da oseti kobila.)		  [Vidi]
70 [268] BAĆE TOBA LA MOLDOVA, I
(LUPA DOBOŠ KROZ MOLDOVU, I)

BAĆE TOBA LA MOLDOVA, I


Baće tuoba la Moldova,

K-a murit baba Ĭuova.

Las-î muară, futo-n kur,

Kî ļinđiku nu ĭa fuost bun!

—

LUPA DOBOŠ KROZ MOLDOVU, I


Lupa doboš kroz Moldovu,

Oglašava baba Jovu!

Neka crkne, nije mi žao

Sikilj joj bio nevaljao!


Uporedi varijantu iz Samarinovca. * Vezi var. din Samarinovac. (Kmp.)

   

  		[Vidi]
71 [267] BAĆE TUOBA-N VAĻAKUAŃE
(LUPA DOBOŠ U VALAKONJI)

BAĆE TUOBA-N VAĻAKUAŃE


Baće tuoba-n Vaļakuańe,

Žuakă pula-n pantaluańe.

Baće tuoba la Podguorţ,

Žuakă pula kam la tuoţ.

Baće tuoba-n Bogovina,

Nu mîĭ žuakă pula-n ńima.

Baće tuoba, ţînće bińe,

K-o să žuaśe şî la ćińe.

—

LUPA DOBOŠ U VALAKONJI


U Valakonji bubanj svira,

U gaćama kurac igra.

U Podgorcu bubanj svira,

Tamo igra kurac svima.

U Bogovini bubanj svira,

Al’ tu kurac ne zaigra.

Bubanj svira, pazi dobro,

Igraće i kod tebe, pobro.

  		[Vidi]
72 [261] Bag mîna în tufiță, prind pi naĭka đi kođiță.
(Zavlačim ruku u grmić, hvatam dragog za repić.)		  [Vidi]
73 [803] Bag pula-ńel!
(Nabijem ga na kurac!)		  [Vidi]
74 [303] Bagă sama śe vorbĭeşć, kî uomu đi vuorbă sa baće.
(Pazi dobro šta govoriš, jer čoveka zbog reči tuku.)		  [Vidi]
75 [679] Bago-n ćakă!
(Ućuti! Zaveži! Začepi! dosl. „Uvuci je(zik) u kanije”.)		  [Vidi]
76 [1027] BALMUȘ
(BELMUŽ)		Balmușu sa faśe đin kaș, đin lapće đi uaĭe. Kînd sa dă kĭag la lapće, sa așćată sî kadă lapćiļi înkĭegat la fundu gaļețî; sa adună boboloșî ku mîna, șî sa străkură pin strîkatuarĭe sî sa đispartă ḑăru; dupa śe sa străkură, în străkuratuare ramîńe kașu; atunśa vĭeḑ kît sî ĭaĭ đin ĭel đi balmuș: dakă ĭe kașu măĭ mik, da tu vrĭeĭ balmuș măĭ mare - ĭaĭ kașu întrĭeg, da dakă vrĭeĭ măĭ puțîn balmuș, da kașu țî mare - tu taĭ numa un vîžmașăl (un parśel) đin kaș đi balmuș, da lalalt laș đi brînḑă: ăl taĭ în faļiĭe, ăl sarĭeḑ, șă-l puń în śubăr. Kașu đin kare sa faśe balmuș sa lasă o nuapće sî șćia la kaldură, să-l mușće kîta akru, kî dakă no-l mușkă akru, nu slubuađe unt, șă nu ĭasă balmuș putrîvit, numa un fĭeļ đi brînḑă friptă ...

Vîžmașălu đi kaș, đin kare faś balmuș, ăl framînț marunt șă-l puń în ćigańe, kare îngalḑîtă stă pi vatra fuokuluĭ.

Ku gavană (ļingură mare fakută đi palćin), sa mĭastikă balmușu în ćigańe đi tuata vrĭamĭa, puaće fi un śas șî măĭ țapîn, pănă balmușu nu slubuađe unt; kînd înśape să sa slubuadă untu, să presarĭaḑă ku kîta fańină maruntă đi kukuruḑ, șî ĭară sa mĭastîkă, mĭastîkă ... pănă nu îngalbińiașće đi gavana-ĭa đi palćin, pănă nu înžîlavĭașće sî fiĭe mistakatura-ĭa vînuosă đi sî sa tragă ļîpită đi ļingură ... Atunśa ĭe balmușu gata.

Balmușu a fuost l-aĭ batrîń mare dulśață, măĭ întîń đi păkurarĭ, ama stapîńi aĭ marĭ, ku uoĭļi mulće, nu ļa prĭa fuost drag să-l gaćiaskă. A ḑîs kă ĭe strîvĭală, brînḑă lupadată, bagată la pîkurarĭ în kur ... Đin parća lalaltă, balmușu s-a fakut la nuoĭ numa đin lapće đi uaĭe, da stîn-ļi a fuost mistakaće đin uoĭ șî đin kapre mulće, kare la baśiĭe s-a muls întîń (să nu sa nîparĭaskă ku usuku đi uoĭ) ...   		[Vidi]
77 [235] Baltă să fiĭe, da bruoşćiļi sa adună.
(Bare da bude, a žabe će se skupiti.)		  [Vidi]
78 [119] Bań am, pungă n-am,
Bań n-am, pungă am,
Śe baga, şî śe luva?
(Novac imam, kesu nemam,
Novac nemam, kesu imam,
Šta staviti, šta uzeti?)		  [Vidi]
79 [32] BARḐĂ
(RODA)
BARḐĂ
RODA

Muĭka mĭa ku ćuoku marĭe,
Dum un pĭaşće đi mînkarĭe,
Da mîĭ kîta ş-o nopîrkă,
Şî nu ma duară rîău la burtă,
Şî un balaur kît đi mik,
Sî-m trĭakă buala la burik.
Nu-ţ m-uĭta sî-m duś o bruaska,
Pĭańiļi trîabĭe sî mîĭ krĭaskă,
Da mîĭ ado ş-un şobuol,
Sî-l îngit, şă s-aduorm.
Majko moja, dugokljuna,
Daj mi ribu da pojedem,
Posle toga jednu zmiju,
Da mi stomak ne zavija,
Jednog smuka, kolki da je,
Da sa pupka bol nestane.
Ne smeći s uma jednu žabu,
Perje treba da mi raste,
Pa donesi i pacova,
Da progutam, i da zaspim.
  		[Vidi]
80 [720] Bat ka kurka.
(Pijan kao ćurka.)		  [Vidi]
81 [677] Bată-l domńeḑău, să-l bată.
(Bog ga ubio, da ga ubije.)		  [Vidi]
82 [839] Bată-l śerĭu, dabugda!
(Ubilo ga nebo, dabogda)		  [Vidi]
83 [269] BAŤE TOBA LA MOLDOVA, II
(LUPA DOBOŠ KROZ MOLDOVU, II)		BAŤE TOBA LA MOLDOVA, II

Baťe toba la Moldova,
K-a murit mama Ĭova.
Lasă moară, fut-o în kur,
Kă nu ĭa fost ļinďiku bun!
Să-ĭ puńem altu ďe prun,
Să ţînă păn la Krăčun.
—
LUPA DOBOŠ KROZ MOLDOVU, II

Lupa doboš kroz Moldovu,
Oglašava baba Jovu!
Neka crkne, nije mi žao,
Sikilj joj bio nevaljao!
Da joj damo nov od pruća,
Da izdrži do Božića.

Uporedi varijantu iz Rudne Glave. * Vezi var. din Rudna Glava (Poreč).
  		[Vidi]
84 [946] Bît đ-alun bun bît fu!
(Leskov štap dobar štap bi!)		  [Vidi]
85 [732] Bîtu țîńe lumĭa șî pomîntu.
(Motka drži svet i zemlju.)		  [Vidi]
86 [443] Bîtu țîńe pomîntu.
(Batina zemlju drži.)
  		[Vidi]
87 [444] Bĭa bińe, manînkă bîńe, kă nu şćiĭ muarća kînd vińe.
(Pij dobro, jedi dobro, jer ne znaš kada smrt dolazi.)		  [Vidi]
88 [991] Bĭa bĭeutură la prazńiku lu toĭa.
(Pije piće na tuđoj slavi.)		  [Vidi]
89 [719] Bĭa ku sanataće! (Skurt) Ku sanataće!
(Pij u zdravlju! (Skraćeno) U zdravlje!)		  [Vidi]
90 [445] Bĭa şî manînkă, şî katîț lukru tĭeu.
(Pij i jedi, i gledaj svoja posla.)		  [Vidi]
91 [868] BLAGOVĬAȘĆE, BLAGOVĬAȘĆE!
(BLAGOVESTI, BLAGOVESTI!)
Blagovĭașće, Blagovĭașće!
Tot țîganu manînkă pĭașće,
Da rumîńi malaĭ guol!
Șî țîgańi pula luor.
—
Blagovesti, Blagovesti!
Svi Cigani ribu jedu
A Vlauca praznu proju!
Izjeo im Ciga kurac!
  		[Vidi]
92 [1029] Blagu șî feriku đi ćińe k-aĭ skapat đi rău.
(Blago tebi što si imao sreću da izbegneš zlo.)		  [Vidi]
93 [262] Blînd ka mńelu, faśe ka purśelu.
(Ko jagnje umilno, ko prase nemirno.)		  [Vidi]
94 [659] Bolnau đi muarće, da-r mînka đi tuaće.
(Mrtav bolestan, a jeo bi svega.)		  [Vidi]
95 [953] Borîndău faśe kuru rău.
(Borindeu je zlo za dupe.)		  [Vidi]
96 [135] BRAD FRUMUOS
(VITA JELA)
BRAD FRUMOS
VITA JELA

Ţukuće dă brad frumuos,
Apļiakă-ţ vîru în źuos,
Să ma prind dă vîru tău,
Dă sî-m vîăd pră puiţu mĭeu,
Mult ĭe ĭal răau dîparće,
În a mare strinataće!

Kînd kataĭ odată însus:
Tuoţ voĭńiśi s-a supus!
Kînd kataĭ odată înźuos:
Tuot pomîntu sînźeruos!
Ljubim te, vita jelo,
Savij mi vrh na dole,
Da se njega ja dohvatim,
Pa da vidim pile svoje
Koje jako daleko je,
Predaleko u tuđini!

Kad pogledah ka visini:
Vidim vojsku poraženu!
A kad spustih pogled dole:
Vidim zemlju zakrvljenu!
  		[Vidi]
97 [136] BRĂNDUŞAUĂ GALBIŃUARĂ
(ŠAFRANČIĆU, ŽUTE BOJE)
BRĂNDUŞAUĂ GALBIŃUARĂ
ŠAFRANČIĆU, ŽUTE BOJE

Brănduşauă galbińuară,
Un-să dusă naĭka asară?
Brănduşauă vînaśuară,
Kînd înfluorĭ la primovară
Spuńe-ĭ sî măĭ vină ĭară.

Šafrančiću žute boje,
Gde sinoć beše milo moje?
Šafrančiću plavičasti,
Kad s proleća pustiš cvet,
Kaži mu da dođe opet.
  		[Vidi]
98 [801] Bruaska nu kîntă fara baltă.
(Žaba bez bare ne krekeće.)		  [Vidi]
99 [551] Bruaska tuot în apă stă, şî ĭar’ ĭe mikă.
(Žaba stalno u vodi stoji, pa je opet mala.)		  [Vidi]
100 [552] Buala boļiaşće, da saku goļaşće.
(Bol boluje, a džak prazni.)		  [Vidi]
101 [156] Buala să nu pituļ, kă ći pitulă ĭa pi ćińe.
(Bolest da ne kriješ, jer će sakriti ona tebe.)		  [Vidi]
102 [182] Buata țîńe lumĭa şî pomîntu.
(Motka drži svet i zemlju. (=Sila vlada svetom).)		  [Vidi]
103 [446] Buĭađa rîa află ļaku.
(Ljuta trava lek nalazi.)		  [Vidi]
104 [863] BUNA ḐÎUA, ŹUBAŃE

Buna ḑîua, źubańe!
Țamtaļe, Milańe!
Să măĭ bĭeu kîta rakiu
Kî nușću la ćimp da mis viu!


(DOBAR DAN, ŽBANE!

- Dobar dan, žbane!
- Dobar dan, Milane!
- Da cugnem još jednom rakiju,
Jer ne znam da li ću dogodine biti živ!)		  [Vidi]
105 [143] Bună s-ăț fiĭe ińima, ka pasuĭu vińirĭa!
(Neka ti je srce dobro, kao što je pasulj petkom.)		  [Vidi]
106 [23] BUNĂ ZĂUA LA AŽUN
(DOBAR DAN NA BADNJI DAN)		Bună zăua la Ažun,
Într-un čas bun.
Porč unsuroş,
Oamiń sănătoş.
Kîtă kărămidă pe kasă,
Atîţ bań pe masă,
Kîtă frunză în frunzarĭ,
Atîţ bań în păznarĭ.
Če ĭe în kasă să trăĭaskă
Če ĭe afară să prăsaskă:
Mńeĭ, purčeĭ, viţăĭ ...

(Zapis: D. Balčanović 06.01.2012, s. Samarinovac) [Dun.]  		[Vidi]
107 [978] Buoĭi batrîń fak brazdă đirĭaptă.
(Stari volovi vuku brazdu pravo.)		  [Vidi]
108 [49] BURTA KU MAŢU
(STOMAK I CREVO)		Ĭon: Burta mĭa pe burta ta, maţu mĭeu în gaura ta. Če ĭestă aĭa?
Pîrvu: Bă prostuļe dakă n-aĭ şťut, kă după ĭel aĭ stat şi aĭ beut, ăla ĭestă butoĭu ku maţu în ĭel.  		[Vidi]
109 [288] Burta largă grĭeu sa strînźe.
(Golem stomak teško pašeš.)		  [Vidi]
110 [263] Burta mĭa pi burta tĭa, lunga mĭa în gaura tĭa.
(Trbuh moj na trbuh tvoj, dugo moje u rupu tvoju.)		  [Vidi]
111 [798] Bușćano-l mik rastuarnă karu, kî đa-l mare ći pazășć.
(Mali panj prevrće kola. Od velikog se čuvaš.)		  [Vidi]
112 [682] BUŹUOKURA ĐI PAUN
(RUGALICA ZA PAUNA)		PAUN, GÎRGAUN

Paun, Paun, gîrgaun,
Baće toba la gorun!
Suźe mĭară,
Suźe pĭară,
Suźe pizda la muĭare,
Suźa pizdă șî đi fată
Kî ĭe măĭ sarată!
—
RUGALICA ZA PAUNA

Paun, Paun, stršljenak,
Lupa doboš pod gorunom,
Siše kruške
I jabuke,
Siše pičku ženama,
Siše pičke i curama
Jer su one najslanije.
  		[Vidi]
113 [680] BUŹUOKURA ĐI TRAILĂ
(RUGALICA ZA TRAILA)		BUŽUOKURA ĐI TRAILĂ

Trailă, Trailă,
Vaśiļi veńiră,
Viţăi supsîră,
Puila-n kur îţ pusîră!
—
RUGALICA O TRAILU

Trailo, Trailo,
Krave dođoše,
Telci posisaše,
Đoku ti u dupe staviše!
  		[Vidi]
114 [681] BUŹUOKURA ĐI VANĂ
(RUGALICA ZA JOVANA)		BUŹUOKURA ĐI VANĂ

Vană, Vană,
Kîtaramă,1
Taĭe bruaska,
Faśe ḑamă!
—
RUGALICA ZA JOVANA

Jova, Jova,
Jova-kopča:
Žabu kolje,
Čorbu pravi!
——————————
1 Sa puaće ginđi kî ĭe vuorba „kîtaramă” aiśa luvată ka o noimĭe, kă voĭńiśi đimult n-a şćut đ-aşa luază, numa tuoţ s-a-nćins ku brăśinarĭ. — Može se pretpostaviti da je reč „kopča” ovde uzeta kao inovacija, jer muškarci nekada nisu znali za takvu stvar, pošto su se svi opasivali učkurom.
  		[Vidi]
115 [697] Ţapînă în izmĭańe.
(Krutovilo u gaćama.)		  [Vidi]
116 [655] Ţara ĭe pomană kare sa dă la-l muort în ḑîua-ĭa kînd ăl îngruapă, şî sa puńe dupa śe sa-ntuarśe lumĭa đi la morminț.
(Cara je daće koja se daje pokojniku na dan sahrane, i postavlja se po povratku ljudi sa groblja.)		  [Vidi]
117 [145] ŢARU KU MUARA-N VÎRU ŚUOŚI
(CAR I VODENICA NA VRHU BRDA)		ŢARU KU MUARA-N VÎRU ŚUOŚI

A fuost vrun ţar măĭ mare pi pomînt, ş-a raşît sî fakă muara-n vîru śuośi.
A fakut ĭel muara, da pi kare guod ĭ-a spus kî aĭa nuĭe bun, ĭel a omorît.
Vińe la ţaru un sarak, ş-ăl întrabă:
- Bun aĭ fakut, ţaruļe, muara-n vîru śuośi, numa spuńem unđe o s-o adăp ĭo buoĭi kînd oĭ veńi ku karu ku grîu sî maśin, kînd akolo nuĭe apă?
Atunśa ţaru a vaḑut kî nuĭe bun, şî đ-atunśa a ramas daćina sî sa fakă muorîļi pi vîăĭ ku ape.

CAR I VODENICA NA VRHU BRDA

Bio neki car najveći na svetu, i rešio da napravi vodenicu na vrhu brda.
Napravio je on vodenicu, a svakog, ko bi mu rekao da to nije dobro, ubio bi.
Dođe caru jedan siromah, i pita ga:
- Dobro si napravio, care, vodenicu na vrhu brda, samo mi reci gde ću ja da napojim volove, kada budem doterao kola sa žitom na meljavu, kada tamo nema vode?
Tada je car video da to nije dobro, i otada je ostao običaj da se vodenice prave samo u dolinama u kojima ima vode.  		[Vidi]
118 [398] Ţaru śină, da buzduganu iĭ žuakă.
(Car večera, a buzdovan mu igra.)		  [Vidi]
119 [399] Ţințiri-mințiri trĭek pi drum, şolđa-bolđa stă supt drum.
(Cinciri-minciri* putem idu, kezalo-zubalo kraj puta vreba.)		  [Vidi]
120 [1005] Țîță la kopil pin ćuok đi korkan
(Dojenje deteta kroz gavranov kljun)		  [Vidi]
121 [278] ŢÎGANO-L PÎKATUOS Ś-A FUTUT ĬAPA
(GREŠNI CIGA KOJI JE JEBO KOBILU)		(Tesk u obradi)  [Vidi]
122 [69] ŢÎĻIĻIU-TÎĻIĻIU
(CIGU-LIGU)
ŢÎĻIĻIU-TÎĻIĻIU
CIGU-LIGU

Ţîļiļiu—tîļiļiu,
Vińe mîţa ku rakiu,
Da mîrtanu ku śokanu,
Baće toba la ţîganu!

Cigu-ligu,
Ide maca sa rakijom,
A mačor sa čekićem,
Lupa doboš Ciganinu!
  		[Vidi]
123 [400] Ţîşćo-fîşćo, ololonk-tronk.
(Cišti-fišti, ololonk-tres.*)		  [Vidi]
124 [693] Ţuĭ, țuĭ, stăĭ sî ma suĭ!
(Curik, curik, stani da se popnem!)		  [Vidi]
125 [171] Ţukatu ĭe kapara lu futaĭ.
(Ljubljenje je jebačka kapara.)		  [Vidi]
126 [1000] Țukăĭ gura, uskăĭ fundu!
(Poljubi ga, osuši ga!)		  [Vidi]
127 [401] Ţup koļa, țup koļa, trĭekuĭ Dunîrĭa.
(Hop onde, hop onde, i dunavske pređoh vode.*)		  [Vidi]
128 [150] ĆAKĂ ĐI TÎRNAKUOP
(FUTROLA ZA TRNOKOP)

ĆAKA ĐI TÎRNAKUOP


A mĭers un śopîr đi uamin pi drum, ş-în vro morśiă a dat pista o śižmă.

S-a uîta iĭ la ğa, ba đi-nkuaśa, ba đi-nkolo, nu śćiu śi ĭe, kă aşa śeva n-a măĭ vaḑut pănă atunśa.

Inśep iĭ şî sî sa gîlśavĭaska, da unu đin iĭ spuńe:

- Nu va gîlśavirîţ, fraţîĭe, kî ăćel vińe nana Pătru Proumblatu, ĭel o sî ńe spună śi ĭe.

Da unu đin ńiĭ sa miră:

- Đi unđe puaće să şćiĭe Pătru, kă ĭel n-a măĭ vaḑut asta pănă akuma?

- Şćiĭe, şćiĭe! spune aăla. - Nana Pătru ĭe uom proumblat, a fuost đi dîdauorĭ la vaĭală şî odată la muară, şî ĭel şćiĭe tuot.

Aźunźe Pătru Proumblatu, ĭa śižma-ĭa, o-nvîrćaşće, o suśaşće, sa ginđaşće, ş-odata iĭ dă-n gînd śe puaće să fiĭe, şî ļi spuńe:

- Da vis pruoşć vuoĭ! Kum nu veđieţ kî ĭe asta ćakă đi tîrnakuop?

—

FUTROLA ZA TRNOKOP


Išla grupa ljudi putem i u nekoj bari nađe čizmu.

Gledaju je oni odovud, odonud, ne znaju šta je, jer tako nešto do tada nisu videli.

Počnu i da se svađaju, pa će jedan od njih:

- Nemojte se svađati, braćo, evo dolazi bata Petar Prošosvet, on će nam reći šta je.

A jedan od njih se začudi:

- Kako Petar može znati, kad ovu stvar do sada video nije?

- Zna, zna! veli ovaj. - Bata Petar je prošao svet, bio je dvaput do valjavice i jedanput do vodenice, i on sve zna!

Stiže Petar Prošosvet, uzme onu čizmu, obrće je ovamo-onamo, zamisli se i odjednom se seti šta bi moglo biti, pa im veli:

- Ala ste vi prosti! Kako ne vidite da je ovo futrola za trnokop?

  		[Vidi]
129 [63] ĆAURIKĂ, ĆAURĂ
(ČAURICE, ČAURO)
ĆAURIKĂ, ĆAURĂ
ČAURICE, ČAURO

Ćaurikă, ćaură,
Śe ći mişkă-n gaură?
Un purik đi uos,
Ka pula đi grus!
Čaurice, čauro,
Šta ti mrda u rupi?
Jedna buva koštana,
Kao kurac debela!
  		[Vidi]
130 [704] Će duś la nuntă fara fus dă pripaş.
(Ideš na svadbu bez ražnja za pečenicu.)		  [Vidi]
131 [938] Ći ĭaĭ dupa-l naruod, măĭ naruod iș đi kît ĭel.
(Ako se povedeš za ludakom, luđi si od njega.)		  [Vidi]
132 [402] Ćićirikă mikă đi kur đi rađikă.
(Malo te žiže uvis podiže.)		  [Vidi]
133 [207] ĆIĆIRIKĂ, ĆAKĂ
(ĆIĆIRIKA, ĆAKA)		Dakă vrunu prĭa mult în trabă đi lume ńikunoskută, kare trĭaśe pi drum, kare va fi aăla, kare va fi aăsta, pîkurari zbat žuok aşa.
Ĭel înrabă:
— A bre, kare va fi aăsta śe trĭaśe pi drum?
Vrunu đin pîkurarĭ sa raspunđe:

— Ćićirikă, ćikă,
Đi kur ći rađikă!
Ćićirikă, ćakă,
Ći fuće şî pļakă!   		[Vidi]
134 [172] ĆUŞU
(SOVA)
ĆUŞUSOVA

Vińe ćuşu đi la munće,
Ku triĭ pĭetri pista frunće.

Op, zdrînk, şî ĭară zdrînk,
Vino bălo sî ţ-o-n prîng,
K-asta mare đe spinare,
Şî măĭ bună trĭabă are.

Vińe ćušu đi la muară,
Ku puĭkiţa ńagră-n puală.
Ĭo-ĭ đizļieg izmĭeńiļi,
Ĭa kaskă şî gura,
Ĭo-ĭ bagaĭ şî pula.

Op, zdrînk, şî ĭară zdrînk,
Vino bălo sî ţ-o-n prîng,
K-asta mare đe spinare,
Şî măĭ bună trĭabă are.

Şîađe ćuşu pi proţap,
Şî paduke pula-n kap.
Ćuşu ma-nkă lapće gruos,
Ăĭ s-a faśe pula uos.

Şîađe ćuşu la fîntînă,
Kată pizdă đ-a batrînă;
Kî la babă multă lînă,
Fuće ćuşu o stamînă.

Vińe ćuşu đi la uoĭ,
Şî va fuće pĭ-amînduoĭ

Op, zdrînk, şî ĭară zdrînk,
Vino bălo sî ţ-o-n prîng,
K-asta mare đe spinare,
Şî măĭ bună trĭabă are!

Ide sova sa planine,
S’ tri kamena preko čela.

Opa, zdrnk, i opet zdrnk,
Dođi mala da ga gurnem,
Veliki je, za ramena,
I najbolje pos’o radi.

Ide sova sa meljave,
S crnom pujkom u naručju.
Ja joj skidam gaćice,
Ona zinu na mene,
Ja joj gurnem kurčinu.

Opa, zdrnk, i opet zdrnk,
Dođi mala da ga gurnem,
Veliki je, za ramena,
I najbolje pos’o radi.

Sedi sova na kolskoj rudi,
Kurcu s glave vaške skida.
Sova jede gusto mleko,
Pa mu kurac koska tvrda.

Sedi sova kraj izvora,
Traži neku staru pičku;
Kod babe je mnogo vune,
Jebe sova sedam dana.

Ide sova od ovaca,
Jebaće vas obojicu.

Opa, zdrnk, i opet zdrnk,
Dođi mala da ga gurnem,
Veliki je, za ramena,
I najbolje pos’o radi!
  		[Vidi]
135 [601] Dabuogda buoĭi sî-ĭ muara în źug, aratura să nu măĭ fakă.
(Dabogda mu lipsali volovi u jarmu, oranje da ne završi.)		  [Vidi]
136 [110] Dabuogda lînga tata mĭeu sî će baź!
(Dabogda kraj mog (mrtvog) oca (u zemlju) da uđeš.)		  [Vidi]
137 [157] Dabuogda nuapća să ći duară đințî, da ḑîua să ći bată papuśi.
(Dabogda noću da te bole zubi, a danju da te žuljaju cipele.)		  [Vidi]
138 [103] Dabuogda s-ăț piśe pula đin rîdaśină!
(Dabogda ti kurac otpao iz korena!)		  [Vidi]
139 [603] Dabuogda să-ĭ piśe pula đin rîdaśină.
(Dabogda mu kurac iz korena otpao.)		  [Vidi]
140 [602] Dabuogda să-l ĭa muarća pi aăla kare duarme nuapća.
(Dabogda crko onaj koji noću spava.)		  [Vidi]
141 [866] Dabuogda să-ț krĭaskă kurpinu pi kuoș.
(Dabogda ti lijan nicao kroz dimnjak.)		  [Vidi]
142 [89] Dabuogda tuot înainće sî će duś, în urmă să ni ći măĭ întuorś.
(Dabogda samo napred išao, natrag se nikad ne vratio.)		  [Vidi]
143 [109] Dabuogda unđe śiń sî nu prînḑ!
(Dabogda gde večeraš, da ne ručaš.)		  [Vidi]
144 [605] Dabuogda unđe śiń, să nu prînḑ.
(Dabogda gde večeraš, da ne ručaš.)		  [Vidi]
145 [270] Daĭ ku mîna, ĭaĭ ku piśuariļi.
(Daješ rukom, uzimaš nogama!)		  [Vidi]
146 [828] Daĭ ku mîna, ĭaĭ ku piśuariļi.
(Daješ ruk, uzimaš nogama.)		  [Vidi]
147 [721] DAĬKO, PINTRU UOKI TÎĂĬ
(ZBOG TA TVOJA OKA DVA)

DAĬKO, PINTRU UOKI TÎĂĬ

Daĭko, pîntru uoki tîăĭ,

Lasaĭ uoĭļi ĭuo în grîu,

Şî kaţîălu đizļagat,

Luvaĭ fluĭru dupa brîu,

Dobarîĭ la ćińe-n sat,

Kî sî-m daĭ un sarutat.

—

ZBOG TA TVOJA OKA DVA

Zbog ta tvoja oka dva,

U žitu manuh stado ja,

A i pseto pustih s’ lanca.

Metoh frulu iza pasa,

Pa ti siđoh u salaš,

Da poljubac meni daš.

  		[Vidi]
148 [94] Dakă aĭ pi a tĭeu, aĭ şî pi dumńeḑău.
(Ako imaš svoga, imaš i boga.)		  [Vidi]
149 [937] Dakă aļeg đin bań șî đin uamiń, đin muĭerĭ n-aļeg.
(Ako probiram pare i ljude, žene ne probiram.)		  [Vidi]
150 [560] Dakă aş fi drak, n-aş fi sarak.
(Da sam đavo, ne bih bio siromah.)		  [Vidi]
151 [767] Dakă ći pazășć tu, șî dumńeḑîu ći pazîașće.
(Ako se ti čuvaš, i bog te čuva.)		   [Vidi]
152 [210] Dakă ĭastă ḑîļe, ĭastă şî ļak.
(Ako ima dana, ima i leka. (Srp. paralela: Ako ima veka, ima i leka).)		  [Vidi]
153 [453] Dakă ĭe batrîn, ńima no-l puńe în uală să-l fĭarbă.
(Ako je star, niko ga neće u loncu kuvati.)		  [Vidi]
154 [289] Dakă minće kapra, nu minće kuornu.
(Ako koza laže, ne laže rog.)		  [Vidi]
155 [622] Dakă mint, dabuogda să nu măĭ ažung suarļi ku piśuarļi, ńiś luna ku mîna.
(Ako lažem, dabogda nikad ne dohvatio sunce nogama, ni mesec rukama.)		  [Vidi]
156 [940] Dakă mis țîgan, nu mis kurkan.
(Ako sam Ciganin, nisam ćuran.)		  [Vidi]
157 [454] Dakă mînă nu-ț dau, nuĭe muara să će-n ping.
(Ako ti ruku ne pružam, ne moram da te gurnem.)		  [Vidi]
158 [842] Dakă muĭarĭa înkarkată fură śuava, aĭa ś-a furat sa faśe-n sămn pi statu kopiluluĭ, șî ramîńe pi ĭel pănă la muarće
(Ako trudnica ukrade nešto, to što je ukrala javlja se kao znak na telu deteta, i ostaje na njemu do smrti.)		  [Vidi]
159 [455] Dakă muĭarĭa nuĭe bună, măĭ bińe să-ĭ muară uomu.
(Ako žena ne valja, bolje da joj umre čovek.)		  [Vidi]
160 [746] Dakă nu puoț să-n daĭ mîna, nuĭe muara să ma-npinź.
(Ako ne možeš ruku da mi pružiš, ne moraš da me gurneš.)		  [Vidi]
161 [927] Dakă vrĭeĭ să fiĭ gazdă, nu puoț în tota sara să traź la patu tĭeu.
(Ako hoćeš da budeš gazda, ne možeš svake večeri da legaš u svoj krevet.)		  [Vidi]
162 [724] DANŚU AL PRIŚEPUT
(DOSETLJIVI DANČE)

DANŚU AL PRIŚEPUT

A dat ńiskaĭ uamiń pista kukumĭelk, şî fînka pănă atunśa n-a măĭ vaḑut aşa žuavină, a raşît sî-ntrăbe pi Danśo-l Priśeput, kare s-a labdat pin lumĭe kî şćiĭe tuot.

Ažuns Danśu, s-a uĭtat la kukumĭelk pĭ-o parće, pĭ-alaltă, ş-a spus:

- Kum nu veđeţ, fraţĭe, kî ĭe asta nu-şću-śe, s-a-nkăļikat pi nu-şću-kare ş-a pļekat nu-şću-unđe!

—

DOSETLJIVI DANČE

Našli neki ljudi puža, i pošto do tada nisu videli takvu životinjicu, reše da pitaju Dosetljivog Danču koji se hvalio po svetu da zna sve.

Stigao Danče, zagledao puža sa jedne i sa druge strane, i rekao:

- Kako ne vidite, braćo, da je ovo ne-znam-šta, uzjahalo ne-znam-kog i krenulo ne-znam-kud!

  		[Vidi]
163 [965] Darĭe ku narĭe sînt fraće ku suoră.
(Davanje i nemanje su brat i sestra.)		  [Vidi]
164 [186] Dă mă mumă după Giță
(Udaj me za Giceta)
DĂ MĂ MUMĂ DUPĂ GIŢĂUDAJ ME ZA GICETA

— Dă mă mumă după Giţă
Kă are kar şi kăruţă.
— Măĭ bun muĭkă după Ĭon
Kă are kasă ku balkon.
— Ďekît mumă după Ĭon
Măĭ bińe peşkiru în pom.
Kă peşkiru îl baťe vîntu
Şi răkoreşťe pomîntu.

— Daj me mati Gicetu
Ima kola i čezu.
— Al je bolje za Jonuca,
Ima kola s arnjevima.
— Od udaje za Jonuca
Bolje peškir na voćku kači,
Jer peškirče vetar bije
Pa će zemlju da rashladi.
  		[Vidi]
165 [311] Dă muoşu kît puaće, da untu nu măĭ skuaće.
(Mlati čiča, puca snaga, a od masla nigde traga.)		  [Vidi]
166 [64] DE DEOICHI
(OD UROKA)		A plecat un copil
Pe cale,
Pe cărare
S’a ’ntâlnit cu’n voinic în cale
Din cap i-a clătinat
Inima i-a mâncat.
Di-o fi deoichiat de voinic
Să-i crape ochii
Să se minune lumea
Cum s’a minunat el
Di-o dioichiat.
Da di-o fi dioichiat di-o femeie
Să-i crape ţâţăle
Să-i cure laptele
Să-i moară copilu de foame
Să se mire lumea de ia
C’a dioichiat.
Da di-o fi din fată
Vântu să bată
Cosâţa să-i cadă
Să se mire lumea
Cum s’a mirat ea.
De-o fi din drumuri
Văntu să bată
Pulbera să-i miargă
Să se mire lumia
Cum s’a mirat iel
Di-a dioichiat.
Di-o fi din garduri
Să le cadă propţili
Să se mire lumia
Cum s’a mirat iel.
Da di-o fi din soare
Să-i sece razele
Să cadă la pământ
Să putrezască.
Da de-o fi din pasări,
Păsărică albă,
Albă în coadă, albă,
Calcă ’n sus
Calcă ’n jos
Calcă ’n piatră
Nestămată,
Să-i crăpe oichii
De oicheturile râmnitorului.
Care-a râmnit
A plesnit.
A plecat pe cale
Pe-o cărare
S’a ’ntâlnit cu lipiţa, clipiţa,
Din cap i-a clătinat
Inima i-a luat
Şi ficaţâ
Şi i-o fript în frigare
Şi i-o luat pe spinare
Şi-o plecat pe un drum la vale
Şi l-a lăsat chirăind.
Maica Precista l-auza
Şi la el venea:
Ce te chirăi,
Ce te vaicări?
Cum să nu mă chirăi,
Cum să nu mă vaicăr
C’am plecat pe-o cale
Pi-o cărare
M’a ’ntâlnit, lipiţa, clipiţa ’n cale
Din cap mi-a clătinat
Inima şi ficaţi mi i-a mâncat
Şi mi i-a luat şi i-a fript în frigare
Şi-a plecat intr’o pădure mare
Nu te chirăi, nu te văicări
Du-te la Gherghiţa descântătoarea
Că ea are limba de leac.
Ia cu limba descănta
Şi cu busuioc o mirosa
Şi tu rămâi curat, luminat,
Ca steaua ’n cer
Ca roaua ’n câmp
Ca ceasu ce te-ai făcut !  		[Vidi]
167 [312] Doĭsprîaśe kaĭ în ştală, tuoț ku kuoḑîļi afară.
(Dvanaest konja u štali, svima repovi van ispali.)		   [Vidi]
168 [44] Doo klaĭuță stau în rîpă, şi nu să surupă.
(Dva plasta na padini stoje, a ne padaju.)		  [Vidi]
169 [456] Draku ĭe bun uom, ama uomo-l strîkă.
(Đavo je dobar čovek, samo ga čovek kvari.)		  [Vidi]
170 [33] DRAKU KU DUMŃEḐÎU PUN BUKAĆE
(ĐAVO I BOG SADE USEVE)

DRAKU KU DUMŃEḐÎU PUN BUKAĆE

Raşîaşće Draku sî s-a lasă đi drăkoviń, şî sî traĭaskă đin lukru poşćeńit. Sa duśe la Dumńeḑîu sî-ĭ đa bukaće, sî pună-n pomînt.

Dumńeḑîu iĭ arată krumpiĭ:

- Zdau, śikă, dakă lukri-n parće.

- Bun, ḑîśe Draku, ama a tĭeu sî fiĭe aĭa śe ĭe în pomînt, da a mĭeu aĭa śe va fi pi pomînt.

Dumńeḑîu pristańiaşće, iĭ dă krumpiĭ şî un parśel đi luok. Draku sapă, puńe krumpiĭi, mîraśiaşće pi lînga îĭ tuata vara, kîn’ tuamna, sî sa-npartă, la Dumńeḑîu krumpiĭî, da luĭ kovragurĭ uskaće.

Vĭađe Draku kî la pîrvarit Dumńeḑîu, şî-ĭ spuńe:

- Duamńe, asta bukată nuĭe bună, dăm tu alta!

Dumńeḑîu iĭ dă bukată đi kukuruḑ. Sa uĭtă Draku la mîrunţîşo-la, şî ḑîśe:

- E, Duamńe, akuma sî fiĭe a mĭeu đin pomînt, da a tĭeu đi pi pomînt.

Ĭar Dumńeḑîu pristańiaşće, şî Draku sa puńe pi lukru. Lukră pănă-l ĭa lupi tuata vara: sapă, tîrsîaşće, pļivĭaşće, îngruapă ... Kînd tuamna, aźuns vrĭamĭa đi kuļes - Dumńeḑîu kuļaźe kukuruḑu kît mîna, da Draku skuaće rîdaśiń guaļe.

Śe a fi do fakut iĭ đi aśi în kolo – ĭuo nu şću!

—

ĐAVO I BOG SADE USEVE

Rešio Đavo da se mane đavolija, i da živi od poštenog rada. Ode kod Boga po seme, da seje.

Bog mu pokaže krompir:

- Daću ti, veli, ako budeš radio u napolici.

- Dobro, kaže Đavo, ali tvoje neka bude ono što je u zemlji, a moje ono što bude na zemlji.

Bog pristane, da mu krompir i jedno parče njive. Đavo kopa, sadi krompir, bahće se oko njega celo leto, kad ujesen, da se podele, Bogu krompir, a njemu sasušene vreže.

Vidi Đavo da ga ja Bog prevario, pa mu kaže:

- Gospode, ovaj usev nije dobar, daj mi drugi.

Bog mu da seme kukuruza. Gledaj Đavo onaj sitniš, i kaže:

- E, Gospode, sada moje da bude ono u zemlju, a tvoje ono na zemlji

Opet Gospod Bog pristane, i Đavo se lati posla. Radi kao kurjak celo leto: kopa, trsi, plevi, zagrće ... Kad ujesen, došlo vreme berbe - Bog bere kukuruz golem ko ruka, a Đavo vadi golo korenje.

Šta li su oni radili otad na dalje - ja ne znam!

  		[Vidi]
171 [562] Draku mi-ntîń astrukă ku pătura, da pĭeurma o traźe đi tuot sa vĭađe.
(Đavo prvo pokriva ponjavom, a posle je svuče da se sve vidi.)		  [Vidi]
172 [563] Draku nu vĭađe lumĭa-n pĭaļa guală.
(Nage ljude đavo ne vidi.)		  [Vidi]
173 [292] Draku ńiś nu ară, ńiś nu sapă, numa ći bolđaşće la kur (să faś rîaļe).
(Đavo niti ore, niti kopa, samo te podbada u zadnjicu (da činiš zla).)		   [Vidi]
174 [27] DUASKA KU PIROAĬE
(DASKA SA EKSERIMA)		Ĭon: Trăilă, „duaska” ku piroaĭe într-al kuĭ kur aĭ băga?
Trăilă: Într-al tău!
Ĭon: Da şťi tu če ĭestă aĭa?
Trăilă: Pă .. vro blană ku piroaĭe?
Ĭon: Nu, prostuļe, aĭa ĭestă gura ta ku ďinţî!  		[Vidi]
175 [313] Duauă boboloaşă đi arźint, unđe ļi trîmĭet akolo sa duk.
(Dve kapi žive, kud ih šaljem, tamo odu.)		  [Vidi]
176 [457] Duauă buńe nu mĭerg tot odată.
(Dva dobra ne idu zajedno.)		  [Vidi]
177 [314] Duauă klăń pi o față, nu sa măĭ rastuorn ńiśkînd.
(Dva su plasta na padini, al se nikad ne prevrnu.)		  [Vidi]
178 [895] Duauă suruorĭ, una sa-nśinźe, una sa đisśinźe.
(Dve sestre, jedna se opasuje, druga raspasuje.)		  [Vidi]
179 [315] Duauă śuberĭaļe pļińe đi žumerĭaļe.
(Dva čabra tanana, i u njima kajgana.)		  [Vidi]
180 [606] Duće bĭestrîga ka frunḑa đi pluop.
(Idi bstraga ko topolov list.)		  [Vidi]
181 [104] Duće la draku în balta vĭarđe.
(Idi do đavola u zelenu baru.)		  [Vidi]
182 [607] Duće la draku în balta vĭarđe.
(Idi đavolu u zelenu baru.)		  [Vidi]
183 [608] Duće la noă ań, đi dumińika înainće.
(Gubi se na devet godina, (računajući) od nedelje na tamo.)		  [Vidi]
184 [817] Dukî-sa bĭestrîga suśind șî-nvîrćind ka frunḑa pluopuluĭ.
(Nek ide bestraga, okrećući se i vrteći ko topolov list.)		  [Vidi]
185 [118] DUMIŃIKA ĆINÎRĂ
(MLADA NEDELJA)
La dumińika ćinîră nu s-a lukrat în kasă ńiś în kîmp, nu s-a dus la fameļiĭe, nu s-a dat đin kasă ńimika, nu s-a śarut șî nu s-a dat bań înprumut ... Kare avut vrun nakaz, ḑîua a fuost bună adîns đi dus la vrîžîtuorĭ.
— Na mladu nedelju nije se radilo u kući i u polju, nije se išlo u goste, iz kuće se nije davalo ništa, nije se zajmio novac ... Ko je imao neki problem, dan je bio posebno dobar za odlazak kod vračare. (Zapis: F. Paunjelović, Osnić, 1988.) [Crn.]
*
Sîmbîtă sara, înainća lu dumińikă ćinîră, a kaḑut muĭeriļi kare a fuost luvaće đi șoĭmań.
— U subotu uveče, u oči mlade nedelje, padale su u trans žene koje su bile obuzete šojmanima. (Zapis: Durlić, Crnajka, Rudna Glava 2005.) [Por.]
  		[Vidi]
186 [167] Dumńeḑîu ć-astrukă ku pîătura, da draku ći đestrukă, şî baće tuoba dupa ćińe sî sa rîdă lumĭa.
(Bog te pokriva ponjavom, a đavo otkriva, i bije doboš za tobom da ti se ljudi smeju.)		  [Vidi]
187 [60] DUNĂRIKĂ, APĂ ĻINĂ
(OJ DUNAVE, TIJA VODO)		Dunărikă, apă ļină,
Am un fraće-n ţară strină,
Ĭo-ĭ trîmĭet karće sî vină.
Ĭel întrîmĭaće miĭe-n karće,
Kă ĭe multă sînataće.
Śeva fraće, nu sa puaće.
Bată-l domńeḑău, să-l bată
Pĭ-al śe-n parće rău aşa-re!
Śi nu-nparće kum să-nparće,
Să-n lasă şî miĭe un fraće.
Înpartîĭ-sa karńa ku kîntarĭu,
Şî oşćuarļi baş ku drĭamu,
Şî sînźiļi baş ku paru! (4)  		[Vidi]
188 [316] Dungă lungă arsă-n kur.
(Pruga duga, crnoguza.)		  [Vidi]
189 [458] Dupa muarće or aļerź s-o ažunź, or şăḑ s-o aşćeḑ.
(Smrt ili juriš da je stigneš, ili sediš da je čekaš.)		  [Vidi]
190 [658] Dupa prînz tot săraku puńe kapu.
(Posle ručka i siromah odmora.)		  [Vidi]
191 [296] Dupa Sînta-Mariĭe sa kakă-n pîlariĭe, da la Vińirĭa Mare şî-n gura kuĭ o are.
(Posle Gospojine poseru ti šešir, a na Petkovici i usta onog ko ga nosi.)		  [Vidi]
192 [933] Dupa śe prînḑ koļașă, kum aĭ bĭeșît, aĭ înflumînḑît.
(Kad ručaš kačamak, čim si prdnuo, ti si ogladnio.)		  [Vidi]
193 [82] DURA, DURA, KU KARUŢA
(BRZO, BRZO, TALJIGAMA)
DURA, DURA, KU KARUŢA
BRZO, BRZO, TALJIGAMA

Dura, dura, ku karuţa,
P-în la kasă la Ļikuţa.
La Ļikuţa fată marĭe,
Stîa ku pîăru pi spinarĭe,
Kîntă ĭa un kînćiśel,
Şî aşćaptă un danaśel.
Brzo, brzo, taljigama,
Do kućice Ilijine.
Kod Ilije devojčica,
Kosa joj je raspletena,
Pesmicu ona peva,
I momčića jednog čeka.
  		[Vidi]
194 [70] DURU, DURU, DURUĬAN
(DURU, DURU, DURUJAN)
Duru, duru, duruĭan,
Dupa kasa lu Stoĭan!
Aĭ mi miś pin urḑîś,
Aĭ mižlośiń pin rĭdaśiń,
Aĭ mi marĭ pin lastarĭ!
Duru, duru, durujan,
Iza kuće Stojanove!
Mala deca u koprive,
Srednja deca u korenje,
A starija u lastare!
  		[Vidi]
195 [609] Duśa-ća-ĭ, să ći măĭ văd kîn’ mĭ-aĭ veđa gaura kuruluĭ.
(Gubi se, da te vidim kad budem video svoje dupe.)		  [Vidi]
196 [610] Duśa-ća-ĭ, unđe sa dus mutu ku kalu.
(Idi, kud je otišao mutavko sa konjem.)		  [Vidi]
197 [820] Duśaćaĭ la măriļi ńagre!
(Idi u crno more!)		  [Vidi]
198 [93] Đ-a fĭeća am pi dumńeḑău, kînd n-am pi a mĭeu.
(Badava imam boga, kad nemam svoga.)		  [Vidi]
199 [461] Đafĭeća aĭ pi Dumńeḑău, kînd n-aĭ pi a tĭeu.
(Badava imaš Boga, kad nemaš svoga.)		  [Vidi]
200 [87] ĐALU Ĭ’ ĐAL ŞÎ VAĻA Ĭ’ VAĻE
(BRDO J’ BRDO, A DOLJA DOLJA)
ĐALU Ĭ’ ĐAL ŞÎ VAĻA Ĭ’ VAĻE
BRDO J’ BRDO, A DOLJA DOLJA

Đalu-ĭ đal şî vaļa-ĭ vaļe,
Mîndra-ĭ mîndră păn’ kînd muare.

Dragu ĭeĭ măĭ mult ma omuare,
Şî ma uskă dăn piśuare.

Vino, vino, puĭu mĭeu,
Vino pîn’ la naĭku-tîău,
Kî naĭku nu-ţ ginđiaşće rîau.

Ţukuće dă puĭu mĭeu,
Vinu dî la đal dă sat,
Baş la pomu al rotat,
Unđe vrodată ń-am ţukat.
Brdo j’ brdo, dolja j’ dolja,
Draga j’ lepa dok ne umre.

I ja mrem zbog te lepote,
I sušim se na nogama.

Dođi, dođi, pile moje,
Dođi kod svog dragog bate,
Jer ti on ne misli loše.

Oh, ljubim te, pile moje,
Izađi mi na kraj sela,
Baš kod voćke razgranate
Gde smo se nekad već ljubili!
  		[Vidi]
201 [183] ĐARÎNDU ĬASTĂ NARUOḐ
(SVUDA IMA BUDALA)		A veńit înpeţîtuorĭ la vro fată, sî sa mariće. Š-o mînă ta-su:
— Aĭ, duće-n podrum, să skuoţ rakiu đi bĭare.
S-a dus ĭa în podrum, şî nuĭe, nuĭe, nuĭe ... Mînă uomu pi muĭari-sa:
— Duće, bre, vĭeḑ śi ĭe ku fata-ĭa, śe nu măĭ vińe đin podrum?
Kînd sa duśe muĭarĭa, fata să plînźe.
— Pă, śe će plînź?
— Pă-ći, ĭo am să m-a marit, am sî fak un kopil, ar să-l kĭame Truţă, şî ĭel are sî muară.
Şî kînd auḑît mumî-sa aĭa, uđaşće şî ĭa ăn podrum, şî să plînźe şî ĭa, şă nuĭe ńişuna, nu să măĭ întoarśe. Să do duśe ăla, gazda, uomo-su, sî vadă śe ĭe ku ĭaļe. Kînd sa duśe-n podrum, pă, śi a fuost? Ĭeļe să plîng! Puvestăsk ĭeļe povastă: kă-će, aĭa, o să fakă un kopil, sî-l kĭame Truţă, şî ĭel are să muară, şî ĭeļe đ-aĭa sa plîng.
— Doamńe! — spuńe uomu, — Pļekaţ đ-aśia, kă ruşîńe! Nuşću ńiś da nu m-a ĭastă aşa naroḑ ka la mińe în kasă?
A pļekat ĭeļe, şî a trekut kîta vreame, ăla, uomu, sî ginđiaşće:
— Bre, aşća a nuroḑît?
Ĭa ĭel mînkare în trastă, s-duśe ĭel pin lume s-vadă dal m-a ĭastă naruoḑ, or numa la ĭel? Şî s-a dus ĭel ... dă pista vrunu la vro kasă, numa ĭasă ku postaoa: sî bagă înuntru, şî ĭasă afară, sî bagă înuntru, şî ĭasă ...
— Śe faś, bre, tu?
— Ăći, skuot ńegura đin koļibă!
— Bre, m-a ĭastă naruoḑ! ... Aĭ sî măĭ mĭerg ĭo kîta, sî văd dal măĭ vro fi vrunđeva?
Sî duśe la un luok, dă pista un uom: ĭ-a pus muĭera saĭkă în kap, să-nbraśe, ş-a luvat fundu đi ļiemn, ş-îl baće pi kap. Spuńe:
— Pî, śe faśeţ, bre, śikă?
— Ăće, ăl bat, sî fak gaură, sî trĭakă-n vaļe saĭka, kî n-are gaură, şî bat ku fundu s-fakă gaură!
— Aĭde ... ş-ăšća naruoḑ!
Mĭarźe ĭel şîmăĭ, daļe, dă pista unu, să uĭtă: atîrnat pîntaluońi, s-a uskat, spalat, atîrnat pi vro žîţa akolo, s-ă uskă, şî vrĭa sî-nbraśe pîntaluońi, ama săre-n sus đi sî tuńe-n pîntaluoń. Săre-n sus, şî kum săre, tot nu uspeşće.
— Śe făśeţ, bre, śkă?
— Pî, vrĭeu să-nbrak pîntaluońi!
— P-aşa-ĭ-nbraś?
— P-ăći, kum să-ĭ înbrak în alt fĭeļ?
Şî kînd sa-ntuarśe:
— Bree, mulţ naruoḑ pi lume, nuĭe numa la mińe, śkă!
Aşa aflat şî ĭel uteha!  		[Vidi]
202 [128] ĐEĐU - ŹIŃIRĻI LU ŽÎGMAN KRAĻU
(ĐEĐU - ZET ŽIGMANA KRALJA)



05




10





15





20




25





30





35




40





45





50





55




60




65




70




75





80





85





90




95





100





105




110





115




120






125





130




135
ĐEĐU - ŹIŃIRĻI LU ŽÎGMAN KRAĻU

Pe supt naltu śerĭuluĭi,
La namolu măriluĭi,
Baş pe raḑa suariluĭi,
La kapu pomîntuluĭi,
Ierĭa ńeşća astaļe ănćinsă,
Śe gud boĭarĭ, ńegustori,
[Tuoţ şađa în okuol].
În kapatîń śeńe şađarĭe?
Žîgman kraļu kă şađare,
..... Ierĭa ńeşća astaļe ănćinsă,
.....Śi gud boĭarĭ, ńegustori,
.....În kapatîń śińe şađarĭe,
.....Žîgman kraļu kă şađare,

Ku noauă źińerĭ să gostarĭe.
Da źińerļi al măĭ marĭe,
Tuot pe ĭel kum mĭ-ăl kemarĭe?
Tuot mă Đeđu mi-l kemarĭe.

Vuorba luĭ ĭeal ś-o vorbĭarĭe,
Vorba luĭ să askultarĭe.
Da vĭeḑ kraļu śe lukrarĭe,
Da vĭeḑ ţaru śe lukrarĭe:
Ĭal ivĭa ăn-paraţîĭe,
Să vină lu Đeđu robiĭe,
Noă ań şî žumataće,
Să ḑakă pe đireptaće.
.....Tot ivĭa ăn-pareţîĭe,
.....Lu Đeđu k-ăĭ veńa robiĭe,
.....Noă ań şî žumataće,
.....Sî ḑakă pe đirĭeptaće.

Luĭ robiĭa k-ăĭ veńarĭe,
Şi-n tamńiţă mi-l bagarĭe,
.....În tamńiţă mi-l băgarĭe.

Multă vrĭamĭe kă treśarĭe,
Draga lu Đeđu śe lukrarĭe,
La tată-su să duśarĭe,
Şă đe-n gură mĭ-el-trebarĭe,
.....Đen gură k-ăl înriebarĭe.
Tot la apă kă treśarĭe,
Pe-ngă tamńiţă treşarĭe,
Şî o vikă tuot mĭ-oḑarĭe,
Tot pe Đeđu ăl kunoşćarĭe.

La tată-su să duśarĭe,
Tuot đe-n gură-l întrebarĭe:
„Auḑ tată, tata-l mĭeuî,
Ś-aĭ fakut ku Đeđo-l mĭeu?“

Da vĭeḑ kraļu şe ḑîśare:
„Auḑ, Dragă, fata mĭarĭe,
.....Auḑ, Dragă, fata mĭarĭe,
Nuĭe Đeđu la robiĭe,
Ma ĭe Đeđu-n birtaşîĭe,
Şî ĭam dat marĭe duomńiĭe,
.....Nuĭe Đeđu la robiĭe,
.....Numa-ĭ Đeđu-n bertaşiĭe,
.....Şî ĭan dat marĭe duomńiĭe.“

„Auḑ tată, tata-l mĭeuî,
Śe la-ĭ înkis pe Đeđо-l mĭeu?
Şî nu-ĭ Đeđu la robiĭe,
Numa-ĭ Đeđu-n birtaşîĭe,
Şî ĭ-aĭ dat marĭe duomńiĭe.
Ńiś măĭ bińe, ńiś măĭ rîău,
Numa kum će blastîm ĭeuî,
.....Numa kum će blastîm ĭeuî.
Să muară şî muĭka mĭarĭe,
Să će-nsuori đe nuauă uori,
Şî să faś nuauă fiśuori,
Măĭ la urmă ş-o fećiţă,
.....Şî tu să-nkĭep în tamńiţă,
.....Să muară şî muĭka mĭarĭe,
.....Să će-nsuori đe nuauă uori,
.....Şî să faś nuauă fiśuori,
.....Ş î să faś nuauă fiśuori,
..... Măĭ la urmă ş-o fećiţă,
Şî tu să-nkĭep în tamńiţă,
Să-ţ adukă apa tîa fećiţă
Ku-o măĭ mikă, măĭ, trokiţă“.

Multă vrĭamĭe nu treśarĭe,
Uĭtă muĭarĭa kă-ĭ murĭarĭe,
Şi blastîămu-l ažunźarĭe,
Đe nuauă uori kă să-nsurarĭe.
Să-nsura đe nuauă uori,
Şî faśa nuauă fiśuori,
Măĭ la urmă ş-o fećiţă,
Şî îal înkepa în tamńiţă.

„Auḑ tată, tata-l mĭeuî,
Ĭe pakat đi Dumneḑîău,
Śe l-aĭ înkis pe Đeđo-l mĭeu,
Noă ań şî žumataće,
Să ḑakă pe đireptaće“.

Să vĭeḑ kraļu śe lukrarĭe,
Tuot tamńiţa đeşkiđare,
Śî pe Đeđu mi-l skoćarĭe.
Da-n tamńiţă kum erĭarĭe:
Şîărpi aĭ marĭ ka grinḑîļire,
Bruoşćiļi ka pluoşćiļire,
Napîrśiļi ka kobĭelśiļi.

Da vĭeḑ Đeđu kum ĭerĭarĭe:
Kika luĭ mă kît đe marĭe,
Tuot k-o parće aşćerńarĭe,
Da ku alta s-astrukarĭe,
Barba kapatîń puńarĭe.
Žîgman kraļu kînd veđarĭe,
Nuauă barĭbĭarĭ mĭ-adunarĭe,
Uńi barba k-îĭ rađarĭe,
Uńi kika-ĭ koborarĭe.

Žîgman kraļu śe lukrarĭe,
Pe-ngă ĭeĭ să proănblarĭe,
Tuot ku kapu ļe faśarĭe;
Ĭeĭ kuţîtu slobaḑarĭe,
Tuot pi Đeđu mi-l tăĭarĭe.
Draga lu Đeđu kînd veđarĭe,
Tot la ĭal să slubaḑarĭe,
Đe tri uori k-ăl sărutarĭe,
Dor la urmă tuot în gură,
Kă nu vĭađe đe plînsură.

Draga lu Đeđu śe lukrarĭe,
La Đeđu să slobaḑarĭe,
Đe tri uori k-ăl sărutarĭe,
Mărĭ odată baş în gură,
Duauă uorĭ în tăĭetură,
Kă nu vĭađe đe plînsură.

Da şă ĭa, măr, śe lukrarĭe,
Kuţîtu-n mînă kă-ş luvarĭe,
Şî ĭa sîngură să taĭarĭe,
Lîngă ĭal s-alăturarĭe.

Žîgman kraļu kînd veđarĭe,
Pi amînduoĭ alaturarĭe,
Rupĭa pînḑă-n patru fuoĭi,
Şî-ĭ astruka pi amînduoĭ.

Multă vrĭamĭe nu treśarĭe,
Luĭ muĭarĭa kă-ĭ murĭarĭe,
Luĭ muĭarĭa kă murĭarĭe,
S-ănsura đe nuauă uori,
Şă faśa nuauă fiśuori,
Măĭ la urmă ş-o fećiţă,
Şî ĭal înkepa în tamńiţă,
Ĭ-aduśa apă la tamńiţă,
K-o mîĭ mikă, măr, trokiţă,
Aduśa a mikă fećiţă. 		ĐEĐU - ZET ŽIGMANA KRALJA

Ispod neba visokoga,
Na obali mora,
U osvitu dana,
A na kraju sveta,
Beše sofra postavljena
I bojarima okružena,
[Svi seđaše uokolo].
A u čelo ko seđaše?
Žigman kralju mi seđaše,
.....
.....
.....
.....

Sa devet zetova se gošćaše.
A zet njegov najstariji,
Kako njemu ime beše?
Đeđu se on meni zvaše.


  		[Vidi]
203 [689] ĐESKÎNĆEK ĐE MOROĬU ĂL VIU
(BAJALICA ZA ZAŠTITU OD ŽIVIH VAMPIRA)

ĐESKÎNĆEK ĐE MOROĬU ĂL VIU
BAJALICA ZA ZAŠTITU OD ŽIVIH VAMPIRA





05




10




15




20




25




30





35



Apļekat Iļiĭ ku Sînćeļiĭ
La soră-sa Ĭana-n gostîĭe.
Kînd akolo ažunźa,
Kopilu mort îl găsa.
Ĭut boldăźauă pe umăr luva
Şî pe drum pļeka
Ş la salk-ažunźa:
– Bună đimińaţa, salkă lîngă apă!
Nu-aĭ fi văḑut moroĭu,
Strîgoĭu,
Strîgă modură
Fuźind, ku pućerĭa kutaruĭa-n gură?
Salka śikă:
– N-am văḑut.
Ĭel a blăstămat:
– Să đa Dumńeḑău, salkă,
Đe mulće orĭ să-nflorĭ
Şî berekĭet să n-aĭ!
Ĭar luva boldăźaua şî pļeka.
Ažunźa la viţa đin viĭe:
– Bună đimińaţa, viţîşoară đin viĭe!
N-aĭ fi vaḑut moroĭu,
Strîgoĭu,
Strîgă modură
Fuźind, ku pućerĭa kutaruĭa-n gură?
Viţa đin viĭe atunś vorbĭa:
– L-am văḑut, kă s-a dus în koḑîļi mărilor.
Şî Iļiku atunś ḑîśe:
– Să đe al bun Dumńeḑău:
Bîćiśel uskat în pămînt să će puń,
Đelok să će prinḑ,
Đe tri orĭ să će kîrńeşč,
Lumea să răńeşć!
[Şî Iļiku đe la Moroĭ luva
Şî la (kutaruĭa) puńa]*
Pućerĭe la pućerĭe,
Uos la uos,
[Şî] moroĭu o krăpat źos.
* Logički deo bajalice koji je ispušten.

Pošli Ilija i Sintelija
Kod sestre Jane u goste.
Kad tamo dođoše,
Mrtvo dete nađoše.
Koplje na rame uzeše,
I putem krenuše
I kod vrbe stigoše:
– Dobro jutro vrbice kraj vodice!
Nisi li videla vampira,
Strigana,
Strigulju sivulju
Kako beži sa snagom (toga) u ustima?
Vrba veli:
– Nisam videla.
On je prokleo:
– Da Bog da, vrbo,
Višeput da cvetaš
A roda da nemaš!
I opet koplje uzeše i pođoše.
Stigoše do vinove lozice:
– Dobro jutro, vinova lozice!
Ni si li videla vampira.
Strigana,
Strigulju sivulju
Kako beži sa snagom (toga) u ustima?
Vinova lozica tad reče:
– Videla sam ga, sakrio se u korenje jabuke.
I Ilija tada kaza:
– Nek dobri Bog da:
Kao suvi štapić u zemlju da te sade,
Odmah da se primiš,
Tri put da se obrezeš,
Ljude da hraniš!
[I Ilija od vampira uze
I (bolesniku) stavi]*
Snagu na snagu,
Kost na kost,
[I] vampir je odmah krepao.
  		[Vidi]
204 [722] ĐESKÎNĆIK ĐE МÎRZĂ KU ŚURU
(BAJANJE REŠETOM ZA OMRAZU)

ĐESKÎNĆIK ĐE МÎRZĂ KU ŚURU

Ku śuru s-a fakut đi urîśuńe.
Kînd vrĭeĭ să baź mîrză în vro kasă, kare – să ḑîśem – kată đi la ćińe fańină înprumut, tu śerń fańina pin śur, ama o tuorń în trastă pi đi napuoĭ, pista buśu kuruluĭ, şî în trasta-ĭa înkiḑ şî un mîţ ńegru. Pļeś la veśiń, şî la vrun luok pitulat slubuoḑ mîţu đin trastă, şî ḑîś:

– Ur! Ur!

Ku fańină śerńită pin śur,

Pitrekută pi la kur,

Să tuńe mîrza în kasa lu [kutare]!

Sî sa mîrzaskă păn’ la îńekaturĭ!

—

BAJANJE REŠETOM ZA OMRAZU

Sa rešetom se bajalo za omrazu.

Kad hoćeš da uđe mržnja u neku kuću, koja - na primer - traži od tebe brašno na zajam, ti proseješ brašno kroz rešeto, ali je u torbu sipaš iza leđa, preko guzova, i u torbu zatvroriš i jednu crnu mačku. Pođeš kod komšije i na nekom skrovitom mestu pustiš mačku, i kažeš:

— Ur! Ur!

Sa brašnom prosejanim kroz rešeto,

Sipanim preko guzova zadnjice,

Nek uđe mržnja u kuću [toga i toga],

I nek se od mržnje ko psi podave!

  		[Vidi]
205 [84] ĐESKÎNĆIK ĐI BUBE
(BAJALICA PROTIV BOGINJA)
ĐESKÎNĆIK ĐI BUBE
BAJALICA PROTIV BOGINJA

Bubă mikă,
Bubă mare,
Futuţ kuru kuĭ đi are!
Ĭeş đintr-a ļi mîndre đi uasă
Kî ći ĭau ku asta pulă gruasă!

Bubo mala,
Bubo golema,
’Bem ti dupe čija li si!
Izađi iz ovih lepih kostiju
Jer ću na tebe ovim debelim kurcem!
  		[Vidi]
206 [858] ĐESKÎNĆIK ĐI BUBE
(BAJALICA PROTIV BOGINJA)
Bubă mikă, bubă mare,
Futuț kuru kuĭ će are.
Ĭeș đi-ntra ļi mîndre đi uasă
Kî ći ĭau ku asta pulă gruasă.
  		[Vidi]
207 [195] ĐESKÎNĆIK ĐI MASAUĂ
(BAJANJE ZA ZUBOBOLJU)		Kînd pi vrun fîrtat al tĭeu ăl duor đinţî, tu će faś kă şćiĭ tare đeskînćik đi masîaļe, şă-l kĭemĭ sara să vină la vrun luok, unđe puoţ să-ţ zbaţ žuok ku ĭel, ăl mîń sî sa uĭće la stîaļe, da tu staĭ la şîăļiļi luĭ, şî ḑîś:

— Stauă, stauă,
Pi (Trailă) ăl duare o masauă!
Śe m-a duare pi mińe-n pulă,
Kă pi (Trailă) ăl duare-n gură?

Şî fuź, kă ĭastă kare nu sufîră sî sa zbată žuoku ku ĭel, şî puaće să piśe bataĭa.  		[Vidi]
208 [37] ĐESKÎNĆIK ĐI SKRISĂ
(BAJALICA ZA „ZAPISANO”)
ĐESKÎNĆIK ĐI SKRISA
BAJALICA ZA „ZAPISANO”

Kîrpă, kîrpuţă,
Pi kuoş ći arunkaĭ,
Kokuoş ći fakuĭ,
Ku ărpiļi đi oţăl,
Şî ku ćuoku đi fîer.
Kînd pista skrisa-mĭa vi da,
Ku ćuoku s-o ćokńeşć,
Ku ărpiļi să-l prîsńeşć,
Ku gĭarîļi sî mĭe-l zgîrîĭ.
Đin suomn să-l pumeńeşć,
La mińe să-l opravĭeşć.
În vis să-l visăḑ,
A ĭevi să-l kunuosk.
Maramo, maramče,
U odžak te hitnuh,
U petla te pretvorih,
Sa čeličnim krilima
I gvozdenim kljunom.
Kad na mog suđenog naiđeš,
Kljunom ga kljucni,
Krilima mlatni,
Kandžama ogrebi.
Iz sna ga probudi,
K meni ga uputi.
U snu da ga usnim,
Na javi da ga prepoznam.
  		[Vidi]
209 [208] ĐESKÎNĆIK ĐI SKRISĂ (KU DRAŚI LA SALKĂ)
(BAJANJE ZA ZAPISANO (SA ĐAVOLIMA KOD VRBE))		ĐESKÎNĆIK ĐI SKRISĂ (KU DRAŚI LA SALKĂ)

Ĭaĭ un kuţîţ ku plasîaļe ńeagre şî ći duś la rîu, kaţ salkă lu kare krĭenźiļi sîăr pi apă. Ći đizbraś în pĭaļa guală, ći baź în apă şî prinḑ krĭanga într-o mînă, da-n alaltă ţîń kuţîtu şî faś o taĭatură-n krĭangă, ama n-o taĭ đi tuot, numa faś kimîtă k-o taĭ, şî đeskînţ, ama tare sî baź sama să nu sminćeşć vuorbiļi, or să ći spomînţ kînd înśep draśi sî ĭasă đin apă, şî-ţ fak mulće nîsarîmbĭe pănă nu gaćešć đeskînćiku, kă iĭ rău sa mîńiĭe kînd iĭ dîrăş, şî puot să ći storîaskă đi tuot! Ḑĭś đe triĭ uorĭ aşa:

Tu, salkă, sărĭ în apă.
Kum sărĭ în apă,
Baţ şî ḑîua şî nuapća:
Sî skuoţ draś, drakuaĭśe,
Trînturĭ, trîntoruaĭśe,
Să să dukă după skrisa mĭa,
După ḑîsa mĭa unđe v-o fi ĭa!
Ăn vis sî mĭ-o dukă s-o visăḑ,
Bińe s-o kunuosk!

Sî će duś draś, drakuaĭśe,
Trînturĭ, trînturuaĭśe,
Să nu dîrăşć đi ńima
Pănă la ĭa nu ći vi duśa.
Vi gasîo ku tată, ku mumă:
S-o ĭaĭ đi-ntra mumă,
Đi-ntra tată,
Đi-ntra fraţ,
Đi-ntra suruorĭ!
V-o fi kununată:
S-o ĭaĭ đi-ntra uom,
Învîrćind, rusuśind ...
Ńiś mînkare sî nu manînśe,
Ńiś apă să nu bĭa,
Ńiś ođină să nu ođińaskă
Pănă la mińe nu va veńa!
....   		[Vidi]
210 [1028] ĐESKÎNĆIK KU ARŹINTO-L VIU
(BAJANJE SA ŽIVOM)
Živa se koristi u magijskom lečenju osoba zatrovanih srebrom ili živom. Do trovanja dolazi slučajno (pijenjem vode koja sadrži ove elemente), ili bacanjem čini. U lečenju se primenjuje obred „ubijanja žive” koji se obavlja u ranu zoru, na rastokama potoka ili reka. Od rekvizita se koristi metla, motika, srebrni novčić, kravlje maslo, drvena kašika i živa. Maslo se stavi u kašiku i u nju kapne živa, koju vračare čuvaju samo za takve prilike. Na motiku se stavi metla i bolesnik, neumiven, stane na nju nogama i okrene se licem ka izlazećem suncu. Vračara se prekrsti triput i dok izgovara bajalicu, sve vreme srbernim novčićem pritiska živu u kašici s maslom. Bajalica glasi:

Vińe milostînka a marĭe - ļak darĭe!
A mižlośină a veńit - arźintu a murit!
Kînd busuĭuoku a-nflurit șî suarļi a rîsarit -
Arźintol viu mĭ-a murit!
Kînd a mikă a veńit - buala s-a ćistît!
—
Dolazi suđenica stara - lek je dala!
Dolazi srednja - živa je „umrla”!
Kad je bosiljak procvetao i sunce izašlo -
Živa je „umrla”!
Kad je najmlađa došla - bolest je nestala!

Da li je živa „ubijena” dovoljno da je bolesnik može bezbedno popiti, proverava se na petlu kome se vradžbina sipa u kljun. Ako petao zakukuriče, živa je „ubijena” kako valja i daje se bolesniku, ako ne zapeva, „ubijanje” se ponavlja.  		[Vidi]
211 [460] Đestul ĭe o buată la un kar đi uaļe.
(Dovoljna je jedna tojaga za kola krčaga.)		  [Vidi]
212 [317] Đi aiś păn-la Vraț tuot buşćeń uskaț.
(Odavde do Vraca* niz suvih trupaca.)		  [Vidi]
213 [318] Đi aiś păn’ la mărĭ numa fundurĭ đi kaldărĭ.
(Odavde do sinjeg mora samo danci od lavora.)		  [Vidi]
214 [319] Đi aiśa păn’ la munće tuot ḑăļe marunće.
(Odavde do šumice samo alka do alkice.)		  [Vidi]
215 [320] Đi aiśa păn’ la munće tuot un klopît s-auđe.
(Odavde do planine jedno isto zvono zvoni.)		  [Vidi]
216 [146] ĐI KÎND SÎNT FĬARÎĻI
(OD KAD SU ZAMKE)

Kînd a raşît Dumńeḑîu sî putońaskă pomîntu, a kĭemat pi Noĭa sî fakă lađe, şî s-aduńe fameļiĭa luĭ, şî žuaviń đi tuaće, şî buĭeḑ đi tuaće, şî mînkarĭe đi un an đi ḑîļe.

Noĭa lukră tota ḑîua la lađe, nuapća o sparźe kare o sparźe. Ĭel ĭară mîńe ḑi lukră, lukră, đimińaţa ĭar lađa spartă.

S-a duśe la Dumńeḑîu.

– Duamńe, śikă, kît ĭo lukru ḑîua, vińe kare vińe nuapća ş-îm sparźe, şî strîkă.

– Da nu vĭeḑ tu urma? Ni vĭeḑ tu śuava?

– Nu văd ńimika!

– E, sî faś tu fĭară! – ḑîśe Dumńeḑîu, ş-îĭ arată ku sî ļi fakă, ş-ăl învaţa să ļî pună sara unđ-a lukrat ḑîua la lađe.

Noĭa s-a duśe la maĭstur, şî aăla îĭ faśe fĭare pi spusu lu Dumńeḑîu, şî ĭel ļi puńe kum la învaţat Dumńeḑîu. A trĭekut nuapća, kînd đimińaţa - draku a dat în fĭară!

Noĭa ăl ĭa la bataĭe, da draku spuńe:

– Numa baće tu, numa aĭ ku mińe la Dumńeḑîu!

Ĭa Nuoĭa pi draku-n fĭară şî sa duśeu la Dumńeḑîu.

Da Dumńeḑîu ḑiśe:

– Da śe-l duś, mă, la mińe, śe nu-l omuorĭ?

– Nu, Duamńe, kî vrĭa sî tăĭnuĭe ku ćińe!

Draku dźîśe:

– Duamńe, nu m-a omorî, kî ĭo şćiu ś-aĭ tu đi gînd sî faś: śćiu kî vrĭeĭ sî potońeşć pomîntu! Numa tu lasîma pi mińe, kî dakă ma omuorĭ, vin parinţî şî fraţî miĭ şî-ngăură lađa-n fund, şî s-a potońesk aăşća tuoţ! Dakă m-a pazăşć pi mińe akuma, ĭo-ţ pazăsk lađa!

Ş-aşa. Dumńeḑîu ăl lasă, şî ḑîśe în fĭară sî đa numa aĭ flokuoş, aĭ drakuluĭ, aĭă śe fură şî śe şćetuĭe. Sî nu đa uamińi aĭ buńi în ńaļe.

  		[Vidi]
217 [924] Đi la bîșćelarĭ ažuns la pîkurarĭ.
(Od baštovana spao na čobana.)		  [Vidi]
218 [768] Đi la kare ĭe fakut, bun ĭe, da đi kare - șî măĭ bun.
(Od koga je pravljeno, dobro je, za koga - još bolje.)		  [Vidi]
219 [125] ĐI LA KLAĬE PĂN’ LA KLAĬE
(OKO STOGA, I NIZ POLJE)
ĐI LA KLAĬE PĂN’ LA KLAĬE
OKO STOGA, I NIZ POLJE

Đi la klaĭe, păn’ la klaĭe
Sîare pizda sî ma taĭe,
Fakuĭ pula zburatură
Ş-o ļipiĭ pista gură!

Oko stoga, i niz polje,
Skače pička da me kolje,
Al’ poleti mi kurčina
Pa je pljesnu po ustima!
  		[Vidi]
220 [141] ĐI LA PAĬE PĂN’ LA PAĬE (1)
(OD SENA DO SENA)
ĐI LA PAĬE PĂN’ LA PAĬE (1)
OD SENA DO SENA

Đi la paĭe, păn’ la paĭe
Sari pizda sî ma taĭe,
Ku kustura, ku kuţîtu,
La pulă să-ĭ taĭe gîtu!

Od sena do sena,
Skoči pička da me kolje,
Kusturom i nožem,
Kurcu vrat da preseče!

(Vidi: Var. 2)
  		[Vidi]
221 [219] ĐI LA PAĬE PĂN’ LA PAĬE (2)
(OD SENA DO SENA)
ĐI LA PAĬE PÎN’ LA PAĬE (2)
OD SENA DO SENA

Đi la paĭe, pîn’ la paĭe
Sărĭe pizda la bataĭe,
Da ļinđikiu ku kuţîtu,
Sî zbuare la pula gîtu!

Od sena do sena,
Skače pička da se bije,
A sikiljče sa nožićem,
Hoće kurcu vrat da fikne!

(Vidi: Var. 1)
  		[Vidi]
222 [462] Đi la unu înśape tuot numaratu.
(Od jedan počinje svako brojanje.)		  [Vidi]
223 [988] Đi rău satuluĭ nu taĭ pula barbatuluĭ.
(Zbog seoskih intriga ne sečeš muževljev kurac.)		  [Vidi]
224 [634] Đi śe bou sa kulkă?
— Đi śe nu puaće să şadă pi skamn.
(Zašto vo leži?
— Zato što ne može da sedi na stolici.)		  [Vidi]
225 [636] Đi śe țîganu vinđe kalu?
— Đi śe nu puaće kalu să vindă țîganu.
(Zašto Ciga prodaje konja?
— Zato što ne može konj da proda Cigu.)		  [Vidi]
226 [1013] ĐI ŚE FĬAĆIĻI N-A KUĆEḐAT SĂ KÎNĆE-N FLUIR?
(ZAŠTO DEVOJKE NISU SMELE DA SVIRAJU FRULU?)
ĐI ŚE FĬAĆIĻI N-A KUĆEḐAT SĂ KÎNĆE-N FLUIR?

Parințî n-a lasat fĭaćiļi să-nvĭață să kînće în fluir, kă nu sa măĭ marită ńiśkînd. Ļ-a spumîntat kă o sî ļi krĭaskă țîțiļi prĭamarĭ, șă n-o sî ļi ĭa ńima đi muĭare. Da adaverĭa a fuost în frikă kă, kînd va-nvața bińe să  kînće în fluîr, o să aĭbă katare sî sa dukă đes pi la visaļiĭ să kînće ku taĭfiļi kîntatorilor, o să fiĭe dusă đi la kasă, șă așa muĭerĭ n-o sî fiĭe ńiś muĭarĭe bună đi uom, ńiś stapîńasă la kasă.
—
ZAŠTO DEVOJKE NISU SMELE DA SVIRAJU FRULU?

Roditelji nisu puštali devojke da uče da sviraju frulu, jer se ne bi udale nikad. Plašili su ih da će im toliko porasti sise, da ih niko neće uzeti za ženu. A istina je bila u strahu da će, kad postanu dobre frulašice, imati česte obaveze da idu na razne svirke sa muzičkim družinama, što će ih odvojiti od kuće, i takve žene neće biti nikakve supruge, ni domaćice.
  		[Vidi]
227 [559] ĐI ŚE ĬE ALBINA ŃAGRĂ
(ZAŠTO JE PČELA CRNA)		ĐI ŚE ĬE ALBINA ŃAGRĂ

Kînd s-a fakut pomîntu, albina a fuost albă, kum iĭ spuńe şî numiļi. A ńegrit đi ruşîńa ariśuluĭ. Dumńeḑîu a fakut pomîntu poļažńik ka ļaspiđa, şî kînd s-a pus pluoiļi aļi đintîń, a veńit rîuriļi şî boruźiļi ku tuot, ş-a îńekat mulće žuaviń kare numa ś-a fuost fakuće! Aļi ś-a skapat, s-adună şî sa duk la Dumńeḑîu sî sa vaĭće. S-a ginđit Dumńeḑîu, s-a ginđit, ama kum nu ĭ-a dat ńimik în gînd, întrabă žuavińi-ļa śe ginđesk ĭaļe. Ĭaļe una ḑîśe una, alta ḑîśe alta, şă ńiśkum să sa ogođaskă-n vuorbă ś-ar fi măĭ bun să fakă đi sî skîape đ-aşa rău. Kînd Dumńeḑîu ļ-askultă pi tuaće, bagă samă kî nuĭe žuavina a măĭ batrînă ş-a măĭ vikļană – ariśu! Trîmĭaće dupa ĭel albina, kî ĭa a fuost žuavină măĭ vrĭańikă. Albina bîz koļa, bîz koļa, şă-l gasîaşće. Ariśu a prînḑît ţapîn, şî s-a dat pi o parće în frunḑîļi luĭ să uđińaskă, şî tuman la prins suomnu kînd ažuns albina. Ĭa iĭ spuńe kare a trîmĭeso şî pintru ś-a veńit. Mîńios kă la pumeńit, ariśu sa-ntuarśe ku kuru kîtra ĭa, sa bĭasă tare, şî ḑîśe:

— „Mînka-ţ-ar kakatu aăla kare ć-a trîmĭes, kă nu şćiĭe să aduńe pomîntu în gramĭeḑ, să fakă śuoś înalće şî văĭ adînśe, şî apa o să mĭargă pintra ĭaļe, şî n-o sî măĭ fiĭe pouađe kare îńakă lumĭa ka akuma!”

Kînd albina a spus la Dumńeḑzîu tuot ś-a kriśit ariśu, ĭa a ńegrit đi ruşîńe. Dumńeḑiu askultă đi ariś, adună pomîntu, faśe śuoś şî văĭ, şî žuavińiļi skapă đi puouđe grĭaļe, da pi albină ursaḑă să-ĭ fiĭe kakatu śeva măĭ dulśe pi pomînt.
  		[Vidi]
228 [628] Đi śe ĭepuru are pĭaļe muaļe la piśuare?
— Sî nu ći zgîrîĭe kînd ći vo kîlari.
(Zašto zec ima meku kožu na nogama?
— Da te ne grebe kad te zajaše.)		  [Vidi]
229 [631] Đi śe mîța mută puĭi?
— Sî nu fuĭe la loko-la unđ-a fuost.
(Zašto mačka premešta mačiće?
— Da ne budu na mestu gde su bili.)		  [Vidi]
230 [632] Đi śe muĭerļi mult vorbĭesk, da uamińi mult ginđesk?
— Muĭerļu au duauă gurĭ, da uamińi duauă kapiće.
(Zašto žene mnogo pričaju, a muškarci mnogo misle?
— Žene imaju dvoja usta, a muškarci dve glave.)		  [Vidi]
231 [633] Đi śe pluaĭe?
— Sî fută pomîntu, sî rođaskă.
(Zašto pada kiša?
— Da jebe zemlju, da rodi.)		  [Vidi]
232 [635] Đi śe sa uĭtă magarĭu-n suare pănă kîlarĭaşće mîgarița?
— Sî vadă dar are vrĭame să ći kîlarĭaskă şî pi ćińe.
(Zašto magarac gleda u sunce dok opasuje magaricu?
— Da vidi da li ima vremena da opađe i tebe.)		  [Vidi]
233 [68] Đi śe saraku nu-n źugă buoĭi-n źug?
— Pă, đ-aĭa kă nu-ĭ are!
(Zašto siromah ne preže volove?
— Pa, zato što ih nema! [Por.])		  [Vidi]
234 [629] Đi śe sînt la ĭepur piśuarļi đinapuoĭ măĭ lunź?
— Sî nu ći apļeś kînd ăl țuś în kur.
(Zašto su zecu zadnje noge duže?
— Da se ne saginješ kad ga ljubiš u dupe.)		  [Vidi]
235 [630] Đi śe vînatuorĭu kată ĭepuru?
— Đi śe nu şćiĭe unđi ĭe.
(Zašto lovac traži zeca?
— Zato što ne zna gde je.)		  [Vidi]
236 [323] Đi-nkuaś krak, đi-nkuaś krak, da-n mižluok zapadă fak.
(Ovde breg, ovde breg, a između pravim sneg.)		  [Vidi]
237 [324] Đi-ntrun vîr đi karpińel sa kîntă un baĭețăl: nu sa ćiame đi kîń, numa đi gaiń.
(Sa vrha grabića vašaj mladića: ne boji se kuca, već koke što kljuca.)		  [Vidi]
238 [86] ĐIMIŃAŢA PĂNĂ-N ZUORI
(JUTROM RANO, U SVANUĆE)
ĐIMIŃAŢA PĂNĂ-N ZUORI
JUTROM RANO, U SVANUĆE

Đimińaţa pănă-n zuori,
În kîntatu lu prigivituorĭ,
Ĭuo đeskulţ, ku kapu guol,
Ma proîmblu pin obuor.
Lălă, daĭkă, ămă muor,
Ma-nśintat un marĭe duor,
După a mĭev puişuor.

Ţînće naĭkă, nu muri-re,
Pînă vara va veńi-re,
Pănă duosu va-nfrunḑî-re.
Pănă kuku va kînta-re,
Nuoĭ în duos ń-am pitula-re.
Ńima nu ńi va veđa-re,
Să ńi strîśe dragusta-re,
Kă duşmańi s-a vorbit
Să ńi prindă la ĭubit,
Să ńi taĭe la kuţît,
Să ńe kulśe la pomînt.

Puńe naĭka kapu-n braţă,
Lasă duşmańi să vorbĭaskă.
Dragu nuostru să trăĭaska,
Păn’ duşmańi să vorbĭaskă.
Kă đi drag nuĭe ļak,
Kît ĭe lumĭa tuoţî ḑak,
Dragusta ĭa kum vă fire,
Nu să puaće ļekuire.

Pănă naĭka va veńire,
Să ma duk la naĭka-n braţă,
Sî ma satur đe dulśaţă,
Sî zauĭt la batrîńaţă.

Păn’ duşmańi tuoţ vorbĭesk
Ĭuo ku naĭka ma voĭesk.
Jutrom rano, u svanuće,
Uz pevanje slavujevo,
Bosonoga, gologlava,
Šetam ispred svoje kuće,
Lele, sestro, evo mrem,
Sva gorim od silne želje
Za svojim pilencem.

Drž’ se dragi, nemoj ’mreti,
Dok proleće nam ne dođe,
Dok nam šuma ne olista,
I ne zapeva kukavica.
Mi ćemo se u šumi skriti,
Niko neće da nas vidi,
Našu ljubav da pokvari.
Dušmani se zaverili
U ljubljenju da nas nađu,
Noževima da nas seku,
I sa zemljom da nas sravne.

Stavi glavi mi na grudi,
Nek dušmani svoje zbore.
Naša ljubav neka živi,
Dok dušmani pretnje pletu.
Jer za ljubav leka nema,
Ceo svet od nje pati,
Ta se ljubav, kakva da je,
Ne da lako izlečiti!

Dok mi dragi moj ne dođe,
U naručje da mu padnem,
Da se slasti sva zasitim,
Na starost da zaboravim!

Dok nam prete svi dušmani,
Ja sa dragim ljubav vodim!

  		[Vidi]
239 [321] Đin đinț strînź, đin kur înpinź, đin mîń traź, ş-abĭa o baź.
(Zube stiskaš, dupetom pritiskaš, rukama vučeš, jedva je navučeš.)		  [Vidi]
240 [106] Đin gură sî-ț ĭasă, dupa kap sî-ț țîasă!
(Iz usta da ti izađe, po vratu da te mlati!)		  [Vidi]
241 [611] Đin gură sî-ț ĭasă, dupa kap sî-ț țîasă.
(Što ti iz usta izleti, po vratu nek te klepi.)		  [Vidi]
242 [463] Đin kakat plaśintă nuĭe.
(Od govna se pita ne pravi.)		  [Vidi]
243 [322] Đin krĭang kađe, da nu sa sparźe.
(Sa grane pada, al’ ne strada.)		  [Vidi]
244 [690] Đin şađere nuĭe avere.
(Od sedenja nema vajde.)		  [Vidi]
245 [1015] ĐISRE DRAKU
(O ĐAVOLU)
SKRIPSUORĬ ĐISPRE DRAKU * BELEŠKE O ĐAVOLIMA

◊ Mama-mĭa a fuost vrîžituare țapînă, a lukrat ku draśi la baltă, șî ĭa mĭ-a puvestît kî ĭe draku uom mik, ku kapu mare, ka kîpațîna đi varḑă; ĭa a lukrat ku triĭ draś, kare ĭ-a kĭemat Șoĭtan, Marku șî Ĭordan; pănă đeskînț, nu kućeḑ sî sminćeșć o vuorbă la đeskînćik, kî draśi ći omuară
—
Moja baba je bila jaka vračara, radila je sa đavolima na bari, i ona mi je pričala da je đavo mali čovek, sa velikom glavom nalik na glavicu kupusa; ona je radila sa trojicom đavola, koji su se zvali Šojtan, Marko i Jordan; dok baješ, ne smeš ni jednu reč da pogrešiš u bajalici, jer te đavoli ubiju. (Kaz. Gergina Durlić, r. 1924).

◊ Kare krĭađe-n dumńeḑîu, nu trîabe sî ĭa numiļi drakuluĭ în gură, kî drakă-l pumeńeșć đes șî ńiśkotrĭabă, ĭel sa mîńiĭe śî vińe; da kînd vińe așa, nu sa întuarśe fara plată: trîabe să-ĭ ḑîś „ńikruśatu”, kî ĭel kînd auđe đi kruśe, fuźe.
—
Ko veruje u boga, ne treba da pominje đavola, jer ako ga pominješ često i nepotrebno, on se naljuti i dođe, a kad tako dođe, ne odlazi bez naplate: treba da ga zoveš „nekrštenik”, jer on kada čuje za krst, beži. 

◊ Pi draku trîabe să-l suduĭ întođeuna kînd ăl pumeńeșć: „Futul în źanunke!” or: „Futul dupa kap!”
—
Đavola treba da psuješ kad god ga pomeneš: „’Bem ga u koleno!” ili: „’Bem ga zavrat!” (Kaz. Blagoje Stanojević, zvani Brlan, zapis: Durlić, Rudna Glava, 1984) [Por.] (izr.)
  		[Vidi]
246 [830] Điźaba ăĭ pe Dumńeḑău, kînd n-aĭ pe al tău.
(Badava imaš Boga kad nemaš svoga.)		  [Vidi]
247 [51] ĎESKÎNŤEK ĎE DRAGOSŤE
(BAJALICA ZA LJUBAV)
ĎESKÎNŤEK ĎE DRAGOSŤEBAJALICA ZA LJUBAV

Mă skulaĭ ďimińaţă,
La poťeka ńekălkată,
Ku dragosťa ńeadunată,
Dragosťa o adunaĭ,
Şi la [Vruska] în sîn o băgaĭ.
O luaĭ pe poťeka lu Ĭordan,
O luaĭ şi o spălaĭ -
Ļina alu Iļeşoană -
Pe dalbă peļiţă,
Pe ńagră kosîţă.
Şi o luaĭ după kap
Peļe ďe ţap,
Şi o luaĭ ďe mîń
Peļe ďe kîń,
Şi o luaĭ ďe ţîţă
Peļe ďe mîţă.
Şi ramînsă kurată,
Luminată,
Ka roa în kîmp,
Ka Maĭka Prečesta če s-a naskut,
Ka un bob ďe arğint,
Ďe raza pe pomînt.
Ka un kal în ergeļiĭe
Ďe să pļimbă pe pravaļiĭe:
Čińe treče şi o priveşťe,
Şi ďe ńime nu mareşťe.
Ustala sam ujutru,
Na stazi negaženoj,
Sa ljubavlju neskupljenom,
Ljubav sam sakupila,
I u nedra [Vruski] je stavila.
Krenuh Jordanovom stazom,
Uzeh [Vrusku] i oprah je -
(Ja,) Lina Ilešonka -
Po beloj kožici,
Po crnoj kosici.
I uzeh joj sa glave
Koža jareću,
I uzeh joj sa ruku
Kožu pseću,
I uzeh joj sa sisa
Kožu mačeću.
I ostade čista,
Svetla,
Kao rosa u polju,
Kao od Majke Prečiste rođena,
Kao zrno srebrno,
Kao zrak na zemlji.
Kao konj u ergeli
Da šeta po dvorištu:
Ko god prođe da je gleda,
Ali ona da ne mari.
  		[Vidi]
248 [28] ĎESKÎNŤEK ĎE ĎEOĬKĬ
(BAJALICA OD UROKA)
ĎE ĎEOĬK
OD UROKA

A pļekat o fată în kaļe,
Ku furka ďe aur,
S-a întîlńit ku o fată mare:
- Če fač fată mare, torči?
- Nu tork, numă întork,
Ďe oĭketurļi,
Răvńiturļi,
Spaĭma lumi,
Şi muma păduri.
---------------
Dakă ť-a ďeoĭkĭat vrun om,
Ku kačuļiţa -
Să-l bată vîntu,
Să-l ardă soarļi,
Să-ĭ krăpe buaťiļi,
Să-ĭ kure pişeţî,
Să să mire lumĭa şi ţara ďe ĭel,
Kum s-a mirat ĭel ďe ťińe,
Ďe ţ-a mînkat ińima.

Da dakă ť-a ďeoĭkĭat vro muĭere,
Ku kopil mik -
Să-ĭ krăpe ţîţîļi,
Să-ĭ kure lapťiļi,
Să să mire lumĭa ďe ĭa,
Kum s-a mirat ĭa ďe ťińe,
Ďe ţ-a mînkat ińima.

Dakă o fi vro fată mare,
Să o bată vînturļi,
Să-ĭ piče kosîţa,
Să rămîndă kĭală,
Să să mire lumĭa ďe ĭa,
Kum s-a mirat ĭa ďe ťińe,
Ďe ţ-a mînkat ińima.
Pоšlа dеvојkа putеm,
Sа preslicom оd zlаtа,
I srеlа jednu dеvојku udavaču:
- Štа rаdiš udavačo, prеdеš?
- Nе prеdеm, vеć uvrаčаm,
Od uročica,
Od činjarica,
Od prestravnica,
Od šumske mајke.
---------------
Аkо tе је urеkо nеki čоvеk,
Sа kаpicоm -
Dа gа bije vеtаr,
Dа gа izgоri suncе,
Dа mu puknu jajca,
Dа mu curi mоkrаćа,
Dа sе čudi svеt njеmu,
Kао štо sе оn čudiо tеbi,
Pa ti je srcе poјео.

А аkо tе urеklа nеkа žеnа,
Sа mаlim dеtеtоm -
Nеk јој puknu sisе,
Nеk јој curi mlеkо,
Neka sе njој svеt čudi,
Kао štо sе оnа čudilа tеbi,
Pa ti je srcе poјеla.

Аko te je urekla nеkа dеvојkа,
Nеk је biju vеtrоvi,
Nek јој оtpаdnе kоsicа,
Nek оstаnе ćеlаvа,
Neka sе svеt čudi njој,
Kаkо sе оnа čudilа tеbi,
Pa ti je srcе poјеlа.
  		[Vidi]
249 [17] ĎESKÎNŤEK ĎE ĎEZĻEGAT SKRISA
(BAJALICA ZA „ODVEZIVANJE” SUĐENIKA)		Doamńe mă rog
La toaťe prazńičiļi,
La patruzăč şi patru ďe prazńiče pe anu ďe zîļe,
Şi la Ĭon Sîmzîĭon
Ďe ļaku lu [Ĭon].
Kă pe [Ĭon] la luat duşmančiļi şi la ļegat
Ku noo lakăťe, înkuĭaťe,
Ku noo zaļe, ļegaťe.
Ĭo la Domnu mă rugam
Şi noo lakăťe ļe ďeskuĭam,
Noo zaļe ļe ďezļegam,
Şi skrisa lu [Ĭon] i-o ďezļegam.
Kă duşmanka č-a făkut:
Ďin noo lokurĭ ďin kămaşe ĭ-a tăĭat
Ďin noo lokurĭ ďin păr ĭ-a luat
Şi la [Ĭon] skrisa şi mersura...? ĭ-a ļegat,
Şi [Ĭon] plînğa şi kirăĭa,
Şi la mińe să ruga.
Ĭo la Domnu la Ĭon Sîmzîĭon m-am rugat
Şi noo lakăťe i-ļ-am deskuĭat,
Noo zaļe i-ļ-am ďezļegat,
Şi skrisa ĭ-am ďezļegat,
Şi ļaku la [Ĭon] ĭ-am dat.

(Zapis: D. Balčanović 28.11.2011, s. Samarinovac) [Dun.]  		[Vidi]
250 [38] ĎESKÎNŤEK ĎE IZDAT (1)
(BAJALICA OD IZDATA)		Fuğ izdaťe ńekuraťe,
Če viń aşa învigurat,
În ińima (Măriĭi) băgat?
Da ĭo ďekă m-o-ş năkăža,
Ku kuţîtu ť-o-ş tăĭa,
La noo kăţăļe ť-o-ş da,
Rădăčina o săka.
—
Bež’ izdate nečastivi,
Što dolaziš tako jak,
Da (Marino) srce lomiš?
Jer ako se ja naljutim,
Nožem ću te svog raseći,
I kerušama devet dati,
Koren neka ti usahne.
  		[Vidi]
251 [39] ĎESKÎNŤEK ĎE IZDAT (2)
(BAJALICA OD IZDATA)		Fuğ izdaťe tîmpļinaťe,
Č-aĭ kătat, čiń ť-a mînat,
În ińima Mariĭi ťa-ĭ băgat,
Kuţîtu în mînă l-aĭ luat,
Kapiťiļi ţî-ļ-am tăĭat,
Ńič aşa nu ť-am lăsat,
Ku kîńe în goană ťe-am luat,
Ku noo kăţăļe, ku noo argeļe,
Ńič aşa nu ť-am lăsat,
Kapiťeļi ţî-ļ-am tăĭat,
Şi în Duńere ļ-am lăpădat.  		[Vidi]
252 [40] ĎESKÎNŤEK ĎE IZDAT (3)
(BAJALICA OD IZDATA)		Fuğ izdaťe blăstămaťe,
Kă dakă ťe ažung,
Ku kuţîtu,
Şi ťe taĭ.

Lasă kopilu,
Kurat,
Luminat,
Ďi la Maĭka Prečesta luĭ lăsat,
Ka sťaua în čerĭ.  		[Vidi]
253 [15] ĎESKÎNŤEK ĎE ÎNTORSURĂ (1)
(VRAĆANJE ČINI (1))
ĎESKÎNŤEK ĎE ÎNTORSURĂ (1)
VRAĆANJE ČINI (1)

Pļekă [Ĭon] Sîmbătă ďimińaţă,
Pe drum, pe kaļe,
Pe drumu al mare,
Pe ĭarbă ńekălkată,
Pe roo ńeskuturată,
Pănă la fîntîna lu Ĭordan
Akolo kare erea?
Dumńezău ku Maĭka Prečista.
Kînd pe [Ĭon] îl văzură,
Şi măĭ bińe ļe părură,
Ďe mîńeka kămăşi îl luară,
În žgĭabu ďe aur îl lăpădară,
Ďe urăčuń,
Ďe făkăturĭ
Ďe ďeskîntăturĭ,
Ďe boaļe
Ďe primežurĭ răļe,
Ďe visurĭ greļe
Îl luară, îl spălară,
Îl kurară.
Îl lăsară kurat,
Luminat
Ka sťaua ďin čer pikat.
Pošao [ Jon] u subotu ujutru
Drumom, stazom,
Drumom velikim,
Po travi negaženoj,
Po rosi neotrešenoj,
Do izvora Jordanovog,
Ko mi tamo bejaše?
Bog sa Majkom Prečistom.
Kada [Jona] videše,
Veoma se sažališe,
Za rukav košulje ga uzeše,
U zlatni valov baciše,
Od mržnje,
Od čini,
Od vražbina,
Od bolesti,
Od opasnosti,
Od teških snova,
Okupaše,
Očistiše.
Ostaviše ga čistog,
Sjajnog,
Ko da je zvezda se neba pala.
  		[Vidi]
254 [16] ĎESKÎNŤEK ĎE ÎNTORSURĂ (2)
(VRAĆANJE ČINI (2))		Pļekă [Ĭon] pe drum, pe kaļe,
Pe drumu al mare,
Să-ntîlńi ku a măĭ mare vrăžitoare.
- Uńe aĭ pļekat mă [Ĭoańe]
Kiuńind, văĭtînd,
Kă număĭ pot să stau
În kurťiļi meļe ďe văĭtăturiļi tăļe?
- Am pļekat după a măĭ mare vrăžitoare,
Să-m ďeskînťe ku apă kurată,
Ďi la Dumńezău lăsată.

[Vrăžitoarea] če făča:
Busuĭoku lua,
Apă kurată ďi la Dumńezău lua,
Pe [Ĭon] îl lua şi-l spăla
Kum speļ toată kămaşa ďe imală,
Pĭatra ďe smoală,
Aşa să speļ pe [Ĭon]
Pe faţă, pe braţă.
Să speļ ďe urăčuń,
Ďe făkăturĭ
Ďe trimesăturĭ,
Ďe toaťe primežurĭ aĭ reļe,
Boaļiļi aļe greļe,
Kă ĭeļe a dat k-o mînă -
Ĭo întork ku doĭ,
Ĭeļe a dat ku doĭ -
Ĭo întork ku tri,
Ĭeļe a dat ku tri -
Ĭo întork ku patru,
Ĭeļe a dat ku patru -
Ĭo întork ku činč,
Ĭeļe a dat ku činč -
Ĭo întork ku şasă,
Ĭeļe a dat ku şasă -
Ĭo întork ku şapťe,
Ĭeļe a dat ku şapťe -
Ĭo întork ku uopt,
Ĭeļe a dat ku uopt -
Ĭo întork ku uopt, ku noo,
Ku mîńiļi amîndoo:
Pe kap kare ĭa dat,
Kare ĭ-a arunkat,
Kare ĭ-a îngropat,
Kare ĭ-a luat.
Kă ĭo pe toaťe fĭermekăturiļi,
Pe toaťe ļe luaĭ,
Şi ku mătura ļe măturaĭ,
Ku kuţîtu ļe tăĭaĭ,
Ku arďiĭļi ļe arďiĭaĭ,
Ku tămîĭe ļe tămîĭaĭ,
Şi în fundu mări ļe lăpădaĭ.
[Ĭon] să rămînă kurat, luminat
Ka sťaua ďin čer pikat.

(Zapis: D. Balčanović, 27.12.2011, s. Samarinovac) [Dun.]  		[Vidi]
255 [36] ĎESKÎNŤEK ĎE SKRISĂ
(BAJALICA ZA ZAPISANO)
ĎESKÎNŤEK ĎE SKRISĂ
BAJALICA ZA ZAPISANO

Tu kămaşe,
Ďe kînd ť-aĭ ţăsut,
Şi ť-aĭ făkut,
Şi ť-aĭ purtat,
Ńič o službă nu ţ-am dat,
Da la asta sară mare,
Să-ţ dau o službă tare.
Să služeşť,
Da să nu tunžeşť:
Să ťe fač balaurel pe čer,
Ku čoku ďe fer,
Ku roţîļi ďe oţăl -
Să kaţ skrisa la [Măriĭa]
Să kaţ skrisa,
Şi-n lung şi-n lat,
Să kaţ şi ači în sat.
Ďe o fi în ţară,
Să-ĭ puńem skară.
Ďe o fi în munťe,
Să-ĭ puńem punťe,
Da ďekă o fi în sat,
Să vină la vorbă,
Şi la svat.

Kă ĭo înpung pe ĭel,
Pe ĭel, pe mumă-sa,
Pe ta-su,
Pe fra-su,
Pe sor-sa,
Şi pe naş-su,
Pe muaşă-sa,
Pe birou ďin sat:
Să-l îngeme la însurat.
Să nu-ĭ ďa să bĭa,
Să nu-ĭ ďa mînka,
Ńič ďe sămn să durmĭa,
Pănă skrisa n-o kata,
Şi ďe [Măriĭa] să ďa.
Ti košuljo,
Od kad si satkana,
Od kada si urađena,
I nošena,
Ni jedan posao ti nisam dala,
A od ove večeri velike,
Da ti naložim službu veliku,
Da služiš,
Al da se ne tužiš:
Da se pretvoriš u blavora na nebu,
Sa gvozdenim kljunom,
Sa krilima od čelika -
Da potražiš [Marijinog] suđenika,
Da potražiš suđenog
Uzduž i popreko,
Da potražiš i tu u selu.
Bude li u državi,
Da mu postavimo stube,
Bude li u planini,
Da mu postavimo brvno,
Bude li u selu,
Da dođe na veridbu
I u svatove.

Jer ja podbadam njega,
Njega, i majku njegovu,
Oca njegovog
Brata njegovog,
Sestru njegovu,
I kuma njegovog,
I babicu njegovu,
I seoskog birova:
Da ga na ženidbu teraju.
Da mu ne daju da pije,
Da mu ne daju da jede,
Da mu ne daju da spava,
Dok sudbinu svoju ne potraži,
I dok kod [Marije] ne dođe.
  		[Vidi]
256 [42] ĎESKÎNŤEK „ĎE BOALĂ”
(BAJALICA „OD BOLJKE”)
ĎESKÎNŤEK „ĎE BOALĂ”BAJALICA „OD BOLJKE”

Ďe albiń - buşťeńiń,
Ďin buşťeńin - čară,
Ďin čară - lumină!
Lumina să aprinsă,
Raĭu să ďeşkisă!
În raĭu čińe şeďe?
Maĭka Prečesta,
Ku fată ļingă ĭa.
Fata să kirăĭa,
Să ļikăĭa!
- Če feťiţă ťe kirăĭ,
Ďe nu pot să dorm,
În matăsurļi meļe,
Ďe văĭtăturļi tăļe?
Če ťe vaĭţ,
Če ťe oļikăĭ?

Duče la (Mariĭa) ďeskîntătoare,
Kă ĭ-am dat ďeskînťeku-n ļimbă,
Şi ļaku în mînă:
Să-ţ ďa la kap,
Kap ďe kamănak;
Înainťe ďe oĭkişorĭ
Patruzăč ďe svînţişorĭ,
La mîna ďirĭaptă
Trămurare voĭničaskă -
Să ťe străžuĭaskă,
Şi să ťe păzaskă!
La mînă stîngă - kruče svîntă,
La ińimă - ińima ďe vidră,
La pičoare - lanţ pakurareşť:
Ďi la zorĭ şi pănă la kinďiĭe,
Ńimik să nu măĭ măreşť!
Od pčela - voština,
Od voštine - vosak,
Od voska - svetlo!
Svetlo se upalilo,
Raj se otvorio!
U raju ko sedi?
Majka Prečista
Sa ćerkom kraj sebe.
Devojka je vrištala,
Cičala!
- Zašto vištiš, devojče,
Da ja ne mogu da spavam
U svojoj svili
Od tvoga vajkanja?
Što kukaš,
Što se gušiš?

Idi kod (Marije) vračare,
Jer sam joj bajalicu na jezik stavila,
I lek u ruke dala:
Da ti na glavu stavi,
Svetačku kapu;
Pred oči da ti stavi
Četrdeset svetaca;
Na desnicu ruku
Mušku snagu -
Da te čuvaju,
I da te paze!
Na levu ruku - krst sveti,
Na srce - srce od vidre,
Kod nogu - lanac pastirski:
Od zore do podneva,
Ni za šta da ne mariš!
  		[Vidi]
257 [13] ĎI LA UNU PĂN-LA ZEČE
(OD JEDAN PA DO DESET)		ĎI LA UNU PĂN-LA ZEČE

Un pičor čuperka are,
Doo ţîţă fata mare,
Tri pičoare su kăldare,
Patru roaťe karu are,
Činč ďeşťe la o mînă
Şasă buoĭ în plug s-a mînă
Şapťe zîļe-n stămînă,
Uopt pičoare raku are,
Noo luń muĭerĭa duče
Zăče spiţă roata are!

—

OD JEDAN PA DO DESET

Jednu nogu gljiva ima,
Dve su dojke u devojke,
Tri su noge pod bakračem,
Četri točka na kolima,
Pet prsta na jednoj ruci,
Šest se brava u plug preže,
Sedam dana u nedelji,
Osam nogu račić ima,
Devet meseci žena nosi,
Deset žbica na točkiću.
  		[Vidi]
258 [22] ĎIKAĬ, ĎIKAĬ, ĎIKAĬ, ĎA
(ĐIHAJ, ĐIHAJ, ĐIHAJ, ĐE)
ĎIKAĬ, ĎIKAĬ, ĎIKAĬ, ĎA
ĐIHAJ, ĐIHAJ, ĐIHAJ, ĐE

Ďikaĭ, ďikaĭ, ďikaĭ, ďa,
Nu măĭ pot, m-aş mărita,
Nu vrea muma să ma ďa,
Parkă o să mă fută ĭa!
Ĭa nu veďe, bolboĭata,
Kă pe ĭa o fuťe tata,
Da pe mińe n-are čińe,
Ao, lele, vaĭ ďe mińe!

Mărită-mă, muĭkă, fa,
Kă mĭ-a kreskut pizda-mĭa
Măĭ mare ďe kît a ta!
Aĭ să ļe lom la măsură,
A kuĭ măĭ mare la gură!

Đihaj, đihaj, đihaj, đe,
Alaj mi se udaje,
Al mi majka ne daje,
Ko da ona jebe me!
A ne vidi, buljavica,
Da nju jebe moj tatica,
A da mene nema ko,
Avaj meni, kakvo zlo!

Udaj me, bre, matora,
Porasla mi mačkica,
Sad je veća no tvoja!
Hajde da ih premerimo,
Čija veći otvor ima?
Un fragment din paralelă românească:
Jedan fragmen iz rumunske paralele:

Mărită-ma, maica mea,
C-a mea-i mare ca ş-a ta;
Şi de-o punem la măsură
A mea-i mai mare la gură.		Udaj mene, majko moja,
I moja je već ko tvoja;
A kad bi ih premerila,
Moja bi i veća bila.

(Constantin Eretescu, Ştima apei, Editura Etnologică, Bucureşti 2007, p. 125)
  		[Vidi]
259 [1026] Elen, belen, benbeliĭa
(Elen, belen, benbelija)
Elen, belen, benbeliĭa,
Șișa, guta, talaliĭa!
Okna, dokna,
I zelena jabuka!
—
Elen, belen, benbelija,
Šiša, guta, talalija!
Okna, dokna,
I zelena jabuka!
  		[Vidi]
260 [805] Fakut a puļi.
(Urađen preko kurca.)		  [Vidi]
261 [542] Fara rakiĭe nuĭe visaļiĭe.
(Bez rakije veselje nije.)		  [Vidi]
262 [783] Faśe bińe, kînd are ku śińe.
(Čini dobro, kad ima s kim.)		  [Vidi]
263 [20] FATA KU ĻIK
(DEVOJAČKI LIK)
FATA KU ĻIK
DEVOJAČKI LIK

Če măĭ fată ku ļik,
Da pe fus n-are ńimik.
Zăua noapťa la ogļindă,
Da gunoĭu păn la grindă.

Ĭo la žok, mamă la žok,
Da mălaĭu ďe žoĭ în fok,
Bătuĭ mîţu ku vătraĭu,
Ďi če n-a skos mălaĭu.
Devojka lepa ko slika,
A na vretenu nema ničega.
Po vazdan se ogleda,
A smeće joj do greda.

Ja u provod, mati me prati,
Proju iz peći nema ko da vadi.
Mačku sam žaračem istukla,
Što nam proju nije izvukla.
  		[Vidi]
264 [762] Fata mare, pizda tare.
Ku ļinđiku taĭe fĭer,
Da puļiļi numa pĭer.
(Mlada cura, pička jaka.
Sikiljčetom gvožđe seče,
A kurčevi samo ginu.)		  [Vidi]
265 [902] Fată mare înśinsă ku doăsprîaśe braśirĭ.
(Udavača, sa dvanaest tkanica opasana.)		  [Vidi]
266 [799] Fă śe faśe lumĭa tuată, n-aļerga dupa al naruod înainće.
(Čini ono što svi čine, ne trči za ludom što prednjači.)		  [Vidi]
267 [881] Fi ku aĭa śe faśe lumĭa multă, nu aļerga dupa-l naruod înainće.
(Budi uz ono što čioni većina, ne trči za ludom koja predvodi.)		  [Vidi]
268 [854] Fi kuminće đinainće.
(Budi miran s ’prednje’ strane.)		  [Vidi]
269 [604] Fi kuminće ka nainće, nu fi pruost kum aĭ fuost.
(Budi mudar kao pre, a ne glup ko što si bio.)		  [Vidi]
270 [992] Fi kuminće, kă ći bag ku kapu în buduruoĭu muori.
(Budi miran, jer ću ti nabiti glavu u vodenični badanj.)		  [Vidi]
271 [627] Fițar uoki afurisîț.
(Proklete ti oči bile.)		  [Vidi]
272 [712] FIRĬA-Ĭ MUĬKĂ BLASTAMATĂ
(PROKLETA MI BILA, MATI)		FIRĬA-Ĭ MUĬKĂ BLASTAMATĂ
Firĭaĭ muĭkă blastamată,
Śe nu ma fakuş o fată,
Sî-ţ aduk apă-n vadră,
Şî să-ţ fak fuoku-n vatră,
Şî să-ţ dau ĭo turtă kaldă,
Numa ma fakuş fiśuor,
Sî dau ţărilor okuol,
Ku o mînă şî-n tr-un piśuor.
—
PROKLETA MI BILA, MATI

Prokleta mi bila, mati,
Što ne rodi devojčicu,
Da ti vedrom vodu nosim,
U ognjištu vatru ložim,
Da ti toplu proju pečem,
Već si sina ti rodila,
Po carstvima da tumaram,
S jednom rukom, i jednom nogom.
  		[Vidi]
273 [840] Fițar maļiga ta!
(Proklet ti bio kačamak!)		  [Vidi]
274 [700] Fîće fraće şi ku draku pănă nu treč punća.
(Budi brat i s đavolom, dok brvno ne pređeš.)		  [Vidi]
275 [240] Flomîndu n-aşćată kuoptu, guolu n-aşćată nalbitu.1)
(Gladan ne čeka pečenje, nag ne čeka beljenje.)		  [Vidi]
276 [53] FLORIŚIKĂ ÎNTUŃEKATĂ
(MOJ CVETIĆU UVENULI)
FLORIŚIKĂ ÎNTUŃEKATĂ
MOJ CVETIĆU UVENULI

Floriśikă întuńekată,
Śe ĭeş ńagră şî uskată,
Orĭ bruma ć-a brumait,
Orĭ mana ć-a manuit?
Bruma nu ma brumăit,
Mana nu ma mănuit,
Ma sînt ńagră şi uskată,
Đi ibomńiśeal lasată.
Aşa sînt fluarĭe şî ĭeu,
Ma lasat puiţu al mĭeu,
Đi karĭe mi măĭ parĭe rîău.

Karĭe ĭubĭaşće şî spuńe,
Nuĭe ńiś un uom pi lume,
Ńiś dragusta mult nu-ĭ ţîńe.
Karĭe ĭubĭaşće şî taśe,
Koźa mulće mi ļe faśe,
Ĭubĭaşće pe karĭe-ĭ plaśe.

Karĭe ĭubĭaşće şî lasă,
Pikarĭa-ĭ karńa đe pe uasă,
Să-ĭ ramînă uosu guol,
Kum am ramas şî ĭuo ku duor,
Dup-al mîndru puişuor.
Moj cvetiću uvenuli,
Što mi crniš i što veneš,
Dal te slana noću pali,
Il te mana danju gori?
Ne pali me noću slana,
Nit me danju gori mana,
Već ja tamnim i sušim se
Jer me dragi ostavio.
Žalostan sam ti ja cvetak,
Dragi me je ostavio,
I ja za njim sada žalim.

Ko ljubi pa se hvali,
Taj nikakav čovek nije,
A ni ljubav mu ne traje.
Ko ljubi i tajnu čuva,
Ljubavi mnoge ima,
A i ljubi koju voli.

A ko ljubi i ostavlja,
Meso neka mu istrune,
Nek ostane gola kost
Kao što sam ja ostala
Sa bolom za svojim dragim.
  		[Vidi]
277 [120] Flutur pi tata, flutur pi muma!
(Leptir na tatu, leptir na mamu!)		  [Vidi]
278 [675] FOAIŢĂ VĬARĐE ĐE SKUMPINĂ
(ZELEN LIST OD RUJEVINE)

FOAIŢĂ VĬARĐE ĐE SKUMPINĂ
ZELEN LIST OD RUJEVINE





05




10





15




20





25




30





35





40




45

Foaiţă vĭarđe đe skumpină,
Koļa-n vaļe la fîntînă
Duauă fĭaće s’ ţin đe mînă.
A măĭ mikă ka o sļikă,
Ibomńika lu naĭka Ļikă, (2x)
Nu ĭe frikă ńîś ruşîńe,
Vińe singură-n dos la ćińe. (2x)
D-a măĭ mare ka o floare,
Puartă matasă žos la ćingatuare
Đe sî-ĭ ţină đi rakoare
Şi la umbră şi la suare;
Đi sî-ĭ ţină đie rakoar-i
Şi la umbră şi la soar-i,
Da şă-ĭ vara pi-ntr-ă măĭ mare fokuare.

Vińe Ĭoana đin [baśiaļe]* (?)
Ku braţu pļin đi floariśiaļe,
Da śe-ĭ fĭaļ đi floriśiaļ-i?
Tot fluorĭ marĭ şi okeşîaļ-i, (2x)
Pin građiń şi pin baśiaļe,
Ḑaśe naĭka pi supt ĭaļe.
Dare ḑaśe uo’ mi să profaś-i,
Văd kă-ĭ gura nu-ĭ mîĭ taśe. (2x)

Da veḑ naĭka śie lukra-ri,
O floare ĭel kă-ĭ śerĭa-ri,
Da vĭeḑ daĭka śi-ĭ vorbĭa-ri:
– N-am ĭo flori măĭ đi dat-i
K-asta vară n-o ploĭat-i,
A fost ćimpuo sikatos-i
Şă pe-ĭ faţă şi pi duos-i,
Da mîĭ mult đin sat la vaļ-i
To’ la mîndruļiana tĭa-ri. (2x)

Ĭuo-n plaćit đi s-a-ngrađit-i
Tuot ku bań đi pi ĭubit: (2x)
Tuot stobuoru ļiuşuoru,
Tuot’ nuĭava şi parava. (2x)
Ĭuo-n plaćit đi s-a udat-i
Tot ku bańi đi pi ţukat-i. (2x)

Kare a udat fluorĭ măĭ mulć-i
Sî-ĭ dau gura s-o saruć-i. (2x)
Kare a udat fluorĭ măĭ puţîńaļ-i
Sî-ĭ dau ţiţişoarļi mĭaļ-i,
Glumi-sa naĭka ku ĭaļ-i;
Kare a udat fluorĭ măĭ puţińaļ-i
Sî-ĭ dau ţiţişoarļi mĭaļ-i,
Glumi-sa naĭka ku ĭaļ-i.
* logična rekonstrukcija na osnovu konteksta pesme

Prevod u toku ...
  		[Vidi]
279 [725] FOAĬE VERĐE, PELENIŢĂ
(ZELEN LISTAK OD PELINA)

FOAĬE VERĐE, PELEŃIŢĂZELEN LISTIĆ OD PELINA





05






10




15






20




25






30




35





40


Foaĭe verďe peleniţă,
A kuĭ ĭeş tu, mîndruļiţă?
Da nu ma kunoşć, naĭkuţă,
Kă sînt fata lu Ĭońiţă!
Ş-am urezat la naĭkuţă! 2x

Dulče ĭerea gura ta,
A če ma pupaĭ ku ĭa
Koļa-n vaļe la ćeşmĭa
Şi žoraĭ kă ĭeş a mĭa!

Da şti naĭkă în vrĭamĭa lungă,
Kînd merđam dupa noĭaļe
Şi koļađam floričeļe
Şi le fačam kitičeļe
Şi koļeđam giočei
Şi ńe ĭubĭam amîndoi?

Dulče ĭerea gura ta
A če ma pupaĭ ku ĭa
Koļa-n vaļe la ćeşmĭa,
Şi žoraĭ kă ĭeş a mĭa!

Da ştii daĭkă în vremĭa bună
Kînd veńam ĭo pi la ćińe,
Şi bĭam ţuĭkă đin butoĭi
Şi ńe ĭubĭam amîndoii?
Şi bĭam ţuĭkă đin okaa
Şi žoraĭ kă ĭeş a mĭa?

Mînka-ţa naĭka gura
A če ma pupaĭ ku ĭa
Koļa-n vaļe la ćeşmĭa,
Şi žoraĭ kă ĭeş a mĭa!

Naĭkă-n građinuţa ta
Mĭ-am pĭerdut basmaluţa
Ş-a gasîto maĭkata
Nu vrĭa, naĭkă, sî mĭ-o đea!
Roagă-će đe maĭkata
Sî-n đa basmaluţa mĭa
Kă ma baće maĭkuţa!

Dulče ĭera gura ta
A če ma pupaĭ ku ĭa
Koļa-n vaļe la ćeşmĭa
Şi žoraĭ kă ĭeş a mĭa
Zelen listić od pelina,
Čija si ti, lepotice?
Zar me ne znaš, dragane,
Ja sam ćerka Jonicova,
Što na poziv dragog dođe!

Slatka behu usta tvoja,
Koja sam ljubio ja
Tamo dole kod česmice,
I zakleo te da si moja!

Da li pamtiš vreme davno,
Kad smo išli po prutiće,
Kad smo sitno cveće brali
I vezali u kitice,
Kad smo brali visibabe,
I ljubili se obadvoje?

Slatka behu usta tvoja
Koja sam ljubio ja
Tamo dole kod česmice,
I zakleo te da si moja!

Pamtiš draga lepe dane
Kad sam k tebi dolazio,
Iz bureta cujku pio,
I ljubili se obadvoje?
Pijah cujku iz poloke
I zakleo te da si moja?

Pojedem ti usta tvoja
Koja sam ljubio ja
Tamo dole kod česmice,
I zakleo te da si moja!

U tvojoj bašti, dragane,
Izgubila sam maramče,
Našla ju je tvoja mati,
I neće mi je, dragi, dati!
Moli, dragi, majku svoju
Maramicu da mi vrati
Da me mati ne premlati!
 
Slatka behu usta tvoja
Koja sam ljubio ja
Tamo dole kod česmice,
I zakleo te da si moja.
  		[Vidi]
280 [197] Frațî sînt fraț pănă nu-nśiep să-npartă pîńa.
(Braća su braća dok ne počnu da dele hleb.)		  [Vidi]
281 [910] Fraț sînt fraț pănă nu-npart turta.
(Braća su braća dok ne dele proju.)		  [Vidi]
282 [5] FRUNḐĂ VĬARĐE, ĬARBĂ KRĬAȚĂ
(ZELEN LIST, PETLOVA KRESTA)
FRUNḐĂ VĬARĐE, ĬARBĂ KRĬAȚĂ
ZELEN LIST, PETLOVA KRESTA

Frunḑă vĭarđe, ĭarbă krĭață, (2x)
Mult ĭe bun la ćińerĭață, (2x)
Pănă naĭka făr‛ mustață, (2x)
Daĭka fără puĭ în brață.

Frunḑă vĭarđe, ĭarbă krĭăță, (2x)
Mult ĭe rău la bătrăńață, (2x)
Mustăśuară s-a lunźit, (2x)
Ļița albă s-a zbărśit,
Đinţî-n gură s-a rarit,
Păru-n kap a-nkărunțît. (2x)

Uomu kînd înbătrîńaşće, (2x)
Ĭel măĭ şîađe la parĭaće (2x)
Şî la ḑîļe sokoćaşće: (3x)
Kîće ḑîļe k-atrait,
Kîće or fi măĭ uđit? (2x)

Uomu pe toaće ļe faśe, (2x)
Numa două nu măĭ puaće: (2x)
Să măĭ skîape đi la moarće,
Sî đa mită ĭel şî plată,
Să mă-înćińerĭaskă odată!
Zelen list, petlova kresta,
Baš je lepo u mladosti,
Dok je momče bez brkova,
A devojče ravnih grudi.

Zelen list, petlova kresta,
Baš je ružno u starosti,
Brkovi se izdužili,
Belo lice se zboralo,
Zubi su se proredili,
A kosa je osedela.

Čovek kad u starost dođe,
Šćućuri se pored zida,
I svoje dane prebrojava:
Kol’ko ih je odživeo,
Kol’ko ih je još ostalo?

Čovek može sve da radi,
Al’ dve su stvari nemoguće:
Da od smrti se izvuče,
I nek miti i potplati -
Da još jednom se podmladi!
  		[Vidi]
283 [277] FRUNḐĂ VĬARĐE, PALAMIDĂ
(ZELEN LIŠĆE, PALAMIDE)		FRUNḐĂ VĬARĐE, PALAMIDĂ

Frunḑă vĭarđe, palamidă,
Ḑîsăĭ să fak koļibă-n pizdă,
A ļinđiku nu ma lasă,
Spuńe kă nu-ĭ plaţ dă kasă!
Prinsăĭ kuaĭļi la tînžală,
Şî skosăĭ ļinđiku afară!
Aku ļinđiku spuńe mulće
Kă pră ĭeal ńima nu-l fuće!
  		[Vidi]
284 [231] FUAĬE VĬARĐE, TALPA GÎŞĆI
(ZELEN LISTAK TUŠANJ BILJKE)		FUAĬE VĬARĐE, TALPA GÎŞĆI

Fuaĭe vĭarđe, talpa gîşći,
Buzdukan la uşa pižđi,
Buzdukan đi şapć’ oka,
Ăći aĭa-ĭ pula mĭa!
—
ZELEN LISTAK TUŠANJ BILJKE

Zelen listak tušanj biljke,
Buzdovan pred vrata pičke,
Buzdovan od sedam oka,
Eto, to ti je moj đoka!
  		[Vidi]
285 [982] Fućaćar sapa șî lopata, șî kopilu lu tata.
(Jebale te motike i lopate, i sin moga tate.)		  [Vidi]
286 [174] FUĆE FATA
(JEBI CURU)
FUĆE FATA
JEBI CURU

Fuće fata n-o lasa,
N-o lasa să-nbătrîńaskă
K-îǐ sa faśe pizda ǐaskă,
Da ļinđiku uskatură
Şî ći zgîrîǐe la pulă!

Jebi curu, ne puštaj je,
Ne puštaj je da ostari,
Jer će pička da se skori,
A sikilj će da sasuši
Pa će kurac da ti grebe!
O paralelă đin Rumîńiĭe:
Jedna paralela iz Rumunije:
Fute fata cum o vezi,
N-o lăsa să-mbătrănească
Că face la chită iască.
Jebi curu čim je vidiš,
Ne puštaj je da ostari,
Jer će žbunjić da joj se stvrdne.
(Constantin Eretescu, Ştima Apei, Editura Etnologică, Bucureşti, 2007, p. 127, A.I.E.F. inf. 24759, 1961, Sadu, Sibiu)
  		[Vidi]
287 [246] Fuće saraka, ama kato la uokĭ.
(Jebi siroticu, al’ je gledaj u oči.)		  [Vidi]
288 [397] Fuoku arđe, fum nu mĭarźe.
(Vatra golema, a dima nema.)		  [Vidi]
289 [26] FUTAĬKA LA RÎND
(REDALJKA)		Luń fuťe aĭ buń,
Marţ fuťe aĭ-lalţ.
Mĭerkurĭ, strînğe pizda în čerkurĭ,
Kă noĭ fuťem žoĭ!
Vińerĭ, fuťe aĭ ťińerĭ,
Sîmbătă o păļeşťe ku varză vînătă
Kă dumińekă, sîrbătoare,
Să pripeşťe pizda la soare,
Kă luń ĭar fuťe aĭ buń,
Marţ ĭar fuťe aĭ-lalţ, şi tot aşa ...  		[Vidi]
290 [983] Futuț koļiba tĭa đi paĭe șî koșu đi nuĭaļe.
(Jebem ti kolibu od slame i dimnjak od pruća.)		  [Vidi]
291 [1009] Futuț pizduońu mînta!
(Bem ti mater u pičketinu!)		  [Vidi]
292 [644] Futuće-n kuriț, muort.
(Bemte u dupence, mrtvog.)		  [Vidi]
293 [1008] Futuĭ fata kare ăl đață!
(Bemti sudbu što ga dade!)		  [Vidi]
294 [873] Futuĭ fata-n kur!
(Bem ti usud u dupe!)		  [Vidi]
295 [625] Futul în kur să-l fut!
(Jebem ga u dupe, da ga jebem!)		  [Vidi]
296 [874] Futuț dumńeḑîu, să-ț fut!
(Jebem ti boga, da ti jebem!)		  [Vidi]
297 [872] Futuț pi mum’ta-n pizdă!
(Jebem ti mater u pičku!)		  [Vidi]
298 [871] Futuț pizda mînta!
(Jebem ti mater!)		  [Vidi]
299 [95] Fuź đi draku, daĭ đe prokļetu.
(Bežiš od đavola, naletiš na vraga.)		  [Vidi]
300 [864] Fuźe ka mîța udă.
(Beži kao pokisla mačka.)		  [Vidi]
301 [959] Fuț, nu fuț, vrĭamĭa puļi trĭaśe.
(Jebo, ne jebo, vreme kurcu prolazi.)		  [Vidi]
302 [880] Gaina dupa śe manînkă ĭa șćarźe ćiku.
(Kokoška posle jela obriše kljun.)		  [Vidi]
303 [557] Gaina pi krĭastă sa vĭađe śe uauă duśe.
(Kokoška se po kresti vidi kakva jaja nosi.)		  [Vidi]
304 [308] Gainuşă porîmbuşă, dă ku kuru pin śanuşă.
(Crna se koka po pepelu igra.)		  [Vidi]
305 [825] Gazdă mare: unđe tatî-su a țînut sarĭa ĭel akuma țîńe fańina.
(Veliki gazda: gde mu je otac držao so on sad drži brašno.)		  [Vidi]
306 [54] GIŢĂ KÎTAŃIŢĂ
(GICE KATANJICA)		Giţă, Giță Kîtańiță
Ku-ĭ śinśsuće đi uoĭiţă,
Şă k-o aluĭ măĭ măndruţă (2)
Ĭasă sus la kulmĭa mare, (2)
Ku aluĭ, măĭ, mîndruţă.
Dare Giţă śe-ĭ vorbĭare:
„Măĭ Stankuţo, mîndra-mĭare,
Ĭe s-în kînţ un kînćiśel,
Să treśĭem đalu ku ĭel”. (2)
Da Stankuţa śe-ĭ vorbĭare: (2)
„Măĭ tu Giţă kătańiţă, (2)
Aş kînta, kum n-aş kîntare,
Rău ma ćem kî să v-o auḑare! (2)
Am un glas rău vrasńit,
S-auđe pista pomînt,
Şă ń-auđe Fluorĭ đin munće, (2)
Şî-nainće ńi va ĭeşare,
Pĭ-amînduoĭ ńi va taĭare!”
Dare Giţă śe-ĭ vorbĭare:
„Măĭ Stankuţo, mîndra mĭare,
Kît ĭe Giţă ăn puśarĭe,
N-avĭa frikă ńiś fiuarĭe!”
Aşa Stanka kînd oḑare,
Ĭa đe-n gură k-ăĭ kîntare: (2)
Tuot munćiļi trîmurare, (2)
Fluorĭa đen munće ĭel oḑare, (2)
Şî-nainće ļi ĭaşare, (2)
Şă đin gură śe-ĭ vorbĭare:
„Măĭ tu Giţă kîtańiţă,
Śe mĭ-aĭ luvat amĭa mîndruţă?” (2)
„Nuĭe asta mîndra tĭare,
Numa ĭe kokoana-mĭare!” (2)
Da vĭeḑ Fluorĭa śe-ĭ vorbĭare:
„Măĭ tu Giţă kătańiţă,
La śe vrĭeĭ să ńe luvăm,
Pi Stankuţa s-o skoćem?
La lupće să ńe luptăm,
La sabļe să ńe taĭem?” (2)
Dară Giţă śe-ĭ vorbĭare:
„Măĭ tu Fluorĭa Florilor,
Arambaşa uoţîlor:
La lupće să ńe luptăm,
Kî ĭe lupta măĭ kurată,
Đe dumńeḑîu ĭe lasată.”
Aşa ĭiĭ kă vorbĭare, (2)
Şă la braţă sa luvare.(2)
Đe doĭ-triĭ uorĭ ăl răđikare, (2)
Pi Fluorĭa ăl rîđikare,
Aļ răđikare (m)arĭe-n sus
Ăl slubaḑîre đe pomînt
Noa stînžîń đe adink. (2)
Ĭel đen gură śe-ĭ vorbĭare:
„Măĭ Stankuţo, mîndra-mĭare,
Futo-n kur pĭe muma-tĭare, (2)
Kă pintru-n lukru đi ńimik
Luvaĭ kapu la un voĭńik!”
Aşa Giţă kîĭ ḑîśare,
Şî la Stanka să-ntorśĭare,
Mîńiļi pi Stanka puńare, (2)
Şî kapu ăĭ taĭare,
Şă-l pusa în đisaźiĭ, (2)
S-ăl dukă la muma iĭ.
Kîn la mum-sa kă-žunźare:
„Buna ḑăoa, suakra mĭare!”
„Ţămtaļe, (mă) voĭńiśe!
Ś-aĭ tu, duamńe, în đisaźiĭi?”
„Ĭo am, duamńe, kapiće đi mńiĭi!”
Kînd suakrîsa sa uĭtare:
Nuĭe kapiće đe mńiĭ,
Numa kapu fĭeći iĭ.
Da mumă sa śe vorbĭare:
„Mă Stankuţo, mîndra-mĭare,
Lasă maĭko aşa s-ăţ fiĭe
Ţ-am spus să ći laş đe kurviĭe!”   		[Vidi]
307 [309] Giśu-miśu: kare nu va giśi, mațîļi-n ĭel sa vo zgrśi.
(Zagonetke-zanovetka: ko je neće znati, creva će mu zavezati.)		  [Vidi]
308 [450] Gîzdariĭa stă într-un piśuor, da sîraśiĭa în tuaće patru.
(Bogatstvo stoji na jednoj nozi, a siromaštvo na sve četiri.)		  [Vidi]
309 [775] GLUME LA ȘĂḐÎTUORĬ
(ŠALE NA SEDELJKAMA)		GLUME LA ȘĂḐÎTUORĬ

Dakă tuoț tak kînd povestîtorĭu gaćașće povastă, ĭel ḑîśe:
- Karu ku aśe în kuru ku-ĭ taśe!
Da iĭ întuork:
- Kar ku fusă în kur ku-ĭ spusă!
—
ŠALE NA SEDELJKAMA

Ako svi ćute kad pripovedač završi priču, on kaže:
- Kola igala u dupe ćutala!
A oni mu uzvraćaju:
- Kola vretena u dupe kazala!

  		[Vidi]
310 [310] Gorunu țîńe bunu: kînd bunu sa ńebuńeaşće, tuata lumĭa noroḑaşće.
(Hrastovina dobrog čuva: kad se dobri onedobri, sav se narod raznarodi.)		  [Vidi]
311 [196] Grîu skapă đi nuverĭ grĭeĭ, da faina nu skapă đi mîna rîa.
(Žito će uteći od teških oblaka, ali brašno od zle ruke neće.)		  [Vidi]
312 [202] GRUĬA LU NOVAK
(GRUJA NOVAKOV)

GRUĬA LU NOVAK
GRUJICA NOVAKOV





05




10




15





20



25




30




35




40




45




50




55





60




65





70




75





80




85





90




95




100




105





110




115

Baće vîntu sălśiļi,
Să đezbată gĭeţurļi,
Să porńaskă bărśiļi.
Pe ļină đi Dunărĭa
O şăĭkuļiţă merźa, (2x)
(Ku) kîrma nuauă
Taĭere Dunăriśa-n doauă,
Taĭe Dunăriśa-n doauă.
Da-n şaĭkă kare-m ĭerĭa?
Baş Gruiţa lu Novak
Śe săare Dunărĭa-n śumag.
Kînd Gruiţa s-a-mbătat,
Sus în şaĭkă s-a kulkat. (2x)
Da un vînt kă băća-re,
Kika lu Gruĭa ’pļeća,
O-npļeća ş-o đespļeća.
Turśi aĭa kînd veđa,
În Dunărĭe vrĭa sărĭa! (2x)

Da sluga nevĭerńika-rĭe,
Baćo sînta Vińerĭa,
Şî sînta Dumińika.
Ĭa đin gură śe vorbĭa:
— Turśilor, Agańilor,
Turśilor, voĭńiśilor, (2x)
Kîţî galbiń să-m daţ miĭe, (2x)
Să vi-l prind pe Gruĭa voauă,
Să-l vi-l prind pe Gruĭa voauă?
Kîţ sînt Turś în Turśiĭe,
Atîţa galbiń să-m daţ miĭe. (2x)
Ma voĭ miĭe să-m sprimiţ
Sforiśaļe supţîrĭaļe
Să-ĭ trĭakă la Gruĭa-n pĭaļe.
Sforiśaļe đe matasă
Să-ĭ trĭakă la Gruĭa-n uasă,
Să-ĭ trĭakă la Gruĭa-n oasă.

Turśi aĭa k-ăĭ sprimĭa-re,
Turśi sfor-ļi ăĭ sprimĭa,
Şî la slugă ļ-aduśa.
Da veḑ sluga śe făśa:
Pe Gruiţa mi-l ļega,
Îl ļega, îl înfereka,
Şî la Turś kă mi-l preda.
Da veḑ Turśi śe făśa,
Pe Gruiţa mi-l luva,
Şî pe barkă mi-l puńa.
Merźa đin vad pănă în vad,
Baş đirĭept đe Ţărigrad. (2x)
Akolo kînd ažunźa-re
În tămńiţă mi-l baga,
Şî-l ļegară înfereka,
Ku svoriśaļe supţîrĭaļe,
Să-ĭ trĭakă la Gruĭa-n pĭaļe, (2x)
Svoriśaļe đe mătasă,
Să-ĭ trĭakă la Gruĭa-n uasă. (2x)

Multă vrĭame kă treśa-re,
Un korkan kă veńa,
Pi đesupra să-nvîrća.
Să-nvîrća şî korkăńa.
Da Gruiţa śe dzîśa:
— Mă, korkańe, dumńa tîa, (2x)
Nu će bukura la snaga mĭa,
Numa na ińelu mĭeu
Şî će du la tata-l mĭeu, (2x)
La Novak, Baba Novak,
Şađe la umbră đe fag, (2x)
Ku fraći-su alălalt.

Da korkanu śe făśa-re?
Să învîrća kît să învîrća,
Şî la Gruĭa kobăra,
Şî ińelu kă-l luva,
Sus în śerĭ [sărĭ?] să răđika.(2x)
Zbura đin vad pănă în vad,
Đirĭept munţîļi lu Novak.(2x)

Akolo kînd ažunźa-re,
Pi đesupra să-nvîrća,
Să-nvîrća şî korkăńa,
Şî ińelu-l slobăḑa,
La Novak în vin kăđa,
La Novak în par kăđa.
Da Novak śe ḑîśa:
— Auḑ, mă, nană Piļibańe (Biļibańe?),
Duće-n vaļe-n graždo-al mare
Şî ĭa kalu al đe pļekare,
Două săbiĭ la spinare,
Asta Gruĭa mĭ-a perit,
Or Turśi la zărobit.(2x)

Kalu kă-l înkăļekă-re,
Kalu kă-l înkăļekă,
Şî sabiĭa o luvă.
Merźa đin vad pănă în vad,
Baş đirĭept đe Ţăļigrad,
Baş đirĭept đe Ţarigrad.
Akolo kînd ažunźa-re,
Akolo kînd ažunźa,
Veḑ Novak śe făśa:
Sparźe o uşă, sparźe duaoă, (2x)
Kînd a sparto pĭ-a đi nuauă:
Akolo Gruĭa ļegat,
Baş ļegat, înferekat. (2x)
Sforiśaļe supţîrĭaļe,
Ĭ-a trekut, sîrmanu-n pĭaļe; (2x)
Sforiśaļe đe matasă,
Ĭa trekut, sîrmanu-n oasă. (2x)

Da veḑ Gruĭa śe faśa-re,
Aşa đin gură vorbĭa:
— Tată, tată, dumńa tîa!,
Baće, tată, mărźińiļi,
Kă ļe şćiĭ năźiļi! [?]
Ĭuo să bat mižloaśiļi,
Kă ļe şćiu soroaśiļi. (2x)
Đi la prîndz pănă la kinđiĭe
Taĭe Gruĭa şapće miĭe,
Baba Novak nu să şćiĭe!
Njiše vetar vrbake,
Da raskravi lednjake,
Da pokrene brodice.
Preko tihog Dunava,
Brodica je klizala,
I sa novom krmicom,
Dunav sekla napola.

U brodici ko bejaše?
Beše Gruja, sin Novakov
Što preskače Dunav štapom.
Kad se Gruja ponapio,
U brodici je prilegao.
Pa zaduhnu neki vetar
Gruji kosu svu umrsi,
Kosu mrsi, pa razmrsi.
Kad to Turci ugledaše,
U Dunavo poskakaše!

A sluga, izdajica,
Sveta Petka ga ubila,
I s njom sveta Nedelja,
Šta Turcima govoraše:
— Turci, more, Aganlije,
Turci, Turci, vojničine,
Kol’ko zlata da mi date,
Da vam Gruju ja uhvatim?

Kol’ko vas u Turskoj ima,
Tol’ko zlata da mi date.
Al’ vi meni da spremite
Potanušne užadije
Gruji kožu da probije.
Užadije svilenije
Gruji kosti da probije.


Turci to mu spremiše,
Turci užad spremiše,
I sluzi doneše.
A viš’ sluga šta mi radi,
Grujicu mi svezaše,
Svezaše, uvezaše,
I Turcima predaše.
A šta Turci radiše?
Grujicu mi uzeše,
I u barku metnuše,
Pa kroz rečne prelaze
U Carigrad ga odvezu.
Tamo kada stigoše,
U tamnicu ga baciše,
Okovom ga okovaše,
Užadima uvezaše
Da Grujici kožu seku,
Užadima svilenkastim,
Da Gruji kroz kosti prođu.

(Prepev u toku ...)

  		[Vidi]
313 [451] Guolu okoļaşće satu, da flomîndu dă pin mižluok.
(Nag selo obilazi a gladan ide kroz sredinu.)		  [Vidi]
314 [452] Gura baće kuru.
(Usta dupe mlate.)		   [Vidi]
315 [558] Gură să aĭ đi apă şî đi mînkare, ļimbă sî naĭ.
(Usta da imaš za vodu i hranu, jezik da nemaš.)		  [Vidi]
316 [62] HITLER ĬE FRUMUOS BAĬAT
(HITLER TI JE MOMAK LEP)
HITLER ĬE FRUMUOS BAĬAT

Hitler ĭe frumuos baĭat,
A ramas ĭel ńi-nsurat.
Tuot pomîntu a trĭekut,
Ńiś o fată nu la vrut.
Întro nuapće ś-a visat?
O fată đin Staļingrad.
Điminaţa, kînd s-a pumeńaşće,
Đi drag sîngur s-a vorbĭaşće:
„Dakă visu spuńe bińe,
O să fiĭe bun đi mińe!”
Ĭel adună kîţa nuntaş,
Tuoţ đ-aĭ mîndri, şî đ-aĭ graş:
Draža, Ļotić al frumuos,
Şî ku Nedić al tîrbanuos.
Đi Rusîĭe a pļekat,
Ruşî abĭa ĭ-aşćetat.
Đi drag kî s-a înkuskrat,
Tunurĭ şî tĭenkurĭ ļ-a dat.
Baş kînd nunta a porńit,
Hitler đi drag a murit!
Baćel sfînće đi pakat,
Kî n-a fuost kum a visat.
Frunḑă vĭarđe baş đi brad,
Fug Ńemţî đin Staļingrad:
Mĭerg tĭenkurļi lu Staļin
La kuskreńi în Berlin!
  		[Vidi]
317 [291] Inatu manînkă kapu.
(Inat glavu jede.)		  [Vidi]
318 [81] Ińima đi drak, într-o butuarkă đi fag.
(U bukovom deblu, đavolovo srce.)		  [Vidi]
319 [325] Iriuşă-porîmbuşă, stă ku kuru în śanuşă.
(Jabučica-šarenica, u pepelu joj zadnjica.)		  [Vidi]
320 [326] În butuarkă đi fag, ińimă đi drak.
(U bukovoj duplji đavolovo srce.)		  [Vidi]
321 [327] În butuoń şî vin şî rakiu, da nu sa mĭastîkă.
(U istom buretu i vino i rakija, a ne mešaju se.)		  [Vidi]
322 [329] În gaură tună, şobuol nuĭe, barbă are, puopă nuĭe.
(U rupu uđe, pacov nije, bradu ima, popa nije.)		  [Vidi]
323 [741] În kîrd mare o uaĭe slabă ļi kufuare pi tuaće.
(U velikom stadu, jedna slaba ovca usere ostale.)		  [Vidi]
324 [740] În kukuruḑ ș-în pulă ńiśkînd să nu krĭeḑ, kî puot să kadă kînd nu će nadăĭ.
(U kukuruz i u kurac nikad da ne veruješ, jer mogu da padnu kada se ne nadaš.)		  [Vidi]
325 [465] În lumĭe multă măĭ bun đi pituļ.
(U gomili ljudi najbolje se kriješ.)		  [Vidi]
326 [812] În marta măĭ ńinźe odată, kă lupi n-ažuns în fîurarĭ să manînśe zapada tuată.
(U martu još jednom pada sneg, jer kurjaci nisu stigli u feberuaru da pojedu sav sneg.)		  [Vidi]
327 [330] În munće ma fakuĭ, în munće kreskuĭ, în sat ma dusîră, śarśiĭ în pusîră.
(U gori se rodih, u gori provodih, u selo me snesoše, i minđuše metoše.)		  [Vidi]
328 [331] În munće pokńaşće, în sat rasună.
(U gori puca, u selu odjekuje.)		  [Vidi]
329 [406] În poĭană uala fĭarbe.
(U sred polja lonac vri.)		  [Vidi]
330 [6] În rîmuĭtura đi uaĭe, un kuorn đi puork! Ăl vaḑu ăl kĭuor, auḑî ăl surd, ăl luvă ăl sîăk, ş-îl bagă l-al đeşćins dupa brîu.
(Ovca je rila, svinjski rog skrila! Slepac ga vide, o tome gluvi doču, sakati ga uze i raspasanom za pojas zadenu.)		  [Vidi]
331 [229] În tuata sîrbatorĭaua şĭ kiptorĭaua, sî-ț astruś beļaua.
(Za svaki praznik po jednu zakrpu, da pokriješ golotinju.)		  [Vidi]
332 [114] În vaļe adînkă stau golańi brînkă.
(U dnu dolje leže golje.)		  [Vidi]
333 [328] În vîr đi nuĭa, vaĭ đi ĭa.
(Na vr’ pruta, jao njemu.)		  [Vidi]
334 [904] În-tro pađină adînkă stau țîgańi-n brînkă.
(U dubokom dolu Cigani kleče.)		  [Vidi]
335 [43] ÎNTORSURA A MARE
(VELIKO VRAĆANJE ČINI)

ÎNTORSURA MARE
VELIKO VRAĆANJE ČINI




5




10





15




20





25




30




35





40




50





55




60




65




70




75




80





85




90




95





100




105




110




115




120




125





130





135





140




145




150




155





160





165





170





175
Amin, amin!
Un muoş, bud-David
Śi bulđiăşće fîkaturĭ,
Mînaturĭ,
Trîmisaturĭ,
Fărmăśeturĭ,
Nagăzîturĭ,
Đi moroaĭśe,
Đi balaoruaĭśe,
Đi strîguaĭśe ...

Ĭuo pi ḑîo-sta nu tuork
Numa-ntuork:
Nu-ntuork buńeţurļi la kasa-mĭa,
Nu-ntuork vuorbiļi aļi buńe
Śe ļi am în kasă,
Nu-ntuork taĭna ku kopiĭi miĭ,
Nu-ntuork bunu lu stuaka-mĭa,
Nu-ntuork priplodu la stuaka-mĭa,
Numa-ntuork răotaća đi la kasa-mĭa,
Đi la vićiļi mĭaļe,
Đi la kopiĭi miĭ,
Đi la fĭećiļi mĭaļe,
Šî đi la tuata lumĭa bună,
Kare mĭarźe ku Dumńeḑîu sfîntu la skamn!

Ļe-ntuork,
Ļe sarĭeḑ,
Ļe piparkĭeḑ,
Ļe usturuĭeḑ,
În kapu kuĭ ļ-a dat,
În kapu kuĭ ļ-a mînat,
În kapu kuĭ ļ-a sorośit,
În kapu kuĭ ļ-a opravit.
Nuĭe, Doamńe, pakat,
Đi śe la mińe ļ-a mînat.
Ĭar ma ruog la Dumńeḑîu sfîntu
Minća-ş s-adukă,
Ļaku sî mĭ-adukă.

Đe-o fi fîkatură,
Năgăzîtură,
Trîmisătură,
Farmeśitură
Fakută şî trîmĭasă,
Đi la milostiĭe -
Dumńeḑîu sfîntu minća-ş s-adukă,
Ļaku sî mĭ-adukă.

Đe-o fi fîkatură,
Mînatură,
Trămisatură
Đi la mîna đi uom,
Dumńeḑîu sfîntu sî mĭ-ažuće,
Sî ma pomožaskă:
Tuaće fîkaturļi,
Tuaće mînaturļi,
Tuaće trîmisaturļi -
În kar sî ļi-nkarśe,
Pĭe drum sî pļiaśe,
S-o ĭa pĭe krak,
Pi pađină,
S-o ĭa đin nuĭa-n nuĭa
Păn-s-o afļe pĭe şćirńika
Kare fîkatura şî mînatura
La mińe a trîmĭeso.
Pi krak, pi pađină,
S-ăĭ sîare-n građină;
Đin građină s-ăĭ sară-n prîvaļiĭe,
Đin prîvaļiĭe sî să suĭe pi kasă,
Đi pi kasă pi ungĭeţ,
Đi pi ungĭeţ pi parĭeţ,
Đi pi parĭeţ s-îĭ s-a baźe-n kasă,
Đi pi kasă s-îĭ şîadă pi masă.
Kînd la masă va şađa
Đi gît s-o ĭa,
Đi pomînt s-îĭ đa,
Ińima s-îĭ pļusńaskă,
La kasa-mĭa sî nu s-a măĭ ginđaskă!
Nuĭe Duamńe sfînće pakat
K-aļi fîkaturĭ la miń-ļa mînat.

Şćirńika ńevĭerńika
A fi fakut trîmisatură,
Mînatură,
Ļigatură,
Năprăśitură,
La kasa-mĭa,
Nîpiparkată,
Ńisarată,
Ńiusturuĭată -
Ĭuo ku piparkă o piparkaĭ,
Ku sarĭe o sarĭaĭ,
Ku usturuoĭ o usturuĭaĭ,
Ku tamîńe o tîmîĭaĭ,
Đi la kasa-mĭa
La şćirńika ńevĭerńika o mînaĭ!
Nuĭe Duamńe sfînće pakat,
Kî (ĭa) la mińe ļ-a mînat!

Şćirńika ńevĭerńika
A-ntuors ku o mînă,
Ĭuo-ntorsăĭ ku dooă,
Ĭa-ntors k-o mînă,
Ĭo-ntorsăĭ ku triĭ,
Ĭa-ntors k-o mînă,
Ĭo-ntorsăĭ ku patru,
Ĭa-ntors k-o mînă,
Ĭo-ntorsăĭ ku śinś,
Ĭa-ntors k-o mînă,
Ĭo-ntorsăĭ ku şasă,
Ĭa-ntors k-o mînă,
Ĭo-ntorsăĭ ku şapće,
Ĭa-ntors k-o mînă,
Ĭo-ntorsăĭ ku uopt,
Ĭa-ntors k-o mînă,
Ĭo-ntorsăĭ ku nooă -
Ku mînļi mĭaļe ku amîndoă!
Ĭa-ntors k-o mînă,
Ĭo-ntorsăĭ ku ḑîaśe,
Ĭa-ntors k-o mînă,
Ĭo-ntorsăĭ ku unsprăśe,
Pi mińe ńima nu ma măĭ întrĭaśe!
La şćirńika ńevĭerńika ļi mînaĭ,
Nuĭe Duamńe sfînće pakat,
Kî (ĭа) la mińe ļ-a mînat!

Bobiţ đi mak –
În kapu kuĭ ļ-a dat,
Bobiţ đi mîĭ –
În kapu lu şćirńika-ńevĭerńika
Sî ļe-nkiĭ!
Nuĭe Duamńe sfînće pakat
Kî (ĭa) la mińe ļa mînat!

O fi fîkatură,
Mînatură,
Trîmisatură,
Đi la Dumńeḑîu sfîntu:
Minća-ş sî s-adukă,
Ļaku sî mĭ-adukă.

O fi fîkatură đi la mînă đi uom -
Kar-ļi s-înkarśe,
Pi drum sî pļaśe,
Păn pi şćirńika-nevĭerńika s-o afļe.
S-o ĭa pi krak,
Pi pađină,
S-ăĭ sîară-n građină,
Đin građină-n kasă,
Đin kasă-n masă,
Đin masă-n străkiń,
Đin străkiń în ļingurĭ,
(Đ)in ļingurĭ đi gît s-o ĭa,
Đi pomînt sîĭ đa!
Ińima s-ăĭ pļusńaskă,
La kasa-mĭa să nu sî măĭ ginđaskă!
Nuĭe Duamńe sfînće pakat,
Kî (ĭa) la mińe ļ-a mînat!

O fi fîkatură đi la milostiĭe -
În munţ karunţ sî s-ă dukă,
În mĭasîļi-nćinsă,
Fakļiĭļi aprinsă,
Ku kasa-mĭa trĭabă sî naĭbă,
Ku vićiļi mĭaļe,
Ku stoaka-mă,
Śe am ĭo în okoļina-mĭa!

Đeskînćiku đi la mińe
Ļaku đi la Doamna Sînta maĭka Mariĭe
Kă măĭ bińe şćiĭe!

Să ramînă kasa-mĭa
Kurată şî liminată
Ka mńarĭa-n stupină,
Ka un măr dulśe-n flurit,
Într-un duos înfrunḑît!

Sfînće-pomînće,
Đin ăsta đeskînćik ļak să fiĭe
La kasa-mĭa,
Iļi la kare oĭ đeskînta!
Amin, amin!
Jedan starac, bod-David (1)
Što podbada čini,
Mađije,
Napratnice,
Vradžbine,
Nagaznice,
Sa morijama,
Blavorima,
Vampirima ...

Ja danas ne predem (2)
Nego vraćam:
Ne vraćam dobra moje kuće,
Ne vraćam slogu
Koju imam u kući (3)
Ne vraćam slogu koju imam sa decom,
Ne vraćam plodnost moje stoke,
Ne vraćam priplod moje stoke,
Nego vraćam zlo iz moje kuće,
Od moje stoke,
Od moje dece,
Od mojih kćerki,
I od svih dobrih ljudi
Koji pristupaju prestolu Božjem!

Vraćam čini
Zasoljene,
Zapaprene,
Zaljućene,
Na glavu onoga ko ih napravio,
Na glavo onoga ko ih je poslao,
Na glavu onoga ko ih je uročio,
Na glavu onoga ko ih je opravio.
Nije, Bože, greh
Jer on ih je meni poslao.
I molim svetoga Boga,
Da se predomisli (4)
I lek neka mi donese.

Ako li su čini,
Nagaznice,
Napratnice,
I mađije
Načinjene i poslate
Od milostinki - (5)
Sveti Bog neka se predomisli,
I neka mi lek donese.

Ako li su čini,
Mađije
I napratnice
Od ljudske ruke,
Gospod Bog neka mi pomogne,
Neka mi pomogne:
Sve čini,
Sve vradžbine,
Sve bajalice,
Na kola nek natovari,
Niz drum neka ih otpravi,
Neka krenu (mađije) niz kosu,
Niz padinu,
Neka skaču sa šibljika na šibljik,
Dok nevernicu ne nađu,
Koja je čini i vradžbine
Meni poslala!
Niz kosu i padinu,
Nek joj uskoče u gradinu;
Iz gradine nek joj skoče u dvorište,
Iz dvorišta nek joj se na kuću popnu,
Sa kuće na rogljeve,
Sa rogljeva na zidove,
Sa zidova nek joj u kuću uđu,
U kući nek joj na sofru sednu!
Kad ona bude za sofru sela,
Za gušu nek je uhvati,
O zemlju nek je tresne,
Srce nek joj pukne,
Na moju kući više da ne misli!
Nije greh, sveti Bože,
Jer ona je meni čini poslala!

Štirnica-nevernica,
Možda je napratila mađije,
Vradžbine,
Naveznice,
Napratnice,
Na moju kuću,
Nezapaprene,
Nesoljene
Nezaljućene -
Ja sam ih paprikom zapaprio,
Solju sam ih posolio,
Belim lukom zaljutio,
Tamjanom okadio,
Od moje kuće
Štirnici-nevernici otpravio!
Nije greh, sveti Bože,
Jer ih je (ona) meni poslala!

Štirnica-nevernica
Vratila ih jednom rukom,
Ja uzvratih sa obema,
Ona vrati jednom rukom,
Ja vratih sa tri,
Ona vrati jednom rukom,
Ja vratih sa četiri,
Ona vrati jednom rukom,
Ja vratih sa pet,
Ona vrati jednom rukom,
Ja vratih sa šest,
Ona vrati jednom rukom,
Ja vratih sa sedam,
Ona vrati jednom rukom,
Ja vratih sa osam,
Ona vrati jednom rukom,
Ja vratih sa devet -
Sa rukama mojim obema!
Ona vrati jednom rukom,
Ja vratih sa deset,
Ona vrati jednom rukom,
Ja vratih sa jedanaest,
Mene niko više ne može da pređe!
Štirnici-nevernici ih poslah,
Nije greh, sveti Bože,
Jer ih je (ona) meni poslala!

Zrnašce maka -
U glavu ko ih je spravio,
Zrnašce prosa -
U glavu štirnice-nevernice
Da ih zaključaš!
Nije greh, sveti Bože,
Jer ih je (ona) meni poslala!

Možda su čini,
Vradžbine,
Napratnice,
Od svetoga Boga:
Mišljenje neka promeni,
Lek nek mi donese.

Možda su čini od ljudske ruke -
Kola nek natovari,
Putem da krene,
Dok štirnicu-nevernicu ne nađe.
Neka ide niz kosu,
Niz padinu,
Neko joj skoči u gradinu,
Iz gradine u kuću,
Iz kuće na sofru,
Sa sofre u panice,
Iz panica u kašike,
Sa kašika za gušu nek je stegne,
O zemlju nek je tresne!
Srce da joj pukne,
Na moju kuću više da ne misli!
Nije greh, sveti Bože,
Jer ih je (ona) meni poslala!

Možda su čini od milostinki -
U tavnu goru neka odu,
Na trpeze postavljene,
Na baklje upaljene,
Sa mojom kućom posla da nemaju,
Sa mojim govedima,
Sa mojom stokom,
Sa svime što imam oko sebe!

Bajanje od mene,
Lek od svete Majke Marije,
Jer ona bolje zna!

Nek moja kuća ostane
Čista i svetla
Ko med u košnici,
Ko voćka rascvala
U šumi olistaloj!

Sveta zemljo, (6)
Od ove basme leka da bude
Za moju kuću
I za svakoga kome je prebajem!
  		[Vidi]
336 [408] Într-o koşară pļină đi kaĭ, tuoț albĭ, numa unu ruoşu.
(U štali punoj konja, svi su beli, samo jedan crven.)		  [Vidi]
337 [407] Într-o ştală ĭapa zbĭară.
(U jednoj štali kobila rže.)		  [Vidi]
338 [409] Într-un fund đi ogaşăl kîntă un kokoşăl.
(U dnu jednog potočića čuje se pesma petlića.)		  [Vidi]
339 [206] Întrabă fata:
— Mumă, đi śe nuĭe pula kît klańa?
— E, kînd ar fi pula kît klańa, pizda-r fi kît țarku!
(Pita ćerka:
— Majko, zašto kurac nije kao stog?
— E, kad bi kurac bio kao stog, pička bi bila ko senik oko stoga!)		  [Vidi]
340 [735] ÎNTUORS ÎN PĂTURĂ
(OKRETANJE U PONJAVI)		ÎNTUORS ÎN PĂTURĂ

Kînd sa bulnavĭașće uomu đi ńipućarĭe, or đi trîmurală, or đi nalukă, s-adună patru inș țapiń, ĭau o pătură, șî pi ĭa kulkă pĭ-al bolnau. Prind pătura tot nat kîći đ-un kuolț, o rađikă-nsus ku bolnau-la, o klăćină într-o parće, în alaltă, o slubuod în žuos p-o rađikă în sus măĭ mult śe puot, ș-așa đi măĭ mulće uorĭ pănă al bolnau nu-nśepe sî sa vaĭće kă nu măĭ puaće să țînă. Atunśa-l slubuod pi pomînt, șî luĭ buala-ĭ trĭaśe.
—
OKRETANJE U PONJAVI

Kad se čovek razboli od nemoćnice, drhtavice ili priviđenja, skupe se četiri jaka čoveka, uzmu jednu ponjavu i na nju polože bolesnika. Uhvate ponjavu svaki za po jedno ćoše, dignu je gore sa bolesnikom, zaljuljaju je na jednu stranu, pa na drugu, spuste je dole pa je dignu uvis najviše što mogu, i tako više puta dok bolesnik ne zakuka da više ne može da izdrži. Tada ga spuste na zemlju, i njemu boljka prođe.
  		[Vidi]
341 [716] Îş a baut sanataća.
(Propio je svoje zdravlje.)		  [Vidi]
342 [717] Îş a baut viĭața.
(Propio je svoj život)		  [Vidi]
343 [564] Ĭ-a dat kuțîtu đi uos.
(Zario mu se nož do koske.)		   [Vidi]
344 [565] Ĭ-a pus draku frîu-n kap.
(Zauzdao ga đavo.)		  [Vidi]
345 [466] Ĭa babă, da đi şapće întrabă.
(Ona stari, al za sedam mari.)		  [Vidi]
346 [467] Ĭa ku saku, vĭeḑ pi draku.
(Uzmi džakom, videćeš se s vragom.)		  [Vidi]
347 [819] Ĭaće tîrpîĭa, dabuogda!
(Trpija te uzela, dabogda!)		  [Vidi]
348 [824] Ĭapa ku fuńa lungă sa zbaće kum vrĭa ĭa.
(Kobila sa dugim povocem rita se kako ona hoće.)		  [Vidi]
349 [410] Ĭarna ažută, da vara đințî uskă.
(Zimi služi, leti zube suši.)		  [Vidi]
350 [411] Ĭarna maruasă, vara rîpuasă.
(Zimi ubava, leti šugava.)		  [Vidi]
351 [25] ĬASĂ NAĬKA ĐI PI VAĻE
(IZ DOLINE DRAGI IDE)		Ĭasă naĭka đi pi vaļe,
Ĭasă-n đal la kîmpol mare.
Ĭel la kîmp kînd ĭeşa,
Žuos la umbră ĭel şađa,
Şî ogļinda ĭel skoća,
Şî la daĭka ļikura.
Da daĭkuța kînd veđa,
Ĭa ku mîna îĭ faśa,
Da naĭka iĭ spuńa:

„La fîntîna đin faźet
Sî şćiĭ mîndro kî ć-aşćet!”

Aşćetaĭ păn la prînḑ,
Tuot ku gîndu şî ku rîs.
Aşćetaĭ păn la kinđiĭe,
Ăn veńi şî o mîńiĭe.
Ĭakă vrĭamĭa şî đi śină,
Ĭoće mîndra o să vină.
Ĭa kum vińe şî sa rîđe.

„Nu ći rîđe dîdauorĭ,
Kă kînd dau – o sî muorĭ!”

„Nu fi naĭkă sufarat,
Kă am kîńe đi barbat.
Ĭel ma mînă la sapat,
Nu-n dă drumu ĭel pin sat!
Am-şćetat păn la-m kulkat,
Şî ĭar la ćińe am pļekat!”

„Da ț-am spus ĭo mîndro bińe:
Ĭo s’ las satu – tu barbatu,
Şî să luvăm sus la munće,
Unđe dau fluorļi marunće,
Kî fluoriļi a-nflurit,
Da nuoĭ nu ńa-măĭ ĭubit!
Fluoriļi s-a skuturat,
Da nuoĭ nu ńa-m sîrutat! ”  		[Vidi]
352 [915] Ĭel ĭe gazdă mare, unđe tatî-su a țînut sarĭa, ĭel țińe fańina.
(On je veliki gazda, gde mu je otac držao so, on drži brašno.)		  [Vidi]
353 [412] Ĭel ĭe mare, ĭuo mis mik, amînduoĭ într-un ļinđik.
(On je velik, a ja mali, oboje smo u sikilj stali.)		  [Vidi]
354 [653] Ĭo ku bińe dupa ťińe, tu ku pula dupa mińe.
(Ja dobrim oko tebe, a ti kurcem oko mene.)		  [Vidi]
355 [468] Ĭo mis ńegru, ama pomînto-l ńegru rođaşće.
(Jesam crn, al crna zemlja rađa.)		  [Vidi]
356 [201] Ĭo sînt kopil đe babă, da nu śuparkă đe o nuapće.
(Ja sam babino dete, a ne pečurka od jedne noći.)		  [Vidi]
357 [413] Ĭuo am fakut pi muma, muma m-a fakut pi mińe.
(Ja rodih majku, majka rodi mene.)		  [Vidi]
358 [469] Ĭuo nu puot đi pi sus să ažut.
(Ja ne mogu sa nebesa da pomažem.)		  [Vidi]
359 [890] Ĭuoćo - nuĭe!
(Evo je - nema je!)		  [Vidi]
360 [421] K-o nuĭauă kuprind lumĭa tuată.
(Jednom šibom ceo svet zahvatim.)		  [Vidi]
361 [804] Ka pula muaļe.
(Kao mrtav kurac.)		  [Vidi]
362 [990] Kațaua kare nu șćiĭe să latre, bagă lupi-n uoĭ.
(Kučka koja ne zna da laje, uvlači vukove u stado.)		  [Vidi]
363 [285] Kad pintru napastă: ńiś să n-o fak, ńiś să n-o trag!
(Molim se za klevetu: nit’ da je činim, nit’ da je primim!)		  [Vidi]
364 [414] Kaḑu golîmbu fara ărpĭ pi ļemn fara krĭenź, şî-l muśkă țarița fara đinț.
(Pade golub bez krila na drvo bez grana, i ujede ga bezuba carica.)		  [Vidi]
365 [612] Kaku-ma în soļńița tĭa!
(Poserem ti se u slanik!)		  [Vidi]
366 [810] Kaku-ma-n gurița luĭ!
(Poserem mu se u ustašca njegova!)		  [Vidi]
367 [811] Kaku-ma-n prazńiku luĭ!
(U slavu mu se poserem!)		  [Vidi]
368 [809] Kaku-ma-n sufļitu luĭ!
(U dušu mu se poserem!)		  [Vidi]
369 [415] Kal pi kal: al đisupra măĭ mik đikît al đižuos.
(Konj na konju: gornji manji od donjega.)		  [Vidi]
370 [416] Kalu fara kap pi drum fara ĭarbă.
(Bezglavi konj na putu bez trave.)		  [Vidi]
371 [568] Kalu nu şćiĭe să-npingă, ĭel şćiĭe numa să tragă.
(Konj ne zna da gura, on zna samo da tegli.)		  [Vidi]
372 [567] Kalu şî karuța, şî bań împrumut, să nu daĭ la ńima.
(Konja i karuce, i novac na zajam, nikom da ne daješ.)		  [Vidi]
373 [918] Kapiț đin triĭ pĭ-a măĭ lungă.
(Dobićeš od tri (stvari), najdužu.)		  [Vidi]
374 [286] Kapra bĭasă, da uaĭa petrĭaśe.
(Koza prdi, a ovca ispašta.)		  [Vidi]
375 [470] Kapu apļekat ńiśkînd nuĭe taĭat.
(Pognuta se glava nikad ne seče.)		  [Vidi]
376 [843] Kapu vakuluĭ a veńit, șî ńimika, numa kînd va veńi kuru drakuluĭ, atunśa n-o sî fiĭe bun!
(Smak sveta je došao, i ništa, ali kad bude stiglo dupe đavolovo, onda neće biti dobro!)		  [Vidi]
377 [808] Kare află ban în kaļe, îndată să însuară.
(Ko nađe novčić na putu, skoro se ženi.)		  [Vidi]
378 [736] Kare bĭa țuĭkă đi prună, nu măĭ are kimĭașă bună.
(Ko pije šljivovicu, neće imati košuljicu.)		  [Vidi]
379 [1004] Kare ći fuće! Kar va fuće! Kare iĭ fuće! Kare o fuće! Kare ăl fuće!
(Ko te jebe! Ko vas jebe! Ko ih jebe! Ko je jebe! Ko ga jebe!)		  [Vidi]
380 [471] Kare draku nu şćiĭe, pi ĭarbă vĭarđe să nu fiĭe.
(Ko đavola ne poznaje, na zelen’ travi ne opstaje)		  [Vidi]
381 [477] Kare faśe bińe, ăş lunźaşće pomana.
(Ko čini dobra, produžava daću.)		  [Vidi]
382 [478] Kare faśe, nu manînkă.
(Ko gotovi (jela), taj ne jede.)		  [Vidi]
383 [479] Kare fomĭaşće, ăla tînžîaşće.
(Ko gladuje, taj vene.)		  [Vidi]
384 [793] Kare îmblă, mulće vĭađe.
(Ko putuje, mnogo vidi.)		  [Vidi]
385 [472] Kare ĭe alu Dumńeḑîu, nuĭe ku nuoĭ. (A murit, l-a luvat Dumńeḑîu la ĭel.)
(Ko je Božji, nije sa nama. (Umro je, uzeo ga Bog k sebi.))		  [Vidi]
386 [473] Kare ĭe bun, nu sa ćiame đu žumataće satu.
(Ko je dobar, ne boji se pola sela.)		  [Vidi]
387 [939] Kare ĭe măĭ spurkat pi pomînt đi kît muĭarĭa? Ama apa ĭe đi aĭa fakută: kînd sa spală, îĭ manînś đin mînă.
(Ko je poganiji na svetu od žene? Ali voda je zato napravljena: kad se umije, jedeš joj iz ruke.)		  [Vidi]
388 [569] Kare ĭe muort, ḑaśe supt kuort, kare ĭe viu, bĭa rakiu.
(Ko je mrtav, pod humkom leži, ko je živ, rakiju pije.)		  [Vidi]
389 [99] Kare kată, aăla află.
(Ko traži, taj i nađe.)		  [Vidi]
390 [215] Kare la Paşć n-are ńimik nou pi ĭel, ăl kîlarĭaşće magarĭu pin sat.
(Ko na Uskrs nema ničeg novog na sebi, jahaće ga magarac kroz selo.)		  [Vidi]
391 [474] Kare pļakă măĭ đinuapće ļi vĭađe pi tuaće.
(Ko rano porani sve vidi.)		  [Vidi]
392 [570] Kare puaće, aăla ruađe.
(Ko može, taj glođe.)		   [Vidi]
393 [475] Kare sa pazĭaşće, şî Dumńeḑîu ăl pazîaşće.
(Ko se čuva, i Bog ga čuva.)		  [Vidi]
394 [571] Kare śĭare, nu pĭare, da ńiś bińe nu-ş auđe.
(Ko prosi, ne gine, ali ni dobro o sebi neće čuti.)		  [Vidi]
395 [476] Kare taĭe, parće-ş faśe.
(Ko seče, sebi teče.)		  [Vidi]
396 [239] Kare taśe, ăla faśe.
(Ko ćuti, taj radi.)		   [Vidi]
397 [932] Kare tutuńașće, duarme ku puorśi-n pat.
(Ko puši, spava sa svinjama u krevetu.)		  [Vidi]
398 [844] Kare vrĭa să n-aĭbă șobuoļ șî șokîț în kasă, la Kraśun trăbe să ĭa kaśula stapînuluĭ șî să măture puodu kășî ku ĭa înapuoĭ.
(Ko hoće da nema pacove i miševe u kući, neka na Božić uzme domaćinovu šubaru i njome pomete kućni pod unazad.)		  [Vidi]
399 [760] Kare-nparće, parće-ș faśe.
(Ko deli, sebi dodeli.)		  [Vidi]
400 [212] Kar’ sa mǐastîkă ku laturļi, ăl manînkă puorśi.
(Ko se meša s’ pomijama, pojedu ga svinje.)		  [Vidi]
401 [754] Kar’ sa skuală măĭ đinuapće, ļi vĭađe pi tuaće.
(Ko rano ustane, nagleda se svega.)		  [Vidi]
402 [795] Kasa fara kîńe ka uomu fara urĭekĭ.
(Kuća bez psa, kao čovek bez ušiju.)		  [Vidi]
403 [480] Kasa fara kîńe, ka uşa fara kĭaĭe.
(Kuća bez psa, ko vrata bez ključa.)		  [Vidi]
404 [1020] Kată aku în klańa ku fîn.
(Traži iglu u plastu sena.)		  [Vidi]
405 [878] Kîće pakaće pula faśe, ńiś dumńeḑîu nu ļi traźe.
(Koliko grehova kurac učini, ni bog ih ne okaje.)		  [Vidi]
406 [97] Kîmpu are uokĭ, da duosu are urĭekĭ.
(Polje ima oči, a šuma ima uši.)		  [Vidi]
407 [481] Kîmpu are uokĭ, da padurĭa urĭekĭ.
(Polje ima oči, a šuma uši.)		  [Vidi]
408 [685] KÎNĆIKU LU AǏDUK VǏELKU
(HAJDUK-VELJKOVA PESMA)

KÎNĆIKU LU AǏDUK VǏELKU
HAJDUK-VELJKOVA PESMA





05




10




15




20




25




30




35




40





45




50




55

Un kîntaş, un fluǐeraş,
Pi numiļi baş Arbaş
Pin Ńigoćin mǐerźa
Şî đin gură aşa vorbǐa:
— Ǐa skultaţî, mă, fraţîǐe,
Să va kînt o istoriǐe!
Frunḑă vǐarđe đi măļin,
Aǐduk Vǐelku-n Ńigoćin,
Aǐduk Vǐelku, uoţ bătrîn!
Mula-Paşa al đin Điǐ,
Albă karće-m skriǐa,
La Vǐelku o trîmeća,
Paşa al đin Viđin,
La Aǐduk Vǐelku-n Ńigoćin.
Karća albă, slovă ńagră,
La Aǐduk Vǐelku să mǐargă.
Kînd Vǐelku karća o primǐa,
Şî kînd karća mǐ-o śećǐa,
Veđa karća śe-ǐ skriǐa,
Sa bagă în kafeńa,
Şî rakiǐe ǐută bǐa!
Bǐa rakiǐa baş đa ǐută
Đe triǐ orǐ profakută,
Da Vǐelku o bǐa kam multă!
Abel Stana îl veđa,
Şî đin gură iǐ vorbǐa:
— Aǐduk-Vǐelku, ku rakiǐa tǐa,
Daduş Kraǐna tu pi ǐa!
Da Vǐelku kînd auḑa,
Śe la Stana mi-ǐ vorbǐa,
Rău mi sa mîńiǐa,
Şî đin gură îm zbǐera:
— Taś, Stano, ku vorba-ǐa,
Kă nu ǐe đirǐept aşa!
Kă-ǐ Kraǐna blăgovestuasă
Şî ǐa ǐastă tuat-anuastră!
Kapu dau, Kraǐna n-o dau!
Kapudau, Kraǐna n-o dau!
Kît ma vǐeḑ în piśuare,
Tu đe ńima nu će ćǐame!
Kă ǐe Vǐelku aǐduk bătrîn,
Şî đi Turśi mare pogîn!
Kapu dau, Kraǐna no dau!
Kapu dau, Kraǐna no dau!

Vuorba Vǐelku-m ispravǐa,
Sabǐa în mînă-m luva,
Đin kîrśmă afar-ǐeşa,
După Turśi mi sa luva!
Đi triǐ ḑîļe şî triǐ nuopţ
Taǐe Vǐelku Turśi tuoţ!
Da-ǐ kîţîva śa-u ramas
Fuźa ǐut şî sa zbǐera:
— Fuźiţ, fraţî şî fîrtaţî,
Kî-ǐ Aǐduk Vǐelku puǐ đi uoţ,
Ş-akuş ńe taǐe pi tuţ!

Jedan pevač i frulaš
Po imenu baš Arbaš
Negotinom je šetao
I ovako govorio:
— Poslušajte braćo draga
Da vam pevam istoriju!
* prevod u toku!
  		[Vidi]
409 [674] KÎNĆIKU LU BĂBĂU
(BALADA O BABEJIĆU)

KÎNĆIKU LU BĂBĂU
BALADA O BABEJIĆU





05





10




15





20





25




30





35




40





45

Pră supt lună, pră supt suare
Ḑak doĭ voĭńiś la-nkisuare.
Fĭară grĭaļe la piśuare,
Ńiś la mîńi nus uşuare.
Unu-ĭ Laza Bistriśanu,
Altu-ĭ Ivan Lăzńiśanu.
– O bre Lazo, fraći’ mĭeu,
Askultă śe vorbĭesk ĭeu. (2x)

Aĭde Lazo să źurăm,
Dă robiĭe să skăpăm,
Să faśiăm noĭ o rugare,
Să ńe vaĭtăm (kî) rău ńe duare,
Să skoboară fĭarļi grĭaļe,
Dă la mîń, dă la piśoare.
Să skapăm la Śuaka naltă,
Unđe m-am krĭeskut vrodată. (2x)

La o pĭatră înblănată
Am o puşkă pitulată,
Lăsată dă a mĭeu tată. (2x)
În śara ĭe-nvăluită,
Ku galbińi ĭe kićită.
Aşa puşkă dă kuminće,
Unđe dă nu će măĭ minće. (2x)

Dî la Ńiş kînd a skăpat
Mare rîau în sat aflat.
Pļin obuoru dă źindarĭ,
Dă źindari, d-aĭ măĭ mari,
Ku dovă, ku triĭ zvezdiţă,
Şî o bat pĭ-a luĭ muĭkiţă.
Puńe mîna la kokoş,
Kobărî śin-şasă źosî,
Şî sa dusă ĭeal în dosî.

Asta-ĭ kînćik lu Băbău,
Faśa bińe, a fost şă rîău.
Dă la-ĭ gažđe dă prăn saće
Luva aur şî d-alalće,
Şî duśă ĭeal la ĭataśi
Sî ļe-mpartă la-ĭ săraśi.
Ma fu voĭa lu duşmańi
Şî peri după mulţ ańi. (2x)

Ma fu voĭa lu duşmańi
Şî peri după mulţ ańi.
O fećiţa păkătuasă
Îĭ bagă arźint în uasă.
Dă la ĭa nu măĭ fu ļaku, ( ..
Şî muri Băbău, săraku! .. 2x) (2x)
Pod mesecom i pod suncem,
Dva junaka robijaju.
Teško gvožđe na nogama,
Ništa lakše na rukama.
Jedan ’j Laza Bistričanin,
Drugi Ivan Lazničanin.
– Počuj Lazo, pobratime,
Šta ti imam sada reći.

Da se, Lazo, zareknemo,
S robije da uteknemo,
Molbu da mi napravimo,
Na okove požalimo,
Da tražimo da ih skinu
S naših ruku i sa nogu,
U goru da uteknemo
Gde sam ti ja odrastao.

Tu pod pločom od kamena,
Puška mi je sakrivena,
Od mog oca ostavljena.
Voskom mi je oblivena,
Zlatnicima okićena.


(prevod u toku)
  		[Vidi]
410 [862] KÎNĆIKU LU BRAD Ș-ALU ĆEĬ
(PESMA O JELI I LIPI)

KÎNĆIKU LU BRAD Ș-ALU ĆEĬ
PESMA O JELI I LIPI





05




10




15





20




25





30




35




40




45




50




55




60




65




70




75





80




85




90

Pļekat mĭ-a pļekat (2 x)
Frunḑa braduluĭ
Șî k-o ćeĭuluĭ (2x)
Dî la rasărit
Pîn la zăvărńit
Duamńe pră pomînt (3 x)
Unđe s-a întîńit (2x)
Kum vor s-ar vorbit (3x)
Frunḑa braduluĭ (2x)
Kîtra ćeĭuluĭ (2x)
Spuńe vorba aluĭ
Spuńe vorba aļasă
Nuĭe măĭ kuļasă
Spuńe vorba aļasă
Nuĭe măĭ kuļasă (2x)

Frunḑa braduluĭ
Kum ĭa măĭ strîga-re
Kă lumĭa unđ-o puńe
Ĭe bună pră lumĭe (2x)
Ćeĭu kum askultă (2x)
Bradu bre śe spuńe
Pră ĭel lumĭa-l puńe (2x)
Uamiń şî muĭerĭ (2x)
Kum ĭeĭ ăl sađesk
Șîl pazîăsk pănă krĭesk (2x)

Frunḑa braduluĭ
Dă śe lumĭa-l puńe
Kă ĭe măĭ bun pră lumĭe (2x)
Da aĭa îl lumĭa puńe
Kă kînd mare krĭaşće
Lumĭa îl stružîaşće
Ăl puńe bre kurat
K-aşa-ĭ blăstîmat (2x)
Dă uş, dă ferĭeşć
D-astaļe domńeşć
D-aĭa braduluĭ ĭe bună
D-aĭa îl lumĭa-l puńe (2x)
Krĭaşće kîtra śerĭ
Dă grinḑ dă manastîrĭ
Krĭaşće kîtra śerĭ
Dă grinḑ dă mănăstîărĭ (2x)
Pănă bradu krĭaşće
Lumĭa-l kum păzaşće
Bre să nu-l lovĭaskă
Puaće să-l zatrĭaskă (2x)
Da-aĭa lumĭa-l pună
Bradu ĭe măĭ bună
Da ćeĭu ĭe frumos
Dă marĭe miruos (2x)
Frunḑa ćeĭuluĭ
Kîtra braduluĭ
Strîgă vorba pļińe ?
Luĭ nuĭe ruşîńe (2x)

Ćeĭu-ĭ blăstămat
Ku lumĭa luvat
Ăl pun prîn građińi
Măĭ mult prănto albińi (2x)
Kî ĭeal kînd înfluare (2x)
Șî ploaĭe dîă şî suare
Nuapća pră răkuare (2x)
Tare ĭe frumuos
Dă mare miruos
Șî ĭe bun dă traĭi
Lumĭa îl puńe dă ćaĭ (2x)
Șă krĭaşće kurat (2x)
Ăl puńe tuot nat (2x)
Kă aşa ĭe blăstămat
Kare îl lăsat (2x)
Șî iĭ frunḑa vĭarđe
Vara tuot nat krĭađe (2x)
La umbra dă ćeĭi
Puoț se şăḑ kît vreĭ
Ĭe frumos pră źuos
Kî daĭ bogda pruost
K-aşa n-a măĭ fost

Frumuos ĭe dă tuaće (2x)
Șî pră ḑî şî nuapće
Făr dă ĭel nu puaće
La viĭață, la muarće
Blăńiļi dă ćeĭi
Îĭ puń unđe vreĭ
Kî ĭaļe sî uşuare
Nu krapă la suare (2x)
Ș-are frumoşață
Șî dă duos şî dă față
D-aĭa sa pukat
Ar vorbit kurat (2x)
Ku frunḑa dă brad
Pîn sa înžurat
Să şćiĭe tot nat (3x)

  		[Vidi]
411 [162] KÎNĆIKU LU ISPAS
(SPASOVDANSKA PESMA)
KÎNĆIKU LU ISPAS
SPASOVDANSKA PESMA

La Ispas, la Ispas,
Am sî taĭ ĭo mńelol gras!
Karńa dulśe đe mînkare,
Da ĭe pĭeļa đe vinḑare.
Am s-o vind la Đura,
Sî mĭ-askută pula.
Adu Đuro fata
Kă ĭe pula gata!

Na Spasovdan, na Spasovdan,
Zaklaću ja jagnje masno!
Meso da se jede slasno,
A koža je da se proda.
Prodaću je Đuri
Da mi kurac guli.
Davaj Đuro cure
Jer je spremno kure!
  		[Vidi]
412 [247] Kînd aĭ măĭ multă pulă, măĭ bun s-o taĭ.
(Kad imaš višak kurca, bolje je da ga odsečeš.)		  [Vidi]
413 [74] KÎND AM FUOST ĬUO MIK ODATĂ
(KAD MI BEŠE MLADOST RANA)
KÎND AM FUOST ĬUO MIK ODATĂ
KAD MI BEŠE MLADOST RANA

Kînd am fuost ĭuo mik odată,
Plînźam ḑîua kît ĭe tuată;
Fara duor, fara durĭarĭe,
Numa varsam lakrîm’ đi žîaļe.
Kînd am krĭeskut, am ginđit
Kî nu ma-ş măĭ plînźa ńiśkît!
Ńîś akum’ nu ma-ş plînźa
Kînd duor đi ńima n-aş avĭa!
Kî ĭe duoru mare kîńe,
Pista şapće đalurĭ vińe,
Şî p’ ińimă kînd sa puńe
Tuot mĭ-o arđe ka un karbuńe;
Tuot mĭ-o arđe şî mĭ-o friźe,
Ńima nu ma puaće stînźe!
Nu o stînź ku duor uşuor,
Ńiś ku apă đin izvuor,
Ńiś ku apă đin fîntînă:
Şî sî tuorń o sîptamînă,
Şî sî tuorń sî kură vaļa –
Fuoku arđe şî măĭ tare!

Kad mi beše mladost rana,
Plakah preko celog dana;
Ne zbog bola, ni omame:
Suze žalne tekle same!
Mislio sam: kad odrastem
Od plakanja da se spasem!
Pa ni sada ne bih plak’o
Kad voleo ne bih tako!
Jer je ljubav poput pseta,
Dolazi sa kraja sveta,
I u srcu ranu stvori,
Ko ugarak srce gori!
Srce gori, srce plamti,
Niko vatru ne ugasi!
Ne gasi je ljubav laka,
Ne gasiš je vodom zdenca,
A ni vodom sa kladenca:
I da sipaš nedeljama,
I da voda svet pomori -
Ta ljubav sve jače gori!
  		[Vidi]
414 [10] KÎND AM FUOST LA MUĬKA FATĂ
(KAD SAM BILA JA DEVOJKA)
KÎND AM FUOST LA MUĬKA FATĂ
KAD SAM BILA JA DEVOJKA

Kînd am fuost la muĭka fată,
Erĭam mîndră şî labdată.
Ma kićam la sîrbatuorĭ
Ku pauń şă đin tîrg fluorĭ!
Ş-am trait ĭo kum am vrut,
Ş-am ĭubit śe mĭ-a plakut.

Dupa śe ma-m mîritat
Tuota lumĭa sa-ntristat.
Ma bagă suakra-n razbuoĭ,
Nuşću da ku brîgļi ’napuoĭ.
Aşaḑaĭ talpițîļi,
Nu sa rađikă ițîļi.
Miĭe-n vińe sî ma plîng,
Kă nu mĭerg ńiś firļi în rînd!
Suakra zbĭară, barbatu kîńe
Ma-r mînka tuoț pînă mîńe.
Suakra zbĭară, barbatu baće,
Sa-nvîrḑîră firļi tuaće!
Kad sam bila ja devojka,
Bejah hvaljena lepojka.
Kitila se praznicima
Skupim cvećem i perima.
Živela sam u slobodi
I ljubila što mi godi.

Al od dana udadbe
Sve mi tužno postade.
Svekrva me u razboj sapnu,
Al brdila ni da maknu.
Ja nagazih na potplace,
Al se niti ne izbace.
Zbog nereda sa koncima,
Suze su mi u očima.
Majka viče, muž ko pas,
Proždrali bi me za čas.
Majka viče, muž kidiše,
Svi se konci zamrsiše!
O PARALELĂ ĐIN RUMÎŃĬE — JEDNA PARALELA IZ RUMUNIJE (BANAT)
Pîn-eram la mama fată
eram mîndră, lăudată,
Mă k’itśem la sărbătoŕĭ
Cu păuńĭ şi dalbe floŕĭ;
Purtam cîrpă dă mătasă,
Numa-n fir ďe aur trasă.
Şi ţîn mint’e, mama mę,
Cît ďe dragă mă avę.
N’iśĭ nu-m’ da ďe lucru gŕe,
Trăę dulśe cum vreę e,
Şi bărbatu- nătără;
N’iśi-n drum el nu-m’ dă paśe,
Să vorbesc cu śińi-m’ plaśe.
Să nu rîd, să nu glumesc,
Mult mă mir cum să trăĭesc.
Sacra- foc, bărbatu- cîńe,
M-ar mînca în dǪă dzîľe.
D-aş fi şťut şi e vŕęodată,
Cît ďe bińe- măŕitată,
N-aş fi pus cununa-n cap,
Tot la mama aş fi stat.

inf. Corńeľ Pocrian, 37 ani, Căvăran (Banat).
Şandru1987, Dumitru Şandru, Folclor românesc, Bucureşti, 1987, pag. 12-13.
(Napomena: Šandruovo istraživanje obavljeno je tridesetih godina XX veka, Durlić).
  		[Vidi]
415 [305] Kînd ar faśa tuata muska mńerĭe, ar fi fagurĭ şî la kuru kaluluĭ (kă akolo sînt muşćiļi măĭ mulće).
(Kad bi svaka muva pravila med, bilo bi saća i pod konjskim repom (jer tamo ima muva najviše).)		  [Vidi]
416 [228] Kînd ar fi sapa ka grapa, da grapa kît luoku, şî țîganu ar puńa-n kîmp.
(Kad bi motika bila ko drljača, a drljača ko njiva, i Ciga bi radio u polju.)		  [Vidi]
417 [572] Kînd ar fi tuata muska đi mńare, ar fi mńare şî la kuru kaluluĭ.
(Kad bi svaka muva pravila med, bilo bi meda i na konjskoj zadnjici.)		  [Vidi]
418 [573] Kînd auḑ una đi la rîsarit, una đi la zovîrńit, tu pļakă pin mižluok.
(Kad jedno čuješ sa istoka, a drugo sa zapada, ti kreni kroz sredinu.)		  [Vidi]
419 [727] Kînd ăț trĭaśe śeva kaļa, trabe să ći-ntuorś triĭ paşurĭ înapoĭ.
(Kad ti nešto pređe put, treba da se vratiš tri koraka nazad.)		  [Vidi]
420 [726] Kînd baće pîşļa, sa marită văduviļi.
(Kad duva severac, udaju se udovice.)		  [Vidi]
421 [695] Kînd ć-aĭ fakut, n-aĭ avut, akuma aĭ şă-l puorț đarîndu.
(Kad si se rodio, nisi ga imao, sada ga imaš, i svuda ga nosiš.)		  [Vidi]
422 [827] Kînd ći daĭ dupa-l naruod, măĭ naruod iș đikît ĭel.
(Kad za ludim ideš, luđi si od njega.)		  [Vidi]
423 [790] Kînd ći văd bińe, în dă-n gînd đi ćińe.
(Tek kad te ugledam, ja te se setim.)		  [Vidi]
424 [486] Kînd daĭ înprumut, askultă arîngu kum kîntă: „Daĭ! - Naĭ!”
(Kad daješ na zajam, poslušaj kako zvoni crkveno zvono: „Daješ! - Nemaš!”)		  [Vidi]
425 [88] Kînd daĭ ku pĭatra-n uală, sa sparźe uala, da kînd daĭ ku uala-n pĭatră - sa sparźe ĭară uala.
(Kad udariš kamenom u lonac, razbije se lonac, a kad udariš loncem u kamen - razbije se opet lonac.)		  [Vidi]
426 [887] Kînd daĭ la uom źeĭśtol mik, ĭer vrĭa palma tuată.
(Kad čoveku daš mali prst, on hoće celu šaku.)		  [Vidi]
427 [831] Kînd faś la ińimă pi vuoĭe, la kap faś ńevuoĭe.
(Kad srcu činiš po volji, glavi činiš nevolju.)		  [Vidi]
428 [576] Kînd faś la ińimă pi vuoĭe, la kap faśe ńevuoĭe.
(Kad srcu činiš po volji, glavi ćiniš nevolju.)		  [Vidi]
429 [826] Kînd îĭ đi kap la mîț ĭel sa kakă în postaua ku fańină.
(Kad izaziva sudbinu, mačka se usere u korito s brašnom.)		  [Vidi]
430 [638] Kînd ĭe în varḑă măĭ multă karńe?
— Kînd tună buou în vîrḑariĭe.
(Kad je u kupusu najviše mesa?
— Kad vo uđe u kupusište.)		  [Vidi]
431 [155] Kînd ĭe muĭarĭa naruadă, pi uom ăl duor piśuariļi.
(Kad je žena luda, muža bole noge.)		  [Vidi]
432 [639] Kînd ĭe puopa uom?
— Kînd iĭ vĭeḑ urma în zapadă.
(Kad je popa čovek?
— Kad mu vidiš trag u snegu.)		  [Vidi]
433 [640] Kînd ĭe uou măĭ mare đi kît buo?
— Kînd ăl faśe gaina în puodu ştăļi.
(Kad je jaje više od vola?
— Kad ga koka snese na tavanu štale.)		  [Vidi]
434 [637] Kînd ĭe vaka măĭ grĭa?
— Kînd ći kalkă pi piśuor.
(Kad je krava najteža?
— Kad te nagazi na nogu.)		  [Vidi]
435 [643] Kînd ĭepuru skimbă numiļi?
— Kînd trĭaśe în sat sîrbĭesk.
(Kada zec menja ime?
— Kad pređe u srpsko selo.)		  [Vidi]
436 [1001] Kînd kađe murgu, nu da la ńima „sara bună”.
(Kad padne mrak, ne nazivaj nikom „dobro veče”.)		  [Vidi]
437 [849] Kînd kîntă kuku aproapiĭe đi koļibă, nuĭe bun, da kînt kîntă pi kasă, rău đi muarće.
(Kad kukavica peva blizu kuće, ne valja, a kad peva na kući, sluti smrt (neko će iz kuće umreti).)		  [Vidi]
438 [850] Kînd kokuoșu kîntă pi prag ku kapu kîtra ușa, o să vină guoșći îndată, da kînd kîntă în lăturĭ, ku kuru kîtra kasă, đin kasa-ĭa o sî sa dukă vrunu ĭuta (o sî muară).
(Kad petao peva na pragu kuće, sa glavom okrenutom ka vratima, uskoro će doći gosti, a kad peva na stranu, sa leđima ka kući, iz te kuće će brzo neko otići (umreti).)		  [Vidi]
439 [641] Kînd krĭanga đi prun înbrukă ļimba?
— Kînd ći-nbĭeț đi rakiĭe.
(Kad šljivova grana probada jezik?
— Kad se napiješ rakije.)		  [Vidi]
440 [191] KÎND M-A UĬT PI LUOK LA VAĻE
(GLEDAM SVOJU ORANICU)

KÎND M-A UĬT PI LUOK LA VAĻE






Kînda m-a uĭt pi luok la vaļe,
M-a luvă, ḑî, i fiuare:
Ńîşći ļiamńe înşîraće,
Ńişći viće nîkažîće,
Ńişći buabe pîrasîće!

Fuoku ardăl đ-aşa traĭ:
Tuata vara aĭ şî vaĭ,
Tuamna kumpîră malaĭ!
Tuata vara ća-bobuok –
Tuamna nuĭe ńiś un gluod,
N-am ĭo śe sî frig pi fuok
Da kamuļi sî pun pi puod!

Pi spinare buobe n-are,
Burtaşăl – golaşăl.


  		[Vidi]
441 [574] Kînd minće n-are, munkă mare.
(Kad pameti nema, muka golema.)		  [Vidi]
442 [487] Kînd nuĭe pîńe, bună şî koļaşă.
(Kad neba ’leba, dobar je i kačamak.)		  [Vidi]
443 [771] Kînd nuĭe pluaĭe, bună ĭe șî pĭatra.
(Kad nema kiše, dobar je i grad.)		  [Vidi]
444 [787] Kînd ń-ar ćemĭa đi babe, sa-r zatri pomîntu.
(Kad bismo se bojali baba, propao bi svet.)		  [Vidi]
445 [702] Kînd o bag - baş mi drag, kînd o skot - nu măĭ pot!
(Kad ga stavim - lepo mi je, kad ga vadim - muka mi je!)		  [Vidi]
446 [1035] Kînd o bag - baș mi drag, kînd o skuot - nu măĭ puot!
(Kad ga nabijem - ja se opijem, kad ga vadim - ja propatim!)		  [Vidi]
447 [642] Kînd pi ĭepur ăl duor đințî?
— Kînd ăl muśkă kopuoĭu.
(Kada zec pati od zuba?
— Kad ga ujede ker.)		  [Vidi]
448 [848] Kînd rîndurĭariļi vin pi źuos, pluaĭe îndată, da kînd vin pi sus, pluaĭe măĭ amînat.
(Kad lastavice lete nisko, kiša će ubrzo, a kad lete visoko, kiša će kasnije.)		  [Vidi]
449 [994] KÎND S-A ĐIZGROPAT AL MUORT PINTRU MOMUAĆE?
(KAD SE OTKOPAVAO POKOJNIK ZBOG MAGIJSKIH ČINI?)
KÎND S-A ĐIZGROPAT AL MUORT PINTRU MOMUAĆE?

S-a đizgropat al muort, kînd vrîžîtuarĭa a spus la vro fată ś-a ramas ńimîritată, kî vro varuĭkă a iĭ ĭ-a luvat vrun sîămn, măĭ đies kîta păr đin kikă, or vro trĭamă đin țuală, ș-a pus ku furiș la vrun muort în opinkă, or în ļagîn; atunśa parințî fĭeći, ku șćirĭa kîășî lu al muort, la đizgropat pĭ-al muort, să-ĭ skuată sîămnu đin opinkă, or đin ļagîn, đe sî puată fata-ĭa sî sa mariće. Kasa muortuluĭ a fuost ku iĭ kă s-a krĭeḑut kă așa sîămn kađe tare grĭeu la-l muort pi lumĭa-ĭa, șî ńamu luĭ a fuost datuorĭ măĭ îndată să-ĭ skuată așa mamuće đin kasa-luĭ đi veśiĭe.

KAD SE OTKOPAVAO POKOJNIK ZBOG MAGIJSKIH ČINI?

Pokojnik se iskopavao kad bi vračara rekla nekoj devojci usedelici, da joj je neka prijateljica uzela „znak”, najčešće pramen kose ili trun iz odeće, i krišom stavila nekom pokojniku u opanak, ili u sanduk; tada su devojčini roditelji, sa znanjem pokojnikovih ukućana, otkopavali pokojnika, i uzeli mu „znak” iz opanka, ili kovčega, da bi ta devojka mogla da se uda. Pokojnikovi ukućani bili su sa njima, jer se verovalo da takav „znak” veoma teško pada pokojniku na onome svetu, i njegova rodbina je bila dužna da takvu mađiju što pre  izvadi iz njegove „večne kuće”.
  		[Vidi]
450 [222] Kînd sa boćiaḑă, kopilu pļakă pi kaļa lu Dumńeḑîu.
(Kad se dete krsti, kreće Božjim putem.)		  [Vidi]
451 [575] Kînd sa fĭarbe lapćiļi, să aĭ uokĭ şî la kur.
(Kad se mleko kuva, da imaš oči i na zadnjici.)		  [Vidi]
452 [102] Kînd sa vo faśa salka puom, şî tu sî ći faś uom.
(Kad vrba postane voćka, i ti da postaneš čovek.)		  [Vidi]
453 [1011] Kînd sa-ntarĭașće ruonțu, iĭ daĭ ku gļuonțu.
(Kad očvrsne sikilj, opališ mu metak.)		  [Vidi]
454 [847] Kînd śurĭeḑu kîntă-n duos, o sî sa vrĭemuĭe ĭuta.
(Kad sova peva šumi, brzo će se promeniti vreme.)		  [Vidi]
455 [417] Kînd tună - frumuasă, kînd ĭasă - maruasă.
(Kad uđe - lepota, kad izađe - divota.)		  [Vidi]
456 [418] Kînd tună, ći duare, dupa ś-a tunat, țî drag.
(Dok ulazi, boli, a kad uđe, milo ti.)		  [Vidi]
457 [488] Kînd unu are kuțît da altu pîńe, n-au alta śe numa sî sa vorbĭaskă.
(Kad jedan ima nož a drugi hleb, nemaju drugo šta nego da se dgovore.)		  [Vidi]
458 [613] Kînd va bĭeşî raku în apă fĭartă, şî tu sî fiĭ fată.
(Kad rak prdne u vreloj vodi, i ti da budeš devojka.)		  [Vidi]
459 [614] Kînd va fi salka puom, atunś şî ĭel să fiĭe uom. Atunś, şî ńiś atunś!
(Kada vrba voćka bude, tad i on nek bude čovek. Tada, a ni tada!)		  [Vidi]
460 [271] Kînd vĭeḑ uomu kă vorbîaşće sîngur, or faśe kasă, or la lasat ibomńika.
(Kad vidiš čoveka da priča sam sa sobom, ili zida kuću, ili ga je napustila ljubavnica.)		  [Vidi]
461 [233] Kîntă pupîḑa-n pătură.
(Peva pupavac pod ponjavom.)		  [Vidi]
462 [18] KÎNŤEKU MIRĬESÎ
(MLADINA PESMA)
KÎNŤEKU MIRĬESÎMLADINA PESMA

Ĭa-ț mirĭasă zăua bună,
Ďi la tată, ďi la mumă,
Ďi la fraț, ďi la surorĭ,
Ďi la grăďińiță ku florĭ.

Măĭ feťiță ku părinț,
Ďi če vriĭ să ťe măriț?
Če grăbĭeşť la măritat,
Ka floarĭa la skuturat?

Floarĭa măĭ înfloare odată,
Da tu nu măĭ ťe vez fată.
Or atunč, or ńič atunč
Kînd or făča plopu nuč!
Oprosti se, mlada momo,
I sa ocem, i sa majkom,
I sa braćom i sestrama,
I sa baštom rasvetanom!

Zašto želiš, momo mlada,
Da ti brzo bude svadba?
Zašto žuriš sa udajom
Kad ćeš biti cvet što pada?

Cvet će opet procvetati,
A ti nećeš biti mlada,
Ni kad pluta orah rodi,
Pa ni tad, nit ikada!
  		[Vidi]
463 [419] Kîn’ fu kĭară, fu bună, kîpată uokĭ - nuĭe đi ńimika.
(Dok beše slepa, beše dobra, dobi oči - nije ni za šta.)		  [Vidi]
464 [420] Kîńe ńegru în śerĭ atîrnat.
(Crno pseto o nebo visi.)		  [Vidi]
465 [936] Kîńiļi ăl batrîn nu sa-nvată să latre.
(Staro se kuče ne uči da laje.)		  [Vidi]
466 [483] Kîr ĭe đi urît, ńiś muarća nu-ĭ stă-n drum.
(Koliko je ružan, ni smrt mu put ne preči.)		  [Vidi]
467 [739] KÎRȚA, KÎRȚA
(ŠKRIPA, ŠKRIPA)		KÎRȚA, KÎRȚA

Kîrța, kîrța pi malaĭ,
Bună fată kîpataĭ,
Da la pizdă n-o kataĭ.
Las-ko kat đimińață
Kînd ma dau ku ĭa pi gĭață!
—
ŠKRIPA, ŠKRIPA

Škripa, škripa na projicu,
Dobih curu valjanicu,
A ne gledah joj pičkicu!
Neka, sutra ću gledati
Kada ću se s njom klizati!
  		[Vidi]
468 [73] KÎT A FUOST KESAUA PĻINĂ
(DOK JE BILA PUNA KESA)
KÎT A FUOST KESAUA PĻINĂ
DOK JE BILA PUNA KESA

Kît a fuost kesaua pļină
Ma ţîńa daĭka đi mînă.
Kînd aźuns la žumataće
Ma đaţă daĭka đi o parće.
Pusă mîna pi topuor
Şî ma luvă pin obuor.
Da ĭe mukĭe, da ĭe pumn,
Da đin şîaļe mĭarźe fum
Ka kînd muoşu bĭa tutun!

Dok je bila puna kesa
Dizala me u nebesa.
Kad je kesa otanjila
Od sebe me odbacila,
Pa dohvati sekirište
Pa me zgoni u torište.
Dal je uška, dal je ćuška?
Praše mi se leđa muška
Ko kad čiča duvan pućka!
  		[Vidi]
469 [833] Kît guod krĭașće dovļaćiļi đi mare, vrĭežî sa uskă.
(Koliko god dulek velik da izraste, vreža se osuši.)		  [Vidi]
470 [484] Kît ĭe đi urît, kînd sa-r plaći porĭezu la urîśuńe, i sa-r vinđa imańa lu tatî-su tuată.
(Koliko je ružan, kad bi se plaćao porez na ružnoću, prodala bi mu se cela očevina.)		   [Vidi]
471 [485] Kît ĭe đi urît, kînd urîśuńa ar durĭa, ĭel al muri đi durĭare.
(Koliko je ružan, kad bi ružnoća bolela, on bu umro od bolova.)		  [Vidi]
472 [885] Kît ĭe klańa đi mare, șokîćiļi în șîaļe o țîńe.
(Koliko da je stog veliki, miš ga na leđima drži.)		  [Vidi]
473 [273] Kîtă karńe are kapra?
— Kît îĭ înkĭapă supt pĭaļe.
(Koliko mesa ima koza?
— Koliko joj staje pod kožu.)		  [Vidi]
474 [482] Kĭta şîăd, kîta nu lukru, şî vrĭamĭa trĭaśe.
(Malo sedim, malo ne radim, i vreme prolazi.)		  [Vidi]
475 [9] KOLO-N VAĻE, ÎNTR-O GRAĐINĂ
(TAMO DOLE, U BAŠTICI)
KOLO-N VAĻE, ÎNTR-O GRAĐINĂ
TAMO DOLE, U BAŠTICI

Kolo-n vaļe, într-o građină,
Plînźe mîndra şî suspină,
Kă mĭ-o baće barbațîălu
Să spună ibomńićelu.

Spuńe mîndro, kî će bat,
Ku kare ć-aĭ sărutat?
Stăĭ, barbaće, nu ma baće,
Ka ț-îĭ spun ĭo pi tuoț şapće.

Să ț-ăl spun ĭo pĭ-al đi-n tîĭ:
Ala ĭastă đe-n komşîĭ;
Să ț-ăl spun şî pî-al đi duoĭ:
Veńa sara pi la nuoĭ.

Sî ț-ăl spun şî pĭ-al đi triĭ:
La vaḑut komşîiļi,
Pi la nuoĭ kînd veńi.

Sî ț-ăl spun şî pî-al đi patru:
Ala la vaḑut tot satu
Pănă mĭ-a ļeganat patu.

Kî ț-ăl spun ĭo ş-pĭ-el đi śinś:
Ala mĭ-a luvat opinś;
Kî ț-ăl spun şî pĭ-al đi şasă,
Veńa pi la nuoĭ a kasă.

Spuńe mîndro, kî će bat,
Ku kare ć-aĭ sărutat?
Stăĭ, barbaće, nu ma baće,
Kă ț-ăl spun şî pĭ-al đi şapće:
Aĭ, numa drumu ne dăsparće!
Tamo dole, u baštici,
Plače draga i uzdiše;
Mužić njezin mi je bije
Ljubavnike da otkrije.

Kaži, draga, da ne bijem,
S kime si se ljubakala?
Stani, mužu, ne tuci me,
Otkriću ti svih sedmoro!

Otkriću ti najpre prvog:
On je među komšijama;
Otkriću ti sad i drugog:
Dolazaše pred noć k nama!

Da ti kažem i o trećem:
Videle ga sve komšije
Kod nas kad je dolazio.

Da otkrijem i četvrtog:
Videlo je celo selo
Kako krevet meni klati.

A kazaću i o petom:
Darivo me opankama;
Kazaću ti i o šestom:
Dolazaše kući, k nama.

Kaži draga, prebiću te,
S kojim si me još varala?
Stani mužu, ne tuci me,
Otkriću ti i sedmoga:
On je odmah preko puta!
  		[Vidi]
476 [101] Kopiĭi sînt pļiń đi draś ka muara đi saś.
(Deca su puna vragova, ko vodenica džakova)		  [Vidi]
477 [766] Kopil đin sat no-l faś đi śuakă ńiśkînd.
(Dete iz sela ne učiniš brđaninom nikad.)		  [Vidi]
478 [489] Kopil đin sat no-l măĭ faś đi śuakă.
(Dete iz sela nikad ne može biti planinac.)		  [Vidi]
479 [577] Kopilu mik, grižă mare, kopilu mare, grižă şî măĭ mare.
(Malo dete, velika briga, veliko dete, briga još veća.)		  [Vidi]
480 [221] Kopilu ńibućeḑat puće la kakat.
(Nekršteno dete na govna smrdi.)		  [Vidi]
481 [130] KRŢA, KRŢA PI MALAĬ
(CIGU-LIGU NA PROJARI)
KRŢA, KRŢA PI MALAĬ
CIGU-LIGU NA PROJARI

Krţa, krţa pi malaĭ,
Bună fată kîpataĭ
Da la pizdă n-o kataĭ!
Las’ k-o kat đimińaţă
Kînd ma dau ku ĭa pi gĭaţă.
Cigu-ligu na projari,
Dobru curu su mi dali,
Al’ joj pičku ne pogledo’!
Neka, sutra ću to rano,
Dok se kližemo po ledu!
  		[Vidi]
482 [1022] KREḐUTURĬ ĻEGAĆE ĐI MĂTURĂ
(VEROVANJA U VEZI SA METLOM)
◊ Dakă kasa sa mătură sara, gunuoĭu nu sa labîdă afară, numa sa adună dupa ușă, ka dakă sa lapîdă afară, vin uļi pista î șă ĭau gaińiļi.
— Ako se kuća mete uveče, đubre se ne izbacuje napolje, nego se skuplja iza vrata, jer ako se izbacuje, dolaze kopci preko dana i uzimaju živinu.

◊ Fata nu sa baće ku mătură, kă kînd va veńi vrĭamĭa đi măritat, înpețîtuori o sî sa-ntuarkă înapuoĭ, șî ĭa ramîńe ńimîritată. Da ńiś în kopil nuĭe bun sî sa đa ku mătura, ku puaće să nu măĭ krĭaskă, să ramînă pićik.
— Devojčica se ne bije metlom, jer kad dođe vreme za udaju, prosci će se vratiti nazad, i ona će ostati neudata. A ni dečaka nije dobro udariti metlom, jer može prestati da raste, i da ostane patuljak.
  		[Vidi]
483 [942] Ku aku n-a kućeḑat sî sa lukre la Luńa pastuorilor șî-n nuapća lu Sîntuađirĭ.
(Iglom nije smelo da se radi na Čisti ponedeljak i u noćima tokom Todorovaca.)		  [Vidi]
484 [490] Ku bîtu skurt nu sa masură apa adînkă.
(Kratkim štapom ne meri se duboka voda.)		  [Vidi]
485 [281] Ku darĭa trĭeś marĭa.
(Darivanjem more pređeš.)		  [Vidi]
486 [967] Ku kuru șî ku furu sreće nu măĭ aĭ, ńiś nainće nu măĭ daĭ.
(Sa kurvanjem i sa krađom nema sreće ni napretka.)		  [Vidi]
487 [968] Ku minśuna or kă prînḑ, or kă śiń, pĭ-amîndoă nu ļî faś.
(Na prevaru ili ručaš, il’ večeraš, obadvoje nećeš moći.)		  [Vidi]
488 [423] Ku o mînă, triĭ în kur.
(S jednom rukom, trij u dupe.)		  [Vidi]
489 [424] Kuțofana, zdrankovana, trĭaśe vaļa, trĭaśe kaļa.
(Svrakalica, džakalica, dô pregazi, put prelazi.)		  [Vidi]
490 [422] Kuk, kuk, şî-n apă țup.
(Krek, krek, i u vodu šljep.)		  [Vidi]
491 [954] KUKU KÎNTĂ, MĬERLA ḐÎŚE
(KUKAVICA PEVA A KOS ZBORI)
KUKU KÎNTĂ, MĬERLA ḐÎŚE

Kuku kîntă, mĭerla ḑîśe:
— Țînće mîndro, nu ći plînźe,
K-primovara ăći vîńe,
Ș-îo nu ma las đi ćińe!

—
KUKAVICA PEVA, A KOS ZBORI

Kukavica peva, a kos zbori:
— Drž’ se draga, ne plači,
Evo proleće nam stiže,
I ja te neću ostaviti!
  		[Vidi]
492 [723] KUKUĻIEŢ KU PĬAŃE VĬERḐ
(KUKAVICE, ZELEN-PERKO)		KUKUĻIEŢ KU PĬAŃE VĬERḐ

Kukuļieţ ku pĭańe vĭerḑ,
Śe kînţ vara pi ļivĭeḑ,
Kî vara viń, vara će duś,
Şî đe munkă nu ć-apuś?

- Ĭuo manînk frunḑă đin fag,
Şî bĭeu apă đintr-un lak,
Şî kînd kuodruluĭ ku drag.
—
KUKAVICE, ZELEN-PERKO

Kukavice, zelen-perko,
Što mi leti poljem pevaš,
Leti dođeš, leti odeš,
A posla se ne pruihvataš!

— Jedem listak sa bukvice,
Pijem vodu sa barice,
Pevam šumi radosnice!

RUMUNSKA PARALELA:

Cucușor, pasăre sură...
Mă mier iarna ce mînînci?
– Mînînc putregai de tei,
Să cînt codrului temei,
Mînînc putregai de fag,
Să chit dorului cu drag.

Izvor: SEVASTOS, C. 203.
  		[Vidi]
493 [179] KUKUĻIEŢ KU PĬAŃE VĬERḐ
(KUKAVICE, ZELEN-PERKO)
KUKUĻIEŢ KU PĬAŃE VĬERḐ
KUKAVICE, ZELEN-PERKO

Kukuļieţ ku pĭańe vĭerḑ,
Śe kînţ vara pi ļivĭeḑ,
Kî vara viń, vara će duś,
Şî đe munkă nu ć-apuś?

—Ĭuo manînk frunḑă đin fag,
Şî bĭeu apă đintr-un lak,
Şî kînt kuodruluĭ ku drag.
Kukavice zelen-perko,
Što mi leti poljem pevaš,
Leti dođeš, leti odeš,
A posla se ne pruihvataš!

– Jedem listak sa bukvice,
Pijem vodu sa barice,
Pevam šumi radosnice!
  		[Vidi]
494 [211] KUKURIKU, MANDA
(KUKURIKU, MANDA)
KUKURIKU, MANDA
KUKURIKU, MANDA

Kukuriku, Manda!
S-a mîritat Sanda
Đi la vaļ’ đi Tanda!
- Dupa kare, kare?
- Dupa virekare!
- Dupa śińe, śińe?
- Dupa vireśińe!

Kukuriku, Manda!
Udala se Sanda
Negde iza Tande!
- A za koga, koga?
- Ama ni za koga!
- Ma za koga, koga?
- Ma za bilo koga!
  		[Vidi]
495 [867] KUKURIKU, MANDA
(KUKURIKU, MANDA)
Kukuriku, Manda!
S-a mîritat Sanda
Đi la vaļ’ đi sat
Dupa un barbat.
—
Kukuriku, Manda!
Udala se Sanda
Podalje od sela
Za jednoga momka!
  		[Vidi]
496 [944] KUM ARANŹELU ĬA SUFĻITU
(KAKO ARANĐEL UZIMA DUŠU)		Aranźelu ĭa sufļitu la uom kînd iĭ vińe śasu muorțî. Ĭel vińe la uom pi trîmĭesu lu Dumńeḑîu, kare rînduĭe ku ĭel. Ĭel stă l-al śe traźe la piśuare, da Somođiva la kap; sufļitu skuaće ku kuțîtu, înśepînd đi la piśuare. Kînd l-al uom s-a raśiesk piśuariļi, babiļi kare-l pazăsk, spun: „Ăće, Aranźelu a-nśeput ku lukru!” Ĭel puartă triĭ kuțîće: mik, mare, șî mižlośin. Dakă ĭe uomu pîkatuos, ĭel ăl nîkažîașće ku kustura-ĭa mikă, ăl mursîkă, ăl skobĭașće pănă nu-ĭ skuaće sufļitu, ș-așa uom mult pațîașće pănă nu muare. Da la ăla kare n-a fakut ńiś un pakat, ĭel iĭ skuaće sufļitu ku kuțîto-l mare, numa odată traźe, șî sufļitu ĭasă ĭuta, da uomu muare ușuor, fara ńiś o durĭare. Kare are șî pakaće, da șî buńețurĭ, luĭ Aranźelu iĭ skuaće sufļitu ku kuțîto-l mižlośin, șî traźe șî ĭel kîta pănă nu muare, ama nu prĭamult. Aranźelu are kolaku luĭ la pomană, kolaku are triĭ kruśe, kare arată kuțîćiļi luĭ. La kapu uomuluĭ stă Somođiva, muarća, șî la uom nu-ĭ do ĭasă sufļitu pi nas pănă nu sa uĭtă la ĭa; đ-aĭa, śikă, uomu kare traźe sî muară la urmă întuarśe uoki pi duos: s-a uĭtă pista kap, vĭađe pi Somođiva-n kuot, șî muare đi frika-iĭ, kă, śkă ĭa ĭe śeva măĭ urît pi pomînt.
—
Aranđel uzima čoveku dušu kad mu dođe smrtni čas. Kod čoveka ga šalje Bog, koji njime upravlja. On stoji kod samrtnikovih nogu, a Somođiva kod glave; dušu vadi nožem, počev od nogu. Kad se čoveku ohlade noge, babe koje ga čuvaju, kažu: „Evo, Aranđel je počeo sa poslom!” On nosi tri noža: mali, veliki, i srednji. Ako je čovek grešan, on ga muči sa onom malom britvom, mrcvari ga, čeprka dok mu ne izvadi dušu, i takav čovek mnogo pati dok ne umre. A onome koji nije načinio nikakav greh on vadi dušu sa onim velikim nožem, samo jednom povuče, i duša izađe brzo, a čovek umre lako, bez ijednog bola. Ko ima grehove ali i dobročinstva, njemu Aranđel vadi dušu srednjim nožem, i on se malo muči dok ne izdahne, ali ne previše. Aranđel ima svoj kolač na daći, kolač ima tri krsta koji pokazuju njegova tri noža. Kraj glave čoveka stoji Somođiva, smrt, i čoveku ne izlazi duša sasvim kroz nos dok ne pogleda u nju; zato, kažu, čovek u samrtnom ropcu prevrće oči: gleda preko glave, vidi Somođivu u uglu, i umre od straha, jer je ona, vele, nešto najružnije na svetu.  		[Vidi]
497 [147] KUM BLASTÎMĂ UOMU MUĬARĬA
(KAKO MUŽ KUNE ŽENU)		Sî će duś, muĭare, ka vîntu,
Šî sî okoļeşć tuot pomîntu!
Đi o ḑî şî đ-o nuapće
Sî okoļeşć ţărîļi tuaće!
Đi o ḑî şî đ-o sară -
Sî ĭeş şî đin ţărĭ afară!
—
Da odeš, ženo, ko vetar,
Da obiđeš celu planetu!
Za jedan dan i jednu noć
Da obiđeš sve zemlje na svetu!
A za jednu noć i dan -
Da izađeš iz Zemlje van!  		[Vidi]
498 [294] Kum ț-aşerń, aşa duorm, kum ći kulś, aşa ći skuoļ.
(Kako prostreš, tako spavaš; kako legneš, tako ustaješ.)		  [Vidi]
499 [144] KUM ĆI KĬAMĂ?

— Kum ći kĭamă?
— Sorbiḑamă!
— Da śe suorbĭ?
— Suorb ḑamă đe kokouş:
ĭuo đe supra, tu đe žuos!
(KAKO SE ZOVEŠ?

— Kako se zoveš?
— Čorbosrkalo!
— A šta srčeš?
— Srčem supu petlovsku:
Ja sam gore, a ti dole!)		  [Vidi]
500 [491] Kum ĭe draku, aşa ĭe şî prokļetu.
(Kakav je đavo, takav je i vrag.)		  [Vidi]
501 [772] Kum ĭe muĭkița, așa ĭe șî fećița.
(Kakva majčica, takva ćerkica.)		  [Vidi]
502 [886] Kum ĭe muĭkița, așa ĭe șî fećița.
(Kakva je majčica, takva je i ćerkica.)		  [Vidi]
503 [845] KUM ĬE PI LUMĬA-ĬA
(KAKO JE NA ONOM SVETU)

KUM ĬE PI LUMĬA-ĬA


Sa suit vrunu în ļemn sî darîme la frunḑă, da pi drum trĭaśe un drumaș șă-ĭ spuńe:

- Bre, tu o sî kaḑ đin ļemn!

Da aăla întrabă:

- Đi unđe șćiĭ tu k-o sî kad?

- Đi unđe șćiu, șćiu, ama tu o sî kaḑ! - șî pļakă đ-aśiĭa.

Aăla đin ļemn faśe kum faśe, iĭ skapă piśuoru đi pi vro krĭangă șî kađe đin ļemn. Sa skuală, șî pļakă dupa uomo-la să-l întrîabĭe, șî-l ažunźe, șî-ĭ spuńe.

- Bre, đi unđe șćiĭ tu așa đi bińe, kî ĭo kaḑuĭ kum tu-nspusăș?! Ma sîn spuń tu akuma kînd o sî muor, dakă șćiĭ șî pi aĭa?

Șî ăla spuńe:

- Ĭa kalu, șî ĭa o parĭake đi saś șî împļeĭ đi borțuańe, puńe pi kal, șî-nkaļikă-će șî tu pista tovar șî s-o ĭaĭ înđal, în sus. Dakă kalu bĭasă đi triĭ uorĭ, tu iș gata, muorĭ, dakă kalu nu bĭasă atîta, tu nu muorĭ.

Așa aăla faśe. Puńe tovaru pi kal, sa-nkaļikă șî ĭel, șî pļakă ku kalu-nđal, pi vro rîpă.

A mĭers kîta, kînd kalu o dată bĭeșî. Kalu „trt!” da ĭel:

- O, lălă, țîńe pi alalalće, mînkaļaș!

A mĭers măĭ kîta pi rîpă, kînd kalu đ-adauară: „trt!”, ĭel:

- Au lălă, țîńe pi alalaltă, țukaușo!

Ama kalu kînd do ažuns la vîru rîpi, do bĭeșî đ-atriĭļa uorĭ, șî uomu đi pi kal žuos, a kaḑut muort în drum.

Vińe đin vro parće puopa ku furka ku triĭ kuarńe, a pļekat vrunđiva la fîn, șî ăl vĭađe în drum șă-l întrabă:

- Śe staĭ, bre, aśi în drum, trînćit?

Da aăla spuńe:

- Mort mis muort, viu ńiśkît!

Așa ăl întrabă đi vro doă-triĭ uorĭ, șî kînd aăla tot așa spuńe, popa ăl kîrpĭașće ku furka pista kur.

Aăla sîare, sa skuală, șî sa puńe în fuga. Sa duśe la koļibă, șă aluĭ ăl întrabă unđ-a fuost. Ĭel spuńe:

- Am fuost pi lumĭa-ĭa!

- Śî kum ĭe akolo?

- Eee, bun ĭe akolo, numa đi puopĭ nu puoț traĭi, kă odată dau da la triĭ luokurĭ ći duare!

*

Veńiĭ kalărĭ pi o ruată, puvestîĭ povasta tuată!

Ļipiĭ baļiga-n parĭaće, naruod kare ma krĭađe!

  		[Vidi]
504 [194] Kum kînta păsîrļi kînd tună primovara?
(Kako pevaju ptice kad dođe proleće?)
KUM KÎNTA PĂSÎRĻI
KÎND TUNĂ PRIMOVARA?		KAKO PEVAJU PTICE
KAD DOĐE PROLEĆE?

Suśi, suśi - vara veńi:
Pi fus: n-am pus,
Al gruos: nuĭe tuors,
Al supţîre: nuĭe fire,
Da veńi vara ku sukala!
----------------
(1) vrti vreteno, prede
(2) donelo mnogo novog posla

Okreće, okreće (1) - dođe proleće:
Na vreteno: nestavljeno,
Debelo: nepredeno,
Tanano: ni maleno,
A proleće sukalo donelo! (2)
  		[Vidi]
505 [152] KUM S-A BUŽUKURĬAḐĂ KOPILU KARE S-A MÎŃIĬAT?
(KAKO SE ZADIRKUJE DETE KOJE SE NALJUTILO?)		Kare s-a mîńiĭat,
Mîţa-n kur a ţukat,
Pi la kapu sululuĭ
Manînkă maţu kuruluĭ!  		[Vidi]
506 [153] KUM S-A FAKUT RUSAĻIĻI
(KAKO SU NASTALE RUSALJE)

KUM S-A FAKUT RUSAĻIĻI

A fuost vrodată ţară, şî a fuost ţar, ćinăr, rimļan, şî ĭeal avut numa mumă. Şî kînd odată ĭeal a pļekat aiśa sî prindă la žoaviń ku aĭlalţ lovźiĭ aluĭ.

Ĭeĭ ĭ-a spus k-a vaḑut triĭ fĭaće frumoasă aiś kî pazîăsk uoĭļi, vićiļi ... şî kapriļi ... Iĭ s-a-ntuork înapuoĭ ş-ăĭ spun, şî ĭel pruma vińe ku ĭeĭ adăoară, sî vină, sî vadă fĭaći-ļa, şî să ļi ĭa, să ļi dukă în oraşu lor, în Zabare a fuost varoş mare, oraş ... Ş-atunśa, kînd ĭeal a veńit, ĭaļe n-a şćiut kare šî dî śe vińe, şî prîntu śe? Şî ĭaļe înćing arku, şî dau dăn ark, ş-îl omor.

Kînd muma luĭ l-a vaḑut, kum ăl duk lovźiĭi kî ĭel a kaḑut, a pikat, ĭa pikă-n źenunkĭ, şî ḑîśe: aşa să kadă, dabogda, toaće muĭeriļi, kum a kaḑut kopilu ĭeĭ!

Şî d-atunśa a-nśeput muĭeriļi sî kadă!


KAKO SU NASTALE RUSALJE

Bila nekad carica, i bio car, mlad, Rimljanin, i on je imao samo majku.

Jednom je on pošao ovamo u lov na divljač, sa drugim svojim lovcima.

Oni su mu rekli da su videli tri lepe devojke kako čuvaju ovce, stoku ... i koze ... I vrate se nazad pa mu kažu, i on posle dođe sa njima ponovo, dođe da vidi te devojke, i da ih uzme, da ih odvede u njihovu varoš, u Zabarima je bio veliki grad, varoš ... I onda, kada je on došao, one nisu znale ko i zašto dolazi, i zbog čega? I one nategnu luk, odapnu strelu i ubiju ga.

Kad je majka njegova videla kako ga lovci nose, jer je on bio pao, ona padne na kolena, i kaže: tako neka padnu, dabogda, sve žene, kako je palo njeno dete!

I otada su počele žene da padaju.

  		[Vidi]
507 [275] Kum s-a prins şî s-a țînut său đemult?
(Kako se nekada hvatao i čuvao loj?)		Kum s-a prins şî s-a ţînut său đemult?
Kînd s-a fript pi frigare vita ku său, a sprimit o strakină şî o braśiruţă skurtă, kît să kuprindă strakina, şî sî ramînă đ-o palmă măĭ lungă. Strakina-ĭa sa puńe supt pripaş unđe pikură său, pista ĭa la fund sa puńe braśiruţa, da un kîpatîń sa lasă să kadă pista strakină afară. Kînd sa umpļe strakina đi său, o dau în lăturĭ sî sa slaĭaskă, şă kînd sa raśiaşće bińe, prind đi kîpatîńo-la lu braśiruţa ś-a ramas afară, ńislait, şă braśiruţa-ĭa înkarkată ku său o pun ăn vrun kuń, sus la grindă.
—
Kako se nekada hvatao i čuvao loj?
Kada se pekla na ražnju životinja koja ima loj, spremala se jedna panica sa kratkom tkanicom, dugom da pokrije panicu, i da ostane preko za jedan dlan širine. Panica se podmetala pod pečenicu, gde okapa loj, preko dna panice stavljala se tkanica, a onaj višak puštao se da pada van posude. Kada se panica napuni, sklone je u stranu i kad se loj dobro ohladi i stvrdne, uhvate onaj slobodni kraj tkanice, i sa stvrdnutim lojem okače je o neki klin na tavanskoj gredi.
  		[Vidi]
508 [645] Kum sîare pîrśu pista ogaş?
— Tuot una ka kapra.
(Kako jarac preskače potok?
— Isto kao koza.)		  [Vidi]
509 [163] KUM SVIĆI ARANŹELU A-NVAŢAT LUKRU
(KAKO JE SVETI ARANĐEL NAUČIO ZANAT)

KUM SVIĆI ARANŹELU A-NVAŢAT LUKRU


Kînd đemult Dumńeḑîu a trîmĭes pi Aranźelu dupa vrun uom, ĭel a mĭers pi drum, ş-a luvat lumĭa đi la kasă, đi la lukru, kare pi unđe ĭ-a gasît ... Numa vińe şă spuńe „Aĭde, pļakă!”

Aşa la gasît pi unu pănă sapă la vrun ĭaz đi apă.

Iĭ spuńe kă la trîmĭes Dumńeḑîu dupa ĭel, kî ĭ-a veńit vrĭamĭa luĭ sî trĭakă pi lumĭa alaltă.

Uomo-la sa ruagă đi ĭel să-l lasă să dogaćaskă ĭazu, sî nu ramînă a luĭ făr đi apă. Aranźelu ăl askultă, sa dă đ-oparće şî uĭtîndu-sa la ĭel kum sapă, aduarme.

Uomo-la a fuost ţapîn, iĭ pare rău sî muară, şî kînd priśiape kă Aranźelu a durmit, ĭel iĭ traźe ku sapa-n kap, ş-ăl labdă în ĭazo-la.

Dupa kîta vrĭame Aranźelu sa pumeńaşće, ş-aşa tuot frînt sa duśe la Dumńeḑîu.

— Śe ĭe ku ćińe, şî unđe uomo-la dupa kare ć-am trîmĭes? — ăl întrabă Dumńeḑîu.

Aranźelu iĭ spuńe kum ĭe trĭaba. Atunśa Dumńeḑîu ḑîśe:

— Vĭeḑ kî nuĭe ļesńe sî ĭaĭ uomu pănă ĭe ţapîn şî sînatuos! Numa đ-akuma înainće măĭ întîń să ći-nvîrśeşć o vrĭame pi lînga ĭel, să-ĭ daĭ kîći un buold în spaće, în pĭept, în burtă, în kap, sî kadă ĭel în pat, pă pĭe urmă sî vĭeḑ kum o să fiĭe ļesńe să pļaśe ĭel sîngur ku ćińe.

—

KAKO JE SVETI ARANĐEL NAUČIO ZANAT


Kada je nekada Bog slao svetog Aranđela po nekoga čoveka, on je išao putem, i uzimao je ljude od kuće, sa posla, kako je koga gde našao ... Samo dođe i kaže „Hajde, pođi!”

Tako je našao jednoga kako kopa jaz za vodu.

Kaže mu da ga je Bog poslao po njega, jer je došlo njegovo vreme da pređe u drugi svet.

Onaj čovek ga zamoli da ga pusti da dovrši jaz, da njegovi ne ostanu bez vode. Aranđel ga posluša, skloni se u stranu, i gledajući ga kako kopa, zaspi.

Onaj čovek je bio jak, žao mu je bilo da umre, pa kad je primetio da je Aranđel zaspao, on ga tresne motikom po glavi, i baci ga u onaj jaz.

Posle nekog vremena Arnađel se probudi, i onako sav slomljen ode kod Boga.

— Šta je s tobom, i gde onaj čovek po koga sam te poslao? — zapita ga Bog.

Aranđel mu kaže šta se desilo. Onda mu Bog kaže:

— Vidiš da nije lako da uzmeš čoveka dok je u snazi i dok je zdrav. Nego od sad na dalje prvo da se neko vreme okrećeš oko čoveka, da mu daš po neku ćušku u pleća, u grudi, u stomak, u glavu, da padne on u krevet, pa ćeš posle videti kako će biti lako da on sam pođe s tobom.

  		[Vidi]
510 [1023] KUM TRĂBE SÎ SA TAĬE KOĻAȘA
(KAKA VALJA DA SE SEČE KAČAMAK)
◊ Koļașa sa taĭe ku ața, or ku kuțîtu. Dakă sa taĭe ku ļingura, uoĭļi fug đi la strungă kînd trăbe mînaće la muls, șă n-o sî măĭ puată să ļi aduńe ńima.
— Kačamak se seče koncem, ili nožem. Ako se seče kašikom, ovce će bežati iz obora kad budu terane na mužu, i neće ih moći sakupiti niko.
  		[Vidi]
511 [728] KUM VĬAĐE BABA
(KAKO BABA VIDI)		KUM BABA VĬAĐE

A-ntrabat vro babă kum vĭađe.
— Văd bińe, spuńe baba.
— Da vĭeḑ ĭepuro-la kolo-n padure?
Baba puńe mîna la uokĭ şî sa uĭtă, sa uĭtă.
— O, dăl drakuluĭ, da đin kare parće ĭe đi furńikuţa-ĭa?
—
KAKAO BABA VIDI

Pitali neku babu kako vidi.
— Vidim dobro, kaže baba.
— A vidiš li onoga zeca tamo u šumi?
Baka stavi ruku na oči i gleda, gleda.
— O, nek ga đavo nosi, a s koje je strane od onoga mravića?  		[Vidi]
512 [829] Kum ț-așćerń, așa duorm.
(Kako prostreš, tako spavaš)		  [Vidi]
513 [860] Kumnată, măĭ bună bukată.
(Svastika je naslađe voće.)		  [Vidi]
514 [237] Kuń pi kuń skuaće, da buata pi tuaće.
(Klin se klinom vadi, ali malj vadi sve.)		  [Vidi]
515 [912] Kuodru đi pîńe ĭe măĭ apruape ńam.
(Parče hleba je najbliži rod.)		  [Vidi]
516 [83] KUOSTA PAKURARĬU
(KOSTA ČOBANIN)

KUOSTA PAKURARĬU






05





10





15




20




25




30





35




40





45




50




55




60





65





70






75




Pi kîmpu ku fluoriļi,
Paza Kuosta uoiļi,
Pi un kîmp marĭe, lat,
Ļi paza đi masurat.
Ļi paza o saptamînă,
Şî tuot kată luok đi stînă.
Luok đi stînă kî gasa,
Uruǐala mi-o faśa,
Kîtră Dulfa ǐel ḑîśa:

„Dulfa mǐa, kaţa’ batrînă,
Sî ramîń, Dulfo, la stînă”.

Pi Dulfa mi-o lasa,
Pi Dulfa kaţa’ batrînă,
O lasa Kuosta la stînă,
Da şî Dulfa śe lukra:
Pļakîă Dulfa pi-n odîăǐ
Dupa lapće đi dulfǐeǐ.
Pînă Dulfa pin odîăǐ,
Florinćin, uoţ batrîn,
Žumataće stîna ǐel luva.
Nu luva una, duauă,
Nu-ma rupsă stîna-n duauă.
Da şî Kuosta kînd veńa,
Ĭel stîna astrînźa,
Şî pi lapće ǐel veđa,
Kî tuată stîna nu erǐa;
Nuǐe lapće la masură,
Ńiś kaşu la ļegatură.
Ĭel pi Dulfa o prinđa,
O prinđa, o baća,
Da şî Dulfa sî ruga:

„Auḑ, Kuosto, dumńa tîa,
Nu ma baće baş aşa,
Nu sînt, Kuosto, ǐuo đivină,
Kî n-am fuost, Kuosto, la stînă.
Am fuost, Kuosto, pi-n odîăǐ
Dupa lapće đi dulfǐeǐ,
Îm parĭe rîău miǐe đi ǐeǐ,
Ka ţîǐe đi kopiǐi tîăǐ.
Ĭauo, Kuosto, tîlviļi,
Da ǐuo sî ǐau pađińiļi,
Sî katîăm uoiļi”.

Da şî Kuosta kînd auḑa,
Ĭel pi Dulfa mi-o askulta.
Luvîă Kuosta tîlviļi,
Da Dulfa pađińiļi
Đi s-îş kaće uoiļi.
Ĭeǐ treśa đin krak în krak,
Pînă-n Munţî lu Novak.
Da şî Dulfa śe lukra?
Într-o pađină sî baga,
Ĭakă stîna aśi erĭa.
Uńi faśa la frigîărĭ,
Alţî ferbǐa la kaldîărĭ.
Da şî Dulfa śe faśa?
Pi Florinćin mi-l prinđa,
Pi Florinćin, uoţ batrîn,
Mi-l prinđa şî mi-l trînća,
Da şî Kuosta ažunźa.
Ĭel đin gură śe vorbǐa:

„Florinćińe, Florinćińe,
Futuţ ińima đin ćińe,
Ma zatriş tu pi mińe.
N-aǐ luvat tu una, duauă,
Numa-m rupsîăş stîna-n duauă.
Florinćińe, dîăǐ tu oţîaşće,
Ĭuo sî dau pakurarĭaşće,
Sî veđem a kuǐ mîǐ tarĭe lovǐaşće!”

Florinćin, uoţ batrîn,
Kîtră Kuosta śe ḑîśa:

„Auḑ, Kuosto, dumńa tîa,
Nu ma baće tu pi mińe,
Nu sînt tuaće đi la ćińe”.

Pînă ǐeǐ nu s-apuka,
Aǐ-lalalţ pakurarĭ ažunźa,
Pi uoţ îǐ prinđa,
În sanźirĭe îǐ ļaga,
În sanźirĭe ku belśuźe,
Sî plaćaskă karńa dulśe.
  		[Vidi]
517 [931] Kuru măĭ mare troșîk faśe.
(Dupe je najveći trošak pravi.)		  [Vidi]
518 [492] Kuru puće, ama-l duś ku ćińe.
(Dupe smrti, al’ ga nosiš sa sobom.)		  [Vidi]
519 [731] Kurvariĭa păn’ sa puaće, da bețîĭa păn’ la muarće.
(Švaleraj dok se može, a pijanstvo je do smrti.)		  [Vidi]
520 [966] La baļigă muaļe puțînă pluaĭe trăbe.
(Mekoj balegi malo kiše treba.)		  [Vidi]
521 [91] La bisîarikă śe nu-ț ažută, nu će ruga.
(Crkvi koja ti ne pomaže, nemoj se moliti.)		  [Vidi]
522 [909] La bîtrîńață șî đi șađiare ustańeșć.
(U starosti se i od sedenja umoriš.)		   [Vidi]
523 [184] LA ISPAS
(NA SPASOVDAN)
LA ISPAS
NA SPASOVDAN

La Ispas, la Ispas
Am sî taĭ ĭo mńelo-l gras.
Karńe dulśe đe mînkare,
Da ĭe pĭeļa đe vinḑare.
Am s-o vind la Đura
Sî mĭ-askută pula.

Adu Đuro fata
Kî ĭe pula gata.

Na Spasovdan, na Spasovdan
Zaklaću debelo jagnje.
Slatko meso za jedenje,
A koža je za prodaju.
Prodaću je Đuri
Da mi kurac oštri.

Davaj Đuro ćerku
Jer je kurac spreman.
  		[Vidi]
524 [1018] La ĭel ĭe șî pîńa șî kuțîtu: kît vrĭa, atîta taĭe!
(Kod njega su i hleb i nož: koliko hoće, toliko seče.)		  [Vidi]
525 [243] La ĭel ńiś ku pula nu či țîń.
(Od njega se nu kurcem ne možeš odbraniti.)		  [Vidi]
526 [911] La kal strînźe frîu pănă nu ĭa mau.
(Konju pritegni uzde dok se ne pomami.)		  [Vidi]
527 [224] La kap fată, la kur gaļiată.
(Kod glave - devica, kod guze - vedrica.)		   [Vidi]
528 [425] La kap ka firizu, la kur ka sîaśira: kokuoş, puorkuļe, priśĭapiće magarĭuļe.
(Srpast rep a testerasta glava: petao, svinjče, priseti se, magarče!)		   [Vidi]
529 [792] La kosît nu sa kată minće bună, numa să fiĭ tare șă naruod.
(Za kosidbu se ne traži neka pamet, nego da budeš jak i lud.)		  [Vidi]
530 [41] LA KRĂČUN
(NA BOŽIĆ)
LA KRĂČUNNA BOŽIĆ

Astăvară la Krăčun,
Mĭ-a intrat o muskă în kur,
M-aş ruga ďe dumńa-ta,
Să bağ nasu după ĭa,
Să mă skoţ ďe beļa.
U sred leta, o Božiću,
Ušla muva u guzicu,
Pa vas molim, gospodine,
Nos za njom da nabijete,
I od bede me spasete!
  		[Vidi]
531 [493] La kur rîńuos trăbe ungĭe marĭ.
(Za šugavo dupe trebaju veliki nokti.)		  [Vidi]
532 [970] La kuru larg kuaĭļi sînt masura.
(Širokom dupetu muda su mera.)		  [Vidi]
533 [718] La lovit suariļi. Ĭ-a dat în kap, kă a mĭers ku kapu guol.
(Udarilo ga sunce. Udarilo ga je u glavu, jer je išao gologlav.)		  [Vidi]
534 [730] La păru labdat nu pļeka ku saku, numa ku pîzanarĭu.
(Kod hvaljene kruške ne idi sa džakom, nego sa džepom.)		  [Vidi]
535 [66] LA RĂZORĬEĆE, PUĻEĆE!
(NA RAZOR, KURATI!)

LA RĂZORĬEĆE, PUĻEĆE!

A veńit vrĭamĭa sî sa mariće fata lu ţaru, şî s-adunat înpĭeţîtuori dîn tuaće părţîļi; baĭaţ miś, marĭ, slabĭ, graş, frumuoş, urîţ, saraś, gîzdoćiń; d-aĭ înbrakaţ dî ļikură ţuaļiļi pră ĭeĭ, pănă la aăĭa făra îzmĭańe, kare sînt zdrĭenţuruoş, gata ku pula guală! Fata pi tuoţ îĭ śarkă ku mulće drăkoviń, sî vadă kare dîn ĭeĭ ĭe măi vićaz, şî măĭ ikļan s-o-nsuare, kî ĭeal o sî fiĭe ţar dîpă śe va muri tatî-su. La urmă dîn tuoţ ramîn duoĭ: unu a fuost kopilu alu vrun împarat dîn ţara veśină, da lalalt un sarak, pîkurarĭ dî prî vro munće, tuot zdrĭanţuruos, ama k-un puluoń boznakît, kare s-a vaḑut kalumĭa pin rîzîļe-ļa dî pîntaluoń! Sa ginđaşće fata śe sî-ĭ mîńe sî fakă, dî sî sa vadă kare ĭe krĭeskut dă mîna-ĭeĭ, şî-ĭ dă-n gînd sî-ĭ pună să aļarźe prăsta vro ńivă, prăsta gîrńiśće pļină dă ţîporaźe, pă kare v-aźunźa măĭ întîń, aluĭ o să fiĭe.

S-a duk îĭ dăparće, la kuolţu alalt a gîrńiśći, şî kînd ĭa dă dîn palme, iĭ sa pun pră ăļergatură! Aļargă baĭaţ, aļargă ku tuata pućarĭa, numa pîrîĭe ţîporaźiļi supt tălpiļi luor! Kată ĭa dă pră skărîļi pră kare s-a suit să vadă măĭ bińe, ş-odată priśepe k-o să aźungă măĭ întîń kopilu lu împaratu!

Înfrikoşată, înśape să zbĭare dîn tuot glasu:

- La răzorĭeće, puļeće, kă će-ntrĭeku bańeće!

Razuor ĭe mižluoku luokuluĭ, unđe s-anprĭeună araturîļi kînd s-antuarśe plugu, ş-aśiĭa ĭe ĭarba măĭ mikă, şî măĭ ļesńe s-aļargă prîn ĭeal, dăkît prîn gîrńişće, pļină dî ţîporaźe!

—

NA RAZOR, KURATI!

Došlo je vreme da se uda careva kći, i skupili se prosci sa svih strana; momci mali, veliki, mršavi, debeli, lepi, ružni, siromašnii, bogati; od obučenih u gizdavo odelo koje je sijalo na njima, do odrpanaca bez gaća, dronjavih, gotovo gologuzih! Devojka ih je sve kušala sa raznim đavolijama, da vidi ko je od njih najspretniji i najmudriji da je oženi, jer će on biti car posle careve smrti. Na kraju su od svih ostala dvojica: jedan je bio sin nekog cara iz susednog carstva, a drugi je bio neki golja, pastir sa planine, sav dronjav, ali sa ogromnom kurčinom, koja se jasno videla kroz one dronjke od pantalona! Razmišlja devojka šta da ih tera da rade, da bi videla ko je doraso za njenu ruku, i doseti se da ih potera da se trkaju preko neke njive, preko strnjike pune bodljika, pa ko prvi stigne, njegova će biti.

Odu oni podalje, na drugi kraj strnjike, i kad ona lupne dlanovima, oni udare u trk. Trče momci, trče iz sve snage, samo pršte bodljike pod njihovim tabanima. Gleda ona sa stepeništa, na koje se bila popela da bolje vidi, i odjednom primeti da će prvi stići carev sin!

Uplašena, počne vikati na sav glas:

- Na razor, kurati, preteknu te bogati!

Razor je sredina njive, gde se spajaju brazde kad se obrće ralo, i tu je trava niža, i lakše se trči nego kroz strnjiku, punu bodljika!

  		[Vidi]
536 [660] La śe piĭaț kumpirĭ, la-şa vinḑ.
(Na kakvoj pijaci kupiš, na takvoj prodaš.)		  [Vidi]
537 [921] La țîgan un ļemn nu arđe, da la rumîn mulće șî tuaće ard.
(Kod Cige jedno drvo ne gori, a kod Vlaha puno, i sva gore.)		  [Vidi]
538 [297] La-l kĭuor nu faśa ku uokĭu, la-l surd nu şopoća.
(Slepom ne namiguj, gluvom ne šapići.)		  [Vidi]
539 [193] La-l surd nu vorbĭa, la-l kĭuor nu arata.
(Gluvom ne govori, slepom ne pokazuj.)		  [Vidi]
540 [684] LAZARKA
(LAZARIČKA PESMA)

LAZARKA
LAZARIČKA PESMA





05






10





15





20

Śińe-m źokǎ lazîra, Lazîra? (2 x)
Źokǎ Ĭana ku Stoĭana, Lazîra. (2x)
Da ku śe ńe înbrǎkǎţîkǎ, Lazîra? (2)
Ku kimĭeşu dǎ fuĭor, Lazîra,
Ku guļeru pistriśor, Lazîra.

Am trǎmǎs prǎ lumĭe karće, Lazîra, (2)
La nevĭestǎ prǎstǎ saće, Lazîra, (2)
Sǎ nu poarće ńiś mǎrźeļe, Lazîra, (2)
Kǎ la noĭ ĭe mare žǎļe, Lazîra. (2)

Sǎ nu poarće busuĭok, Lazîra (2)
Kǎ la noĭ ĭe mare fok, Lazîra, (2)
Ńiś papuśi dǎ la turś, Lazîra, (2)
Kǎ ku ĭeĭ mǎĭ sparźe nuś, Lazîra. (2)

Kǎ Lazîr s-a mîńiĭat, Lazîra, (2)
Şî-n kopaĭe s-arunkat, Lazîra, (2)
K-aśerut şî nu ĭ-a dat, Lazîra, (2)
Uou dǎ raţǎ-nkonđiĭat, Lazîra. (2)

A-nśeput ploaĭe ku vînt, Lazîra,
Pǎ Lazǎr la doborît, Lazîra.
Maĭka Prieśista surḑît, Lazîra,
În poaļe la priđińit, Lazîra.
Sînźiļi la pođiđit, Lazîra, (2)
Şî prǎ gurǎ şî prǎ nas, Lazîra,
Ka sî mĭe-l đa dǎ nakaz, Lazîra.
Ko mi igra lazarku, Lazare?
Igra Jana i Stojana, Lazare.
A čime nas to oblače, Lazare?
Košuljicom od težine, Lazare,
Sa kolirom ukrašenim, Lazare.

Poslah pisma na sve strane, Lazare,
Nevestama po selima, Lazare,
Da ne nose ogrlice, Lazare,
Jer je kod nas žal velika, Lazare.

Da ne nose bosiljače, Lazare,
Jer kod nas je bol veliki, Lazare,
Ni cipele od Turaka,* Lazare,
Jer njima se orah tuca, Lazare.

Lazar se je naljutio, Lazare,
U korito se bacio, Lazare,
Tražio je, ne daše mu, Lazara,
Plovčje jaje šareno, Lazare.

Kiša s vetrom udarila, Lazare,
I Lazara oborila, Lazare.
Sveta Majka ogluvela, Lazare,
U pole ga je primila, Lazare.
Krv Lazaru šiknula, Lazare,
I na usta i na nos, Lazare,
Daće jaje od nevolje,** Lazare.
* Turske cipele - kupovne cipele.
** Tj. nevoljno, preko volje.
  		[Vidi]
541 [426] Lînga fuok Trifu şîađe, da đi frikă nu sa pĭarđe.
(Pored vatre Trifun stoji, a vatre se ne boji.)		  [Vidi]
542 [615] Lovićar fiorĭ đi muarće în mižluok đi nuapće.
(Strefila te smrtna jeza u sred noći.)		  [Vidi]
543 [964] Lovićar pîșku, dabuogda!
(Strefio te proliv, dabogda!)		  [Vidi]
544 [35] Lukri, lukri ka furńika, da kînd muorĭ n-aĭ ńimika.
(Radiš, radiš poput mrava, a kad umreš - sve badava!)		  [Vidi]
545 [242] Lukru mistakat puće la kakat.
(Svaštarenje na govno smrdi.)		  [Vidi]
546 [861] Lukru, lukru, nu măĭ stau, da nainće nu măĭ dau.
(Radim, radim bez prestanka, a napretka nema.)		  [Vidi]
547 [11] LULA MIKĂ, FATA MIKĂ
(MALA LULA, MALA CURA)
LULA MIKĂ, FATA MIKĂ

Lula mikă, fata mikă,
Vinu kulko-n korită.
Vinu mîţă đi dăĭ ţîţă,
Vinu pĭaşće đi mĭ-o krĭaşće,
Vunu suamńe đi mĭ-o duarme!		MALA LULA, MALA CURA

Mala lula, mala cura,
Položi je u korito.
Dođi mačko, podoji je,
Dođi ribo, podigni je,
Dođi sanče, uspavaj mi je.
  		[Vidi]
548 [578] Lumĭa ka ļegumĭa, da lapćiļi măĭ dulśe.
(Narod kao čorba, al je mleko slađe,)		  [Vidi]
549 [494] Lumĭa ka ļegumĭa.
(Narod je kao čorba.)		  [Vidi]
550 [779] Lupu păru skimbă, da narau nu.
(Vuk dlaku menja, a ćud ne.)		  [Vidi]
551 [151] ĻAKU LU UĬKA VISAĻIN
(LEK UJKE VESELINA)

ĻAKU LU UĬKA VISAĻIN

Muĭeriļi đe mult kînd avut durĭerĭ la burtă, a kreḑut kî s-a skuturat şî đin skuturatura-ĭa rînḑa s-a mutat đi la luoku iĭ, supt burik, ş-atunśa a fuost muara sî sa dukă pi la babe, să ļi mursîśe la burta muaļe đi sî sa tragă rînḑa la luok. Aşa vro muĭare đi la Krşĭe, alu un prostovan kare n-ar veńi să-l spun pi nume, a fuost ļenuasă şî puturuasă, da avut şî ibuomńik, s-a fakut kî ĭe bolnau đi rîndză, şî nu lukră ńimika ku ḑîļiļi, numa ḑaśe-n pat şî s-a vaĭtă k-o duare rînḑa. Da avut şî un kopilaş đi vro patru-śinś ań.

Într-o ḑî s-a duśe barbatî-su vrunđeva la lukru măĭ đeparće, şî sara kînd s-a-ntuarśe la koļibă, gasîaşće kopilu kî s-a žuakă în trauşa kăşî.

Ăl întrabă:

– Kum aĭa, tu ći žuoś aśiĭa, da mum-ta ḑaśe bolnauă-n pat?

Da kopilu spuńe:

– E, muma nuĭe măĭ bolnavă, s-a skulat!

– Kum drakuluĭ s-a skulat?! – sa miră uomu. – S-a dus la vro babă?

– Nu, nu, numa veńi astîḑ uĭka Visaļin, ş-o trasă pi muma la burtă, ş-o trasă, ş-o trasă, şî la urmă iĭ do skuasă rînḑa bolnavă đin burtă, ş-o bagă-n pîntaluoń, şî la muma iĭ trĭeku!

LEK UJKE VESELINA


Žene su nekada, kada su imale bolove u stomaku, verovale da su se potresle i od toga stresa želudac se pomerio sa svoga mesta, ispod pupka, pa su tada morale da idu kod baba, da im ove masiraju mali stomak da bi se želudac vratio na svoje mesto. Tako se neka lenja i prepredena žena sa Krša, koja je imala priprostog muža čije ime nije red da kažem, i koja je imala i ljubavnika, pretvarala da je boli stomak, pa nije radila ništa, samo je danima ležala u krevetu i vajkala se da je boli želudac. A imali su i jedno dete od nekih četiri-pet godina.

Jednoga dana ode njen muž negde daleko na posao, pa kada se uveče vratio kući, nađe ono dete kako se igra u dvorištu.

Pita ga:

– Kako to, ti se tu igraš, a majka ti leži bolesna u krevetu?

A dete kaže:

– E, majka nije više bolesna, ustala je!

– Kako je đavola ustala?! – čudi se čovek. – Bila je kod neke babe?

– Ne, ne, nego je danas došao ujak Veselin, pa je mami masirao stomak, pa je masirao, masirao i na kraju je izvukao bolesni želudac iz maminog stomaka i stavio ga u pantalone, i mama je ozdravila!

*

Śe ĭe rînḑa la rumîń, veđeţ aiśa. — Šta je „r’ndza” kod Vlaha, videti ovde: rînḑă

  		[Vidi]
552 [495] Ļemn la ļemn sa vaĭtă, da uom la uom lakrîmĭ varsă.
(Drvo se drvetu žali, a čovek pred čovekom suze lije.)		  [Vidi]
553 [883] Ļemnu okoļeșć, da-n bușćan ći-n pĭađiś.
(Drvo zaobiđeš, a o panj se saplićeš.)		  [Vidi]
554 [71] ĻEŃA KU DORA
(LENJKA I ŽELJKA)		A fuost doa surorĭ, una a kĭemato Ļeńa, da una Duora. S-a kulkat amîndua ăn mižluoku drumuluĭ, kî s-ođińaskă. Şî kîn đin kolo vińe uomu ku karu ku buoĭi, şî vińe kîtra ĭaļe. Ş-akuma Ļeńa ḑîśe, śkă:
- A, brĭe, śkă, aĭde s-ńe skulăm đin drum, s-ńi dăm la o parće, kă, śkă, aăsta trĭeśe ku karu pista nuoĭ!
Da alaltă ḑîśe, śkă:
- Da dor nu v-a trĭeśe, śkă, da dor nu v-a veńi, şćiĭ!
Ş-đaĭa s-a spuńe kă ļeńa ĭe rîa, ama dora ĭe şî măĭ rîa!  		[Vidi]
555 [496] Ļesńe ĭe la şokîće supt klańe mare.
(Lako je mišu pod velikim plastom.)		  [Vidi]
556 [743] Ļimba lungă nuĭe bună, kă vin uoțî șî će omuară.
(Dug jezik nije dobar, jer dođu hajduci pa te ubiju.)		  [Vidi]
557 [894] Ļipova pi ļipova, frunḑă vĭarđe, istîna.
(Lepljena pa slepljena, zelen-list, istina.)		  [Vidi]
558 [129] ĻЕĻА
(LJELJA)
ĻEĻA
LJELJA

Vińe Ļeļa đi la vaļe
Kalîărĭ pi kalo-l mare.
Kalo-l mare, ńe-nvaţat,
Trînći pe Ļeļa în kăkat.
Ĭuo-ĭ dau mîna sî s-a skuaļe,
Ĭa ma traźe întra piśuare!
Ĭo-rog ku brînḑă şî malaĭ -
Ĭa ma ruagă la futaĭ!

Ide Ljelja s’ istoka,
Jaše konja žestoka!
Konj velik a ne zna ništa,
Zbaci Ljelju u govništa!
Dam joj ruku da ustane,
Ona me međ’ noge mami!
Ja joj nudim sir i lebac,
Ona meni nudi jebac!
  		[Vidi]
559 [131] MA DUSĂĬ LA ŞÎḐÎTUARE
(JA OTIDOH NA SEDELJKU)
MA DUSĂĬ LA ŞÎḐÎTUARE

Ma dusăĭ la şîḑîtuare,
În đaţă skamnu ku triĭ piśuare.
Skamnu kaḑu,
Pula sa vaḑu!
O luvară,
O suśiră,
Śî la kap o beļiră.
—
JA OTIDOH NA SEDELJKU

Ja otidoh na sedeljku,
Dobih stolac sa tri noge.
Stolac pade,
Kur’ se vide!
Uzeše ga,
Uvrtiše,
I glavić mu zaguliše.
  		[Vidi]
560 [126] Ma kulkaĭ asară-n ćindă,
Ku kapu pi kîramidă,
Şî fakuĭ albĭață-n pizdă.
Dau ku aku, dau ku sula,
Nuĭe ļaku ka ku pula.
(Na trem sinoć sam prilegla,
Sa glavom na ćeramidi.
Pička mi od pene bridi.
Probah iglom i kalemom,
Al bez kurca leka nema.)		  [Vidi]
561 [185] MA MIR, KUČE, ŞI MA MIR
(ČUDIM TI SE, KUKAVICE)		MA MIR, KUČE, ŞI MA MIR

— Mă mir, kuče, şi mă mir,
Vara viĭ, vara ťe duč,
Mă mir, kuče, če mănînč?
— Măkar să mănînk pomînt,
La Blagoveşťeńe kînt!
Da măĭ ku fok la Floriĭ
Kînd ĭasă lumĭa pin viĭ,
Şi mîndriļi ku kopiĭ,
Şi-ĭ atîrnă în zărzăļiĭ,
Şi ĭo ku glasu-ĭ mîngîĭ.
—
ČUDIM TI SE, KUKAVICE

— Čudim ti se, kukavice,
Leti dođeš, leti odeš,
Čudim ti se šta li jedeš?
— Makar da ću zemlju jesti,
Pevaću na Blagovesti,
A sa žarom kad su Cveti,
Kad svet kreće u vinograd,
Mlade majke sa dečicom
Pa ih kače na kajsije
A ja ih glasom pomilujem.
  		[Vidi]
562 [430] Ma suiĭ în vîr đi nuk, vaḑuĭ turśi păn’ sa duk.
(Popeh se na vr’ ora, videh Turke iza gora.)		  [Vidi]
563 [947] MA TRÎMĬES MUMA LA MUNĆE
(U PLANINU ME POSLA NANA)
MA TRÎMĬES MUMA LA MUNĆE

Ma trîmĭes muma la munće,
Ku gîndu kî numa-ș o fuće!
Ńiś la munće n-ažunsăĭ,
Ma futuĭ đi ma rupsăĭ:
Să nu ĭerară fluośiļi,
Îm sparźa daoźiļi!
—
U PLANINU ME POSLA NANA

U planinu me posla nana,
Da ostanem nejebana!
Ma ne stigoh do planine,
Pojebah se od miline!
Da ne behu dlaketine
Prsnule bi obručine!
  		[Vidi]
564 [688] MA-NSOR KU MARIĬA
(OŽENIĆU MARIJU)		MA-NSOR KU MARIĬA
...
Să-m plaćesk ĭo datoriĭa,
Şi să ma-nsor ku Mariĭa (2x)

Aĭ mîndruţă să fuğim
Păn la Turno-Severin. (2 x)

Ş-akolo să ńe oprim-î,
Ş-amîndoĭ să ńe ĭubim. (2 x)
—
OŽENIĆU MARIJU
...
Da otplatim ja dugove,
I da ženim Mariju.

Hajde draga da bežimo,
Do Turno-Severina.

Tamo da zastanemo,
Jedno drugo da ljubimo.

  		[Vidi]
565 [852] MA-NSURAĬ, LUVAĬ MUĬARE
(OŽENIH SE, UZEH ŽENU)		MA-NSURAĬ, LUVAĬ MUĬARE

Ma-nsuraĭ, luvaĭ muĭare,
Đi vrĭeńikă śe ĭerĭa
Rîmuĭa porśi supt ĭa.
Đi spalat kînd s-apuka,
Mĭerkurĭ în albe ļi baga,
Şî đi mĭerkurĭ pănă žuoĭ
Ļi skoća pi đinapuoĭ,
Şî kînd ļi puńe pi gard în sus,
Latră kîńi ka la urs!
Or ļamńiļi sînt đi salkă,
Or sapunuĭe đi vakă,
Or muĭarĭa nu do frĭakă!
Or sapunu nuĭe bun,
Or muĭarĭa mare-n kur!
Nuĭe kuru mare aşa
Numa šapćesprăśe oka,
Baş kît kaśula tĭa.
  		[Vidi]
566 [24] MA-NSURAĬ, LUVAĬ MUĬARĬE
(OŽENIH SE, UZEH ŽENU)		Ma-nsuraĭ, luvaĭ muĭarĭe,
Luvaĭ varuĭka mumi mĭaļe.
Kîn’ ma uĭtaĭ la ĭa-n gură,
Đințî stau ka o kunună,
Far đi şapće śe nus uopt,
Da masauă nuĭe struop!

Kînd zgîmbĭaşće sî sa rîdă,
Frikă mi kă ma manînkă.
Dakă nu ma va mînka la nuapće,
No sî ma măĭ ćĭem đi muarće!

Vin ĭo sara đi la sapă,
Ustańit şî pļin đi apă,
O aflu pi lînga vatră,
Ku pļećirĭi pin śanuşă,
Ku piśuarļi dupa uşă,
Ku kapu pĭ-o kîramidă,
Da ku uokĭ bļezńită-n grindă,
Frikă mi kî ma manînkă!

Skuasă kapu ĭa pi uşă,
Rupsă Boĭan şî sa dusă!
Tpruĭ-na-na, Boĭańe, na!
Nuĭe asta muarća-tĭa,
Numa ĭe muĭarĭa-mĭa
Ĭuo an durmit ku ĭa în pat,
Şî pi miń’ nu ma mînkat!

Fu în trauşă un mînḑat,
În şapće sfuorĭ a fuost ļegat,
Şî a rupt, şî a skapat,
Ş-a fuźit păn s-a kakat!  		[Vidi]
567 [14] MA-Ş DUŚA ŞÎ ĬUO LA NUNTĂ
(OTIŠO BIH I JA NA SVADBU)
MA-Ş DUŚA ŞÎ ĬUO LA NUNTĂ
OTIŠ’O BIH I JA NA SVADBU

Ma-ş duśa şî ĭuo la nuntă,
Ma ńevasta mi urîtă.
Kînd ma uĭtaĭ l-aļi frumuasă:
Şîăd ku barbațî la masă.
Kînd ma uĭtaĭ şî ĭuo l-a mĭa:
Urîtă đi draku s-o ĭa,
Kî ĭe ńagră şî buḑată;
Sîĭ pun kluopît ka la vakă,
Sîĭ dau drumu pi razuor,
Sî manînśe la mouor.


Otiš’o bih i ja na svadbu,
Al’ mi žena pravi gabor.
Kad pogledah u lepojke,
Sede s mužem za astalom,
Kad pogledah ovu moju:
Baš je ružna, vrag je odn’o,
Jer je crna i kezava;
Kravlje zvono da joj stavim,
Pa niz polje da je opravim,
Nek tamo pase travu.

UN KÎNĆIK SĂMĂNATUORĬ
JEDNA PARALELA IZ BANATA

Foaie v’erd’e de cucută,
Ma-ş duc’e şi ieu la nuntă,
Dar n’evasta mi-i urîtă.
Eu mă uit la v’eri mei
Că n’evestel’ii-s cu ei.
Aş duc’e-o şi ieu pr-a m’ea
Dar urîtă ca c’iuma.
Cînd o v’dz în uşa surii
Gînd’eşt’i că-i muma pădurii.
Cînd o v’edz în uşa sobii
Gînd’eşt’i că-i mama sudorii
Iar cînd umblă prin obor
Fug oarăl’e de s-omor
Că gînd’esk că-i moart’ea lor

Foaĭe vĭerđe de kukută,
M-aş duśe şi ĭeu la nuntă,
Dar ńevasta mi-ĭ urîtă.
Ĭeu ma uĭt la vĭeri meĭ
Kă ńevesteļi-s ku ĭeĭ.
Aş duśe-o şi ĭeu pr-a mĭea
Dar urîtă ka śuma.
Kînd o vĭeḑ în uşa suriĭ1)
Gînđeşći kă-ĭ muma păduriĭ.
Kînd o vĭeḑ în uşa sobiĭ
Gînđeşć kă-ĭ muma sudoriĭ.2)
Ĭar kînd umblă prin obor
Fug oarăļe de s-omor
Kă gînđesk kă-ĭ moarćea lor.
Ortografia originală.
Registrat în Voivodinţ,
(Banat, Serbia), 1971

U ortografiji Vorbara, radi
lakšeg poređenja.
Pesma zapisana
u Vojvodincu (Banat, Srbija)
1) suriĭe — u Poreču, objekat za držanje stoke
2) sudoriĭe — ?  		[Vidi]
568 [427] Madga-Madgaļina a pĭerdut kĭaĭa, Luna aflato, Suarļi a luvato.
(Magda-Magdalena ključ je izgubila, Mesec ga je našao, Sunce ga je uzelo.)		  [Vidi]
569 [1033] MAGARĬU LU ĐINKĂ
(ĐINKIN MAGARAC)		MAGARĬU LU ĐINKĂ  [Vidi]
570 [980] Mamă, mamă, śe fakușăș pră muma să ma kinuĭ ĭo akuma?
(Bako, bako, što si mi rodila majku, da se ja mučim sada?)		  [Vidi]
571 [668] Manînkă baļigă!
(Jede balegu!)		   [Vidi]
572 [949] Manînkă ka lakusta.
(Jede kao skakavac.)		  [Vidi]
573 [192] Manînkă moduva đe pĭe mață.
(Jede srž iz creva. Fig. Priča gluposti, tj. jede ono što ne treba.)		  [Vidi]
574 [428] Manînś đin ĭa, da n-o măĭ spĭeļ.
(Jedeš iz nje, a ne pereš je.)		  [Vidi]
575 [764] Manînś kakat ku kîńi la gard.
(Jedi govna sa psima kraj ograde.)		  [Vidi]
576 [956] Manînś kuaĭļi mĭaļe la Sînta Mariĭa Mare, făr đe sare!
(Izjedeš mi muda na Veliku Gospojinu, bez soli!)		  [Vidi]
577 [984] Marćin, Marćin,
Unźe kuru ku zaĭćin,
Întuarśe tălpiļi la Suare,
Stranută, șî muare!

(Martin, Martin,
Maže dupe zejtinom,
Diže tabane ka Suncu,
Kine, i umire!)		  [Vidi]
578 [497] Mare bińe mare rău aşćată.
(Veliko dobro veliko zlo čeka.)		  [Vidi]
579 [429] Mare ka kasa, vĭarđe ka matasa, dulśe ka mńiarĭa, amară ka fĭarĭa.
(Ko kuća golem, ko svila zelen, sladak ko med, gorak ko jed.)		  [Vidi]
580 [498] Măĭ amunka la uom ĭe kînd vĭađe kă-ĭ muor parințî, da kopiĭi înbătrîńesk.
(Najteže je čoveku kad vidi da mu roditelji umiru, a deca mu stare.)		  [Vidi]
581 [875] Măĭ apruapiĭe đințî đikît parințî.
(Bliži su ti zubi nego roditelji.)		  [Vidi]
582 [499] Măĭ bińe bat supt bat, đikît bolnau în pat.
(Bolje pijan pod krevetom, nego bolestan na krevetu.)		  [Vidi]
583 [800] Măĭ bun grîu ĭe-n sako-l pļin.
(Najbolje žito je u punoj vreći.)		  [Vidi]
584 [168] Măĭ bun ku pula-n pizdă, đi kît ku sapa pi umăr.
(Bolje je s kurcem u pički, nego s motikom na ramenu.)		  [Vidi]
585 [1010] Măĭ ćușćiș, măĭ pićiș, kî sa vĭađe vîru la kăśuļiș!
(Bolje čučni, i sagni se, jer ti viri vrh šubarice!)		  [Vidi]
586 [846] Măĭ grĭeu blastăm rumîńesk: „Dabuogda să muară fara lumanarĭe!”
(Najteža vlaška kletva: „Dabogda umro bez sveće!”)		  [Vidi]
587 [500] Măĭ îndată ći muśkă kîńiļi tĭeu, đikît alu altu.
(Pre će te ujesti tvoje pseto, nego tuđe.)		  [Vidi]
588 [930] Măĭ mare gura đikît bukatura.
(Veća su usta od zalogaja.)		  [Vidi]
589 [789] Măĭ mare pakat ĭe kînd la parinț numirĭ bukaturļi.
(Najveći je greh kad roditeljima brojiš zalogaje.)		  [Vidi]
590 [198] Măĭ rău ĭe kînd će fuće vrunu ku pula muaļe: tu, saraku, traź sî skăpĭ, da ĭel ginđaşće kă mĭastîś đi drag, şi će fuće şî măĭ rău!
(Najgore je kad te neko jebe mekim kurcem: ti, siroma, vrdaš da se izvučeš, a on misli da mešaš jer ti je lepo, pa te jebe još gore!)		  [Vidi]
591 [332] Mi sa înflă, mi sa-ngînfă, fofoluaka mi sa skuală.
(Zaduva se, naduva se, okruglasto mi se diže.)		  [Vidi]
592 [901] Miĭļi đinuntru da sućiļi đinafară.
(Hiljade unutra a stotine spolja.)		  [Vidi]
593 [431] Mik ka uou, grĭeu ka buou.
(Mali ko jaje, težak ko vo.)		  [Vidi]
594 [432] Mik ka uou, traźe ka buou.
(Malo ko jaje, tegli ko vo.)		  [Vidi]
595 [579] Minća skurtă, robiĭa lungă.
(Kratka pamet, duga robija.)		  [Vidi]
596 [807] Minće kă nu fură, da fuźe ku rața-n gură.
(Laže da ne krade, a beži s plovkom u ustima.)		  [Vidi]
597 [333] Mîkanće sa-nkîļikat pi nu şću śe, şî sa duśe nu şću unđe.
(Ljigavko uzjahao ne znam šta, i krenuo ne znam kud.)		  [Vidi]
598 [501] Mînă pi mînă spală, da vaka pi vakă ļinźe.
(Ruka ruku mije, krava kravu liže.)		  [Vidi]
599 [98] Mînă pi mînă spală, da vakă pi vakă ļinźe.
(Ruka ruku mije, a krava kravu liže.)		  [Vidi]
600 [7] MÎNDRILOR, MÎNKAVAŞ GURA
(USTA BIH VAM, MOME, JEO)
MÎNDRILOR, MÎNKAVAŞ GURA
USTA BIH VAM, MOME, JEO

Mîndrilor, mînkavaş gura,
Nu la tuaće ka la una!
Đe va-ş mînka ĭeu la tuaće,
Vuoĭ đe vuoĭ va-ţ faśe muarće!

Vorbiță-va, mîndriluor,
Vorbiță-va vuoĭ đe vuoĭ, mă;
Or đi mĭerkurĭ, or đe žuoĭ,
Vińe naĭka pi la vuoĭ, mă.
Vińe naĭka pe la voĭ, mă.

Đe vo veńi măĭ đinoapće,
Ĭel va ĭubĭaşće pi toaće,
Đe vo veńi măĭ amînat,
Ĭel đi vruna s-a zuĭtat, mă!

Kăće mîndre a fuost în sat,
Tuaće naĭku ļ-a ţukat, măĭ.
Tuaće mîndre, ćińerĭaļe,
Mînkară viĭața mĭa, mă.
Usta bih vam, mome, jeo,
Ali ne svima kao jednoj!
Kad bih svima usta jeo,
Na smrt bih vas posvađao!

Među sobom govorite,
Same sebi red pravite;
U četvrtak ili petak,
Stiže bata u posetu.


Ako bude poranio,
Sve će redom da vas ljubi,
Ako bude odocnio,
Neku je zaboravio!

Kol’ko moma selo ima,
Sve je bata izljubio!
Sve te mlade lepotice
Život meni pojedoše!
  		[Vidi]
601 [686] MÎNDRO, BĂRBĂŢĂLŬ-AL TĂŬ
(DABOGDA TI MUŽ ŠLOGIR’O)		MÎNDRO, BĂRBĂŢĂLU AL TĂU

Mîndro, bărbăţălu al tău
Oloği-l-ar Dumńezău,
Să măĭ ťe ĭubesk şi ĭeu!
— Ďe kît să mi-l oloğeaskă,
Măĭ bińe să mi-l kĭoraskă:
K-al ulog şĭaďe la fok
Şi ku uoĭki veďe tuot.
—
DABOGDA TI MUŽ ŠLOGIR’O

Dabogda ti, draga, muža
Šlogirao Gospod Bog,
Da te malo i ja ljubim!
— Ne valja da mi ga šlogira,
Bolje je da ga oslepi:
Jer šlognut sedi kraj ognjišta
I očima vidi sve!

—————————

ORIGINALNI ZAPIS IZ 1942:

MÎNDRO, BĂRBĂŢĂLŬ-AL TĂŬ

Mîndro, bărbăţăl-al tă
Oloĝi-l-ar Dumńeză,
Să mă t’e ubesc şi ĕ!
— D’e cît să mi-l oloĝască,
Mă bińe să mi-l k’orască:
C-al ulog şaďe la foc
Şi cu ok’i veďe tot.
  		[Vidi]
602 [821] Mînka-ć-ar frĭenga!
(Izjela te frenga!)		  [Vidi]
603 [616] Mînka-ć-ar muska vĭarđe.
(Izjele te muve zelene.)		  [Vidi]
604 [617] Mînka-ć-ar şărpi şî balauri.
(Izjele te zmije i blavori.)		  [Vidi]
605 [676] Mînka-l-ar vĭermi, să-l manînśe.
(Izjeli ga crvi, da ga izjedu.)		  [Vidi]
606 [976] Mînkać-ar śuma!
(Čuma te izjela!)		  [Vidi]
607 [205] Mînuşîță frîntă
(Slomljena ručica)		Mînuşîţă frîntă,
Kare mi ć-a frînt?
Muoşu ku toĭagu,
Baba ku śumagu!

Aĭ’ la moară
Mîna să înđirĭapće!
Mîna nu îm înđireptasă,
Înđaţă un uou kît un buou în kap!  		[Vidi]
608 [995] MÎRĻITU POMÎNTULUĬ
(MRKANJE ZEMLJE)		MÎRĻITU POMÎNTULUĬ

Mîrļitu pomîntuluĭ a fuost ađet kare s-a țînut la Žuoĭ marĭ. S-a kreḑut đin bătrîńață kă pomîntu nu rođiașće dakă nu sa mîrļiașće. Đ-aĭa în ḑîua-ĭa în varsat đi zuorĭ uamińi a ĭeșit la luokurļi luor, într-o vrĭame kînd s-a dus șî muĭeriļi la morminț sî đa fuok đi pomană l-aĭ muorț, kî la Žuoĭ marĭ în varsat đi zuorĭ sa đeșkiđe ușa Raĭuluĭ. În mižluoku luokuluĭ s-a-ntuors kîtra rîsarit, a fakut kruśe șî s-a rugat la dumńeḑîu sî đia s-ažuće mîrļitu pomîntuluĭ să rođaskă luoku, să fiĭe birekĭet mare șî kasa luor să fiĭe sînatuasă. Ș-atunśa a đizlegat pîntaluońi șî s-a kulkat abușļa pi pomînt ...

Ș-așa a statut aśiĭa ḑakînd pănă n-a ĭeșît suarļi, să-ĭ prindă zăriļi đin tîń așa-n brațîșaț ku pomîntu. Dupa aĭa s-a skulat șî s-a dus la kasă. Tuoț uamińi đin kasă s-a înparțît șî tot nat s-a dus la kîći un luok: stapînu kîăși s-a dus l-al măĭ mare, da kopiĭî l-al măĭ mik. Dakă n-a rođit baș bińe luokurļi unđe s-a dus kopiĭi, aĭ batrîń ĭ-a bužukurit kă înga sînt miś, șă nu șćiu să »mîrļiaskă« bińe ...

S-a puvestît în sat kî măĭ la urmă a mîrļit pomîntu vrun muoșu Stoĭan Avesku. Kînd a murit muoșu, s-a pĭerdut ađetu. A ramas numa bažuokură întra saćiań pănă așćiată ćimpu aratuluĭ; nu ḑîk kî n-a măĭ ažuns vrĭama đi lukru, numa ḑîk: »Nuĭe vrĭamĭa đi arat, kă Stoĭan Avesku n-a măĭ mîrļit pomîntu!« Da fînkă Žuoĭ marĭ fug pi kîļindarĭ, sa ḑîśe șî kă pomîntu s-a mîrļit în vrĭame, or s-a mîrļit amînat.
—
MRKANJE ZEMLJE

Mrkanje zemlje bio je običaj koji se držao na Veliki četvrtak. Verovalo se od starina da zemlja ne rađa ako se ne mrči. Zato su na taj dan u osvit zore muškarci izlazili na svoje njive, u isto vreme kad su i žene odlazile na groblje da pale vatre za pokojnike, jer se na Veliki četvrtak u osvit zore otvaraju vrata Raja. Na sred njive su se okretali ka istoku, prekrstili se i pomolili bogu da učini da mrčenje zemlje pomogne njivi da rodi, da bude velikoga berićeta, i da im ukućani budu zdravi. Potom bi odvezali pantalone i legali potrbuške na zemlju.

I stajali su tu ležeći dok sunce ne grane, da ih prvi zraci uhvate tako zagrljene sa zemljom. Posle bi se digli i otišli kući. Svi muškarci iz kuće su se delili, i svaki je odlazio na po jednu njivu: domaćin kuće odlazio je na najveću, a dečaci na najmanju. Ako nisu dobro rodile njive na koje su odlazili dečaci, stariji bi ih zadirkivali da su još mali i da ne znaju dobro da »mrče« ...

Pričalo se u selu da je poslednji mrčio zemlju neki čiča Stojan Avesko. Kad je čiča umro, izgubio se običaj. Ostala je samo pošalica među seljacima dok čekaju vreme oranja; ne kažu da još nije došlo vreme za posao, nego vele: »Nije vreme za oranje, jer Stojan Avesko još nije mrčio zemlju!« A pošto se Veliki Četvrtak pomera u kalendaru, kaže se i da se zemlja mrkala rano, ili da se mrkala kasno.   		[Vidi]
609 [1031] Mĭarźe ka uaĭa kîpiĭată.
(Ide kao brljiva ovca)		  [Vidi]
610 [694] Mĭarźe, mĭarźe, nu măĭ stă.
(Ide, ide i ne staje.)		  [Vidi]
611 [580] Mĭarźe, şî taśe ka moruońu.
(Ide, i ćuti kao vampir.)		  [Vidi]
612 [283] Mńelo-l blînd suźe duauă uoĭ, da-l đizmerdat zbaće la berbĭaśe.
(Umiljato jagnje dve ovce siše, a jogunasto siše kod ovna.)		  [Vidi]
613 [581] Moruońu întîń manînkă đintr-a luĭ.
(Vampir prvo pojede svojtu.)		  [Vidi]
614 [245] Muaka tună, muaka ĭasă,
Muaka faśe rînd în kasă!
(Ud ulazi, ud izlazi,
Ud kućom gospodari.)		  [Vidi]
615 [170] Muarća şî pluaĭa ńiśkînd sî nu kaț, kî vin sîngure.
(Smrt i kišu nikad ne prizivaj, jer dolaze same.)		  [Vidi]
616 [139] Muĭare batrînă, đi şapće uorĭ în stamînă.
(Stara žena, sedam put nedeljno (ima seks).)		  [Vidi]
617 [209] Muĭarĭa ći-ńakă într-o ļingură đi apă.
(Žena (može da) te udavi u kašici vode.)		  [Vidi]
618 [979] Muĭarĭa dupa śe sa marită trăbe să fiĭe mĭarńikă pănă nu faśe kopiĭ să samińe la uomî-su.
(Žena posle udaje treba da bude mirna dok ne rodi decu da liče na muža.)		  [Vidi]
619 [969] Muĭarĭa kare nu înșaļaḑă uomu, nuĭe muĭarĭe.
(Žena koja ne vara muža, nije žena.)		  [Vidi]
620 [948] Muĭarĭa mikă sa suĭe pi opinkă, șî dă gura făr’ đi frikă.
(Mala žena na opanak se penje, i ljubi bez straha!)		  [Vidi]
621 [334] Muĭarĭa puaće şî đisupra, şî đižuos, da uomu numa đižuos.
(Žena može i ozgo i ozdo, a muškarac samo ozdo.)		  [Vidi]
622 [116] Muĭarĭa şî magarĭu sa uĭtă la tuot sluogu sî-ț đia în kurişkapiće, da tu strînźe kapîăstru bińe, şî nu ći da.
(Žena i magare gledaju kod svakog brega da te zbace preko glave, a ti dobro pritegni uzde, i ne daj se.)		  [Vidi]
623 [664] MUĬERĬA ALDRAKULUĬ
(VRAGOLASTA ŽENA)

A trait vrunđeva vro muĭerĭe kare a fuost măĭ aldrakuluĭ đi kît draku, ş-auđe draku đi ĭa, şî vińe la ĭa, ş-o-ntrabă:

– Tu ĭeş muĭerĭa śe ĭe măĭ aldraku đe kît mińe?

– Ĭuo sînt.

Muĭerĭa ĭa sîta şî sa bĭasă î-ńa, şî-ntrabă:

– Pi śe gaură a trĭekut beşîna?

Draku arată o gaură-n sîtă:

– Pi asta?

– Nu!

Draku arată altă gaură:

– Pi asta?

– Nu!

– Pi asta?

– Nu!

– Pă pi kare atunśa a trekut?

Muĭarĭa puńe mîna la kur, şî spuńe:

– Ăće, pi asta!

  		[Vidi]
624 [713] MUĬKA MĬA KU ĆUOKU MARE
(MAJKO MOJA DUGOKLJUNA)		MUĬKA MĬA KU ĆUOKU MARE

Muĭka mĭa ku ćuoku mare,
Du-m un pĭaşće đi mînkare,
Da mîĭ kîta ş-o nopîrkă,
Şî nu ma duară rîău la burtă,
Şî un balaur kît đi mik,
Sî-m trĭakă buala la burik.
Nu-ţ m-uĭta sî-m duś o bruaska,
Pĭańiļi trîabĭe sî mîĭ krĭaskă,
Da mîĭ ado ş-un şobuol,
Sî-l îngit, şă s-aduorm.
—
MAJKO MOJA DUGOKLJUNA

Majko moja, dugokljuna,
Daj mi ribu da pojedem,
Posle ide jedna zmija,
Da mi stomak ne zavija,
Jednog smuka, kol’ki da je,
Da sa pupka bol nestane.
Ne smeći s uma jednu žabu,
Perje treba da mi raste,
Pa donesi i pacova,
Da progutam, i da zaspim.

(Iz uspavanke „Kopilu đi barḑă " — „Rodino dete". Zapis: F. Paunjelović ) [Crn.] Prevod: Durlić  		[Vidi]
625 [502] Mulț puopĭ, kopilu ńibućeḑat.
(Mnogo popova, nekršteno dete.)		  [Vidi]
626 [776] Mulće trăbe, da puțîńe ĭastă.
(Mnogo treba, a malo ima.)		  [Vidi]
627 [48] Mumata stă, da tat-tu iĭ dă.
(Majka ti stoji, a otac joj ga udara.)		  [Vidi]
628 [264] MUOŞU KU BABĂ ŞÎ FATĂ TARE ĐI KAP
(ČIČA SA TVRDOGLAVOM BABOM I ĆERKOM)		   [Vidi]
629 [692] MUOŞU MÎŃIĬAT
(LJUTI STARAC)

MUOŞU MÎŃIĬATLJUTI STARAC





05





10




15




20




25





30




35




40




45





50





55




60





65




70




75





80




85




90




95



Spikuļeţ đe grîu kurat,
Un muoş mi s-a măńiĭat (2x)
Kă đe la albă ćinerĭaţă
Pîn la albă bătrîńaţă
N-a avut kopil pe braţă,
Da la albă bătrîńaţa
A kăpătat kopil pe braţă. (2x)
Să duśa la boćeḑat
Ĭeĭ đe drag n-a măĭ sćiĭat. (2x)

L-a kreskut, l-a ļegănat
Pănă mĭ-a ažuns đe-nsurat.
Da şî fată ĭ-a aflat:
Sîmbăta kă mĭ-a împeţit-o,
Dumińika nunta a nunţit-o! (2x)
Kînd a fuost la kununat
Ińaļiļi ļ-a înskinbat. (2x)
Kînd a fost pi la kinđiĭe,
Kînd măi mîndră vesaļiĭe,
Oboru pļin đe femeliĭe -
Vińe karće đin-[îm]părăţîĭe
Să să dukă-n soldăţîĭe. (2x)
Nouă ań şî nouă luńi
Ş-înk-atîća săptămîńi
Să să dukă ĭel în strińi,
Nouă ań şî žumătaće
Să să dukă-n strinătaće! (2x)

Bîtu-n mînă kă luva-re,
Traĭsta la şold o puńa-re,
Şă đin gură śe vorbĭa:
- Mîndro, mîndro, mîndra mĭa-re,
Mîndr-aĭ fuost, mîndră ramîń
Ku aĭ nuoştri duoĭ batrîń,
Ma să ĭaĭ tu să săđeşć,
Să săđeşć tu busuĭuok
Într-o vătruţă đe fuok:
Đe va răsări păļit
Şî la frunḑă răsuśit,
Tu să şćiĭ kă ĭo-am perit!
Đe va răsări ţouos,
Şî la frunḑă mult frumuos -
Tu să şćiĭ kă-s sănătuos!“
Aĭa vuorbă k-o vorbĭa-re
Şî pļeka pe drum la vaļe
Kîtră răsărit đe soare.
Uđi nunta ńenunţîtă
Şî goviĭa ńe-nvaļită,
Au, śe nuntă năkăžîtă?

Multă vrĭame kă treśa-re
Busuĭuoku răsărĭa-re,
Busuĭuoku răsărĭa!
Da do a răsărit frumuos,
Şî la frunḑă ĭel ţouos,
Tu să şćiĭ kă-ĭ sănătos!

Multă vrĭame kă treśa-re
Da vĭeḑ muoşu śe făśa-re:
Tîrnăkuopu kă luva-re
Şî la viĭe să duśa.
Nu o sapă kum să sapă
Ma o skoaće đin tulpină
Ş-o lapîdă pistă građină
Kă n-are kuĭ să rămînă!

Să uĭta pe drum la vaļe
Kîtră răsărit đe suare. (2x)
Veđa un voĭnik în kaļe,
Un voĭniśel uor ţîgăńel,
Da ĭel nalt şi supţîrĭel
Parke ĭe tras pin ińel?
Bună ḑîua kă lu-ĭ da-re:
- Bună ḑîua, taĭkă muoşî,
Śe skuoţ viĭa đi-n tulpină
Ş-o lapiḑ pistă grăđină?
- Ĭo skuot viĭa đin tulpină
Ş-o lapăd pista grăđină
Kă n-are kuĭ să rămînă!
-Lasă viĭa, taĭkă muoş,
Lasă viĭa, n-o skoća-re
Numa aĭ la kasa tîa,
Va-m avĭa şî ĭuo vrun luok
Makăr pe vatră đe fuok? (2x)

Kînd a kasă ažunźa-re
Împeţîtuori kă veńa-re,
Da mirĭasa śe făśa?
Ĭa ku tuoţ mîna kă da-re,
Şî mîna ļe săruta-re,
Da pe vuoĭna îl treśa.
Da soldatu śe ḑîśa-re:
- Goviĭuaro, dumńatîa-re,
Vin’ ţukă şî mîna mĭa-re,
Am avĭa şî ĭo vr-o paraa?
Veḑ goviĭa śe făśa-re:
Kînd mîna îĭ săruta-re,
Şî ińelu kunoşća,
Şî đin gură śe vorbĭa-re:
- Bĭaţ ospeţî şi mînkaţ
Şî đe kaļe vă kătaţ,
Kă ĭo pe kar-ĭ-am dorit
Miĭe ala mĭ-a veńit!

Aoj klasje čistog žita,
Jedan mi se starac ljuti,
Što od svojih mladih dana
Pa do svoje sede kose,
Nije im’o decu svoju,
A tek je pod stare dane,
Dete malo dobio je,
Pa sad sa njim prepun sreće
Na krštenje pošao je!

Dizao ga, njihao ga
Dok do svadbe mi dostiže.
I devojku našli su mu:
U subotu verio je,
U nedelju da svadbuju!
Kad su bili na venčanju,
Prstenje su razmenili.
Kada beše oko podne,
U najlepšu dob veselja,
U dvorištu punom svata -
Dođe poziv imperata
Da on pođe u soldate.
Devet leta i meseci
I toliko još nedelja
Da mi bude međ’ strancima,
Devet i po godinica
Da mi bude s tuđincima!

Štap u ruke uzeo je,
Torbu na se metnuo je,
I ovako zborio je:
- Lepo, lepo, lepo moje,
Lepa meni ti ostani
Sa našima starim dvoma,
Ali uzmi i posadi,
Posadi mi bosioče
U vatrištu na ognjištu:
Ako nikne uvenuto,
I sa lišćem sparušenim,
Ti da znaš da sam pogin’o!
Ako nikne uzdignuto,
I sa lišćem raširenim -
Ti da znadeš da sam srećan!
I te reči kad prozbori,
Pođe putem ka istoku,
Ka izlasku sunčevome!
Osta svadba nesvadbana,
Osta mlada ucveljena,*
Jaoj, kakve mučne svadbe?

Dugo vreme otad prođe,
Bosioče iznicaše,
Bosioče mi izniče!
Iznicaše mi prelepo,
I u lišću cevasto,
Da znaš da je on srećno!

Dugo vreme prođaše,
Šta mi starac činjaše:
Trnokop mi uzeše
U vinograd pođaše.
Ne kopa ga kako s’ kopa
Lozu vadi iz korena
I baca je preko plota
Jer vinograd svojtu nema!

Pa mi gleda ka istoku,
Prema suncu izlaznome.
Vidi vojna na puteljku,
Vojnika il cigančeta,
A on visok i tanušan,
Ko da je kroz iglu denut?
Dobar dan on starcu nazva:
- Dobar dan mi stari oče,
Zašto čupaš lojze vina,
I bacaš ga preko plota?
- Čupam lojze iz korena
I bacam ga preko plota
Jer nema kome da ostane! 
- Pusti lojze, oče stari,
Pusti lojze, ne čupaj ga,
Nego haj’mo kući tvojoj,
Možda i ja imam mesto
Na ognjištu tvome neko?

A u kuću kad stigoše,
Taman prosci dolažahu,
A mlada šta činjaše?
Sa svima se rukova,
Svima ruke ljubiše,
Ali vojna mi preskoči.
Vojno šta mi zboraše:
- Mlada moja gospođo,
Ded i moju ruku ljubi,
Možda i ja paru imam?
A viš’ šta mi mlada čini:
Kada ruku mu poljubi,
Prsten mu poznade,
I šta mi tada prozbori:
- Pijte gosti i jedite,
I puta svoga potražite,
Jer taj kog sam ja želela,
Meni taj došao je!
  		[Vidi]
630 [335] Mustața susuļi, în gaură stupi.
(Brk usuče, u rupu se uvuče.)		  [Vidi]
631 [111] Muta faśe futa.
(Ćutanje pravi jebanje.)		  [Vidi]
632 [955] NAĬKA ĆINÎR, ȘÎ KURVARĬ
(MOJ JE DRAGI ŠVALER MLAD)
NAĬKA ĆINÎR, ȘÎ KURVARĬ

Naĭka ćinîr șî kurvarĭ,
Duśe mĭarĭe-n pozanarĭ,
Duśe mĭarĭe șî bombuańe.
Kum ma minće așa m-aduarmĭe,
Ș-adurmită ma ĭubĭașće,
Ińima-m rakorĭașće.
—
MOJ JE DRAGI ŠVALER MLAD

Moj je dragi švaler mlad,
Šećer mi u džepu nosi,
Šećer nosi i bombone
Da me mami i uspava.
Uspavanu on me ljubi
Pa mi srce razgaljuje.

(Iz pesme „Ĭuoće-l naĭka” — „Evo dragog”)
Prevod: Durlić
  		[Vidi]
633 [284] Napasta ĭe ku đințî đi fĭer.
(Kleveta ima gvozdene zube.)		  [Vidi]
634 [742] Naruada sa kunuașće pi kită, da naruodu pi buată.
(Luda se poznaje po kitici, a ludak po motki.)		  [Vidi]
635 [200] NAŞ, NAŞ, FUĆELAŞ
(KUME, KUME, ZAJEBANTU)		Naş, naş, fućelaş,
Ku kare ma kununaş:
Ku kaţaua đi pĭ-ogaş?!

  		[Vidi]
636 [749] Nașu odată vĭađe pizda fińi.
(Kum samo jednom vidi kumičinu pičku.)		  [Vidi]
637 [337] Noă uş, noă ferĭeşć, pi unđe daĭ, pi aśi trĭeś.
(Devet vrata, devet okna, kud god kreneš, tuda prođeš.)		  [Vidi]
638 [989] Noroḑîĭļi stau în luok, da uamińi trĭek.
(Ludosti stoje u mestu, a ljudi prolaze.)		  [Vidi]
639 [336] Nu aduormĭ pănă nu mĭastîś fluośi.
(Ne zaspiš, dok ne smešaš dlake.)		  [Vidi]
640 [299] Nu aĭ tu în kap aĭa śe are ĭel în kalkîń.
(Nemaš ti u glavi to što on ima u peti.)		  [Vidi]
641 [802] Nu bĭa ka đin paru babi.
(Ne pij kao iz babine čaše.)		  [Vidi]
642 [503] Nu ći mistaka unđe nu-ț fĭarbe uala.
(Ne mešaj se gde ti se lonac ne kuva.)		  [Vidi]
643 [781] Nu ći prinđe-n uara dakă nu șćiĭ sî źuoś.
(Ne hvataj se u kolo ako ne znaš da igraš.)		  [Vidi]
644 [113] Nu ći uĭta-n suare, kî kĭorăşć.
(Ne gledaj u sunce, jer ćeš oslepiti.)		  [Vidi]
645 [784] Nu da ku baĭkuańe în dumńeḑîu.
(Ne bacaj se kamenjem na boga.)		  [Vidi]
646 [773] Nu fak iĭ brînḑă amînduoĭ.
(Neće oni (dugo) sir da prave (zajedno).)		  [Vidi]
647 [112] Nu faśa fuoku-n tufă mare.
(Ne loži vatru u gustoj šumi.)		  [Vidi]
648 [822] Nu faśe tuată bîza mńarĭe.
(Ne pravi med svaka buba.)		  [Vidi]
649 [511] Nu fi prĭabun, kă ramîń ku kuru guol în drum.
(Ne budi predobar, jer ćeš gologuz na putu ostati.)		  [Vidi]
650 [177] Nu ĭe sarak ăla kare n-are, numa aăla lu kare iĭ măĭ trîabe şîmăĭ.
(Nije siromah onaj koji nema, nego onaj kome treba još.)		  [Vidi]
651 [507] Nu kapiț lapće đi la vakă, pănă-n ĭarbă nu sa kakă.
(Ne muzeš kravu, dok ne ubalega travu.)		   [Vidi]
652 [199] Nu kaska đin gură kît nu trĭaśe pin kur.
(Ne otvaraj usta koliko ne (može da) prođe kroz dupe.)		  [Vidi]
653 [169] Nu lasa pĭ-al sarak sî muară đi fuame, kî kînd ĭel muare, nu ći lasă pi ćińe sî traĭeşć.
(Ne puštaj siromaha da umre od gladi, jer kad on umre, neće pustiti tebe da živiš.)		  [Vidi]
654 [561] Nu lukră ńimika, numa dă țîță la sapă.
(Ne radi ništa, samo doji motiku.)		  [Vidi]
655 [733] Nu ļeź gura la un sak, da sî ļeź la un sat.
(Teško svežeš jedan džak, a kamoli usta selu.)		  [Vidi]
656 [265] Nu ma mir kînd la bîtrîńață Dumńeḑîu i ĭa la uom mîna, or piśuoru, îĭ va trăbui đi lukru or đi aļergat, ama ma mir đi śe i ĭa pula, śe va faśa ku ĭa?
(Ne čudim se što pod starost Bog uzima čoveku ruku, ili nogu, možda mu trebaju za rad ili trčanje, ali se čudim što mu uzima kurac, šta li sa njim čini, ne znam?)		  [Vidi]
657 [338] Nu manînkă, nu bĭa apă, şî nu krapă.
(Ne jede i ne pije, a ništa mu nije.)		  [Vidi]
658 [1032] Nu mi pi vuoĭe. Nu mi sa-m pare.
(Ne sviđa mi se. Ne dopada mi se.)		  [Vidi]
659 [997] NU MÎNKA ŚE NU TRĂBE PIN SAT
(NE JEDI ŠTO NE TREBA PO SELU)
NU MÎNKA ŚE  NU TRĂBE PIN SAT

A trait în vrun sat ńiskaĭ Țîgań saraś kare nu s-a uĭtat unu la altu.
Auđe kopilu kum tatî-su ăl vorbĭașće đi rău kă no-l ruagă ku ńimika, da ĭel, saraku, muare đi fuame, șă într-o ḑî ăl kĭamă la ĭel la kasă.
Vińe tatî-su la kopil, tuot drîgastuos k-o sî-ĭ đa śuova đi mînkare.
Kopilu-l întrabă:
„Da vrĭeĭ, tată, karńe friptă în ćigańe?”
„Vrĭeu, dakum nu!”, spuńe tatî-su.
„Da vrĭeĭ, tată, kuașće fripće ku vîn đa-l ńegru?”
„Of, lălă, duamńe, of!”, suspină muoșu.
„Da vrĭeĭ puĭ fript pi gramadă đi plaśinț, ku rakiu đi prună?”
„O, lălă, duamńe, dakum nu!”, ḑîśe tatî-su, șî sa ļinźe pi buḑă.
Atunś kopilu ăl prinđe đi gît șă-labdă đin kasă afară.
„Duće akuma”, zbĭeră dupa ĭel, „șî nu măĭ mînka śe nu trăbe pin sat kă nu ć-am rugat!”
—
NE JEDI ŠTO NE TREBA PO SELU

Živeli u jednom selu neki sirmašni Cigani koji se međusobno nisu poštovali.
Čuje sin da ga otac ogovara po selu kako ga ničim ne nudi, a on, siroma, umire od glado, i jednog dana pozove oca k sebi kući.
Dođe otac kod sina, sav radostan da će mu ovaj dati nešto za jelo.
Sin ga zapita:
„Hoćeš li, oče, meso prženo u tiganju?”
„Hoću, kako da ne”, kaže otac.
„A hoćeš li oče, pržena rebra sa crnim vinom?”
„Oh, bože, oh!”, uzdiše starac.
„A hoćeš li pečeno pile na gomili prženih plačinti?”
„Of, lele, bože, kako da ne!”, kaže otac, i oblizuje usne.
Onda ga sin uhvati za gušu i izbaci iz kuće napolje.
„Idi sad”, vikne za njim, „i ne jedi više što ne treba po selu da te nisam nudio!”
  		[Vidi]
660 [769] Nu puoț tu sî faś fuarfiś ku mińe.
(Ne možeš ti da praviš makaze od mene.)		  [Vidi]
661 [913] Nu sa masură măriļi ku źeĭśtu.
(Ne meri se more prstom.)		  [Vidi]
662 [583] Nu sa spomîntă lupu ku pĭaļa uoi.
(Ne plaši se vuk ovčjom kožom.)		  [Vidi]
663 [582] Nu sînt ĭuo batrîn, numa mulț ań a trekut đi kînd m-am fakut.
(Nisam ja star, samo je mnogo godina prošlo od moga rođenja.)		  [Vidi]
664 [738] Nu skapîră amnarĭu la tuata pĭatra.
(Ne kreše ognjilo o svaki kamen.)		  [Vidi]
665 [709] Nu stau đi taĭnă.
(Nemam vremena za razgovor.)		  [Vidi]
666 [187] Nu şăḑ la masă să mînś, dakă iş satul.
(Ne sedaš za sto da jedeš, ako si sit.)		  [Vidi]
667 [796] Nu turna vuorbe ńimîśinaće.
(Ne sipaj neprobrane reči.)		  [Vidi]
668 [882] Nu vorbi ka kînd gura nuĭe a tĭa.
(Ne govori kao da usta nisu tvoja.)		  [Vidi]
669 [794] Nu vorbi ku gura fara ćińe.
(Ne govori ustima bez tebe.)		  [Vidi]
670 [813] Nu șćiĭe ńiś sî đa ku nasu la mîță-n kur.
(Ne ume ni nosom da pogodi mačku u dupe.)		  [Vidi]
671 [662] Nu-ĭ înkĭapă kolači-n traĭstă.
(Ne staju mu kolači u torbu.)		  [Vidi]
672 [797] Nu-nvața bîșćelarĭu kum sa krĭesk krîstavĭețî.
(Ne uči baštovana kako se gaje krastavci.)		  [Vidi]
673 [1003] Nuauă nuauă uauă, în nuauă nuauă uaļe
(Devet novih jaja, u devet novih lonaca.)		  [Vidi]
674 [96] Nuĭe kîrd fara kuadă.
(Nema krda bez repa.)		  [Vidi]
675 [504] Nuĭe ku-ĭ s-a gaćit, numa ku-ĭ s-a putrîvit.
(Nije kome se spremalo, nego kome se sterifilo.)		  [Vidi]
676 [505] Nuĭe nuntă fara plîns, nuĭe muarće fara rîs.
(Nema svadbe bez suza, i nema sahrane bez smeha.)		  [Vidi]
677 [506] Nuĭe ruşîńe, kă đin ruşîńe ńis fakuț.
(Nema sramote, jer smo od sramete nastali.)		  [Vidi]
678 [287] Nuĭe suiş făra kubarîş.
(Nema uspona bez pada.)		  [Vidi]
679 [138] Numa ĭe pomîntu batrîn, da uomu nu.
(Samo je zemlja stara, a čovek ne.)		  [Vidi]
680 [225] Numa kapra mĭarźe ku kuru guol, fata mare nu.
(Samo koza ide gologuza, a devojka ne.)		  [Vidi]
681 [508] Numa kuaĭļi sînt soțîĭe, kî nu sa măĭ đispart ńiśkînd.
(Samo su muda par, jer se ne razdvajaju nikad.)		  [Vidi]
682 [509] Numa kuru nu sa pĭarđe, kî ĭe prins la uom.
(Samo se dupe ne zagubi, jer je prikačeno na čoveku.)		  [Vidi]
683 [758] Numa kuru nu-ș zauĭtă, kî ĭe prins đi ĭel.
(Samo dupe ne zaboravlja, jer je vezano za njega.)		  [Vidi]
684 [806] Ńam đi pi tuļan.
(Rod po klipu.)		  [Vidi]
685 [584] Ńevuoĭa vińe pi kal, da sa duśe pi kukumĭelś.
(Nevolja dolazi na konju, a odlazi na puževima.)		  [Vidi]
686 [513] Ńima nu întrabă đi kasa lu frumuosu.
(Za kuću lepotana niko ne pita.)		  [Vidi]
687 [935] Ńima nu ĭa-n mînă fĭer fĭerbinće.
(Niko ne uzima u ruku vrelo gvožđe.)		  [Vidi]
688 [512] Ńima nuĭe fakut đi puost, numa în slasta măĭ mare.
(Niko nije u postu pravljen, nego u najvećoj slasti.)		  [Vidi]
689 [515] Ńiś nu śer la ńima, ńiś nu dau la ńima.
(Nit’ od koga tražim, niti kome dajem.)		  [Vidi]
690 [514] Ńiś nu-ț aļeg, ńiś nu-ț kuļeg.
(Nit’ ti biram, nit’ ti berem.)		  [Vidi]
691 [815] Ńiś o dobîndă n-aĭ đin ibomńikă, dakă đi ĭa nu-ț șćiĭe muĭarĭa.
(Nikakve vajde nemaš od švalerke, ako ti za nju ne zna žena.)		  [Vidi]
692 [903] O ală mare ku țîță-n spinare.
(Velika ala sa sisom na leđima.)		  [Vidi]
693 [889] O babă-n duos ku ļińđiku skuos.
(Baba u šumi sikilj iskezila.)		  [Vidi]
694 [339] O bag pi ńaćida în flokuasă.
(Stavljam glatku u dlakavu.)		  [Vidi]
695 [3] O bag tare, o skuot muaļe, da đi-n kap iĭ mĭarźe baļe!
(Stavim je tvrdu, vadim je meku, a iz glave joj bale teku!)		  [Vidi]
696 [340] O butuarkă đi ćiĭ pļină đi skinćiĭ.
(Lipova deblica puna varnica.)		  [Vidi]
697 [45] O țîgankă trențuruasă şeďe ku boĭeri la masă.
(Jedna Ciganka dronjava sedi za stolom s bojarima.)		  [Vidi]
698 [353] O țîgankă zdrănțuruasă şîađe ku guoşći la masă.
(Dronjava Ciganka sa gospodom za trpezom sedi.)		  [Vidi]
699 [352] O fată mare în iļek, şîađe pi dirĭek, şî ruađe malaĭ săk.
(Jedna moma u jeleku proju glođe na direku.)		  [Vidi]
700 [343] O gaină ćuşă rîkîĭe-n śanuşă.
(Priprosta koka po pepelu prčka.)		  [Vidi]
701 [190] O gongiță mikă, đi kur ći rađikă.
(Bubica mala, dupe ti podiže.)		  [Vidi]
702 [345] O lađe pļină đi apă, da nuĭe-n apă.
(Jedan brod pun vode, a u vodi nije.)		  [Vidi]
703 [346] O mîță zgaită pi kîmp sa kîntă.
(Mačka razrogačka ide poljem i mjauče.)		  [Vidi]
704 [133] O POVASTĂ ŃEAUDZÎTĂ, ŃEVĂDZUTĂ
(JEDNA PRIČA, NEČUVENA, NEVIĐENA)

O fost tri păcurarĭ la oi. Toţ tri o avut ibómńiśe. La toţi tri li-o furat scăpărămînćili. Al măi mare caută să facă focu: Nu-s. Caută al mijlośin: Nu-s. Caută al mic: Nu-s. Atunś śe să facă? Să văd prăstă doauăsprăśe miluri dă pămînće, văd o zare dă foc. Să duś-al măi mare. Afl-un moş:

- Bună vręmia, tato moş.

- Mulţămez-dumitale, taiki.

- Dar nu-m vii da cîta foc?

- Taica-ţ dă cîta foc, dăcă-n spuń o povastă ńeaudzîtă, ńevădzută.

- Că nu şćiu, tato moş.

- Ei, pii dacă nu şćii, îm vii fi dźimińaţă dă fruşćuc. Îl ia şî-l liagă.

Ai doi aşćaptă. Nu măi vińi. Atunś pliacă al mijlośin. Să duśe la moş.

Află c-o aprins butoarca şî o pus capu pră coadă. (O foz Doamńe-Apără moşu). Vędźe pră ăla legat:

- Bună vremia, tato moş.

- Mulţămez-dumitale, taiki.

- Da nu-m vii da cîta foc?

- Taica-ţ dă cîta foc, dăcă-n spuń o povastă ńeaudzîtă, ńevădzută.

- Că nu şćiu, tato moş.

- Ei, pii dacă nu şćii, îm vii fi mîńe dă prîndz.

Al mai mic aşćaptă. Nu măi vin. Să ia şî pliacă şî iel. Iel o avut un topor. Cît mięrźi, ascući toporu. Aźunźe la moş. Viędźe pră ăia legaţ.

- Bună vremia, tato moş.

- Mulţămez-dumitale, taiki.

Da nu-m vii da cîta foc? [Pag. 81]

- Taica-ţ dă cîta foc, dăcă-n spuri o povastă ńeaudzîtă, ńevădzută.

- Şćiu, taico moş. Îţ spun:

Cîn s-o-nsurat muma şî s-o măritat tata, śe, io li-am foz-d-aźutorĭ la nuntă.

- Asculţ, tato moş, povasta?

- Ascult.

- Şî io ascut toporu. Mă minară la moară

Cu un foale dă veveriţă

Plin pănă-n lopăćiţă.

Măśinai şî plecai. M-aźunsă o săće. Mă-ntorş năpoi. Ei, dar să beu cîta apă. Cu śe să beu? Luvai capu şî sparş ghiaţa şî băui cîta apă. Şî am plecat. Dźeţ prăstă uńi

Vînturînd la bob

În vîru lui plop;

Paili pică şî boabili s-ańină.

- Maica lui, cum ăla

Vîntură la bob

In vîru lui plop;

Paili pică şî boabili s-ańină?

- C’e mirĭ dă mińe şî nu će mirĭ dă ćine că ieş făr cap.

- Asculţ, tato moş, povasta?

- Ascult.

- Şî io ascut toporu. Măi mierş cîta, dźeţ dă unu

Vînturînd la năgâră

Cu á śorobară În vîru lui scară;

Paili pică, boabili s-ańină.

- Ei, cum ăla

Vîntură la năgâră [pag. 82]

Cu á śorobară

În vîru lui scară;

Paili pică, boabili s-ańină?

- Ei, će mirĭ dă mińe şî nu će mirĭ dă ćine că ieş făr cap. Măi mierş cîta, dźeţ dă unu

Vînturînd la miei

În vîru lui bordźei;

Paili pică, boabili s-ańină.

- Cum ăla

Vîntură la miei

În vîru lui bordźei;

Paili pică, boabili s-ańină?

- Ei, će mirĭ dă mińe şî nu će mirĭ dă ćine că ieş făr cap. Atunś io puş mîna să văd śe tot dzîc iei aşa. Cîm puş mîna, nu-i capu. Atunśa mă-ntorş năpoi şî îl văd că o pus

Un piśor dă śară

Ş-unu dă năgară

Şî mănîncă cîća fraź pră coastă.

Io cur după iel şî nu poś să-l prind. Atunś śe să fac? îi dźeţ foc. Al dă śară să topi şî al dă năgară arsă. Şî-l luvai şî-l puş la loc. Ş-atunśa aźunş acasă la nuntă. Dar mă-ntriabă părinţî că ś-am zătrit. Da m-i ruşîńe să spun.

- Asculţ, tato moş, povasta?

- Ascult.

Şî io ascut toporu. Odată, poc, în capu lu moş. Omorî pră moş, dăzlegă fraţî şî plecară. Atunśa să dusără la oi şî făcură nuntă şî zuzîie. Dar mi-s şî io la nuntă. Îm dźęţără un śur cu cîta dzamă ş-un fus ş-un oidolán şî plecai pră drum la dźal. Mă-ntîńii cu Trăia Baba (îi orb d-un okĭ). Iel o dzîs că «bunu-i drumu». Io an-ghindźit că dzîśe că «bunu-i fusu». Io atunś, bruţ, cu fusu-n okiu; îl orbii. [Pag. 83]

Mă-ntîńii cu Micolae Boia. Iel dzîsă că «bună-i calia». Io ghindźii că dziśe că «bună-i dzama». Io atuśi, śuru, śurăiĭ şî-l arş. Rămîńę pliaş.

Şopotul-Nou - Păuna Râncu, 50. [Pag. 84]

  		[Vidi]
705 [348] O sabļe unsă, în pomînt dusă.
(Masna sablja u zemlju ode.)		  [Vidi]
706 [517] O sută să ļi faś bińe, ļi zauĭă pintru una rîă.
(Sto dobra da učiniš, zaborave ih zbog jednog zla.)		  [Vidi]
707 [349] O totîrlă totîrlată pi kuń bagată.
(Obruč obručen na klin navučen.)		  [Vidi]
708 [350] O uaĭe ku lîna î-ńa.
(Ovca sa vunom u sebi.)		  [Vidi]
709 [351] O uaĭe saină dupa o rîdaśină.
(Ovca se siva u korenju skriva.)		  [Vidi]
710 [341] O vakă pļuadă, o suź pi kuadă.
(Smrdikravu kroz rep sišeš.)		  [Vidi]
711 [342] O vakă ruoşe klańa manînkă, şî nu sa satură.
(Crvena krava stog pojede, al se ne nasiti.)		  [Vidi]
712 [344] Odolan đi vakă, în butuarkă đi salkă.
(Kravlja koščina u vrbovoj duplji.)		  [Vidi]
713 [227] OĬARIĬA: KÎRDU, STÎNA ŞÎ BAŚIĬA
(OVČARSTVO: KRDO, STADO I BAČIJA)

OĬARIĬA: KÎRDU, STÎNA ŞÎ BAŚIĬA


Kîrdu đi uoĭ sînt uoiļi kare ļi avĭem în strunga nuastră.

Kînd komşîiļi la Sînźuorḑ adună kîrdurļî, să ļi paskă numa pin imańa luor în okuol, adunatura-ĭa sa kĭamă stînă. Lapćiļi la stînă sa masură, sî sa fakă rînd kare kît trĭabe să mulgă. Stîna pazîaşće tot nat kînd iĭ vińe rîndu luĭ, pi moşîĭa lu tuoţ stînaşî, unđe ĭe paşuńa măĭ bună, da la muls şă la kulkuş, ļi mînă la strunga luĭ.
Kare avut uoĭ mulće, ş-avut imańe mare kî a fuost gazdă, ş-avut sluź, aăla n-a fakut stînă ku ńima.

Da aşa găžđ, kare avut o sută-doă đi uoĭ, sută đi kapre, 20-30 đi vaś ku buoĭ, kaĭ, aĭa ńiś n-a dat ku sapa-n pomînt, n-a vut đi śe!

*

Dakă stînă a vrut să fakă komşîĭļi ku krdurĭ măĭ miś, da ku moşîĭe sprînžîtă, iĭ a fakut la vrun luok la munće baśiĭe; baśiĭa n-a putut fara păkurarĭ ku sîmbriĭe, fara śurĭaḑă unđe a durmit ĭel, şî unđe s-a-nkĭegat lapćiļi, ńiś fara strungă unđe s-a muls ş-a durmit uoĭiļi.

*

La baśiĭe s-a skimbat baśi, kînd ļ-a veńit rîndu, ş-a ramas a kolo pănă n-a muls uoiļi kît ļ-a fuost însamnat pi rabuş.

Baśiĭa lu Bļizńeń a fuost în vrĭama đi ku rînd, pănă nu sa do lasat lumĭa đi viće (pintru lukru bun la Rudnik), a fuost aproape đi drumo-l mare, pi la Apa Albă, or pi la Valśauă.
Akolo n-a fuost paşuńe marĭ, kîći kîća ļivĭeḑ pi lînga Şaşka, or pi ļinga ogaşă. Uoiļi a paskut ĭarbă »tîrsaĭkă«, da pin rarişurĭ în padurĭe a fuost şî »tîrfuoĭ«, da pîkurari spun kă înđisara, uoiļi a mînkat şî frunḑă đi pi tufań; unđe-unđe a fuost şî ĭarbă ńagră (ku ĭa muĭeriļi vrodată a śerńit!).

*

Kînd aĭ nuoştri a trĭekut ku rînd đin Banat înkuaśa pista Dunîrĭe, a purtat şî vićiļi ku iĭ. Moşu Mika askultat povĭeşć đi la-ĭ batrîń kă n-a mînat uoĭ muļće, numa kîće doa-triĭ, or patru-śinś, da pista apă ļ-a trĭekut ku orańiţă, fakută numa đi bîrńe ļegaće, şă ku oţîrîkiţă đi garduļeţ în okuol, kît să ţînă uoiļi să nu kadă-n apă.

Aiśa nu s-a uĭtat unđe ĭe luok bun đi iĭ, numa đi viće, să fiĭe izlaz đi paskut, ogaşă ţapińe ku apă apruape, şă aśiĭa măĭ întîń a fakut śurĭaḑă, da dupa kîţîva ań, a sapat şi borđiĭe.

Pi tuata kulmĭa la nuoĭ a fuost rariş ku ĭarbă đi paskut, da paşuńiļi a larźit ku pîržuolu tuamna, or primorvara pănă n-a dat ĭarba. Uoiļi a paskut troskaţăl, boboś, tîrfoĭ sîrbaćik, frunḑa đi pi spiń, đi maśiĭas, a mînkat skubikurĭ kînd ažuns, ĭarbă fufuļikă pănă a fost vĭarđe, kă dupa śe s-a uskat n-a fost bună.

În Tanda s-a ḑîs: Nuĭe ĭarba dulśe, pănă nu trĭaśe pîržuolu.

—

STOČARSTVO: KRDO, STADO I BAČIJA

  		[Vidi]
714 [347] Op-trop, bań îngruop, fuńe-nćing, gĭame astrîng.
(Hop-cup, sejem novce, širim konce, klubad skupljam.)		  [Vidi]
715 [516] Or pukovńik, or pokoĭńik.
(Il’ pukovnik, il’ pokojnik.)		  [Vidi]
716 [8] PADURE, SORO, PADURE
(ŠUMO, SESTRO, ŠUMICE)
PADURE, SORO, PADURE
ŠUMO, SESTRO, ŠUMICE

Padure, soro, padure, (2x)
Mîndru kînta1) kuku-n ćińe. (2x)

Kuku kînta sus pe krĭangă, (2x)
Ĭuo ku mîndra žos pe ĭarbă. (2x)

Kuku kînta sus pe față, (2x)
Ĭuo ku mîndra žos pe brață. (2x)
Šumo, sestro, šumice,
U tebi umilno pevaju ptice.

Kukavica peva na grani,
Ja sa dragom dole na travi.

Kukavica peva u prisoju,
Ja ležim i grlim dragu svoju.
  		[Vidi]
717 [77] PAPARUDĂ
(DODOLA)
PAPARUDĂ, RUDĂ
DODOLKO, DODO

Paparudă, rudă,
Pluaĭa sî ńe udă!
Đi mĭerkurĭ pănă žuoĭ
Să ńi bată nuauă pluoĭ!
Ku gaļata pļină
Pluaĭa să ńi vină!
Ku gaļata rasă
Pluaĭa sî sa varsă!
Sî krĭaskă grîńiļi
Kît pražîńiļi,
Şî druźiļi
Kît paluźiļi!

Dodolko, dodo,
Kiša nek nas kvasi!
Od srede do četvrtka
Devet kiša nek nas bije!
Sa punom vedricom
Kiša nek nam dođe!
Neka se prepuni,
I neka se rasipa!
Da nam bude žito
Ko velika motka,
A klip kukuruza
Golem ko tojaga!
  		[Vidi]
718 [79] Patru ćetrinkurĭ,
Duauă bobiknurĭ,
Şî un ćorombok!
(Četiri četrinke,
Dve bobinke,
I jedan čorombok!)		  [Vidi]
719 [891] Patru fraț supt o pîlariĭe.
(Četiri brata pod jednom kapom.)		  [Vidi]
720 [888] Patru fraț: duoĭ fug, duoĭ aļargă.
(Četiri brata: dva beže, dva ih jure.)		  [Vidi]
721 [354] Patru propćiće, patru śuļiće, patru stau, patru iĭ dau, patru sa ruagă la Dumńeḑîu, şî un fîlfastan.
(Četiri uprta, četiri uvrta, četiri stoje, četiri doje, četiri se Bogu mole, i jedan palavrtak.)		  [Vidi]
722 [355] Patru stau, patru iĭ dau, da patru sa ruagă la Dumńeḑîu.
(Četiri stoje, četiri doje, a četiri se Bogu mole.)		  [Vidi]
723 [518] Paza bună petrĭaśe primĭažđa rîa.
(Budna pažnja izbegne zlu sudbinu.)		  [Vidi]
724 [745] Paza sîraśiĭa tĭa, șă nu ći ćemĭa đi ńima.
(Čuvaj svoje siromaštvo, i nikog se ne boj.)		  [Vidi]
725 [707] Pănă a suit pi urs în păr, ĭ-a rupt urĭekiļi, da pănă la dubarît đin păr, ĭ-a rupt kuada.
(Dok su medveda popeli na krušku, počupali mu uši, a dok su ga sa kruške smakli, pokidali mu rep.)		  [Vidi]
726 [57] Pănă ažunź la dumńeḑîu, ći manînkă sfînțî.
(Dok stigneš do boga, pojedu te sveci.)		  [Vidi]
727 [188] Pănă ĭe ćinăr, uomu ĭe gruos đi kap. (N-askultă đi ńima).
(Dok je mlad, čovek je tvrde glave. (Ne sluša nikog).)		  [Vidi]
728 [751] Păru lung, șă minća skurtă.
(Duga kosa, kratka pamet.)		  [Vidi]
729 [1017] PĂRU NUORI
(SNAJKINA KOSA)
PĂRU NUORI
A fuost rușîńe suokru să vadă păru lu nuora ćinîră, șî ĭa întra ĭel ńiśkînd n-a fuost đispurpađită.
—
SNAJKINA KOSA
Bilo je sramota da svekar vidi kosu mlade snajke, i ona pred njim nikada nije išla razbrađena.
  		[Vidi]
730 [520] Păsîrĭ mulće, tuata are ļimba iĭ.
(Mnogo ptica, svaka svoj jezik ima.)		  [Vidi]
731 [757] Pătura măĭ ĭut înpakă.
(Ponjava najbrže miri.)		   [Vidi]
732 [619] Perđaćaĭ pista mărļi ńagre, dabogda.
(Nestao preko crnog mora, dabogda.)		  [Vidi]
733 [76] PETREKATURA DĂN VOLUĬA
(PЕSМА ZА ISPRАĆАЈ PОKОЈNIKА, IZ VОLUЈE)		PETREKATURA DĂN VOLUĬA * PЕSМА ZА ISPRАĆАЈ PОKОЈNIKА, IZ VОLUЈE (ZVIŽD)

Pеvа sе u prоstоriji u kоjоj pоkоjnik lеži, prе nеgо štо ćе gа iznеti iz kućе. Pоkоjnik jе rаnijе lеžао bеz sаndukа („sаkrin”), nа krеvеtu. Kаsnijе jе stаvlјаn u sаnduk. U nоvijе vrеmе pоkоjnik sе pоlоži u sаnduk, а sаnduk pоstаvi „pră tri skamńe” (nа tri stоlicе). Dаnаs gа stаvlјаju u sаnduk jоš dоk jе mеk, dа nе bi curеlа krv iz njеgа u pоstеlјinu, i uоpštе, iz higijеnskih rаzlоgа. Dоk pоkоjnik lеži u kući strоgо sе vоdi rаčunа dа prеkо njеgа, ili ispоd njеgа, nе prоđе pаs ili mаčkа, dа sе nе bi pоvаmpiriо. Nаjmаnjе 24 sаtа mоrа dа bоrаvi pоkоjnik u kući.

„Pеtrеkaturu” pеvаju čеtiri žеnе: jеdnа vоdi, а оstаlе pоnаvlјаju zа njоm. Dоk pеvаju, svаkа drži u jеdnоj ruci struk bоsilјkа i upаlјеnu svеću, а u drugоj čаšu vоdе. Nеkаd sе pоrеd žеnе pоstаvi hоklicа i nа nju sе stаvi čаšа s vоdоm. Таdа sе u ruci оbаvеznо drži upаlјеnа svеćа i bоsilјаk. Pеvаnjе pоčinjе pоslе оbrеdа nаmеnjivаnjа dаrоvа kоjе dоnоsе žеnе iz sеlа. [Оvi dаrоvi su, zаprаvо, pоnudе kоjе žеnе, prеkо pоkоjnikа, šаlјu svоjim umrlim rоđаcimа. Pоkоjnik ih „nоsi” sа sоbоm, i kаd dоđе „nа оnаj svеt”, trеbа svе tе lјudе dа nаđе i dа im pоklоnе ličnо prеdа.] Dоk žеnе pеvаju nikо nе smе dа ih оmеtа.





05





10





15





20




25





30





35





40




45






50





55





60




65




70




75




80





85
Pra-l śe mare kîmp rotat-o
Trĭaśe śerbu ăl puşkat-o
Şî prăn pǐeapt, şî pră-n spinare;
La piśuare potkovit
Kum nu ǐastă pră pomînt,
Ku potkuave dă arźint;
La korńiţă poloļiće ku poļeǐ!
Duśa ļigańel dă arźinţăl.

Kare în ļigańel şađa?
Şađa [Dańiţa] dumaćiţa,
Ku sînta Mariǐe dă soţîǐe
Şî ku Muarća prîntra ǐeļe.

Şî [Dańiţa] rău kata,
Şî dăn gură aşa dzîśa:
„Điǐo, Điǐo, Somađiǐo,
Śe jeş ńagră şî urîtă?”

„Nu mis ńagră şî urîtă
Numa mis albă şî frumuasă,
Kă n-aļeg numa kuļeg:
Moş batrîń pră barbe albe,
Şî babuţă pră śepsuţă;
Voǐńiśeǐ dă-ǐ ćińereǐ,
Śe plîng parinţî dupa ǐeǐ,
Şî ńevastă pră dulbǐaţă,
Fǐeće marĭ pră bîrţîşuare,
Baǐaţăǐ pră klăbeśuare,
Şkolareǐ pră ńuńuńore,
Kopiǐ miś pră faşîǐoare.”

„Aǐd [Dańiţo] tuot nainće,
kă nu mǐerź la morţîǐe,
numa mǐerź în visaļiǐe!”

[Dańiţa] mi sa rugare:
„Îngăduǐiţ kîtuǐkiţa,
K-am pļekat şî ma-m zuǐtat
Să krśesk la ńepoţîăļe,
Să nu poarće floriśǐeļe,
Floriśǐeļe şî marźeļe
Kă-s grĭeļe ka petriśǐeļe -
Să nu zauǐće nume a mǐeļe!”

Ǐar [Dańiţa] sa ruga:
„Îngăduǐiţ kîtuǐkiţa,
K-am pļekat şî ma-m zuǐtat
Să krśesk la ńepoţăǐi
Să nu poarće klăbeśoare,
Să nu dzîkă-n fluǐereļe
Să nu zauǐće nume a mǐeļe!”

„Aǐd [Dańiţo] tot nainće,
Kă nu mǐerź la morţîǐe,
Numa mǐerź în visaļiǐe!”

Ǐar’ [Dańiţa] sa ruga:
„Îngăduǐiţ kîtuǐkiţa,
K-am pļekat şî m-am zuǐtat
Să krśesk la soţu mǐeu
Să nu zauǐće nume a mǐeļe!”

„Ao, lălă, vaǐ đe mińe,
Unđe vuoǐ ma duśeţ,
Pră drumurĭ ńe kunoskuće,
Şî dă mińe ńe trekuće?”

„Aǐ, [Dańiţo] înainće!”
Baş bińe o minţa
Şî-n raǐ o duśa.
Ǐakă Ǐadaţ kă ǐeşa,
Ku izbiśu dă fuok
Şî sfulđera dă-n luok.
[Dańiţa] ǐuta punća trĭeśa:
Trĭeku ǐadu - trĭeku vadu!
Sînta Mariǐa dă mînă o prinđa
Şî la uşa raǐuluǐ o duśa,
Şî ku ińelu tronkańa
Tuoţ svînţî ăǐ pumeńa.
Şî prengiǐļi aprinđa,
Şî fereşćiļi dăstupa,
Şî uşîţa dăşkuńa,
Şî-n raǐ o slobodza.
Toţ sfînţî o sprijońa,
Şî-n promblare prîn raǐ pļeka.
Ku tot ńamu sa afla,
Ku tuoţ sa puzdravǐa.
Sînta Mariǐa skamnu luva
Şî la ferĭastă o aşadza.
Pră skamn şađa
Şî mare dar aşćeta.
Zărĭ dă suare nu măǐ veđa,
Numa zărĭ dă lumanărĭ.

Prengiǐļi s-a potoļa,
Uşîţa sa-nkiđa,
Şî [Dańiţa] în raǐ uđa.
Dă vǐek, dă veśiǐe
Lu [Dańiţa] săǐ fiǐe.		Krоz vеlikо kružnо pоlје
Idе jеlеn ustrеlјеni
I krоz grudi i krоz lеđа;
Nа nоgаmа pоtkоvicе
Kаkvih mi u svеtu nеmа:
Pоtkоvicе su оd srеbrа,
А rоšci оd suvоg zlаtа! -
Nоsi kоvčеg srеbrеni.

Kо mi sеdi u kоvčеgu?
Sеdi [Dаnа] dоmаćicа
U društvu sа svеtоm Мајkоm,
А i Smrt sа njimа sеdi.

[Dаnicа] jе vrlо tužnа,
Pа оvаkо prоgоvаrа:
„Divо, Divо, Sаmоdivо,
Štо si crnа, štо si ružnа?”

„Nisаm crnа niti ružnа
Vеć sаm bеlа i prеlеpа,
Jеr nе birаm vеć ubirаm:
Stаrcе prеmа bеlоj brаdi
А stаricе pо kаpici;
Мlаdе mоmkе, junаčinе,
Zа kоjimа оci plаču,
I nеvеstе pо оglаvlјu,
Dеvоjkе pо kikicаmа,
Моmčićе pо šubаrici,
Učеnikе pо tаšnici,
Bеbе prеmа pеlеnаmа.”

„Hаjdе [Dаnо], sаmо nаprеd,
Jеr nе idеš nа sаhrаnu,
Nеgо idеš nа vеsеlје!”

А [Dаnicа] mi sе mоli:
„Sаčеkаjtе jоš mаlkicе!
Pоšlа sаm а nisаm rеklа,
Nisаm rеklа unukаmа,
Dа nе nоsе kitе cvеćа,
Kitе cvеćа, оgrlicе,
Jеr jе tеškо k’о kаmеnjе -
Nеgо nеk mi imе pаmtе!”

Dаnicа sе dаlје mоli:
„Sаčеkаjtе jоš mаlkicе,
Pоšlа sаm, а nisаm rеklа,
Nisаm rеklа unucimа
Dа nе nоsе šubаricе,
Nе svirаju u frulicе,
Nеgо nеk mi imе pаmtе!”

„Hаjdе [Dаnо], sаmо nаprеd,
Јеr nе idеš nа sаhrаnu
Nеgо idеš nа vеsеlје!”

Оpеt mi sе [Dаnа] mоli:
„Sаčеkаjtе jоš mаlkicе,
Pоšlа sаm а nisаm rеklа,
Nisаm rеklа svоm čоvеku
Imе mоjе nеkа pаmti!”

„Kuku, lеlе, tеškо mеni,
Kudа mе tо vi vоditе,
Putеvimа nеpоznаtim
Kоjim nikаd nisаm išlа?”

„Hаjdе [Dаnо] sаmо nаprеd!”
Таkо mi jе оnе lаžu
Dоk dо rаjа nе dоđоšе.
Аli tаdа Јаd iskоči,
I plаmеnim bičеm sеvnu
Nаšu [Dаnu] dа uplаši.
Аli [Dаnа] brvnоm prоđе
Prеkо vоdе - prеkо pаklа!
Svеtа Мајkа rukе pružа
Prеd rаjskе jе dvеri vоdi,
I о dvеri аlkоm lupа,
Svе mi svеcе rеdоm budi;
Prаngijе mi zаpucаšе,
Prоzоri sе оtvоrišе,
Vrаtа mi sе оtklјučаšе
U rаj [Dаnu] sprоvеdоšе!
Svi svеci jе dоčеkаšе,
Pа jе rаjеm prоšеtаšе!
Svu rоdbinu оnа nаđе,
I sа svimа sе pоzdrаvi.
Svеtа Маjkа stоlаc uzе
Kоd prоzоrа gа pоstаvi,
Nа stоlicu jе pоsаdi,
Dаrоvе dа iščеkujе.
Bеlо suncе dа nе vidi,
Sаmо sjаj оd svеtlа svеćе.

Prаngijе sе ućutаšе,
Vrаtаšcа sе zаklоpišе -
[Dаnicа] u rаju оstа!
Zа vеk vеkоvа,
Nеk jоj budе.

Оvdе jе krаj „prvоg” pеvаnjа. Žеnе prеkinu pеvаnjе dа bi jеdnа оd njih čеtiri nаmаzаlа pоkоjnikоvа stоpаlа zеjtinоm. Pоkоjnik sе nе izuvа, vеć sе mаžе dоnjа strаnа оbućе. []. Pоslе tоgа nаstаvlја sе pеvаnjе nа slеdеći nаčin:






05




10





15




20





25




„Ao, lălă vaǐ đe mińe
Unđe să ma duk,
Pră drum ńekunoskut,
Dă [Dańiţa] ńetrekut?”

Sînta Mariǐa dă mîna đirĭapta o luva
„Aĭde [Dańiţo] ku mińe,
Kî mǐerź la mare puom înflurit,
La ruoşu rîsarit.
Kum ǐe ǐel mlăđinat,
Dă vîr apļekat,
Ku kiţ dă fluorĭ kićit,
Dă sfînţ okoļit.”

Kînd la puom ažunźa,
Tuoţ sfînţî o okoļa,
Şî ku ǐa sa puzdravǐa.
Pră kîmpu-l mare śe veđa:
Śoparăǐ dă muoş batrîń,
Śoparăǐ dă babuţă,
Śoparăǐ dă voǐńiśeşć,
Śoparăǐ dă ńevastuǐke,
Śoparăǐ dă baǐeţăž,
Śoparăǐ dă fǐeće marĭ,
Śoparăǐ dă şkolareǐ,
Śoparăǐ dă kopiǐ miś.

Pră [Dańiţa] la puom o duśa
Şî dă lukru śe-ǐ măǐ da:
Kiţ dă fluorĭ aļeźa,
Lu tot ńamu în parţa,
Şî lu striń, şî lu veśiń.
„Јао, lеlе, kuku mеni,
Kudа sаdа jа dа idеm,
Putеvimа nеpоznаtim,
Kоjim nikаd nisаm išlа?"

Svеtа Маjkа jе s dеsnа uzе:
„Hаjdе [Dаnо] pоđi sа mnоm,
Dо vеlikе cvеtnе vоćkе,
Nа istоku crvеnоmе.
Glе, kаkо jе vоćkа rоdnа
I pоd rоdоm pоvijеnа
Svа u cvеću, rаscvеtаnа,
I svеcimа оkružеnа!"

Kаd stigоšе kоd tе vоćkе
Svеci [Dаnu] оkružišе
I s njоmе sе pоzdrаvišе.
А u pоlјu štа mi vidе:
U grupаmа sеdi stаrci,
U grupаmа stаrе bаbе,
U grupаmа mlаdi mоmci,
U grupаmа nеvеsticе,
U grupаmа bеćаrinе,
U grupаmа mlаdе mоmе,
U grupаmа škоlski đаci,
U grupаmа mаlа dеcа.

[Dаnicu] dо vоćkе vоdе,
I pоsао jоj nаrеdišе:
Kitе cvеćа dа prоbirа,
Rоđаcimа dа rаzdеli,
Znаnimа, nеznаnimа.

Оpеt sе pоkоjniku mаžu stоpаlа zеjtinоm. Slеdеći dео „pеtrеkutе” pеvа sе kоd kоvčеgа, аkо jе nаpоlјu, а аkо jе pоkоjnik vеć u kоvčеgu, оndа žеnе оstаnu gdе su bilе i nаstаvе dа pеvаju.





05




10




15



„Śe sa uđe în al vrtak?”
„Ţîpă ţîpîtuarĭa!”
„A śe ţîpă al gorun
Ku bagramu printra ǐeal?”
Ka veńit noă rănduǐaş,
Noă firizaş,
Şî ku noă sakuraş.
Şî toţ a lukrat,
Lu [Dańiţa] kasă a rîđikat,
Mare kasă dă matasă;
Kasă ku noă ferĭeşć -
Dă veśiǐe să-ǐ fiǐe!
Pră una să-ǐ vină dor dă bukaţăļe,
Pră una duor dă ńamu tot,
Pră una duor dă lumǐa albă,
Pră una duor dă glasu kukuluǐ,
Pră una duor dă zăŕ dă suare,
Pră una duor dă soţu ǐeǐ.		„Štа sе čujе nа brеžulјku?”
„Ciči cvrčаk čikоrijа!”
„А štо ciči gоrun drvо,
Sа bаgrеmоm pоkrаj sеbе?”
Dоšlо mu jе dеvеt rеdаrаšа,
Dеvеt tеstеrаšа,
Sа dеvеtоrо sеkirаšа.
Svi nаvаlišе,
I Dаnici kuću izgrаdišе;
Gоlеm dоm sаv u svili,
Sа dеvеt prоzоrа -
Zа vеčnоst dа jоj budе!
Krоz jеdаn dа uđе žеlја zа vоćеm,
Krоz jеdаn žеlја zа rоditеlјimа,
Krоz jеdаn žеlја zа bеlim svеtоm,
Krоz jеdаn žеlја zа pеsmоm pticа,
Krоz jеdаn žеlја zа svеtlоm suncа,
Krоz jеdаn žеlја zа mužеm njеnim.

Pоslе оvоgа sе pо trеći put mаžu stоpаlа. Аkо jе pоkоjnik muškо, nаmеni mu sе 4 pеškirа kоji sе pоklоnе žеnаmа pеvаčicаmа, а аkо jе žеnskо - umеstо pеškirа dаju mu sе mаrаmе i pо jеdnа „bаbicа” (kоlаč). Pоslе pеvаnjа, dоmаćicа (ili „găćituarĭa” - sprеmаčicа) prilаzi pеvаčicаmа i kоd svаkе nаmеni оnu svеću, bоsilјаk i čаšu vоdе pоkоjniku. Pеvаčicе kаžu „bogdaprost” i pоtоm svеću i bоsilјkа оdlоžе uz оstаlо cvеćе kоjе jе nаmеnjеnо pоkоjniku, а svеćа sе ugаsi i stаvlја uz оstаlе svеćе (оbičnо u nеku kutiju). Iz čаšе sа vоdоm mаlо sе gucnе i vоdа prоspе nа zеmlјu, uz rеči „Să fije prostît [imе pоkоjnikа]”. Оvim jе оbrеd zаvršеn i pоkоjnikа mоgu оdnеti nа grоblје, ili, аkо jе pоzvаn pоp, mоžе nаstupiti оn sа svоjim „čitаnjеm”. [Zvizd]

  		[Vidi]
734 [521] Pi dunga bĭelțî nuĭe urmă đi drak, numa đi uom.
(Pored bare nije đavolov, nego čovekov trag.)		  [Vidi]
735 [137] Pi la arț nuĭe bun sî će duś pi la-ĭ ’lalț, kî daĭ ku pula-n laț.
(U trapave dane ne idi u goste, jer će ti kurac upasti u zamku.)		  [Vidi]
736 [522] Pi lînga apă mare mĭerź, pi lînga fuok mare nu puoț.
(Pored velike vode ideš, pored velike vatre ne možeš.)		  [Vidi]
737 [236] Pi lînga kalu al muort, tuaće śuarîļi gîrîĭe.
(Pored mrtvog konja sve vrane grakću.)		  [Vidi]
738 [523] Pi magarĭ înkđe gazda, da pi uom držaua.
(Magarca zatvara gazda, a čoveka država.)		  [Vidi]
739 [671] Pi nuoĭ nu trăbe ńima să tungă, noa lîna pikă sîngură.
(Nas niko ne treba da šiša, nama vuna opada sama.)		  [Vidi]
740 [290] Pi porînś amînat manînś.
(Po poruci kasno jedeš.)		   [Vidi]
741 [696] Pi şîaļe bobonată, da pi burtă înblanată.
(Na leđima ispupčena, na stomaku ravna.)		  [Vidi]
742 [782] Pi un bușćan duoĭ burĭeț.
(Na jednom panju dve pečurke.)		  [Vidi]
743 [620] Pikațar nasu în ḑama đi varḑă.
(Otpao ti nos u čorbu s kupusom.)		  [Vidi]
744 [356] Piku pikă, balta-ngĭață.
(Kaplja kaplje, baru ledi.)		  [Vidi]
745 [357] Pin avļiĭa fîrțońiĭa, şî sa-ntuarsă ĭar’ aśiĭa.
(Po avliji vrckala se, pa na mesto vratila se.)		  [Vidi]
746 [358] Pin kur la vaka ńagră ći uĭț la đinț-aĭ albĭ.
(Kroz kravino crno dupe gledaš joj u bele zube.)		  [Vidi]
747 [359] Pin stîklă trĭaśe, şî n-o sparźe.
(Kroz staklo prolazi, a ne lomi ga.)		  [Vidi]
748 [360] Pin tufiță pask o mńoriță.
(Kroz šumicu napasam ovčicu.)		  [Vidi]
749 [1019] Pintru kî sî fiĭe kopilu sînatuos, muașa la nașćire ĭ-a taĭat buriku pi rastău źuguluĭ.
(Da bi dete bilo zdravo, babica mu je na porođaju sekla pupak na palici jarma.)		  [Vidi]
750 [361] Pista o vaļe adînkă o punće strîmbă.
(Nad dubokim dolom krivo brvno.)		  [Vidi]
751 [585] Pişatu far’ đi bĭeşît, ka nunta far’ đi lăutarĭ.
(Pišanje bez prdeža, ko svadba bez muzike.)		  [Vidi]
752 [770] Pitulće în tufă mare, đi sî puoț șî fuok sî faś.
(Sakrij se u velikoj šumi, da možeš i vatru da naložiš.)		  [Vidi]
753 [678] Pizda ĭe ćaka puļi.
(Pička je kurčeva kanija.)		  [Vidi]
754 [1007] Pizda lînga kur ka kasa lînga drum: kare trĭaśe, ĭel sa frĭaśe!
(Pička kraj dupeta je ko kuća pored puta: ko god prođe, taj se očeše!)		  [Vidi]
755 [898] Pizda mĭa în frunća tĭa, kuaĭļi mĭaļe-n mînļi tĭaļe, nasu mĭeu în kuru tĭeu.
(Moja ti pica preko lica, moja muda držiš u ruci, u moje dupe nos zavuci.)		  [Vidi]
756 [362] Pîsarika ku minća-n kuadă.
(Ptičica sa umnim repom.)		  [Vidi]
757 [788] Pĭatra mikă rastuarnă karu, kî pĭ-a mare vĭeḑ șî daĭ okuol.
(Mali kamen prevrće kola, jer veliki vidiš pa ga zaobiđeš.)		  [Vidi]
758 [661] Ploaĭa şi moarťea ńičkînd sî nu kaț, kă vin sîngure.
(Kišu i smrt nikad ne prizivaj, jer dolaze same.)		   [Vidi]
759 [249] PLUAĬE, PLUAĬE!
(KIŠA, KIŠA!)		PLUAĬE, PLUAĬE!

Pluaĭe, pluaĭe,
Fĭaćiļi sa muaĭe,
Kopiĭi sa-ntarĭesk,
Fĭaćiļi sa mîrļesk!

KIŠA, KIŠA!

Pada kiša,
Devojke smekšaju,
Dečaci jačaju,
Devojke se „mrkaju”!
  		[Vidi]
760 [857] PLUOSKA GOVI ÎN TANDA
(MLADINA BUKLIJA U TANDI)		PLUOSKA GOVI ÎN TANDA
Pluoska guovi ĭe pluoskă ku rakiu kare o duśe kumnatu đi mînă, șî kînd vin guoșći, kumnatu đi mînă ruagă đin pluoska a guovi sî bĭa, șî kare bĭa rakiu ĭel puńe kîć-un ban. Ș-aĭa n-a fuost nuntă sî naĭbă guovĭa pluoskă, ama n-o duśe guovĭa numa o duśe kumnatu đi mînă.
—
MLADINA BUKLIJA U TANDI
Mladina buklija je buklija sa rakijom koju nosi dever, i kad dođu gosti, dever ih nudi rakijom iz mladine buklije, i ko popije rakiju, on stavi po koju paru. I to nije bilo svadbe da nema mladinu bukliju, samo je ne nosi mlada, nego je nosi dever.
  		[Vidi]
761 [753] Pļakă măĭ đinuapće, șă ļi vĭeḑ pi tuaće.
(Porani, pa da vidiš sve.)		  [Vidi]
762 [663] Popa kînd n-are śe sî lukre, bagă kuaĭļi în butuoĭ, şî pĭe urmă śarkă să ļi skuată, ma nu puaće.
(Pop kad nema šta da radi, nabija jajca u bure, a posle proba da ih izvuče, al ne može.)		  [Vidi]
763 [148] POVASTA ĐI TUTUN
(PRIČA O DUVANU)		Avut Dumńeḑîu građină ka tot nat pi pomînt, şî în ĭa a pus śi ĭa trîbuit. Śe god a pus, ĭ-a rîsarit frumuos. Ama odată vińe kare vińe, şî măĭ puńe pi lînga rasańiţîļi aluĭ o rasańiţa ńikunoskută. Krĭaşće şî ĭa, ama Dumńeḑîu nu şćiĭe śiĭe.
Śe sî fakă?
S-a duśe la o babă, ş-îĭ spuńe kum ĭe taĭna.
Baba-ĭ spuńe.
– E, dakă nu şćiĭ śe buĭađe ĭe aĭa, sî će duś śi će kaś în mižluoku îĭ. Kak-će, şî dăće-n lăturĭ şî pitul-će, şî aśiră đ-akolo: o sî vĭeḑ kare o sî vină şî śe o să ḑîkă!
Dumńeḑîu aşa şî faśe. S-a duśe, s-a kakă în buĭađa-ĭa, şî s-a pitulă măĭ în lăturĭ.
Kînd, ĭaka în vro vrĭame: vińe draku, tună în građină, şî đirĭept la buĭađa-ĭa. Kînd vĭađe kî ĭe ĭa pļină đi kakăţ, s-a ĭa ku mîńiļi đi kap, şî înśĭape sî s-a vaĭće:
– Au, lălă, lălă, da kare s-a fi kakat în tutunu mĭeu?!
Aşa Dumńeḑîu auḑît kum s-a kĭamă buĭađa-ĭa, şî alu kuĭ ĭe.  		[Vidi]
764 [996] POVASTA LU KOĻAȘĂ
(PRIČA O KAČAMKU)		POVASTA LU KOĻAȘĂ

A pļekat sărăkaśuosu la vro nuntă la ńiskaĭ gîzdoćiń. Mĭergînd pi drum, lapîdă đin trastă koļaşa kare a duso ku ĭel în vro tufă, ku nađažđe kă o să-ĭ đa akolo mînkare ţapînă, sî sa sature bińe. Ama, la nunta-ĭa ńima ńiś nu sa uĭtat la ĭel, şî dupa vro vrĭame, sa-ntuarśe la koļiba luĭ flomînd. Ažunźe la loko-la unđ-a lupadat koļaşa, ama nu puaće s-o gasaskă ńiśkum în tufarişo-la. Muort đi fuame, înśape să-ĭ kînće:

Koļeşîţa, fraćo,
Koļeşîţă, braćo,
Făće đi ma spomîntă,
Futuĭ fata kuĭ nu ći manînkă!
—
PRIČA O KAČAMKU

Pošao siromašak na neku svadbu kod nekih bogataša. Idući putem, baci iz torbe u neko žbunje kačamak koji je nosio sa sobom, u nadi da će mu tamo dati neku dobru hranu da se sit najede. Ali, na svadbi niko nije obratio pažnju na njega, i posle nekog vremena vrati se u svoju kolubu gladan. Naiđe na ono mesto gde je bacio kačamak, ali nikako da ga nađe u gustom žbunjaru. Mrtav gladan, počne da mu peva:

Kačamače, brače,
Kačamače, pobratime,
De iskoči, uplaši me!
Bem ti svakog ko te neće!  		[Vidi]
765 [993] POVASTA LU MĂŚIĬAȘ
(ŠIPURKOVA PRIČA)
POVASTA LU MĂŚIĬAȘ

Măśiĭașu đemult a fuost menźiu, ș-a dat bĭare șî la tot nat kare a katat să bĭa la veresîĭe. Kînd a veńit vrĭama aĭ datuorî să plaćaskă, sa vaĭta kă înga nau bań. Așa đin ḑî în ḑî. La urmă măśiĭașu kađe-n dătoriĭ marĭ, n-a măĭ putut să țînă mĭana, ș-a-nkiso. A ramas sarak žîp. A fomit mult șî đin fomeluko-la ĭ-a dat spińi pîn trup. Đ-atunśa ĭel, saraku, kînd vińe vrun uom la ĭel apruape, ku spińa-ĭa s-atîrnă đi ĭel, ăl țîńe strîns să nu sa rîskobeļeaskă ļesńe, șă-l întrabă kînd întuarśe dătoriĭa ... Ama pănă akuma nu sa măĭ gasît ńima đin a ăĭa kare ĭ-a ramas datuorĭ. Đ-aĭa ńigustuori astîḑ nu dau ńimika la veresîĭe, șă spun lă-ĭ đ-așa: „Nu mis ĭuo măśiĭaș să dau la veresîĭe!”
—
ŠIPURKOVA PRIČA

Šipurak je nekada davno bio mehandžija, i davao je piće i svima onima koji su tražili da piju na veresiju.  Kad je došlo vreme dužnici da plate, ovi se žale da još nemaju para. Tako iz dana u dan. Na kraju padne u velike dugove, nije više mogao da drži mehanu, pa ju je zatvorio. Ostao je siromah go ko prut. Mnogo je gladovao i od gladi mu je izniklo trnje po telu. Otada se on, siromah, tim trnjem zakači za svakog ko mu se približi, i držeći ga čvrsto, pita kad će da mu vrati dug ... Ali se do danas nije našao niko od onih koji su njemu ostali dužni. Zato danas prodavci ne daju ništa bez para, i kažu takvima: „Nisam ja šipurak da dam na veresiju!"
  		[Vidi]
766 [161] POVASTA LU MIĬ

— Unđe muoşu?
— S-a dus la Điĭ dupa buabe đi miĭ,
kă nu măĭ avĭem la kopiĭ śe să dăm !
(PRIČA O PROSU

— Gde je čiča?
— Otišao u Vidin po zrna prosa,
jer više nemamo šta deci da damo!)		  [Vidi]
767 [165] POVASTA LU PIR
(PRIČA O PIREVINI)

POVASTA LU PIR


Piru la lasat dumńeḑîu sî krĭaskă pin luokurĭ. A trait ĭel aśiĭa, ama kînd guod ĭe aratu or sapatu, lumĭa ăl skobĭaşće ku bruka, ăl ară, ăl sapă, ăl nîkažîaşće.

Luĭ odată iĭ kađe grĭeu, sa mîńiĭe, şî raşîaşće sî sa muće la munće, kă akolo o să fiĭe sîngur, đeparće đi lume.

Pļakă ĭel, kînd pi drum întîńiaşće o babă, batrînă đi vr-o sută đi ań.

— Unđ-aĭ pļekat, piruļe? — ăl întrabă baba.

— Am pļekat sî ma mut la munće, — spuńe piru — kă nu măĭ puot să traĭesk în luok đi nakazu lu uom: numa ma skobĭaşće, ma taĭe, şî ma nîkažîaşće!

— E, baş iş pruost! — ḑîśe baba. — Pi mińe muoşu mĭeu ma skobĭaşće uobḑăś đî ań, da ma skobit şî alta lume, şă nu-m faļiaşće ńimika!

Rađikă baba kreţanu, şă-ĭ spuńe:

— Ăće, uĭtîće ku uoki tiĭ: îm faļiaşće śuava?

Kînd piru vaḑu pizdoćeo-la, vĭađe kă skobitura nuĭe vrun rău mare, şî sa-ntuarśe înapuoĭ, în luok unđe l-a lasat dumńeḑîu. Şî akolo traĭaşće ş-în ḑî đi astîḑ, kă đi uom nu-ĭ măĭ frikă.


PRIČA O PIREVINI


Pirevinu je bog ostavio da raste po njivi. Živi ona tu, ali kad god je oranje ili kopanje, ljudi je buše šiljkom, izoravaju, iskopavaju i muče.

Njoj to jednom dojadi, naljuti se, i reši da se iseli u planinu, jer će tamo biti sama, daleko od ljudi.

Pođe ona, kada na putu sretne jednu babu, staru oko sto godina.

— Gde si krenula, pirevino? — zapita je baba.

— Selim se u planinu, — kaže pirevina — jer više ne mogu da živim na njivi od čoveka: samo me buši, seče i muči!

— E, baš si prosta! — kaže baba. — Mene moj čiča buši osamdeset godina, a bušili me i drugi ljudi, pa mi ne fali ništa!

Zadiže baba krecan, i kaže:

— Evo, vidi sama svojim očima: jel mi fali nešto?

Kad pirevina ugleda onu pizdurinu, vide da bušenje nije neko golemo zlo, pa se vrati nazad, u njivu gde ju je bog ostavio. Ona tamo živi i danas, jer se čoveka više ne boji.

  		[Vidi]
768 [178] POVASTA LU PÎRŚ
(JARČEVA PRIČA)		POVASTA LU PÎRŚ

Pask kapriļi pi vro kîrşîĭe, ku pîrśu dupa ĭaļe.
Trĭeśe vru-n uom pi aśiĭa, ş-întrabă pîrśo-la:
— A kuĭ sînt kapriļe-şća, mă pîrśuļe?
Pîrśu zbĭară đi pi vîru kļanţuluĭ:
— Tuaće-s amĭeļe-e-e! Tuaće-s amĭaļe-e-e!
A trĭekut ĭarna, a veńit primovara, şî uomo-la ĭară trĭaśe pĭ-aśiĭa.
Kapriļi pask, sîăr đi pi pĭatră pi pĭatră, da pîrśu slab, îĭ sa văd uasîļi, abĭa s-a traźe dupa ĭaļe.
— A kuĭ sînt kapriļi-şća, mă fîrtaće? — întrabă uomo-la pi pîrś.
Pîrśu ku kapu trînćit, kam đin şopîće, spuńe:
— Alu draku-u-u! Tuaće-s alu draku-u-u!
Đ-aĭa ş-în ḑî đi astîḑ s-a spuńe kă ĭe kapra žuavina drakuluĭ.

JARČEVA PRIČA

Pasu koze po kamenjaru, sa jarcem za njima.
Prolazi tuda neki čovek, i pita jarca:
— Čije su ovo koze, bre jarče?
Jarac mekeće sa vrha stene:
— Sve su moje-je-je! Sve su moje-je-je!
Prošla zima, došlo proleće, i onaj čovek opet prolazi tuda.
Koze pasu, skaču s kamena na kamen, a jarac mršav, rebra mu se vide, jedva se vuče za njima.
— Čije su ovo koze, brate? — pita onaj čovek jarca.
Jarac oborene glave, kao da šapuće, odgovara:
— Đavolje-e-e! Sve su đavolje-e-e!
Zato se i dan-danas kaže da je koza đavolja žiovotinja!  		[Vidi]
769 [164] POVASTA LU SKAĬAĆE
(PRIČA O ČIČKU)		POVASTA LU SKAĬAĆE

Đi śe sa prinđe skaĭaćiļi đi uaĭe?
În vrĭamĭa pănă a mĭers dumńeḑîu pi pomînt, a fuost vrun păkurarĭ kare a murit đi duoru uoilor, şî aĭ luĭ l-a îngropat în kapută la strungă. Dumńeḑîu, đi pare rău, lasă o buĭađe sî krĭaskă đin mormîntu luĭ, şî kînd trĭek uoĭļi pi lînga ĭa – sî sa prindă đi lîna luor; aĭa buĭađe ĭe skaĭaće, şî nu sa prinđe numa đi uaĭe, numa đi tuaće alalće śe sa fak đin lîna uoiluor, kî ĭe skaĭaćiļi sufļitu lu păkurarĭo-la!
—
PRIČA O ČIČKU

Zašto se čičak hvata za ovčje runo?
U vreme kada je bog išao po zemlji, bio je neki pastir koji je umro od ljubavi prema ovcama, i njegovi su ga zakopali na ulazu u tor. Bog, od žalosti, ostavi jednu biljku da niče iz njegovoga groba, i kad ovce prođu pored nje – ona da se uhvati za njihovo runo; ta biljka je čičak, i on se ne hvata samo za ovcu, nego i za sve drugo što pravi od ovčje vune, jer je čičak duša onoga pastira.  		[Vidi]
770 [220] Povesťa lu Dumńezău
(Božja priča)
POVESŤA LU DUMŃEZĂU

A pļekat un uom mare,
K-o săkure mare pe spinare.
Ş-a tăĭat un ļiemn mare,
Ş-a făkut o bisărikă mare,
Ku nouă uş
Ku nouă uşťoare
Ku nouă fereşťoare.
Da kare în ĭa trăĭa?
Trăĭa Maĭka Prečesta,
Ku Rozmăļina,
Şi ku Mădăļina.
[...]
Ĭeļe toaťe tri pļeka,
Pin topoară întoporaťe,
Pintr-aļe ţăpe ďe kuţîťe;
Unďe kălka, sînğe pika,
Kodru verďe răsărea,
Şi măĭ mîndru să făča,
Ďekît če erea.
Ş-ažunğa la Sînta Maĭka Vińerea.
Sînta Maĭka Vińerea avea
Tri kîń, în sănğire însănğiraţ,;
Şi la porţ era ļegaţ.		BOŽJA PRIČA

Pošo jedan golem čovek,
Sa velikom sekirom na ramenu.
Oborio je veliko drvo,
I podigao veliku crkvu,
Sa devet vrata,
Sa devet ulaza,
Sa devet prozora.
A ko je u kući živeo?
Živela je Majka Prečista,
Sa Rozmarinom,
I sa Magdalinom.
[...]
One sve tri pođoše,
Kroz oštrice sekira,
Kroz bodeže noževa;
Gde nagaze – krv poteče,
A šuma se, zelena,
Još više razlistava,
I postaje sve lepša.
Kod Svete Petke stigoše.
Sveta Petka imala
Tri psetišta vezana
U lancu, na vratima.
  		[Vidi]
771 [159] PRIMOVARA, MUĬKA NUASTRĂ
(PROLEĆE JE MAJKA NAŠA)		PRIMOVARA, MUĬKA NUASTRĂ
(PROLEĆE JE MAJKA NAŠA)

Primovara, muĭka nuastră,
Ĭa zapada đi pi kuastă,
Faśe ĭa pi vuoĭa nuastră.
Kî zapada nuĭe bună:
Ći ĭa duşmanu đi pi urmă!
Kă duşmańi s-a vorbit
Să ńi prindă la kuţît.

Fusăĭ ćinîr ka salkuţa,
Ş-înbătrîńi mîndruţa.
Luvar-o friguri ka pi mińe gînduri,
Kă đi frigurĭ gasăşć ļak –
Kă ĭaĭ kîrpa şî ļeź kapu,
Da đi dragusta muorĭ ka draku.   		[Vidi]
772 [525] Puaće bîlśu fara unu.
(Može vašar bez jednoga.)		  [Vidi]
773 [906] Pula tună, pula ĭasă,
Pula faśe rînd în kasă.
(Kurac ulazi i izlazi,
kurac pravi red u kući.)		  [Vidi]
774 [907] Pula, kînd aĭ măĭ mult đi kît śe-ț trăbe đi kasă, măĭ bun s-o taĭ, đi kît să-nparț pin odăĭļi lu tuoĭa.
(Kurac, kad imaš više nego što ti treba za kuću, bolje da isečeš, nego da deliš po tuđim kućama.)		  [Vidi]
775 [132] Pulă, pulă,
Pintru ćińe ma batură!
Kînd će vaḑură ĭeĭ skulată,
Măĭ đațîră
Înk-o dată!
(Kurče, kurče,
Zbog tebe me prebiše!
A kad te krutog videše,
Još jednom me
Mlatnuše!)		  [Vidi]
776 [293] Puń ku raru, ĭaĭ ku karu, puń ku đesu, ĭaĭ ku kĭesu.
(Seješ ređe, puniš kola, seješ gušće, puniš kesu.)		  [Vidi]
777 [706] Puopa fara lukru îş boćaḑă kuaiļi.
(Besposleni pop krsti svoja muda.)		  [Vidi]
778 [920] Puorko-l rîpat manînkă para măĭ bună.
(Šugava svinja pojede najbolju krušku.)		  [Vidi]
779 [524] Puorku śe nu aļiaźe laturļi, sa-ngraşă.
(Goji se svinja koja ne bira pomije.)		  [Vidi]
780 [884] Puot sî bĭeu, nu mis țîgan sî ḑîk ba.
(Mogu da pijem, nisam Ciga da odbijem.)		  [Vidi]
781 [363] Pup-pup-pup! Kare m-a pupat, să pupĭe đin kuĭbu mĭeu, kî ĭe kurat, luminat, uns ku kakat.
(Pup-pup-pup! Ko me ljubi, nek mi gnezdo ljubi, jer je čisto, nepogano, govnom omazano.)		   [Vidi]
782 [59] PUSĂĬ LA MÎNDRA MÎNA-N KAP
(OBGRLIH JOJ RUKOM GLAVU)
PUSĂĬ LA MÎNDRA MÎNA-N KAP
OBGRLIH JOJ RUKOM GLAVU

Pusăĭ la mîndra mîna-n kap,
Un padukĭe kît un ţap!
Şî kemaĭ komşîiļi
Sî omuară padukiļi,
Ku sakurĭe, ku topuară
Pi padukĭe sî-l omuară!
Đaţă padukĭu đin piśuor –
Frînsă kuada la topuor!

Ş-îl luvară la bîtatură,
Ş-a skuos şapće oka đi untură.
Ş-a veńit o kaţauă,
O kaţauă kurtă, śuantă,
Ş-a mînkat untura tuată!
Stavih ruku njoj na glavu,
Tamo vaška poput jarca!
Pa ja pozvah komšije
Vaška da se ubije,
Sekirama, toporima,
Vašku da mi ubiju!
Al se vaška nogom ritnu,
Puče drška na sekiri!

Vašku ipak premlatiše,
Mnogo masti izvadiše!
Al naleti neka kučka,
Neka kusa bezrepnica,
Pa tu mast svu poliza!
  		[Vidi]
783 [870] Pustîń sî ramîń, dabuogda!
(Sam da ostaneš, dabogda!)		  [Vidi]
784 [78] Rakaĭ-bikaĭ pin izvuară,
Or sî ĭasă, or sî muară,
Da-l aşćeț ku gura guală.
(Batrga se u izvoru,
Kao da je na umoru,
Ti ga vrebaš na pomolu.)		  [Vidi]
785 [744] Rakiu pi rakiu skuaće, da buata pi tuaće.
(Rakija rakiju vadi, a motka vadi sve.)		  [Vidi]
786 [232] Răsturńika lu Bagan!
(Preturnica Ulaznika!)		  [Vidi]
787 [832] Rău făr đi muĭare ka opinka făr đi urḑîaļe, ka skruafa făr đi pĭaļe.
(Zlo je bez žene kao opanak bez oputa, kao krmača bez kože.)		  [Vidi]
788 [526] Rău ku rău, ama fara rău şĭ măĭ mare rău.
(Zlo je sa zlom, ali bez zla još je veće zlo.)		  [Vidi]
789 [46] Riďa ļinğe pe Murďa pe kur, şi nu-l lasă pănă nu-l skuală.
(Riđa liže Murđi zadnjicu, i ne pušta ga dok mu ga ne digne.)		  [Vidi]
790 [92] Rîma, kînd kapîtă uokĭ, o ĭa pi ļemn în sus, ama vińe mĭerla ş-o ćokńaşće-n kap.
(Glista, kad progleda, krene uz drvo, al’ dođe kos pa je čukne u glavu.)		  [Vidi]
791 [587] Rîsu satuluĭ skuaće rîsu đin sat.
(Seoski ismevač ismevak iz sela izvlači.)		  [Vidi]
792 [204] Rugamînt la luna nuoă
(Molitva mladom mesecu)
LUNĂ NUOĂ
MLAD MESEČE

Lună, Lună nuoă,
Taĭ kolaku-n duoă!
Kolaku ţîĭe,
Sănataća miĭe!

Mlad Meseče,
Kolač sečem!
Kolač tebi,
Zdravlje meni!
  		[Vidi]
793 [962] RUGAMÎNT LA LUNĂ NOĂ
(MOLITVA MLADOM MESECU)
RUGAMÎNT LA LUNĂ NOĂ

Lună noă,
Taĭ kolaku-n doă:
Žumataće miĭe,
Žumataće țîĭe!
Uoĭ în strungă,
Bań în pungă!
—
MOLITVA MLADOM MESECU

Mlad Meseče,
Kolač sečem:
Pola tebi,
Pola meni!
Ovce u toru,
Novac u kesi!
  		[Vidi]
794 [117] Rugu rugă kapra, kapra înpunźe muoşu, muoşu baće baba, baba taĭe kapu la kokuoş.
(Trn ubode kozu, koza bode čiču, čiča bije babu, baba seče petlu glavu.)		  [Vidi]
795 [175] RUMÎNA DĂ LA HUŃEDOARA
(RUMUNKA IZ HUNEDOARE)
RUMÎNA DĂ LA HUŃEDOARA
RUMUNKA IZ HUNEDOARE

Rumîna dă la Huńedoara
Śe-ĭ pizda ka oala,
Vińe la Manastiriţa,
Uń-đeĭ pula ka spiţa,
Şă-ĭ krapă pizda ka ļibeńiţa!

Rumunka iz Hunedoare,1
Čija je pička kao lonac.
Dolazi u Manastiricu,
Gde je kurac kao spica,
I pička joj prska ko lubenica!
1 Hunedoara, mesto u Rumuniji, na granici između Banata i Erdelja.

  		[Vidi]
796 [855] S-a atîrnat ka grapița đi ĭel.
(Zakačio se kao krpelj za njega.)		  [Vidi]
797 [528] S-a dus ursu la kurs, ş-a veńit ĭară urs.
(Ko medved na kurs pošo, ko medved je s kursa došo.)		  [Vidi]
798 [985] S-a pitrekut ka muska-n tuobă.
(Proveo se kao muva u dobošu.)		  [Vidi]
799 [998] S-a pișat śerbu în apă!
(Pišao je jelen u vodu!)		  [Vidi]
800 [366] S-a spînḑurat baba-n duos, ku ļinđiku skuos.
(O drvo se baba obesila, i sikilj iskesila.)		  [Vidi]
801 [877] S-a sprînžît tuoț, ńiś trîasńitu nu-ĭ măĭ adună.
(Rasturili se svi, ni grom ih više ne okupi.)		  [Vidi]
802 [367] S-a spumîntat bîskîkaratu kă arđe satu.
(Uplašio se krakati da će selo buktati.)		  [Vidi]
803 [893] S-auđe da nu sa vĭađe.
()		  [Vidi]
804 [1] S-ažuće, să nu skurće! Să traĭaskă, şî să krĭaskă! La mulț ań ku sînataće!
(Da pomogne, da potraje! Da traje i napreduje! Na mnogo godina u zdravlje!)		  [Vidi]
805 [158] S-ăl fut în kur muort, pi blană-nćinsă.
(Jebem ga u dupe mrtvog, na položenoj dasci.)		  [Vidi]
806 [364] Sa duśe la apă, da nu sa adapă.
(Ide na pojilo, al se ne poji.)		  [Vidi]
807 [56] Sa rîđe porîmba đi mură kî ĭe ńagră.
(Smeje se gloginja kupini da je crna.)		  [Vidi]
808 [876] Sa spomîntă ka ĭapa đi beșîna babi.
(Plaši se kao kobila od babinog prdeža.)		  [Vidi]
809 [667] Sa traźe ka śața.
(Vuče se kao magla.)		  [Vidi]
810 [459] Sa visaļesk kă dupa pluaĭe vińe suare, da nu văd kă dupa pluaĭe sa faśe morśilă.
(Raduju se da će posle kiše doći sunce, a ne vide da posle kiše dolazi blato.)		  [Vidi]
811 [589] Sa źuară kă nu fură, da fuźe ku rața-n gură.
(Kune se da ne krade, a beži s plovkom u zubima.)		  [Vidi]
812 [365] Sa-npreună sîrbaćiku ku ńesîrbaćiku să fiĭe fraț.
(Sastaju se divlji i pitomi da se pobratime.)		  [Vidi]
813 [618] Sa-nvîrćaşće ka kuoĭu-n feruaĭkă.
(Vrti se ko mudo u kotliću.)		  [Vidi]
814 [588] Sa-nvîrćiaşće ka bĭeşîna-n śuariś.
(Vrti se ko prdež u pantalonama.)		   [Vidi]
815 [529] Sarak, sarak, ama nu sa ćĭame nuapća kînd latră kîńi.
(Puki siromah, al se ne trza noću kad laju psi.)		  [Vidi]
816 [530] Satu arđe, da baba sa pĭapćină.
(Selo gori, a baba se češlja.)		  [Vidi]
817 [527] Satu nuostru mare rău: buoi a ĭeşît, da karu n-a măĭ tunat.
(Naše selo je golemo: volovi izašli, a kola još nisu ušla.)		  [Vidi]
818 [652] Să kapiće, dabogda, ć-a kapatat mirĭasa nopća đin tîĭ.
(Nek dobije, dabogda, ono što je mlada dobila prve noći.)		  [Vidi]
819 [763] Să traim traĭu, să mînkăm malaĭu.
(Da živimo život, da izjedemo proju.)		  [Vidi]
820 [737] Să-ĭ fiĭe aram șî katran!
(Neka mu bude čemer i jad!)		  [Vidi]
821 [666] Să-l fut în kur muort, ļegat đe gard ku ițuoń đe paĭe.
(Jebem li ga u dupe mrtvog, vezanog za ogradu konopcem za slamu.)		  [Vidi]
822 [710] SĂRAK BIŃE
(SIROTANКО)
   
SĂRAK BIŃESIROTANKO 





05




10





15




20




25




30




35





Sărak bińe đi đemult, (2x),
Vrodată sreć-am avut! (2x)
Ś-am făkut đe ć-am perdut, (2x)
Nu će măĭ avĭem pe pomînt! (2x)
Kă noĭ nu ć-am lăpădat, (2x)
Ńiś la kîńi nu ć-am dat,
Ńiś la kîń noĭ nu ć-am dat.
Numa nuoĭ ć-am sămănat (2x)
Îndoit ku grîu kurat. (2x)
Grîu kurat mĭ-a-ĭ răsărit, (2x)
A nostru biń-a putrezît. (2x)
Al nostru biń-a putrezît,
Nu mă ĭe ĭel pe pomînt (2x)

Ś-a fost mîndru, s-a purtat, (2x)
Ś-a fost dulśe, s-a mînkat. (2x)
Kă ma uĭtat ăći (?) mîńe, (?)
Trĭek zîļiļi, vaĭ đe mińe. (2x)
Trĭek zîļiļi, trĭek şî ĭeu, (2x)
Đe traĭ bun îm pare rău. (2x)
Đ-a şći uomu đi śa-r da-re
Đ-a şći uomu đi śa-r da,
Nu ar măĭ bĭa, nu ar măĭ mînka. (2x)
N-ar măĭ bĭa, nu ar măĭ mînka,
Ar purta tot ińimă ra. (2x)
Đ-ar şći uomu kît ar trăi,
Şî muarća kînd ĭa-r veńi, (2x)
Ĭel frumos sa-r premeńi (2x)
Ar bĭa, sa-r înveseļi.
Ĭel ńimik na-r măĭ lukra,
Numa ĭel sa-r preumbla. (2x)
K-ardăl fuoku đe pomînt
Multă lumĭ-a kutrupit,
Ardăl foku đe pomîntî,
Multă lumĭ-a kutrupit.
Pomînće făśaćaĭ uosî
K-aĭ luvat ś-a fost măĭ frumuos. (2x)
Da baş păn mîńe-poĭmîńe,
Zo sî mă ĭaĭ şî pe mińe,
Pomînće, nu măĭ skăpaĭ đe ćińe.
Siromah sam od davnina,
A nekad sam srećan bio!
Ne znam šta sam učinio
Pa sam Sreću izgubio?
Sreću nisam odbacio,
Niti sam je psima dao,
Nisam Sreću psima dao
Već sam Sreću  posejao
Zajedno sa čistim žitom.
Žito mi je izniknulo,
A Dobrota istrulela.
Dobro nam je istrulelo,
Više ga na zemlji nema.

Što bi lepo, iznosilo se,
Što bi slatko, izjelo se!
Kad pogledam sutrašnjicu,
Dani teku, avaj meni,
Dani teku, tečem i ja
U žalosti za životom.
Kad bi čovek sudbu znao,
Kad bi znao šta ga čeka,
Ne bi pio, ne bi jeo,
Ne bi jeo, ne bi pio,
Jako tužan on bi bio.
Kad bi znao svoje dane,
I kada će smrt da bane,
Novo ruho bi obuk’o,
Pa bi pio u veselju,
Radio baš ništa ne bi,
Samo bi se provodio.
Nek prokleta zemlja bude,
Što pokopa mnoge ljude,
Dabogda u vatru pala,
Što je mnoge zatrpala!
Dabogda se okoštala
Što s’ lepotu uzimala!
A sutra il’ prekosutra
I mene ćeš preuzeti!
Ne mogu ti se ja oteti!
  		[Vidi]
823 [673] Sî aĭ averĭe şî pućerĭe!
(Da imaš bogatstvo i moć!)		  [Vidi]
824 [926] Sî aĭ obraz makra kît prinđe vîru źeĭśtuluĭ.
(Da imaš obraz makar koliko hvata vrh prsta.)		  [Vidi]
825 [590] Sî baź şokîćiļi şî-n ambarĭu ku grîu, şobuol nu sa măĭ faśe.
(Stavi miša i u ambar sa žitom, u pacova neće da izraste.)		   [Vidi]
826 [90] Sî će duś la Dunîrĭe dupa apă tulburĭe, numiļi sî-ț vină, tu să nu măĭ viń.
(Na Dunav da odeš po mutnu vodu, ime da ti dođe, ti da ne đođeš.)		  [Vidi]
827 [626] Sî će duś, muĭarĭe, ka vîntu, şî sî okoļeşć tot pomîntu; đi o ḑî şî đ-o nuapće sî okoļeşć țărļi tuaće; đi o ḑî şî đ-o sară - sî ĭeş şî đin țărĭ afară!
(Da odeš, ženo, ko vetar, da obiđeš ceo svet; za dan i noć da obiđeš zemlje sve; a za veče i jedan dan, da izađeš iz sveta van!)		  [Vidi]
828 [621] Sî đa dumńeḑîu atunś sî ći faś muĭare kînd va faśa rakita mńare.
(Dabogda da budeš žena kad vrba bude pravila med.)		  [Vidi]
829 [623] Sî đa dumńeḑîu sî aĭ tot karunț în kasă, da ńepuoț ńiśkînd pi lînga masă.
(Dabogda imao samo sede u kući, a unuke nikad oko stola.)		  [Vidi]
830 [624] Sî đa dumńeḑîu sî nu-ț ažuće ḑîua ku nuapća.
(Dabogda ti ne pomogli ni dan ni noć.)		  [Vidi]
831 [107] Sî nu măĭ fiĭe guguļița-tĭa afurisîtă!
(Ne bila ti više glava prokleta!)		  [Vidi]
832 [105] Sî nu-ț măĭ ažuće patruḑăś şî patru đi prazńiśe pi anu đi ḑîļe, şî ḑîļiļi marĭ ku ĭaļe!
(Ne pomoglo ti četrdeset i četiri slava u toku godine, zajedno sa velikim danima!)		  [Vidi]
833 [865] Sî trasńaskă-n ćińe, șî-n gogița tĭa, dabogda!
(Grom spalio tebe, i tvoju glavu, dabogda!)		  [Vidi]
834 [654] Sî-ĭ ďa dumńezeu če-ĭ ginďesk ĭeu.
(Nek mu bog da ono što mu mislim ja.)		  [Vidi]
835 [879] Sîaśira sîaśiră, kuasa kosîașće, da Dumńeḑîu ći pazîașće.
(Srp žanje, kosa kosi, a Bog te čuva.)		  [Vidi]
836 [986] Sînataće ĭe în trasta pļina ku bukaće.
(Zdravlje je u torbi punoj plodova.)		  [Vidi]
837 [30] SÎNTUAĐIRI AĬ MARĬ ÎN RĬERNĂ
(VELIKI TODOROVAC U RERNI)		     Am fakut nuoĭ şîḑîtuarĭe vińirĭ sara, da sîmbîtă a fuost Sîntuađiri aĭ marĭ. Ń-am adunat tuoț đin komşîluk: Mika ku Ļubița, Žîvota, Ĭanku, muoşu Đinkă, Luțu, Pau, Stĭeva a fuost la lukru.
     Vińirĭ sara la Sîntuađirĭ n-a măĭ lukrat ńima, dakă baş a trîbuit sî faś śeva, aĭa faś ḑîua. Sara, kum a zovîrńit suariļi, nu kućeḑ sî faś ńimika, ńiś sî taĭ ungiļi, ńiś sî ći-nkĭepturĭ, or kî să lukri śuava pi la piśuarĭe, ńiś sî nuoḑ.
     Ĭo ma-m raşît să țîăs, fînka am țasut şî ḑîua, şî mĭ-a ramas mult đi lukru, dakă sînt Sîntuađiri.
     Muma spuńe: „Nu țasa, mă, nu țasa, kî nuĭe bun, omuară Sîntuađiri uoiļi, şî, će, aĭ vaś, ş-aĭ puorś, şî nu va fi bun!”
     „E, ḑîk, baş sî țîăs, pî dakă nu va fi śuaua bun, ḑîk, adauară nu măĭ lukru!”
     Şî aşa, ń-am adunat tuoț: ĭo țîăs će kolo în suobă-ĭa. Ļubița, Stanka, baba Miļeva, Dana – tuoț aiśa, da đi-nkuaśa aşća žuakă la kîărț, numa ļipîĭe.
     Ḑîśe Ļubița, saraka: „Dăĭ draku aşća ku kărțîļi, nu măĭ pućem sî ńi tăĭnuim đi iĭ, đi vuvaĭala-ĭa.”
     Şî ńimika, am țasut ĭuo aśiĭa; iĭ pļekară pi la doĭsprîaśe, aşa. Muma s-a kulkat ku Mariĭa în suobă, da ĭuo – aĭ să ma kulk aiś, în kuĭnă, pi pat. Ma nu stîng lampa kî nu kućeḑ, kî ḑîśa tata: »Sî nu ći ĭaĭ ku aăla kare nare sud, pi kare nu ăl vĭeḑ, kî ći strînźe pănă duormĭ!« ... Kă pi nuora lu muma ku uomu đi la Ļiskuaua, Sîntuađiri a omorîto. S-a skimbat sara, şî đimińață a aflato muartă.
     Ş-aşa, ma-m kulkat ĭuo ku lampa aprinsă. Odată auḑîĭ: „Tup!”, pokńi śe pokńi! Pin mińe trĭeku aşa, o saźată! Ḑîk: „Auḑ, îĭ sînt!”
     Stau.. stau; mîĭ măĭ kîta, ĭară: „Tup!” Aud kalumĭa, ma nuĭe-n puod, numa aśiĭa, parkĭe supt parĭaće? Ma luvă frika, k-în đață în gînd kum mĭ-a puvestît tata kum pi mumîsa, pi baba Ana, a batuto Sîntuađiri đi śe vińerĭ sara a kurațat kukuruḑ, şî nuapća a dat Sîntuađiri ku kopita-n ńa, în piśuor, đi a-nvînațît piśuoru.
     Ma rîđikaĭ în pat, sprižońită în mînă, şî askult bińe: parke mi sa-mpare kî tupîĭe śe tupîĭe pi lînga şporĭet. Sariĭ đin pat, kînd aud kî tupîĭe în rĭerna la şporĭet!  Fuoku s-a stîns, şî rĭerna a-nśeput sî s-a raśiaskă şî, bińe, pokńaşće! Da s-afi fuźit în suobă la muma, kum ma-m spumîntat, a fi krĭeḑut kî sînt Sîntuađiri, şî gata.
     Mîńe ḑî a veńit Ļubița pi la mińe, şî ma-ntrabă da mis viĭe, kî pi ĭa, śikă, a batuto Sîntuađiri în vis, a muźit ka vaka, şî Mika abĭa a pumeńito. Iĭ puvestîĭ kum la mińe a veńit Sîntuađiri în rĭernă, şî amînduauă ń-am rîs.  		[Vidi]
838 [300] Sîraśiĭa ĭe rîa, ama ńeverĭa şî măĭ rîa.
(Siromaštvo je zlo, al nevera još veće.)		  [Vidi]
839 [1025] Sîraśiĭe uarbă.
(Slepo siromaštvo.)		  [Vidi]
840 [180] SKOSĂĬ RAZBUOĬU DUPA KASĂ
(TURIH RAZBOJ IZA KUĆE)
SKOSĂĬ RAZBUOĬU DUPA KASĂ
TURIH RAZBOJ IZA KUĆE

Skosăĭ razbuoĭu dupa kasă
O veńi vrunu sî mĭel ţîasă.
Şî veńi un nîtarău,
Şî-nkîlśi sulu măĭ rău.
Faku la sulu đi-napuoĭ
Şapćeḑăś đi nodoruoĭ,
Da la sulu đi-nainće
Ńiś draku nu ţîńe minće.

Unđe dă mîndra ku aku
Trĭaśe mîrtanu ku kapu.
Unđe dă ku sovĭeĭka –
Trĭaśe lupu ku urĭakĭa.
Pi-ntra iţă şî pintra fuśiĭ –
Şî porkarĭu dupa iĭ!

Pintra iţă, pintra spată,
Trĭaśe ĭapa înpiđekată.
Pintra iţă, pintra razbuoĭ
Trĭaśe vakarĭu ku aĭ duoĭ buoĭ
Şî tot strîgă Hoĭ! Hoĭ, hoĭ!

Turih razboj iza kuće
Da se neki tkač navuče,
Al naiđe neki tupan
Pa mi tkanje svo zamrsi
...
  		[Vidi]
841 [4] Skuaće, draśe, ś-aĭ luvat, kă će bat ku kakat!
(var. Skuaće, draśe, ś-aĭ pitulat kî ć-omuor ku kakat!)
(Vadi, vraže, to što kriješ, da te govnom ne prebijem!)		  [Vidi]
842 [67] Soakră, soakră - poamă akră, đe ć-aĭ koaśe toată vara, tot aĭ fi akră ş-amară.
(Tašto, tašto, voće gorko, kad bi celog leta zrila, ti bi opet gorka bila.)		  [Vidi]
843 [591] Spuńe la tuoț, să nu spună la ńima.
(Kaži svakom, da ne kaže nikom.)		  [Vidi]
844 [368] Stă în apă, da nu sa adapă.
(U vodi stoji, al’ se ne poji.)		  [Vidi]
845 [369] Stă în kuń, da fund n-are.
(O klin visi, a dno nema.)		  [Vidi]
846 [698] Stă în tufă da nu suflă.
(U žbunju stoji a ne diše.)		  [Vidi]
847 [856] Stăĭ, pănă vin đi la muară.
(Čekaj, dok dođem sa vodenice.)		  [Vidi]
848 [371] Sućiļi pļakă, da miĭiļi ramîn.
(Stotine polaze, a hiljade ostaju.)		  [Vidi]
849 [987] Sufļetu śĭare, da nuĭe pućare.
(Duša hoće, ali nema moći.)		  [Vidi]
850 [592] Sufļitu-n vînt, uasîļi-n pomînt.
(Duša u vetar, kosti u zemlju.)		  [Vidi]
851 [531] Suokru baće ku kaśula đi paĭe, da suakra ku kaśula đi pĭatră.
(Svekar tuče kapom od slame, a svekrva kapom od kamena.)		  [Vidi]
852 [370] Supt un karpińel žuakă un ĭepurĭel.
(Pod grabićem zečić igra.)		  [Vidi]
853 [900] Susuļaće supt parĭaće.
(Duguljasti pored zida.)		  [Vidi]
854 [100] Şađerĭa domńaskă, aļergatura lupĭaskă.
(Gospodsko sedenje, vučje trčanje.)		  [Vidi]
855 [691] ŞAP-ŞAP-ŞAP!
(ŠAP-ŠAP-ŠAP!)		Şap-şap-şap,
Să-ĭ fiĭe la [Ĭanku] la kap!
Să-ĭ fiĭe ļaku
Kînd va rođi svińaku!
Dakă iĭ va fi đe kap,
Să-ĭ dau unđe ĭe krapat!
Dakă îĭ va fi đe naluka
Să-ĭ dau în kur ku bruka!
Dakă va fi đe moruoń
Să-ĭ dau pi gauruoń!
Atunśa să fiĭe uom
Kînd sa faśe salka puom!
Sî mĭargă pin sat
Ka kîn-ļi al turbat!
Să fugă ka vaka đi strîake
Pană nu-ĭ va da vrunu
ku buata dupa urĭake.   		[Vidi]
856 [774] Șă kuru puće, ama-l duś ku ćińe.
(I dupe smrdi, al ga nosiš sa sobom.)		  [Vidi]
857 [708] Şćiu tuot, ma nu puot.
(Znam sve, al’ ne mogu.)		  [Vidi]
858 [58] Şî minśuna ĭe vuorbă.
(I laž je reč.)		  [Vidi]
859 [549] Şî uaĭa ńagră dă lapće alb.
(I crna ovca belo mleko daje.)		  [Vidi]
860 [598] Şî vita bĭa, ama şćiĭe kît.
(I stoka pije, ali zna koliko.)		  [Vidi]
861 [711] ŞÎAĐE MUOŞU PI ŹUBAN
(SEDI ČIČA NA ŽIBANU)		ŞÎAĐE MUOŞU PI ŹUBAN

Şîađe muoşu pi źuban,
Unźe pula ku katran,
Dă la babă supt kreţan.
Baba ḑîśe: „Puće!”
Muoşu baş ar fuće!
—
SEDI ČIČA NA ŽIBANU

Seda čiča na žibanu,
Valja đoku u katranu,
Gura babi pod krecan.
Baba veli: „Smrdi!”
A čiča bi da trti!
  		[Vidi]
862 [599] Şuĭră tu la kuru tĭeu, kî la-l mĭeu nu-ĭ şćiĭ kînćiku.
(Zviždući svom dupetu, jer mome pesmu ne znaš.)		  [Vidi]
863 [543] Ś-a mînkat lupi, nu măĭ vĭeḑ.
(Što vuci izjedu, više ne vidiš.)		  [Vidi]
864 [748] Ś-a mînkat lupu nu măĭ vĭeḑ.
(Što je pojeo vuk više ne vidiš.)		  [Vidi]
865 [301] Ś-aĭ katat, aĭ aflat.
(Što si tražio, to si našao.)		  [Vidi]
866 [981] Ś-am fakut, am vaḑut, ś-o sî faśem, o sî veđem.
(Što smo činili, to smo videli, šta ćemo činiti, to ćemo videti.)		  [Vidi]
867 [785] Śe alaman, să fi skuos uomu pula kîtra ĭel, șî pi ĭa a fi luvato.
(Kakva alavetina, da mu čovek kurac pokaže, i njega bi uzeo.)		  [Vidi]
868 [160] ŚE ARMĂ ĬE MĂĬ TARE?
(KOJE JE ORUŽJE NAJJAČE?)

ŚE ARMĂ ĬE MĂĬ TARE?


A mĭers triĭ drumaş nuapća pin padurĭe, unu ku puşka, unu ku sakurĭa, da a triĭļa ku mîńiļi guaļe.

— Fraţîĭe, — ḑîśe unu đin iĭ — śe faśem dakă sîare la nuoĭ Muma Paduri?

Aăla ku puşka spuńe:

— Ĭuo nu ma ćem, puşkă mi pļină!

— Ńiś ĭuo nu ma ćem, — spuńe aăla ku sakurĭa. — Sakurĭa mĭa ĭe mare şî askuţîtă!

— Da tu, fraćo? — ăl întrabă pi aăla ku mîńiļi guaļe.

— Ĭuo şî măĭ puţîn ma ćem, kî am pulă mare şî tare!

Iĭ askulta đin tufă Muma Paduri: śi ĭe puşkă şćiĭe, śi ĭe sakurĭe şćiĭe, ama đi pulă n-a măĭ auḑît păn’ atunśa.

Ĭut sa duśe la vro babă, ş-îĭ spuńe ś-auḑît în padurĭe.

— Şćiu — ḑîśe — śe armă ĭe puşka şî sakurĭa, ama nu şću śe armă tare va fi pula, đi drumaşo-la nu s-a ćiame đi mińe?

— E, tare arma ĭe pula! — spuńe baba. — Ăći, pi mińe ma lovit întra kraś kînd am avut şapćesprîaśe ań, şî ńiś akuma nu s-a vinđikat gaura!

—

KOJE JE ORUŽJE NAJJAČE?


Išla tri putnika noću kroz šumu, jedan sa puškom, drugi sa sekirom, a treći je bio goloruk.

— Braćo, — veli jedan od njih — šta ćemo činiti ako nas napadne Šumska Majka?

Onaj sa puškom veli:

— Ja se ne bojim, puška mi je puna!

— Ni ja se ne bojim, — kaže onaj sa sekirom. — Moja je sekira velika i oštra!

— A ti, pobratime? — pitaju onog golorukog.

— Ja se još manje bojim, jer imam kurac, velik i jak!

Sluša ih iz grma Šumska Majka: šta je puška zna, šta je sekira zna, ali za kurac dotad nije čula.

Brzo ode do neke babe, i kaže joj šta je čula u šumi.

— Znam — veli — kakvo je oružje puška i sekira, ali ne znam kakvo je to jako oružje kurac, kada se onaj putnik mene ne boji?

— E, jako je oružje kurac! — veli baba. — Evo, mene je ranio između nogu kad sam imala sedamnaest godina, pa ni dan-danas rupa nije zarasla.

  		[Vidi]
869 [750] Śe auđe fața, să n-audă duosu.
(Što čuje lice, da ne čuju leđa.)		  [Vidi]
870 [544] Śe auđe fața, sî n-audă duosu.
(Što čuje lice, da ne čuje naličje. /ili: Što čuje osoje, da ne zna prisoje./)		  [Vidi]
871 [546] Śe dakă muare uomu, nu sa faśe gaură-n śerĭ, numa-n pomînt.
(Šta ako umre čovek, ne pravi se rupa u nebu, nego u zemlji.)		  [Vidi]
872 [545] Śe dakă muare uomu, nu sa zbîrśaşće śerĭu.
(Šta ako umre čovek, ne zbrčka se nebo.)		  [Vidi]
873 [650] Śe faś uodma kînd ći skuoļ?
— Urmă.
(Šta napraviš odmah, čim ustaneš?
— Trag.)		  [Vidi]
874 [649] Śe faśe ĭepuru kînd înpļińiaşće un an?
— Pļakă pi duoĭ.
(Šta radi zec kad napuni godinu?
— Počinje drugu.)		  [Vidi]
875 [648] Śe faśe kokuoşu kînd sa suĭe pi gard?
— Sa țîńe să nu kadă.
(Šta radi petao kad se popne na ogradu?
— Drži se da ne padne.)		  [Vidi]
876 [1014] ŚE ÎNSAMNĂ KRUŚA, OR POVASTA LU ŚERĬ?
(ŠTA OZNAČAVA KRST, ILI PRIČA O NEBU?)
ŚE ÎNSAMNĂ KRUŚA, OR POVASTA LU ŚERĬ?

Kruśa arată patru kuolțurĭ lu śerĭ, kare țîn patru înźirĭ în șîaļiļi luor, să nu kadă śerĭu pi lumĭe. Kînd îș faśe kruśe șî kînd postîașće, uomu dă pućarĭe la înźiri-ĭa, șî luor ĭe śerĭu ușuor đi țînut, da kînd uomu manînkă karńe, suduĭe, fură, minće or nu krĭađe-n dumńeḑîu, atunśa înźiri-ĭa slabĭesk șî śerĭu ļesńe puaće kađa pi lumĭe, kî ĭe fakut đi pĭatră grĭa. Kînd Svići Ļiĭa mînă kośiĭa luĭ pi śerĭ, đi supt ruoțîļi kośiĭi, pin petruańiļe-ļa săr skinćiĭi, șî lumĭa pi pomînt vĭađe kă sfulđiră, da kînd roțîļi totorosăsk, lumĭa auđe duraĭala.
—
ŠTA OZNAČAVA KRST, ILI PRIČA O NEBU?

Krst pokazuje četiri ugla neba, koje na svojim leđima drže četiri anđela, da nebo ne padne na ljude. Kad se krsti, i kad posti, čovek daje snagu tim anđelima, i njima je nebo lako za držanje, a kad čovek jede meso, psuje, krade, laže ili ne veruje u boga, onda ti anđeli slabe i nebo lako može pasti na ljude, jer je sačinjeno od teškog kamena. Kad Sveti Ilija tera svoje kočije preko neba, ispod točkova po tom kamenjaru izbijaju varnice, pa ljudi na zemlji vide da seva, a kad točkovi tandrču, ljudi čuju grmljavinu.
  		[Vidi]
877 [547] Śe ĭe bun, nu țîńe mult.
(Što je dobro, ne traje dugo.)		  [Vidi]
878 [274] Śe ĭe dupa prag, pragu să nu trĭakă.
(Što je iza praga, prag da ne prelazi.)		  [Vidi]
879 [548] Śe ĭe đi kasă, nuĭe đi sat.
(Što je za kuću, nije za selo.)		  [Vidi]
880 [302] Śe ĭe la mînă, nuĭe minśună.
(U ruci što je, stvarno je.)		  [Vidi]
881 [595] Śe kap, aşa žńap.
(Kakva glava, takva motka.)		  [Vidi]
882 [752] Śe măĭ mult vorbĭeșć, măĭ mult nîkažăšć.
(Što više pričaš, više patiš.)		  [Vidi]
883 [646] Śe nu ĭastă triĭ în lumĭe?
— Sî ći-ntuorś đi unđe aĭ ĭeşît, sî măĭ înviĭ dupa muarće, şî nus skărĭ pănă-n śerĭ.
(Čega nema tri na svetu?
— Da se vratiš odakle si izašao, da oživiš posle smrti, i nema stepeništa do neba.)		  [Vidi]
884 [952] ŚE NU MA FAK UN STRÎGUOĬ
(ZAŠTO NISAM NOĆNI LEPTIR)
ŚE NU MA FAK UN STRÎGUOĬ

Śe nu ma fak un strîguoĭ
Sî ma bag la mîndra supt razbuoĭ,
Sî văd iţîļi kum sa skimbă
Şî ļinđiku kum sa strîmbă?
—
ZAŠTO NISAM NOĆNI LEPTIR

Zašto nisam noćni leptir
Pa pod razboj da uletim,
Da gledam niti promenljive
I dragin sikilj što se krivi?
  		[Vidi]
885 [1012] ŚE NU TRĂBE ŃIŚKÎND SÎ SA SPUNĂ
(ŠTA SE NIKAD NE SME PRIZNATI)
ŚE NU TRĂBE ŃIŚKÎND SÎ SA SPUNĂ

Avut muĭarĭa ibomńik, şî barbatî-su vĭađe kă śoa nuĭe ku ĭa kum trăbe; priśape kî puaće-fi ńikređinţuasă kă are pi vrunu, şî sa puńe ku bataĭa pi ĭa să spună. Ĭa faśe kum faśe skapă, şî fuźe la mamî-sa, kă đi parinţ ĭ-a fuost frikă, şî la iĭ n-a kućeḑat sî sa dukă. La mamî-sa spuńe tot đeşkis śi ĭe şî kum, kă are ibuomńik da barbatu a-nśeput să priśapă, ș-o baće.
Sa ginđaşće baba kîta, ş-o întrabă:
„Da-ĭ spus tu supt bataĭe la barbatî-tu kî aĭ ibuomńik?”
Ńepuati-sa spuńe:
„Ba ĭuo, nu ĭa-m spus!”
„E, atunśa”, ḑiśe baba, „dakă nu ĭa-ĭ spus ńimika, întuarśiće frumuos la kasă, kă barbatu puaće o să ći măĭ bată odată, đi dîdauorĭ, tu aĭa sufîră şî ĭel la vrĭame o să će lasă pi paśe! Da daka iĭ vi spuńa kă ăĭ fuost ku ibuomńiku, ĭel o să će bată kînd guod aĭa iĭ va da în gînd, şî tu đi bataĭe nu măĭ skăpĭ đi tuot traĭu tĭeu!”
—
ŠTA SE NIKAD NE SME PRIZNATI

Imala žena ljubavnika, i muž vidi da nešto sa njom nije kako treba, posumnja da je možda neverna i da ima ima nekog, pa navali batinama na nju da prizna. Ona se nekako iskobelja, i pobegne kod svoje bake, jer se plašila roditelja, i kod njih nije smela da ode. Babi prizna sve otvoreno kako i šta je, da ima ljubavnika i da je muž počeo da sumnja, i da je bije.
Razmisli baba malo, pa je pita:
„A jesi li pod batinama priznala mužu da imaš ljubavnika?”
„Ne, nisam mu priznala!”
„E, onda”, veli baba, „ako mu ništa nisi priznala, vrati se lepo kući, jer će muž možda da te bije još jedanput, dvaput, ti to istrpi i on će te vremenom pustiti na miru! Ali aku mu budeš priznala da si bila sa ljubavnikom, on će te tući kad god se toga bude setio, i ti se batina nećeš spasiti celog svog života!"
  		[Vidi]
886 [241] Śe nuĭe, ńiś țaru nu manînkă.
(Čega nema, ni car ne jede.)		  [Vidi]
887 [1016] ŚE NUME AVUT KOPIĬI RUMÎŃEȘĆ?
(KOJA SU IMENA IMALA VLAŠKA DECA?)
ŚE NUME AVUT KOPIĬI RUMÎŃEȘĆ?

Pătru, Bure ku David,
Stan, maĭki, ku Isak:
Duoĭ ku tatî-su la uoĭ,
Duoĭ kîntă în śimpuoĭ!
Śirilă ku Burilă
Ku mumî-sa în śanușă!
―
KOJA SU IMENA IMALA VLAŠKA DECA?

Petar, Bure i David,
Stan, majčin, i Isak:
Dva su s ocem za ovcama,
Dva sviraju na gajdama,
A Čirilo i Burilo
Sa majkom su kraj ognjišta!
  		[Vidi]
888 [816] ŚE S-A VINĐIKAT KU SKRUMU ĐI ȚUALĂ?
(ŠTA SE LEČILO ZGUROM OD ODEĆE?)		ŚE S-A VINĐIKAT KU SKRUMU ĐI ȚUALĂ?

Ku skrumu đi țuală s-a vinđikat taĭatura. Kînd uomu s-a taĭat vrunđiva rău, babiļi a luvat zdrĭanța đi śuarik, ĭ-a dat fuok șă skrumu ś-a ramas đin arsură a fîrîmat bińe întra palme; așa mîrunțît l-a pus în taĭatură, pănă n-a umpluto ku muoț. Dupa aĭa loko-la a ļegat bińe, șî ļigatura nu s-a kubarît pănă lovitura nu s-a do vinđikat. Dakă tîĭatura a fuost măĭ mikă, șî dakă đin ĭa a kurs sînźiļi, s-a vinđikat ku pulburu pufuluĭ.
—
ŠTA SE LEČILO ZGUROM OD ODEĆE?

Zgurom od odeće zaceljivala se posekotina. Kad bi se čovek negde jako posekao, babe su uzimale krpče od sukna, zapalile ga i zguru koja je ostala od paljevine sitnile među dlanovima; tako usitnjenu zguru stavljale su u posekotionu, sve dok je ne prepune. Posle bi to mesto dobro previle, a povez se nije skidao sve dok rana ne bi potpuno zacelila. Ako je posekotina bila manja, i ako je iz nje tekla krv, lečila se prahom puhare.   		[Vidi]
889 [647] Śe sa kîntă ka mîța, da nuĭe mîță?
— Mîrtanu.
(Šta mauče kao mačka, a nije mačka?
— Mačor.)		  [Vidi]
890 [189] Śi ĭe aĭa „pită-raspită”?
(Šta je to „pita-raspita”?)		  [Vidi]
891 [510] Śi ĭe la țariță, așa-ș la măgăriță.
(Kakva je kod carice, takva i kod magarice.)		  [Vidi]
892 [404] Śinś fraț la o bîrnă lukră.
(Petoro braće jednu gredu delju.)		  [Vidi]
893 [403] Śinś inş lukră la konak, da ĭeşke nu fak.
(Petorica kuću grade, a đubre ne prave.)		  [Vidi]
894 [405] Śuara ńagră bĭasă, da beşîna albă ĭasă.
(Poprdnu se crna tica, snese prdež bela lica.)		  [Vidi]
895 [433] Śumalkă, śumalkă, će prind đe falkă, şî dau ku ćińe đe salkă.
(Čumu, čumicu, hvatam za vilicu i mlatim njome o vrbicu.)		  [Vidi]
896 [683] Śumalkă, śumalkă, će prinđe đe falkă şî dă ku ćińe đi salkă.
(Čumalka, čumalka, hvata te za vilicu i udara tobom o vrbicu.)		  [Vidi]
897 [532] Taĭnă multă, sîraśiĭe guală.
(Prazna priča, golo siromaštvo.)		  [Vidi]
898 [47] Tanda aič, tanda koļa, tanda treku Duńerĭa.
(Tup ovde, tup onde, i tupko preko Dunava ode.)		  [Vidi]
899 [142] TANDARIKĂ, TANDARĬA
(TANDARIKA, TANDARA)
TANDARIKĂ, TANDARĬA
TANDARIKA, TANDARA

Tandarikă, tandarĭa,
Rupsă pizda pîătura!
Aļargă pula s-o kîrpĭaskă,
Numa pizda s-nu raśiaskă!
Tandarika, tandara,
Ćebe pička pocepa!
Skoči kurac da zakrpi,
Da se pička ne prehladi!
  		[Vidi]
900 [226] TAŚ, KĂ AŞA ĬE LA SARAŚ
(TAKO TI JE KOD SIROTINJE)		  [Vidi]
901 [533] Taśiarĭa dulśe ka mńiarĭa, taĭna kîrśură ka saĭna.
(Ćutanje je slatko ko med, pričanje klizavo ko led.)		  [Vidi]
902 [280] Taśuńu ăl potoļit măĭ rău ći arđe.
(Potuljeni ugarak najviše opeče.)		  [Vidi]
903 [50] Tat-tu în pod, da mă-ta îl trağe ďe nod.
(Otac ti je na tavanu, a majka ga za dršku vuče.)		  [Vidi]
904 [372] Tata vĭarđe, da kopiĭi ruoşîĭ.
(Otac zelen, a sva deca crvena.)		  [Vidi]
905 [823] Tot borđeĭu obićeĭu.
(Svaki burdelj i običaj.)		  [Vidi]
906 [279] Tot țîganu îş labdă śokanu, da țîganka ńikovala.
(Svaki Ciga hvali čekić, a Ciganka nakovanj.)		  [Vidi]
907 [593] Tot nat are kîć-un drak, da la mińe patru-śinś, şî tuoț đ-aĭ draku, fara opinś.
(Svak po jednog vraga ima, a ja imam četir-pet, i svi su vrazi bosonogi.)		   [Vidi]
908 [85] TOT NAT KU NAKAZU LUĬ
(SVAKO SA SVOJOM MUKOM)

TOT NAT KU NAKAZU LUĬ


S-a dus uomu ku muĭarĭa la arat. Ară ĭel, ară, şî vińe dauńiļi la ĭel, ş-înśĭape sî bîzuană pi lînga kap. Ĭel ăl prinđe, îĭ bagă paĭu-n kur, şî-l slubuađe. Măĭ kîta vińe o śuară şî numa iĭ gîrîĭe pi aratură. Ĭel ĭa pişka, dă-n śuară ş-îĭ frînźe un piśuor. Măĭ amînat, ĭakîta, vińe şî ursu, şî traźe s-îĭ manînśe o vită. Uomu ăl prinđe, ăl baće bińe, ş-ăl prinđe-n źug, sî ară ku ĭel pănă la amńaḑîţ.

La amńaḑîţ slubuađe ursu, dă la vaś đi mînkare, şî şîađe sî prîndă ku muĭarĭa. Dupa śe a prînḑît bińe, sa puńe sî lukre lukru la muĭare.

S-adună žuavińi-ļa ļi triĭ, nîkažîće, stau măĭ đeparće şî sa tăĭnuĭe śe va puća să fiĭe aĭa.

Ursu ḑîśe: „Lasă s-îĭ fakă şî iĭ kum mĭ-a fakut miĭe!”

Śuara ḑîśe: „S-îĭ frîngă makra un piśuor, kum mĭ-a frînt mîĭe!”

Da dauńiļi ku paĭu-n kuru ḑîśe: „Nu ĭe aĭa, bre, śe ginđiţ vuoĭ! Nu veđet kum îĭ bagă paĭu-n kur ka şî miĭe?”

—

SVAKO SA SVOJOM MUKOM


Otišao čovek sa ženom na oranje. Ore on, ore, dođe obad i počne da mu zuji oko glave. On ga uhvati, nabije ga na slamku, i pusti. Malo potom dođe vrana i stade da grakće na oranici. On potegne pušku, opali, i slomi vrani jednu nogu. Nešto kasnije, evo ga, stiže i medved, i navali da mu pojede jednu kravu. Čovek ga uhvati, izmlati ga dobro i upregne u jaram, da s njim ore do podne.

U podne pusti medveda, baci kravama seno, i sedne da ruča sa ženom. Pošto se dobro najeo, priđe ženi i počne da joj radi posao.

Okupe se one tri namučene životinje, gledaju poizdalje i pitaju se šta li to može biti.

Medved veli: „Pusti neka je muču kao što je i mene!”

Vrana veli: „Nek i njoj polomi jednu nogu kao što je meni!”

A obad nabijen na onu slamku, veli: „Nije to, bre, što vi mislite! Zar ne vidite da joj nabija slamku u zadnjicu, isto kao meni?”

  		[Vidi]
909 [791] Tot nat ku pizda mînsa.
(Svako sa svojom pičkom materinom.)		  [Vidi]
910 [834] Tot nat traźe fuok pi turta luĭ.
(Svako navlači vatru na svoju pogaču.)		  [Vidi]
911 [703] Tot satu ku zanatu, tot kotunu ku raśunu, tuota kasa ku ađetu.
(Svako selo i zanat, svaki katun i račun, svaka kuća običaj.)		  [Vidi]
912 [266] Tot śe ĭa pomîntu, nu măĭ baće vîntu!
(Sve što zemlja uzme, vetar ne zapahnu.)		  [Vidi]
913 [765] Tota nat ku nakazu luĭ.
(Svako je sa svojom mukom.)		  [Vidi]
914 [373] Totîrlata tună în gaură gata.
(Okruglo, u rupu ušlo.)		  [Vidi]
915 [276] Traĭaşće ka rarunkiļi-n său.
(Živi kao bubreg u loju.)		  [Vidi]
916 [977] Traĭsta goală măĭ grĭa ĭe đikît a pļină.
(Prazna torba teža je od pune.)		  [Vidi]
917 [838] Trasńićar đin sańin!
(Ubio te grom iz vedra neba!)		  [Vidi]
918 [108] Trasńirĭa-n țîka-tĭa, dabuogda!
(Grom ti spalio poreklo, dabogda!)		  [Vidi]
919 [154] Trasta guală mult ĭe măĭ grĭa đikît a pļină.
(Prazna torba mnogo je teža od pune.)		  [Vidi]
920 [75] Treče moşu grosu şi uoĭļi dosu (păn atunča).
(Prećiće čiča panj i ovce šumu (do tada).)		  [Vidi]
921 [1021] Treku ka pin urĭekiļi akuluĭ.
(Prođe kao kroz iglene uši.)		  [Vidi]
922 [665] TRIĬ SURUORĬ
(TRI SESTRE)

A vrut baĭatu sî sa-nsuare, ama đin triĭ suruorĭ n-a şćut pi kare să aļagă. Iĭ dă-n gînd kum sî vadă kare ĭe đin ĭaļe măĭ omeńită, kare nuĭe umblată, şî ĭa un şokîće, şî sa duśe la măĭ batrînă. O-ntrabă da ĭe aĭa pulă, fata spuńe kă nuĭe, kî ĭe pula fakută în alt fĭeļ.

– Eee, sa ginđaşće ĭel – asta ĭe îmblată, kî şćiĭe kum ĭe fakută pula!

Sa duśe la mižlośină, şî aĭa spuńe đi šokîće kî nuĭe pulă. Vĭađe baĭatu kî şî ĭa nuĭe fată mare, ş-o kată pĭ-a măĭ ćinîră.

Ĭ-arată şokîćiļi, ş-o-ntrabă dar ĭe pulă, ĭa spuńe kî n-auḑît đi pulă, da aĭa în mîna luĭ ĭe şokîće. Dragu baĭatuluĭ, o însuară ĭel, şî kînd a veńit nuapća đin tîń, đizbrakă pîntaluońi, şî-ĭ arată, śkă:

– Ĭe uĭće, ăće, asta ĭe pulă!
Ńevasta sa uĭtă, şî sa miră:

– Śe ḑiś, mă, aĭa ĭe pulă?! Eee, sî vĭeḑ tu, atunśa, naĭka Pătru śe pulă are!

  		[Vidi]
923 [374] Trĭaśe pista apă, da nu sa adapă.
(Vodu prelazi, al’ se ne ukvasi.)		  [Vidi]
924 [248] Tu ć-aĭ bĭeşît, da lumĭa o să spună kî ć-a-ĭ kakat tuot.
(Ti si prdnuo, a ljudi će reći da si se sav usrao.)		  [Vidi]
925 [975] Tu nu iș do tuot!
(Ti nisi sasvim ceo!)		  [Vidi]
926 [974] Tu nu iș întrĭeg!
(Ti nisi ceo!)		  [Vidi]
927 [534] Tu nu ma krĭeḑ pi mińe, da vrĭeĭ Dumńeḑîu sî ći krĭadă pi ćińe.
(Ti ne veruješ meni, a hoćeš da Bog veruje tebi.)		   [Vidi]
928 [176] Tuata lumĭa fraț, un uom sîngur ĭe lup.
(Svi su ljudi braća, usamljen čovek je vuk.)		  [Vidi]
929 [376] Tuoț kaĭ albĭ, numa unu ruoşu şî-ĭ baće pi tuoț.
(Svi konji beli, samo jedan crven, i mlati ih sve)		  [Vidi]
930 [377] Tuoț sa plîng, da ĭel kîntă.
(Svo nariču, a on peva.)		  [Vidi]
931 [1002] Tuot a pļekat a puļi.
(Sve je otišlo u kurac.)		  [Vidi]
932 [375] Tuot arđe în koļibă, da koļiba nu.
(Sve u kući gori, samo kuća ne.)		  [Vidi]
933 [777] Tuot într-un śubăr mĭarźe.
(Sve u jednu kacu ide.)		  [Vidi]
934 [115] Tuot învățu are şî đizvățu.
(Svaka navika ima i odviku.)		  [Vidi]
935 [594] Tuot ku uoki la ogļindă, da gunuoĭu baće-n grindă.
(Pred ogledalom celog dana, a đubre joj do tavana.)		  [Vidi]
936 [378] Turta mĭa pi turta tĭa, fusu mĭeu în kuru tĭeu.
(Moja proja preko tvoje, a u guzi vreteno je.)		  [Vidi]
937 [379] Tutuk-bunduk, đi kuadă ăl duk.
(Trupac-šupac, za rep ga vučem.)		  [Vidi]
938 [734] Uaĭa kufurită kufurĭaḑă kîrdu tuot.
(Usrana ovca usere celo stado.)		  [Vidi]
939 [934] Uaĭa numa śe trĭaśe pista drum, o ustură kuru đi fuame.
(Samo što pređe put, ovcu zasvrbi dupe od gladi.)		  [Vidi]
940 [780] Uaĭa śe nu duśe lîna, măĭ bun s-o manînśe lupi.
(Ovcu kojoj runo smeta, bolje da izjedu vuci.)		  [Vidi]
941 [535] Uaĭa śe nu-ş duśe lînă, măĭ bun s-o manînśe lupi.
(Ovcu kojoj runo smeta, bolje da izjedu vuci.)		  [Vidi]
942 [536] Uala fĭarbe ku pasuĭu, ama nu sa şćiĭe unđe sarĭa.
(Lonac krčka sa pasuljem, al se ne zna gde je so.)		  [Vidi]
943 [972] Uđirĭa pustîń đi ĭa păru đin kap, sî sa răsuśaskă pi dupa spiń.
(Ostala joj pusta kosa sa glave, nek joj se uvrti oko trnja!)		  [Vidi]
944 [971] Uđirĭa-ĭ pustîńe kîrpa đin kap!
(Ostala joj pusta marama sa glave!)		  [Vidi]
945 [899] Un buou kakă său.
(Jedna volina sere loj.)		  [Vidi]
946 [149] Un buou, brĭaz bolobrĭaz, s-a bagat în vaśiļi alu Bolobrezuońi, ş-a bolobrezît vaśiļi la Bolobrezońi!
(Jedan vo, šaren volušaren, upao u krave Volušarenovih, i izvolušario krave Volušarenove!)		  [Vidi]
947 [389] Un țaruş ruoşu în kur la muoşu.
(Bodlja crvena, starcu u dupe nabijena.)		  [Vidi]
948 [382] Un kal ruoşu pin koşăre săre.
(Crven konj po košari skače.)		  [Vidi]
949 [121] Un kîrîmidarĭ ku kîrîmidarița şîađe în kasă kîrîmidarĭaskă, şî vorbĭaşće kîrîmidarĭaşće.
(Ćeramidar sa ćeramidarkom, sede u kući ćeramidarskoj i govore ćeramidarski.)		  [Vidi]
950 [383] Un ļemn mare ku doasprîaśe krĭenź, în tuata krĭanga kîći un kuĭb, în tuot kuĭbu kîći patru puĭ, în tuot puĭu kîći şapće uauă.
(Veliko drvo sa dvanaest grana, na svakoj grani po jedno gnezdo, u svakom gnezdu po četiri tića, a u svakom tiću po sedam jaja.)		  [Vidi]
951 [384] Un malaĭ ku doă fĭață.
(Jedna proja sa dva lica.)		  [Vidi]
952 [388] Un muort întra duoĭ viĭ.
(Jedan mrtav između dva živa.)		  [Vidi]
953 [385] Un muoş barbuos, mînă puorśi-n duos.
(Bradati čiča svinje* u šumu tera.)		  [Vidi]
954 [905] Un muoș tufloguos mînă puorśi-n duos.
(Šljampavi čiča svinje u šumu tera.)		  [Vidi]
955 [19] UN PIŚUOR ŚUPARKA ARE
(JEDNU NOGU GLJIVA IMA)
UN PIŚUOR ŚUPARKA ARE
JEDNU NOGU GLJIVA IMA
Un piśuor śuparka are,
Duauă țîță fata mare,
Triĭ piśuare la ćigańe,
Patru țîță la vakuță,
Śinś źeĭśće la o mînă,
Şasă buoĭ în plug s-a mînă,
Şapće ḑîļe-n sîptamînă,
Uopt piśuarĭe raku are,
Nuauă luń muĭarĭa puartă,
Ḑîaśe spiță la o ruată.
Rosko, rosko, roskoćin,
Să bĭem vin, să ńi visaļim,
Să veđiem kît traĭim! 		Jednu nogu gljiva ima,
Dve su dojke u devojke,
Trij su noge na tiganju,
Četri sise na kravici,
Pet prsta na jednoj ruci,
Šest se brava u plug preže,
Sedam dana u nedelji,
Osam nogu račić ima,
Devet meseci žena nosi,
Deset žbica na točkiću!
Rosko, rosko, roskočino:
U veselju pijmo vino
Pa sudbinu da vidimo!
  		[Vidi]
956 [386] Un rastău rîaśe Dunîrĭa trĭaśe.
(Hladno gvožđe Dunav prođe.)		  [Vidi]
957 [392] Un śuob ku unt, tuota lumĭa ung.
(Mali sud sa maslom ceo svet omasti.)		  [Vidi]
958 [393] Un śur pļin đi aluńe, ş-o nukă mare în mižluok.
(Rešeto puno lešnika, sa jednim orahom u sredini.)		  [Vidi]
959 [394] Un śuśuļiaće stă supt parĭaće, în tuaće părțîļi dă ku saźiaće.
(Jedan panj pored kuće, na sve strane strelom tuče.)		  [Vidi]
960 [387] Un tată are o miĭe đi kopiĭ: la tuoț kumpîră kaśuļ, numa luĭ nu puaće.
(Otac ima hiljadu dece: svima kape kupuje, samo sebi ne može.)		  [Vidi]
961 [390] Un țîgan în țîgańiĭe, ku o miĭe đi burgiĭe.
(Ciganin u selu, s hiljadu svrdla po telu.)		  [Vidi]
962 [897] Un țîgan spînḑurat.
(Jedan Ciga obešeni.)		  [Vidi]
963 [391] Un-će duś, a kolo ĭastă, far đi ĭel traĭ nu ĭastă.
(Kud god krećeš, svud ga srećeš, bez njega ti života nema.)		  [Vidi]
964 [999] Una dira, una pira,
Una kira, una sira:
Sî sa dukă-n kapu kuĭ ĭ-a fi dat,
Kă nuĭe pakat!
(Jedna dira, jedna pira,
Jedna kira, jedna sira,
Nek se popnu na glavu ko ih je poslao,
Jer nije greh!)		  [Vidi]
965 [380] Una ḑîśe: făće ḑîuă, una ḑîśe: făće nuapće, alalaltă: făće śe vi vrĭa, miĭe đi grĭeu tot aşa.
(Jedna veli: nek je dan, jedna veli: nek je noć, a sledeća: neka bude bilo kako, meni teško podjednako.)		  [Vidi]
966 [218] Una Ĭela, duda Ĭela, kara Ĭela, kara miş, kara biş, opaț, kopaț, źurźu, murźu, kļanț.
(Neprevodivo)		  [Vidi]
967 [651] Unđe are vaka măĭ multă karńe?
— Supt pĭaļe.
(Gde krava ima najviše mesa?
— Pod kožom.)		  [Vidi]
968 [537] Unđe bińe, nuĭe lok đe mińe, unđe rău - tot ĭeu.
(Gde je dobro, niko me ne prima, ge je zlo - samo mene ima.)		  [Vidi]
969 [381] Unđe duarme ruĭan, nu măĭ dă buruĭan.
(Gde crvenko spava, tu ne raste trave.)		  [Vidi]
970 [756] Unđe ĭastă mńiĭ, ĭastă șî piĭ.
(Gde ima jagnjadi, ima i koža.)		  [Vidi]
971 [304] Unđe ĭastă uoĭ, ĭastă şî fuoĭ.
(Gde ima ovaca, ima i mehova.)		Avut ţîganu o uaĭe-n stînă la baśiĭe, şî-ntr-o ḑî uaĭa muare; pîkurari kriśesk lu ţîgan śe s-a slućit ku auĭa luĭ, da ĭel a ḑîs:
— Unđe ĭastă uoĭ, ĭastă şî fuoĭ,* da ĭo đe stînă nu ma las!

* Đi la uaĭa muartă s-a luvat pĭaļa şî s-a fakut fuaļe, kare s-a ţînut atîrnat în kuń dupa uşă la oźak, şî în ĭel s-a ţînut măĭ đies fańină.   		[Vidi]
972 [238] Unđe lînă nuĭe mînă, unđe mînă nuĭe lînă.
(Gde je vune ruke nema, gde je ruke, vune nema.)		  [Vidi]
973 [538] Unđe mulț parĭ, unu dă şî-n kur.
(Gde je mnogo kočeva, jedan te ubode u zadnjicu.)		  [Vidi]
974 [173] Unđe paşće kapruța, akolo şî ĭaduța.
(Gde pase kozica, tu i jarence.)		  [Vidi]
975 [539] Unđe sa bat frațî, nu će mistaka.
(Ne mešaj se kad se braća tuku.)		  [Vidi]
976 [929] Unđe spuńe kî ĭe fuok, pazîaće kă apa ći-ńakă.
(Gde on kaže da je vatra, čuvaj se vode da se ne udaviš.)		  [Vidi]
977 [124] UNOĻIKA ŞÎ DOĻIKA
(JEDNOLIKA I DVOLIKA)		  [Vidi]
978 [917] Unu la ăĭs, unu la ća.
(Jedan na levo, drugi na desno.)		  [Vidi]
979 [216] Unu, doru, tiru, paru, şiru, şaru, şapru, opru, nopru, dopru.
(Jedan, dva, tri, četiri, pet, šest, sedam, osam, devet, deset.)		  [Vidi]
980 [1034] Unu, ka ńiśunu.
(Jedan, ko nijedan.)		  [Vidi]
981 [217] Uńi, dońi, trońi, pińi, ronta, konta, śoa gîrna, ćok, pok, daĭ ku kuru în fuok.
(var.) Uńi, dońi, trińi, peńi, ronta, konta, țava gîrla, ćok, pok, daĭ ku kuru în fuok.
(Jen', dva, tri, peni, ronta, konta, čoa grna, tuc, kuc, tresni s guzom u ognjište.)		  [Vidi]
982 [12] UOIŢĂ BALURĂ, KU KORŃIŢU-N GURĂ
(OVČICA BELKA, S ROGOM U USTIMA)
UOIŢĂ BALURĂ, KU KORŃIŢU-N GURĂ
OVČICA BELKA, S ROGOM U USTIMA

Ăntuorku-mi s-întuork,
Triĭ nuvirĭ pră luok.
Śe duk ăn mižluok?
Duk turmĭe dă uoĭ,
Uoĭță (ku) ćobăńeĭ,
Şă uoĭța-ĭ ku ĭeĭ.

Uoiță balură,
Ku korńițu-n gură,
Ś-aĭ uđit pră urmă?
Or ĭarba nu țî bună,
Or ĭarba nu-ț plaśe,
Kă gura nu-ț măĭ taśe?
Uoiță balură,
Ś-aĭ uđit pră urmă,
Măre, gura nu(-ț) măĭ taśe?

Nu şćiu śe maĭ faśe,
Kî ĭeĭ s-a vorbit,
Śeĭ d-al (?) Ungurĭan
Ku al (?) Moldovĭan,
Baş ăn pus dă suare
Ĭeĭ kă să m-omoară!

Ma, țukuvă dă fraț,
Sî nu ma lăsaț,
Ma sî ma luvaț,
Şî sa ma-ngropaț,
Țukuva dă fraț,
În strunga ku uoĭ,
Lînga mĭeĭ doĭ mĭeĭi,
Lîngă źimănari mĭeĭ,
Să putraḑăsk ku ĭeĭ,
Țukuva dă fraț.

Kîńi kî mĭ-a uđit,
A uđit urlînd.
La mińe latrînd.

Şî să-npuńeț la kap
Fluĭerĭel dă fag,
Să kînće ku drag;
Fluĭerĭel dî fag,
Sî şćiț kî am pļekat,
Şî ĭo vam lăsat
Baş la marĭe nakaz;
La marĭe nakaz,
Ku lăkrîmĭe pră obraz.
Vrte mi se, vrte,
Tri oblaka u mestu.
Šta pod sobom nose?
Dva ovčija stada,
Sa svojim čobanima,
I ovčicom sa njima.

Ovčice belice,
S rogom u ustima,
Što si zaostala?
Da l je trava loša,
Il ti nije slatka,
Kad usta ne zatvaraš?
Ovčice belice,
Što si zaostala,
Pa mi stalno blejiš?

Ne znam šta da radim:
Oni se zarekli:
Jedan Ungurjanac,
Jedan Moldovanac -
Baš kad sunce zađe
Mene da ubiju!

Ah, ljubljena braćo,
Nemojte me baciti,
Već me ponesite,
Pa me zakopajte,
Ljubljena mi braćo,
U obor sa stokom,
Kraj moja dva jagnjeta,
Moja dva bliznaka,
Da trunem sa njima,
Ljubljena mi braćo.

Psi mi ostadoše,
Tužno urlajući,
Sve za mnom lajući.

Kraj glave nek mi stave
Frulicu od bukve,
Da s ljubavlju svira;
Frulica od bukve,
Da razglasi svetu,
Da sam vas napustio
U velikoj muci;
U velikoj muci,
Sa suzom na obrazu.
  		[Vidi]
983 [31] UOMU AL URÎT ŃIŚ LA MUARĂ NARE RÎND
(RUŽAN ČOVEK NI NA MLINU REDA NEMA)		Uomu al urît ńiś la muară nare rînd,
Pi mińe ma fakut muma frumuos,
Kum ma dusăĭ, pusăĭ în kuoş,
Morarița ku mińe žuos,
Đi luok ma luvă la ĭubit,
Al ĭo nu puot să fak ńimik
Kî pi drum am ustańit.
Dubarîĭ pi krak în vaļe,
Da saku ĭerĭa koźa mare!   		[Vidi]
984 [541] Uomu bĭa aĭa śe n-ar bĭa ńiś puorśi.
(Čovek pije ono što ni svinje ne bi.)		  [Vidi]
985 [596] Uomu ku uom samînă.
(Svi su ljudi isti.)		  [Vidi]
986 [908] Uomu nu sa-nvață pănă nu sa-nțapă în morśilă.
(Čovek se ne opameti dok se ne zaglibi u blatu.)		  [Vidi]
987 [586] Uomu sîngur îș faśe buală.
(Čovek sam sebi nanosi bol.)		  [Vidi]
988 [540] Uomu-l kată pi draku, da nu draku pi uom.
(Čovek traži đavola, a ne đavo čoveka.)		  [Vidi]
989 [957] UORĂ MARE, FĬAĆE N-ARE
(IGRA KOLO, MOMA NEMA)
UORĂ MARE, FĬAĆE N-ARE

Kînd baĭețî žuakă-n uoră da fĭaćiļi nu sa prind lînga iĭ numa stau đ-o parće șî sa uĭtă, baĭețî kioćesk:

Uoră mare, fĭaće n-are,
A murit đi gălbinare!

Dupa aĭa fĭaćiļi tună-n uoră la gramadă, žuaka una lînga alta, șî ļi sa raspund:

Uoră mare, baĭeț n-are,
K-a murit đi gălbinare!
A ramas vr-o patru-śinś
Đi kurăļe la opinś!
—
IGRA KOLO, MOMA NEMA

Kad momci igraju a devojke se ne hvataju do njih, nego stoje sa strane i gledaju, momci podvriskuju:

Igra kolo, moma nema,
Satrla ih bol golema!

Posle toga devojke ulaze grupno u kolo, igraju jedna do druge i odgovaraju:

Igra kolo bez momaka,
Satrla ih bolesta jaka!
Ostalo je pet-šest s nama
Za povez na opankama!
  		[Vidi]
990 [223] Uou ńiśkînd n-are buală. (Nu sa bulnavĭaşće ńiśkînd.)
(Jaje nikad nema bolest. (Nikad se ne razboli.))		  [Vidi]
991 [395] Urđiş-burđiş vržđik malaĭ, śe la şkuală învațaĭ păn’ la kasă ma zuĭtaĭ.
(Kreće-šeće parče proje,* što me u školi uče, zaboravim do kuće.)		  [Vidi]
992 [597] Urîtă nunta kîńaskă, da şî măĭ rîa omeńaskă.
(Ružna je pseća svadba, al je ljudska pravo zlo.)		  [Vidi]
993 [234] Urîtu baće ku bîtu, da frumuosu frîînźe uosu.
(Ružan bije štapom, a lepotan kosti lomi.)		  [Vidi]
994 [759] Urma đi uom ĭe pi lînga baltă, nu alu draku.
(Čovekov trag je oko bare, ne đavolov.)		  [Vidi]
995 [21] URSĂTOARE
(SUĐENICA)
URSĂTOARE
SUĐENICA

La podu al ku zaļe
Să plînğa o fată mare,
Kă ĭa n-are ursătoare.

Ursătoarĭa ĭ-a fost bună,
Da ďe minťe a fost ńebună,
K-a ĭeşit sara pe lună,
Şi a kulkat băĭeţî pe mînă,
Ku băĭeţî s-a pupat în gură,
Şi spuńa kă ursătoarĭa nuĭe bună.

Na mostu sa alkama,
Devojka je jedna plakala,
Da suđenicu dobru nije imala.

Suđenica joj je dobro prorekla,
Al ona pamet nije stekla,
Po mesečini noću šetala,
Momcima na ruci ležala,
Sa momcima se u usta ljubila,
A za sve je sudbu krivila.
  		[Vidi]
996 [396] Ursu muort, da urĭakĭa zbaće.
(Medved mrtav, a uho mu mrda.)		  [Vidi]
997 [1024] Uskat ka bîtu!
(Mršav kao prut!)		  [Vidi]
998 [166] Uskat muort, parke manînkă bĭeşîń fripće.
(Mrtvi žgolja, kao da jede pečene prdeže.)		  [Vidi]
999 [214] Vaĭ đi maĭka luĭ.
(Jadna mu majka!)		  [Vidi]
1000 [307] Vaka muartă, da mațîļi viĭ.
(Krava mrtva, a creva joj živa.)		  [Vidi]
1001 [306] Vaka muźe, da vițălu fuźe.
(Krava riče, a tele odmiče)		  [Vidi]
1002 [755] Vaka nu puoț numa să mulź, muara kîćodată să-ĭ daĭ șî fîn.
(Kravu ne možeš samo da muzeš, mora ponekad i da je nahraniš.)		  [Vidi]
1003 [896] Vaka-n ștală ku kuada afară.
(Krava u štali sa repom napolju.)		  [Vidi]
1004 [447] Vaśiļi pi rînd sa ļing.
(Krave se redom ližu.)		  [Vidi]
1005 [55] VIDA
(VIDA)		-Vido, Vido, doamna mia-re,
Şî sufulcă-ţ mîńiś larź
Şî împlićęşći la coláś!
Un colac
Dă un sac
Ş-o priscură
D-o măsură.
Haida, Vido, în gostie
La socrie.
Iśe Vida (iut să prigăća):
-Iacă Ghiţă io mi-s gata.
Iei că mi-ş luva,
Lă socrie că plică.
Ia calu dă fuńi-l luva.
Iei la o culmi aźunźa.
Iel dîn grai aşa-n grăia:
-Vido, Vido, doamna mia,
Cîntă tu un cînćiśel,
Să tręśin codru cu iel!
Iśe: - Ghiţă, Ghiţă, domnu mieu,
(Iśe) bucuros că reaş cînta,
S’-am un pocliţăl dă glas,
Văili s-or răsuna,
Lęmńili s-or clăćina,
Izvoarăli s-or turbura
Şî Codrianu vo audzî
Cari pră mińi m-o śirut
Şî io n-am vrut să mă duc.
Pră ćińi će vo omorî
Şî pră mińi mă vo luva.
-Vido, Vido, doamna mia,
Ieu voińic,
Iel voinic,
La care om udźi,
Tu ălúia să-i fi.
Ia că mi-ş înśepia,
Văili să răsuna,
Lemnili să clăćina,
Izvoarăli să turbura
Şî Codrianu audza
Şî Codrianu că iişa:
Ghiţă, Ghiţă, śi-m răsuń tu văili
S’i-m claćiń lęmńili,
Şî-m turbur-izvoarili?
La śi vriei să ńi luvăm,
La lupći să ńi luptăm
O la mur să ńi-ntrięśim?
Iśe: - Hai la lupći,
Că-s diriępći,
Dă dimińaţă pănâ-n dźi sară!

Atunś o dzîs Ghiţă:
-Vido, Vido, doamna mia,
Bagă mîna-m pozonarĭ,
Scoać-o briptă ş-on amnarĭ
Şî-i dă bripţî cu amnariu
Şî mi-i taie brăśinariu!
Vida, Vida, aşa-n grăia:
-Tu voinic, iel voinic,
Io, cari viţ udźi,
Io ălúia oi fi.
Ghiţă, Ghiţă să mîńia
Ş-odată să sufulca
Şî źos că mi-l trînća
Şî capu iut că mi-l tăia
Şî dîn grai iel aşa grăia:

-Vido, Vido, doamna mia,
S’i să fac şî cu ćińi?
Capu iut că mi-l tăia
Şî-n dźisaź că-l puńa
Şî la socri că plică.
Cîn la socri aźunźa,
Uşa că i-o dăşkidźa
Şî-n curći să băga
Şî soacră-sa aşa-m dzîśa:
-Ghiţă, Ghiţă pră Vida n-ai adus-o?
Iel înluntru că să băga
Şî capu pră masă scoća.
Iśe: - Iacă-ţ fica ta,
C-aşa crięşćiri că i-ai dat.  		[Vidi]
1006 [140] VINU NAĬKĂ MĂĬ ĐIVRĬAME
(PORANI MI, DRAGI MOJ)
VINU NAĬKĂ MĂĬ ĐIVRĬAME


Vinu naĭkă măĭ đivrĭame,
Šî đi ńima nu ći ćĭame,
Kî đi kare ć-aĭ ćemut
Ḑaśe muort pi aşćernut!
Dakă nu krĭeḑ kreḑamîntu -
Trĭeś gardu s-îĭ vĭeḑ mormîntu!
Mută blana la oparće
S-îĭ vĭeḑ uasîļi înşîraće!


  		[Vidi]
1007 [553] Vinu şî oțătu sa fak ku înśetu.
(Vino i sirće prave se strpljivošću.)		  [Vidi]
1008 [923] Vińe ku șapće lupĭ în kur.
(Dolazi sa sedam vukova u zadnjici.)		  [Vidi]
1009 [747] Visaḑă kuru marźaļe vĭerḑ!
(Sanja guza zelene perle.)		  [Vidi]
1010 [213] VISAĬ VISU ASTANUAPĆE
(SANAK USNIH OVE NOĆI)
VISAĬ VISU ASTANUAPĆE
SANAK USNIH OVE NOĆI

Visaĭ visu astanuapće
Kî tu mîndro ḑaś pi muarće,
Da ĭuo ma plîng la kapu tĭeu
Kî nu măĭ puot đi pare rău!
Đimińaţa kînd ma-m skulat,
Ĭar nu krĭed ĭuo k-am visat,
Tot ginđesk kă-ĭ adîvarat!

O, mîndruţo, buala tĭa
Kum đi rău vi măĭ ḑaśa?

Vi muri tu dragă ḑău
Da la śe ramîn şî ĭeu?
Kî măĭ bińe đ-aş muri
Tuot ku ćińe pi o ḑî!
Muort pi mińe sî ma-ngrupe
Tout đi ćińe dragă apruape!
Sî ńi vorbim şî đin mormînt,
Să nu ńi măĭ zuĭtăm ńiśkind!

Sanak usnih ove noći
Da ćeš draga u smrt poći,
A ja nad tobom suze ronim
I od tuge sav se lomim!
Jutros sam se probudio
I kao da nisam snio,
Tako stvaran san je bio!

O, dragana, boljku tu
U kakvom mi patiš zlu?

Umreš li mi draga ti
Ni ja neću živeti!
Bolje je da mrem i ja
Istog trena, dragana!
Mrtvog nek me u grob stave
Odmah pored tvoje glave!
Iz grobova da zborimo,
Večno da se mi pamtimo!
  		[Vidi]
1011 [892] Vîntu rastuarnă pomîntu.
(Vetar zemlju prevrće.)		  [Vidi]
1012 [295] Vĭađe păru-n uokĭu toĭa, da nu vĭađe bĭrna în aluĭ.
(Vidi dlaku u tuđem oku, a ne vidi gredu u svom.)		   [Vidi]
1013 [837] Vĭađe prașu-n ukĭu tuoĭa, da nu vĭađe bîrna în aluĭ.
(Vidi trun u tuđem oku, a u svom ne vidi gredu.)		  [Vidi]
1014 [448] Vĭeḑ kă lukră, dăĭ okuol, vĭeḑ kî prînđe, şăḑ ku ĭel.
(Kada radi, zaobiđi, a kad jede, ti mu priđi.)		  [Vidi]
1015 [449] Voĭńiku nu pļakă la drum pănă nu kîntă kokuoşî.
(Čovek ne polazi na put dok ne zapevaju petli.)		  [Vidi]
1016 [555] Vorbim, da nu ńi grižă.
(Pričamo, a nije nas briga.)		  [Vidi]
1017 [434] Vrći, vrći, tup!
(Vrti, vrti, bup!)		  [Vidi]
1018 [556] Vrĭamĭa bună, a zaĭebit kuku.
(Vreme lepo, zajebalo kukavicu.)		  [Vidi]
1019 [916] Vulpĭa-n fĭer đevină ĭe đi tuot.
(Uhvaćena lisica kriva je za sve.)		  [Vidi]
1020 [244] Vuorba dulśe mult aduśe.
(dosl. Slatka reč mnogo donosi. (fig.) Lepa reč gvozdena vrata otvara.)		  [Vidi]
1021 [699] Zbĭară ruĭka-n duos.
(Riče krava u šumi.)		   [Vidi]
1022 [282] Zgrśitu măĭ mult plaćiaşće, ļeńuosu măĭ mult aļargă.
(Škrt više plaća, lenj više trči.)		  [Vidi]
1023 [29] ŹABA MIS MÎNDRĂ, FRUMUASĂ
(UZALUD SAM DRAGA, LEPA)
ŹABA MIS MÎNDRĂ, FRUMUASĂ
UZALUD SAM DRAGA, LEPA

Źaba mis mîndră, frumuasă
Kînd ma țîń înkisă-n kasă,
Ku feroankă la ferĭastă.
Ma rog muĭkă baş đi ćińe
Să-nđeşkiḑ o ferĭastă,
Să ma uĭt la naĭka-n kuastă.

Naĭka-l mĭeu săśiră grîu,
Ku bobuoku mĭeu la brîu.
Ĭo-l măĭ śĭer sî mi-l đa-re,
Ĭel sa labdă kă ma ĭa-re.

Să şćiu kă ma va luva-re,
Ş-alalalt bobok ĭaş da-re.
Marită-mă, moĭkuļiţă,
Mĭ-a veńit lapće-n țîță.
Ţîţîşoare boldorĭaļe,
Muśkă naĭka ḑău đin ĭaļe,
Ka đen duoĭ fagurĭ đi mńarĭe.

Muśkă, muśka, gură dulśe,
Să nu ḑîś mîńe-poĭmîńe,
Kînd țo-ĭ faśe vro ruşîńe,
Să-ț vinḑ buoĭi pintru mińe,
Şă vițăi pi ruşîńe.

Uzalud sam draga, lepa,
Kad me držiš u pritvoru,
Sa zavesom na prozoru.
Mila majko, baš te molim
Jedan prozor da otvoriš
Da ja gledam koga volim.

Dragi žanje tu na kosi,
I moj cvet o pojas nosi.
Tražim da ga vrati meni,
On se hvali da me ženi.

Da je tako, kad bih znala,
I drugi mu cvet bih dala!
Udaj mene, ti majčice,
Nabrekle bi mlekom sise.
Devojačke grudi jedre,
Već mi dragi slatko jede,
Kao dvoje saće medne.

Jedi, jedi, nasladi se,
Da ne žališ, desi li se
Da ti rodim bruku malu,
Pa da moraš ti zbog mene,
Da rasprodaš celu štalu!
  		[Vidi]
1024 [464] Źuaka sparźe truaka.
(Igra glupa glavu lupa. (=Igračka, plačka.))		  [Vidi]
1025 [914] Șăḑ la moșîĭa tĭa, șă nu ći ćiame ńiś đi țaru.
(Sedi na svom imanju i ni cara se ne boj.)		  [Vidi]
1026 [925] Șî vaka bĭa, ama șćiĭe kît.
(I krava pije, ali zna koliko.)		  [Vidi]
1027 [919] Șî țîganu ar ara, kînd ar fi plugu kît grapa, da grapa kît luoku.
(I Ciga bi orao, kad bi plug bio ko drljača, a drljača ko njiva.)		  [Vidi]
1028 [835] Șuiră puļi.
(Svira kurcu.)		  [Vidi]
1029 [836] Șuiră tu la kuru tĭeu, kî la-l mĭeu nu șćiĭ kînćiku.
(Sviraj ti svom dupetu, jer mojemu ne znaš pesmu.)		  [Vidi]
1030 [61] Ţîşńirĭa đin ćińe, sî țîśńaskă! (var.) Ţîśńirĭa pîşku đin ćińe, sî țîşńaskă! (var.) Lovi-ć-ar pîşku, dabuogda!
(Šiknulo iz tebe, da šikne! (var.) Šiknuo proliv iz tebe, da šikne! (var.) Strefio te proliv, dabogda!)		  [Vidi]
1031 [941] Țîș-fîș păn-la Kupuzîș, tranka-fļanka pănă la Palanka!
(Fiš-piš do Kupuzišta, klati-mlati do Palanke!)		  [Vidi]
1032 [272] — Kum săre pîrśu pista ogaş?
— Tot una ka kapra.
(— Kako jarac preskače potok?
— Isto kao koza.)		  [Vidi]
1033 [928] — Nană, śe vrĭame ĭe afară?
— Vrĭamĭa murgă ku kuada lungă, a mînkat ĭapa mĭa, s-a pus șî pĭ-a tĭa!
(— Brate, kakvo je vreme napolju?
— Vreme tmurno s dugim repom, moju je kobilu pojelo, a sad je i tvoju načelo!)		  [Vidi]
1034 [961] — Śi ĭe măĭ ĭut pi pomînt?
— Gîndu!
(— Šta je najbrže na svetu?
— Misao!)		  [Vidi]
1035 [960] — Unđe mižluoku pomîntuluĭ?
— Aśiĭa, unđe staĭ tu! Dakă nu krĭeḑ, masură!
(— Gde je središte zemlje?
— Tu, gde ti stojiš! Ako ne veruješ, meri!)		  [Vidi]

... NASTAVAK PRETRAGE PO REČNIKU ?

aa
  
ăă
  
bb
  
țț
  
čč
  
ćć
  
dd
  
ḑḑ
  
ğğ
  
đđ
  
ďď
  
ee
  
ff
  
gg
  
hh
  
ii
  
îî
  
ĭĭ
  
kk
  
ll
  
ļļ
  
mm
  
nn
  
ńń
  
oo
  
pp
  
rr
  
ss
  
şş
  
śś
  
tt
  
ťť
  
uu
  
vv
  
zz
  
žž
  
źź