Lista zapisa koji sadrže reč: Rudna Glava

Rb.Id.VlaškiZapis 
1 [963] A beļit burta puļi.
(Ogulio kurčev stomak.)		  [Vidi]
2 [786] A beļit pula đin nuod.
(Zagulio kurac iz korena.)		  [Vidi]
3 [127] A ḑîs ḑîsa sî ḑîk k-oĭ ḑîśe,
Da ĭuo nu ḑîsăĭ sî ḑîk k-o sî ḑîk,
K-am ḑîs sî ḑîk k-oĭ ḑîśe:
Să nu ḑîk k-am ḑîs!
(Kazala kaža da kažem da ću kas’ti,
Al’ ja ne kazah da kažem da ću kas’ti,
Jer sam kaz’o da ću kas’ti da kažem:
Da ne kažem da sam kaz’o!)		  [Vidi]
4 [1006] A frînt uosu puļi.
(Polomio kurcu kučmu.)		   [Vidi]
5 [869] A FUOST UN MUOȘ Ș-O BABĂ
(BILI JEDAN DED I BABA)
A fuost un muoș ș-o babă
Ș-a mînkat kîta mură
Șî s-a kakat la ćińe-n gură!
—
Bili jedan ded i baba,
Pa pojeli kupinu
I usta ti se posrali!
  		[Vidi]
6 [1030] A gazît kapra pi pĭatră, sa spart pĭatra-n patru.
(Nagazila koza kamen, razbio se kamen na četvoro.)		  [Vidi]
7 [122] A kalkat kapra pi pĭatră,
A krapat pĭatra în patru!
Kraparĭa kapu kăpri
Kum a krapat pĭatra în patru!
(Nagazila koza kamen,
Kamen puk’o na četvoro!
Neka pukne kozi glava
Kao kamen na četvoro!)		  [Vidi]
8 [566] A kreskut lînga drum, ka pizda lînga kur, uń sa baće şî rău şî bun.
(Odrasla je pored pored puta, kao pička kraj dupeta, gde navraća i zlo i dobro.)		  [Vidi]
9 [853] A krĭeskut ku skućiku la kur.
(Odraso je sa pelenom na dupetu.)		  [Vidi]
10 [181] A lupadat ļingura pi puod. (A murit, nu-ĭ măĭ trîabe.)
(Bacio kašiku na tavan. (Umro je, ne treba mu više.))		  [Vidi]
11 [778] A mînat vulpĭa, d-a prins lupu.
(Terali lisicu, a uhvatili vuka.)		  [Vidi]
12 [52] A PĻEKAT BAĬATU ĐIN SÎRBIĬE
(POŠO MOMAK IZ SRBIJE)
A PĻEKAT BAĬATU ĐIN SÎRBIĬE POŠO MOMAK IZ SRBIJE

A pļekat baĭatu đin Sîrbiĭe
S-a dus în Rumîńiĭe,
Mîndră mirĭasă a aflat,
Marĭe nuntă k-a fakut.
Kînd în Sîrbiĭe a pļekat,
Pi Dunîĭe a-ngeţat.
A pļekat kîntînd şî žukînd:
Naşu uara kî purta,
Ku naşîţa mi žuka,
Mirĭasa ku mumî-sa,
Mlîdožăńa l-înga ĭa!
Odată gĭaţa sa sparźa,
Tuată nunta sa-ńeka,
Numa mlîdožăńa mi skapa!
La triĭ dzîļe dupa nuntă,
S-a fakut mirĭasa o plută!
Mlîdožăńa śe faśa,
Pi lînga Dunîrĭe merźa,
Ĭel mĭerźa şî plînźa,
Şî đin gură śe vorbĭa:
- Saraka, mirĭasa-mĭa!
Saraśi papuśi tiĭ –
A-mpuĭat bruaşćiļi în ńiĭ!
Saraśi śarśiĭi tiĭ –
S-atîrnat pĭeşći đi iĭ!
Saraku sovuonu tĭeu –
L-a dus apa la balkău!
Mlîdožăńa śe faśa,
La sfiraś ĭel plaća,
Pi ĭa-nkînćik mĭ-o puńa.
(Prevod u pripremi).
  		[Vidi]
13 [2] A spus aĭ batrîń: vrĭamĭa vińe đi kuada trĭaśe-nainće, da frunća ramîńe înapuoĭ.
(Stari su govorili: dolazi vreme da rep predvodi, a čelo da kasa za njim.)		  [Vidi]
14 [259] A trekut pin sat, da kîńi n-a latrat.
(Kroz selo je prošla, a psi ne zalajaše.)		  [Vidi]
15 [715] A veńit apa şî la muara mĭa.
(Došla je voda i na moju vodenicu.)		  [Vidi]
16 [958] A veńit puļa șî suļa.
(Došli stojko i bojko.)		  [Vidi]
17 [230] A vindut đin kasă śe nu sa vinđe.
(Prodala iz kuće što se ne prodaje.)		  [Vidi]
18 [714] ABĬA AŞĆET
(JEDVA ČEKAM)

ABĬA AŞĆET
S-a dus vrun saćan în oraş, şă dupa vro vrĭame ĭ-a veńit sî sa dukă pintru ĭel. Ama kît guod a katat luok đ-aşa trĭabă, n-aflat. S-a mîńĭat ĭel rău, ş-a spus:

— Abĭa aşćet sî ma-ntuork în sat, sî ma duk la păru mĭeu rotat, sî ma satur đi kakat!

—

JEDVA ČEKAM
Oišao neki seljak u grad, i posle nekog vremena potera ga velika nužda. Ali, koliko god da je on tražio pogodno mesto, nije našao. Jako se naljutio, i rekao:

— Jedva čekam da se vratim u selo, da odem pod moju krošnatu krušku, i da se sit iserem!

  		[Vidi]
19 [951] AĐET BATRÎN LA OVEĐEŃE
(STARI OBIČAJ NA VAVEDENJE)		La Oveđeńe mama ńi mîna să stăm în kuot dupa ușă, da ĭa ku lumanarĭa-n mînă stă dupa nuoĭ, șî sa uĭtă la umbra nuastră ś-o faśe lumanarĭa pi parĭaće. Dakă ńi pi umbra-ĭa gîtu lung, o să traim mult, da dakă ĭe skurt, o să murim ĭuta.
—
Na Vavedenje baba nas je terala da stanemo u ugao iza vrata, a ona je sa svećom u ruci stajala iza nas, i gledala senku naše figure koju je sveća bacala na zid. Ako nam je na toj senci vrat izdužen, živećemo dugo, a ako je kratak, umrećemo brzo.  		[Vidi]
20 [298] Aĭ batrîń a spus kî puoț să ći žuorĭ pi strîmb numa kînd puoț sî skuoț uomu đi la robiĭa grĭa.
(Stari su govorili da se možeš krivo kleti samo kad možeš čoveka da spasiš teške robije.)		  [Vidi]
21 [705] Aĭ pruoşć nu sa samînă, iĭ rasăr sîngurĭ.
(Budale se ne seju, one same niču.)		  [Vidi]
22 [761] Al bun ku al naruod sînt fraț.
(Dobar i lud su braća.)		  [Vidi]
23 [600] Al muort sa-mpuće, da-l viu sa fuće.
(Mrtvi truli, a živi ga guli.)		  [Vidi]
24 [550] Al naruod dupa-l naruod mĭarźe.
(Lud za ludim ide.)		  [Vidi]
25 [435] Al śe faśe, are un pakaće, al śe-l mînă, are nuauă.
(Ko čini, ima jedan greh, ko navodi - ima devet.)		  [Vidi]
26 [34] ALA KU URĬEKIĻI MARĬ
(ALA SA VELIKIM UŠIMA)		(Tekst u obradi)  [Vidi]
27 [65] ALUNA VOĬŃIŚASKĂ
(VOJNIČKI LEŠNIK)
ALUNA VOĬŃIŚASKĂ
VOJNIČKI LEŠNIK

Kum ńimа nu prinđе аrźintu,
Şî kum kuаsа n-а tаĭаt ĭаrbа,
Şî kum nu prinđе pаnа аpă,
Şî kum аuru nu prinđе ruźinа,
Şî kum nu sа prinđе pituļiku,
Аşа sî nu sа prindă đi mińе plumbu,
Numа sî trаgă în fĭаrigă înflurită.
Kum ĭе mаrmuru đi tаrе,
Kum nо-l strаbаćе plubmu şî kuţîtu,
Аşа sî fiu şî ĭо đi tаrе;
Kum fug tuаćе rîаļiļi đi tаmîńе,
Аşа sî fugă rîаļiļi şî đi lа mińе;
Kum ĭе kuоpilu fаkut ku nаruоk şî drаg
Аşа tuоt drаgu sî fiĭе ku mińе.
Sî rаmîn viu,
Кurаt şî luminаt,
Kа stаuа pi śĭеrĭ,
Kа ruаuа pi pоmînt.

Kаkо nikо nе uhvаti živu,
Kаkо kоsа nе pоsеčе trаvku,
Kаkо pеrо nе ukvаsi vоdа,
Kаkо rđа nе uhvаti zlаtо,
Kаkо је nеuhvаtlјiv mаli cаrić,
Tаkо mеnе mеtаk dа nе hvаtа,
Nеkа оdе u rаscvеtаnu pаprаt.
Kао štо је mеrmеr јаk,
Kаkо gа nе prоbiја mеtаk i nоž,
Tаkо dа budеm јаk i ја;
Kаkо tаmјаn gоni zvаkо zlо,
Tаkо nеk sе zlо i mеnе klоni;
Kаkо је kоpilе u srеći rоđеnо,
Tаkо i mеnе nеk srеćа prаti.
Dа оstаnеm živ,
Čist i svеt,
Kао zvеzdа nа nеbu,
Kао rоsа nа zеmlјi.
  		[Vidi]
28 [945] ALUNU, MĂĬ BATRÎN ĻEMN PI POMÎNT
(LESKA, NAJSTARIJE DRVO NA SVETU)		S-a krĭađe kî ĭe alunu măĭ batrîn șî măĭ tare ļiemn pi pomnînt, șî-n ĭel nu dă trîasńitu ńiśkînd; đin fluarĭa alunuluĭ, kuļasă la Sinźuorḑ nuapća, sa faśe farmiśe „ĭarba fĭeruluĭ” kare apîră voĭńiśi đi înpușkatură. Alunuĭe nașu noprśilor, șî noprkă sa rușîńaḑa đi ĭel, ka tot nat đi našu luĭ: nu sa kuĭbĭaḑă supt ĭel, ńiś nu sa suĭe pi ĭel; sa krĭađe tare kă ńima ńiśkînd n-a vaḑut noprkă pi krĭenźiļi luĭ! Đestul ĭe, śkă, numă să aźunź ku bîtu aluńesk đi noprkă, șî ĭa muare đi rușîńe đispre nașu îĭ. Đi alun la Aźun sa fak koļinḑ, da șî un fĭeļ đi bîće kare sa dau laĭ muorț đi pomană.
—
Veruje se da je leska najstarije i najjače drvo na svetu i da u nju nikada ne udara grom; od leskovog cveta uzbranog u ponoć na Đurđevdan, izrađuje se amajlija „gvozdena trava” koja štiti muškarce od vatrenog oružja. Leska je zmijin kum i zmija prema njoj, kao svako prema svome kumu, gaji strahopoštovanje: ne gnezdi se pod njom, niti je - tvrdi se - iko ikada video zmiju na njenim granama! Dovoljno je, veruje se, zmiju samo taknuti leskovim štapom i ona će umreti „od stida pred svojim kumom”. Od leske se na Badnji dan izrađuju koledarski štapovi, a takođe i posebna vrsta štapova koji se namenjuju mrtvima.  		[Vidi]
29 [922] Aluvatu ĭe žukariĭa babilor.
(Testo je babina igračka.)		  [Vidi]
30 [437] Aļi rîaļe şî ńebuńe mĭerg tuot pin lumĭe.
(I dobro i zlo kroz narod idu zajedno.)		  [Vidi]
31 [250] Am o babă, înpļećiaşće la tarabă.
(Imam babu, upliće tarabu.)		  [Vidi]
32 [251] Am o građină pļină đi uoĭ, tuaće stau într-un piśuor.
(Imam baštu punu ovaca, sve stoje na jednoj nozi.)		  [Vidi]
33 [701] Am o mńoriță ku mațîļi pistriță.
(Imam ovčicu šarenih creva.)		  [Vidi]
34 [252] Am o pătură: pi lumĭa tuată astruk, da pi suora mĭa nu puot.
(Imam pokrivač: ceo svet pokrivam, samo svoju sestru ne mogu.)		  [Vidi]
35 [123] Am o skruafă ļisă, pogaļisă,
Ku śinś purśiĭ, ļiş, pogaļiş;
Sug kît puot
Şî fug în tufă.
(Krmača mi siva, poganjiva,
Pet prasića, sivi, poganjivi:
Nasišu se kol’ko mogu
Pa u trku bež’ u šumu!)		  [Vidi]
36 [253] Am un berbĭaśe ku mațîļi în şîaļe.
(Imam ovna s crevima na leđima.)		  [Vidi]
37 [254] Am un buou, fîn iĭ dau şî vara şî ĭarna, şî nu sa măĭ îngraşă.
(Imam jednog vola, hranim ga senom i leti i zimi, a on se ne goji.)		  [Vidi]
38 [255] Am un ļemn: la rîdaśină vĭarđe, la mižluok uskat, la vîr fluarĭa lumină.
(Imam jedno drvo: u korenu zeleno, u sredini osušeno, na vrhu sjaji cvet.)		  [Vidi]
39 [256] Am un purśel rîpat: ku fļitu fļituĭaşće, da ku kuru îngrađiaşće.
(Imam svinjče-nemirče: njuškom njuškuje, zadnjicom ograđuje.)		  [Vidi]
40 [438] Amnarĭu skapîră, ama nu la tuata pĭatra.
(Ognjilo kreše, ali ne o svaki kamen.)		  [Vidi]
41 [439] Amunka kînd sa kîntă altu la gruapa tĭa.
(Nevolja je kad drugi kuka na tvom grobu.)		  [Vidi]
42 [943] ANDRĬAUA, LUNA LUPILOR
(DECEMBAR, MESEC VUKOVA)		Andrĭauă ĭe vrĭamĭa kînd s-a vișńit lupi; atunśa a fuost măĭ rîăĭ, da ș-așa aĭ nuoștri a tras rău đi lupĭ, pănă a traĭit pi la munće ș-a pazît vićiļi. Đi rău luor a țînut pista andrĭaļe șî sîrbatuorĭ, n-a lukrat gata ńimika pi lînga viće șî pi lînga kasă. — „Andreja” (decembar) je bilo vreme kada su se parili vukovi; tada su oni bili najopasniji, a i onako su naši trpeli veliko zlo od vukova, dok su živeli po planinama i bavili se stokom. Zbog toga su se ti dani praznovali uzdržavanjem od gotovo svih poslova oko stoke i oko kuće.   [Vidi]
43 [440] Apa đi kîtra ḑîuă îngĭață.
(Voda se pred zoru ledi.)		  [Vidi]
44 [441] Apa fĭartă probĭa ku mîna, nu ku bîtu.
(Vrelu vodu probaj rukom, a ne štapom.)		  [Vidi]
45 [818] ARATARĬA MÎȚULUĬ
(MAČKINO PREDSKAZANJE)		ARATARĬA MÎȚULUĬ

Dakă pi vrunu așćeț ku duor, șî vrĭeĭ sî vĭeḑ dar do vińe or nu, ĭaĭ mîțu-n brață, șî pănă-l pipiļeșć, ḑîś:

„Mîțuļe, kokîțuļe!
Dakă o veńi [kutare șî kutare],
Tu sî će skuturĭ șî sî će bukurĭ,
Da dakă nu o veńi -
To sî staĭ în luok
Ka turta-n fuok!”

Dupa aĭa slubuoḑ mîțu žuos, pi pomînt, șî će uĭț śe faśe: dakă sa skutură șî sa bukură, al așćetatu vińe-n dată, dakă stă țapuoń, nu vińe!
—
MAČKINO PREDSKAZANJE

Ako nekog željno očekuješ, i hoćeš da vidiš da li dolazi ili ne, uzmeš mačku u krilo i dok je maziš, govoriš:

„Mačkice, slatkice,
Ako dolazi [taj i taj]
Ti se protresi i raduj,
Ako ne dolazi -
Ti stoj u mestu
Ko proja u vatri!”

Posle toga spustiš mačku dole, na zemlju, i gledaš šta radi: ako se trese i raduje, čekani će doći brzo, ako ostane nepomična, neće doći.     		[Vidi]
46 [257] Are fuoĭ, da nuĭe karće, şî ļe daĭ đi oparće, şî kînd ažung la uokĭ în sus, tu će puń pi plîns.
(Strane ima, knjiga nije, po redu ih čovek lista, pa kad dospu do očiju, potekne ti suza čista.)		  [Vidi]
47 [258] Aripa đin tîrg, da kuada đin krîng.
(Krilo se kupuje, rep se u šumi neguje.)		  [Vidi]
48 [80] Ariś, prikoļiś! Ţîăl spusăĭ, şî n-ol giśiş.
(Jež, ježičak, vampiričak! Rekoh ti ga, pogodi ga.)		  [Vidi]
49 [72] ASARĂ, PI VRĬAMĬA ŚIŃI
(SINOĆ, KAD JE NOĆCA PALA)
ASARĂ, PI VRĬAMĬA ŚIŃI
SINOĆ, KAD JE NOĆCA PALA

Asară pi vrĭamĭa śińi,
Stutaĭa mîndruţa kîńi.
Stutaĭa, da nu baş prĭa,
Şćiĭe kî ma duk la ĭa.
Pînă kîńi stutaĭa,
Ĭa đe-n gură śe-m vorbĭa:
„Ĭe mîăĭ stîăĭ naĭkă pĭ-aśi,
Păn barbatu va durmi.
Kum barbatu va somńi,
Ĭuo la ćińe oĭ veńi.
Nu ći ćĭame đi barabă -
Ăl puńem pruoptă la tarabă,
Da nuoĭ duoĭ pi lînga gard
O sî faśem śe ńi drag!”
Sinoć kad je noćca pala
Pse je draga napujdala.
Al pujdala kobajagi,
Jer zna da će doći dragi.
Dok je pseta pujdala,
Evo šta mi šaptala:
„Još pričekaj dragi ti
Dok mi čovek ne zaspi.
Čim mi čovek usni san
Izaći ću tebi van.
I ne boj se te barabe -
Poduprećemo njim tarabe,
A nas dvoje ukraj kolja
Činićemo što nam volja!”
  		[Vidi]
50 [260] Au, au, în vîr đi nuĭau.
(Joj, joj, na vrh pruta stoji.)		  [Vidi]
51 [436] Ažuns suariļi la burik.
(Stiglo je Sunce na pupak)		  [Vidi]
52 [519] Ažută la-l slab, kă-l pućarńik skapă sîngur.
(Pomogni slabom, jači će se sam izvući.)		  [Vidi]
53 [851] Aźuns suariļi la burik!
(Sunce je došlo na pupak!)		  [Vidi]
54 [554] Ăț visaḑă kuru marźiaļe vĭerḑ.
(Sanja ti dupe zelene bisere.)		   [Vidi]
55 [669] Ăl tunźe ka pi uaĭe.
(Šiša ga kao ovcu.)		  [Vidi]
56 [442] Baț samaru să priśapă nalba.
(Biješ samar da oseti kobila.)		  [Vidi]
57 [268] BAĆE TOBA LA MOLDOVA, I
(LUPA DOBOŠ KROZ MOLDOVU, I)

BAĆE TOBA LA MOLDOVA, I


Baće tuoba la Moldova,

K-a murit baba Ĭuova.

Las-î muară, futo-n kur,

Kî ļinđiku nu ĭa fuost bun!

—

LUPA DOBOŠ KROZ MOLDOVU, I


Lupa doboš kroz Moldovu,

Oglašava baba Jovu!

Neka crkne, nije mi žao

Sikilj joj bio nevaljao!


Uporedi varijantu iz Samarinovca. * Vezi var. din Samarinovac. (Kmp.)

   

  		[Vidi]
58 [803] Bag pula-ńel!
(Nabijem ga na kurac!)		  [Vidi]
59 [303] Bagă sama śe vorbĭeşć, kî uomu đi vuorbă sa baće.
(Pazi dobro šta govoriš, jer čoveka zbog reči tuku.)		  [Vidi]
60 [679] Bago-n ćakă!
(Ućuti! Zaveži! Začepi! dosl. „Uvuci je(zik) u kanije”.)		  [Vidi]
61 [1027] BALMUȘ
(BELMUŽ)		Balmușu sa faśe đin kaș, đin lapće đi uaĭe. Kînd sa dă kĭag la lapće, sa așćată sî kadă lapćiļi înkĭegat la fundu gaļețî; sa adună boboloșî ku mîna, șî sa străkură pin strîkatuarĭe sî sa đispartă ḑăru; dupa śe sa străkură, în străkuratuare ramîńe kașu; atunśa vĭeḑ kît sî ĭaĭ đin ĭel đi balmuș: dakă ĭe kașu măĭ mik, da tu vrĭeĭ balmuș măĭ mare - ĭaĭ kașu întrĭeg, da dakă vrĭeĭ măĭ puțîn balmuș, da kașu țî mare - tu taĭ numa un vîžmașăl (un parśel) đin kaș đi balmuș, da lalalt laș đi brînḑă: ăl taĭ în faļiĭe, ăl sarĭeḑ, șă-l puń în śubăr. Kașu đin kare sa faśe balmuș sa lasă o nuapće sî șćia la kaldură, să-l mușće kîta akru, kî dakă no-l mușkă akru, nu slubuađe unt, șă nu ĭasă balmuș putrîvit, numa un fĭeļ đi brînḑă friptă ...

Vîžmașălu đi kaș, đin kare faś balmuș, ăl framînț marunt șă-l puń în ćigańe, kare îngalḑîtă stă pi vatra fuokuluĭ.

Ku gavană (ļingură mare fakută đi palćin), sa mĭastikă balmușu în ćigańe đi tuata vrĭamĭa, puaće fi un śas șî măĭ țapîn, pănă balmușu nu slubuađe unt; kînd înśape să sa slubuadă untu, să presarĭaḑă ku kîta fańină maruntă đi kukuruḑ, șî ĭară sa mĭastîkă, mĭastîkă ... pănă nu îngalbińiașće đi gavana-ĭa đi palćin, pănă nu înžîlavĭașće sî fiĭe mistakatura-ĭa vînuosă đi sî sa tragă ļîpită đi ļingură ... Atunśa ĭe balmușu gata.

Balmușu a fuost l-aĭ batrîń mare dulśață, măĭ întîń đi păkurarĭ, ama stapîńi aĭ marĭ, ku uoĭļi mulće, nu ļa prĭa fuost drag să-l gaćiaskă. A ḑîs kă ĭe strîvĭală, brînḑă lupadată, bagată la pîkurarĭ în kur ... Đin parća lalaltă, balmușu s-a fakut la nuoĭ numa đin lapće đi uaĭe, da stîn-ļi a fuost mistakaće đin uoĭ șî đin kapre mulće, kare la baśiĭe s-a muls întîń (să nu sa nîparĭaskă ku usuku đi uoĭ) ...   		[Vidi]
62 [235] Baltă să fiĭe, da bruoşćiļi sa adună.
(Bare da bude, a žabe će se skupiti.)		  [Vidi]
63 [720] Bat ka kurka.
(Pijan kao ćurka.)		  [Vidi]
64 [839] Bată-l śerĭu, dabugda!
(Ubilo ga nebo, dabogda)		  [Vidi]
65 [269] BAŤE TOBA LA MOLDOVA, II
(LUPA DOBOŠ KROZ MOLDOVU, II)		BAŤE TOBA LA MOLDOVA, II

Baťe toba la Moldova,
K-a murit mama Ĭova.
Lasă moară, fut-o în kur,
Kă nu ĭa fost ļinďiku bun!
Să-ĭ puńem altu ďe prun,
Să ţînă păn la Krăčun.
—
LUPA DOBOŠ KROZ MOLDOVU, II

Lupa doboš kroz Moldovu,
Oglašava baba Jovu!
Neka crkne, nije mi žao,
Sikilj joj bio nevaljao!
Da joj damo nov od pruća,
Da izdrži do Božića.

Uporedi varijantu iz Rudne Glave. * Vezi var. din Rudna Glava (Poreč).
  		[Vidi]
66 [946] Bît đ-alun bun bît fu!
(Leskov štap dobar štap bi!)		  [Vidi]
67 [443] Bîtu țîńe pomîntu.
(Batina zemlju drži.)
  		[Vidi]
68 [444] Bĭa bińe, manînkă bîńe, kă nu şćiĭ muarća kînd vińe.
(Pij dobro, jedi dobro, jer ne znaš kada smrt dolazi.)		  [Vidi]
69 [445] Bĭa şî manînkă, şî katîț lukru tĭeu.
(Pij i jedi, i gledaj svoja posla.)		  [Vidi]
70 [868] BLAGOVĬAȘĆE, BLAGOVĬAȘĆE!
(BLAGOVESTI, BLAGOVESTI!)
Blagovĭașće, Blagovĭașće!
Tot țîganu manînkă pĭașće,
Da rumîńi malaĭ guol!
Șî țîgańi pula luor.
—
Blagovesti, Blagovesti!
Svi Cigani ribu jedu
A Vlauca praznu proju!
Izjeo im Ciga kurac!
  		[Vidi]
71 [1029] Blagu șî feriku đi ćińe k-aĭ skapat đi rău.
(Blago tebi što si imao sreću da izbegneš zlo.)		  [Vidi]
72 [262] Blînd ka mńelu, faśe ka purśelu.
(Ko jagnje umilno, ko prase nemirno.)		  [Vidi]
73 [659] Bolnau đi muarće, da-r mînka đi tuaće.
(Mrtav bolestan, a jeo bi svega.)		  [Vidi]
74 [801] Bruaska nu kîntă fara baltă.
(Žaba bez bare ne krekeće.)		  [Vidi]
75 [551] Bruaska tuot în apă stă, şî ĭar’ ĭe mikă.
(Žaba stalno u vodi stoji, pa je opet mala.)		  [Vidi]
76 [552] Buala boļiaşće, da saku goļaşće.
(Bol boluje, a džak prazni.)		  [Vidi]
77 [156] Buala să nu pituļ, kă ći pitulă ĭa pi ćińe.
(Bolest da ne kriješ, jer će sakriti ona tebe.)		  [Vidi]
78 [446] Buĭađa rîa află ļaku.
(Ljuta trava lek nalazi.)		  [Vidi]
79 [863] BUNA ḐÎUA, ŹUBAŃE

Buna ḑîua, źubańe!
Țamtaļe, Milańe!
Să măĭ bĭeu kîta rakiu
Kî nușću la ćimp da mis viu!


(DOBAR DAN, ŽBANE!

- Dobar dan, žbane!
- Dobar dan, Milane!
- Da cugnem još jednom rakiju,
Jer ne znam da li ću dogodine biti živ!)		  [Vidi]
80 [143] Bună s-ăț fiĭe ińima, ka pasuĭu vińirĭa!
(Neka ti je srce dobro, kao što je pasulj petkom.)		  [Vidi]
81 [288] Burta largă grĭeu sa strînźe.
(Golem stomak teško pašeš.)		  [Vidi]
82 [263] Burta mĭa pi burta tĭa, lunga mĭa în gaura tĭa.
(Trbuh moj na trbuh tvoj, dugo moje u rupu tvoju.)		  [Vidi]
83 [798] Bușćano-l mik rastuarnă karu, kî đa-l mare ći pazășć.
(Mali panj prevrće kola. Od velikog se čuvaš.)		  [Vidi]
84 [682] BUŹUOKURA ĐI PAUN
(RUGALICA ZA PAUNA)		PAUN, GÎRGAUN

Paun, Paun, gîrgaun,
Baće toba la gorun!
Suźe mĭară,
Suźe pĭară,
Suźe pizda la muĭare,
Suźa pizdă șî đi fată
Kî ĭe măĭ sarată!
—
RUGALICA ZA PAUNA

Paun, Paun, stršljenak,
Lupa doboš pod gorunom,
Siše kruške
I jabuke,
Siše pičku ženama,
Siše pičke i curama
Jer su one najslanije.
  		[Vidi]
85 [680] BUŹUOKURA ĐI TRAILĂ
(RUGALICA ZA TRAILA)		BUŽUOKURA ĐI TRAILĂ

Trailă, Trailă,
Vaśiļi veńiră,
Viţăi supsîră,
Puila-n kur îţ pusîră!
—
RUGALICA O TRAILU

Trailo, Trailo,
Krave dođoše,
Telci posisaše,
Đoku ti u dupe staviše!
  		[Vidi]
86 [681] BUŹUOKURA ĐI VANĂ
(RUGALICA ZA JOVANA)		BUŹUOKURA ĐI VANĂ

Vană, Vană,
Kîtaramă,1
Taĭe bruaska,
Faśe ḑamă!
—
RUGALICA ZA JOVANA

Jova, Jova,
Jova-kopča:
Žabu kolje,
Čorbu pravi!
——————————
1 Sa puaće ginđi kî ĭe vuorba „kîtaramă” aiśa luvată ka o noimĭe, kă voĭńiśi đimult n-a şćut đ-aşa luază, numa tuoţ s-a-nćins ku brăśinarĭ. — Može se pretpostaviti da je reč „kopča” ovde uzeta kao inovacija, jer muškarci nekada nisu znali za takvu stvar, pošto su se svi opasivali učkurom.
  		[Vidi]
87 [697] Ţapînă în izmĭańe.
(Krutovilo u gaćama.)		  [Vidi]
88 [655] Ţara ĭe pomană kare sa dă la-l muort în ḑîua-ĭa kînd ăl îngruapă, şî sa puńe dupa śe sa-ntuarśe lumĭa đi la morminț.
(Cara je daće koja se daje pokojniku na dan sahrane, i postavlja se po povratku ljudi sa groblja.)		  [Vidi]
89 [398] Ţaru śină, da buzduganu iĭ žuakă.
(Car večera, a buzdovan mu igra.)		  [Vidi]
90 [399] Ţințiri-mințiri trĭek pi drum, şolđa-bolđa stă supt drum.
(Cinciri-minciri* putem idu, kezalo-zubalo kraj puta vreba.)		  [Vidi]
91 [1005] Țîță la kopil pin ćuok đi korkan
(Dojenje deteta kroz gavranov kljun)		  [Vidi]
92 [69] ŢÎĻIĻIU-TÎĻIĻIU
(CIGU-LIGU)
ŢÎĻIĻIU-TÎĻIĻIU
CIGU-LIGU

Ţîļiļiu—tîļiļiu,
Vińe mîţa ku rakiu,
Da mîrtanu ku śokanu,
Baće toba la ţîganu!

Cigu-ligu,
Ide maca sa rakijom,
A mačor sa čekićem,
Lupa doboš Ciganinu!
  		[Vidi]
93 [400] Ţîşćo-fîşćo, ololonk-tronk.
(Cišti-fišti, ololonk-tres.*)		  [Vidi]
94 [693] Ţuĭ, țuĭ, stăĭ sî ma suĭ!
(Curik, curik, stani da se popnem!)		  [Vidi]
95 [171] Ţukatu ĭe kapara lu futaĭ.
(Ljubljenje je jebačka kapara.)		  [Vidi]
96 [1000] Țukăĭ gura, uskăĭ fundu!
(Poljubi ga, osuši ga!)		  [Vidi]
97 [63] ĆAURIKĂ, ĆAURĂ
(ČAURICE, ČAURO)
ĆAURIKĂ, ĆAURĂ
ČAURICE, ČAURO

Ćaurikă, ćaură,
Śe ći mişkă-n gaură?
Un purik đi uos,
Ka pula đi grus!
Čaurice, čauro,
Šta ti mrda u rupi?
Jedna buva koštana,
Kao kurac debela!
  		[Vidi]
98 [402] Ćićirikă mikă đi kur đi rađikă.
(Malo te žiže uvis podiže.)		  [Vidi]
99 [601] Dabuogda buoĭi sî-ĭ muara în źug, aratura să nu măĭ fakă.
(Dabogda mu lipsali volovi u jarmu, oranje da ne završi.)		  [Vidi]
100 [157] Dabuogda nuapća să ći duară đințî, da ḑîua să ći bată papuśi.
(Dabogda noću da te bole zubi, a danju da te žuljaju cipele.)		  [Vidi]
101 [103] Dabuogda s-ăț piśe pula đin rîdaśină!
(Dabogda ti kurac otpao iz korena!)		  [Vidi]
102 [603] Dabuogda să-ĭ piśe pula đin rîdaśină.
(Dabogda mu kurac iz korena otpao.)		  [Vidi]
103 [602] Dabuogda să-l ĭa muarća pi aăla kare duarme nuapća.
(Dabogda crko onaj koji noću spava.)		  [Vidi]
104 [866] Dabuogda să-ț krĭaskă kurpinu pi kuoș.
(Dabogda ti lijan nicao kroz dimnjak.)		  [Vidi]
105 [605] Dabuogda unđe śiń, să nu prînḑ.
(Dabogda gde večeraš, da ne ručaš.)		  [Vidi]
106 [94] Dakă aĭ pi a tĭeu, aĭ şî pi dumńeḑău.
(Ako imaš svoga, imaš i boga.)		  [Vidi]
107 [937] Dakă aļeg đin bań șî đin uamiń, đin muĭerĭ n-aļeg.
(Ako probiram pare i ljude, žene ne probiram.)		  [Vidi]
108 [560] Dakă aş fi drak, n-aş fi sarak.
(Da sam đavo, ne bih bio siromah.)		  [Vidi]
109 [767] Dakă ći pazășć tu, șî dumńeḑîu ći pazîașće.
(Ako se ti čuvaš, i bog te čuva.)		   [Vidi]
110 [453] Dakă ĭe batrîn, ńima no-l puńe în uală să-l fĭarbă.
(Ako je star, niko ga neće u loncu kuvati.)		  [Vidi]
111 [289] Dakă minće kapra, nu minće kuornu.
(Ako koza laže, ne laže rog.)		  [Vidi]
112 [622] Dakă mint, dabuogda să nu măĭ ažung suarļi ku piśuarļi, ńiś luna ku mîna.
(Ako lažem, dabogda nikad ne dohvatio sunce nogama, ni mesec rukama.)		  [Vidi]
113 [454] Dakă mînă nu-ț dau, nuĭe muara să će-n ping.
(Ako ti ruku ne pružam, ne moram da te gurnem.)		  [Vidi]
114 [842] Dakă muĭarĭa înkarkată fură śuava, aĭa ś-a furat sa faśe-n sămn pi statu kopiluluĭ, șî ramîńe pi ĭel pănă la muarće
(Ako trudnica ukrade nešto, to što je ukrala javlja se kao znak na telu deteta, i ostaje na njemu do smrti.)		  [Vidi]
115 [455] Dakă muĭarĭa nuĭe bună, măĭ bińe să-ĭ muară uomu.
(Ako žena ne valja, bolje da joj umre čovek.)		  [Vidi]
116 [746] Dakă nu puoț să-n daĭ mîna, nuĭe muara să ma-npinź.
(Ako ne možeš ruku da mi pružiš, ne moraš da me gurneš.)		  [Vidi]
117 [927] Dakă vrĭeĭ să fiĭ gazdă, nu puoț în tota sara să traź la patu tĭeu.
(Ako hoćeš da budeš gazda, ne možeš svake večeri da legaš u svoj krevet.)		  [Vidi]
118 [965] Darĭe ku narĭe sînt fraće ku suoră.
(Davanje i nemanje su brat i sestra.)		  [Vidi]
119 [311] Dă muoşu kît puaće, da untu nu măĭ skuaće.
(Mlati čiča, puca snaga, a od masla nigde traga.)		  [Vidi]
120 [456] Draku ĭe bun uom, ama uomo-l strîkă.
(Đavo je dobar čovek, samo ga čovek kvari.)		  [Vidi]
121 [33] DRAKU KU DUMŃEḐÎU PUN BUKAĆE
(ĐAVO I BOG SADE USEVE)

DRAKU KU DUMŃEḐÎU PUN BUKAĆE

Raşîaşće Draku sî s-a lasă đi drăkoviń, şî sî traĭaskă đin lukru poşćeńit. Sa duśe la Dumńeḑîu sî-ĭ đa bukaće, sî pună-n pomînt.

Dumńeḑîu iĭ arată krumpiĭ:

- Zdau, śikă, dakă lukri-n parće.

- Bun, ḑîśe Draku, ama a tĭeu sî fiĭe aĭa śe ĭe în pomînt, da a mĭeu aĭa śe va fi pi pomînt.

Dumńeḑîu pristańiaşće, iĭ dă krumpiĭ şî un parśel đi luok. Draku sapă, puńe krumpiĭi, mîraśiaşće pi lînga îĭ tuata vara, kîn’ tuamna, sî sa-npartă, la Dumńeḑîu krumpiĭî, da luĭ kovragurĭ uskaće.

Vĭađe Draku kî la pîrvarit Dumńeḑîu, şî-ĭ spuńe:

- Duamńe, asta bukată nuĭe bună, dăm tu alta!

Dumńeḑîu iĭ dă bukată đi kukuruḑ. Sa uĭtă Draku la mîrunţîşo-la, şî ḑîśe:

- E, Duamńe, akuma sî fiĭe a mĭeu đin pomînt, da a tĭeu đi pi pomînt.

Ĭar Dumńeḑîu pristańiaşće, şî Draku sa puńe pi lukru. Lukră pănă-l ĭa lupi tuata vara: sapă, tîrsîaşće, pļivĭaşće, îngruapă ... Kînd tuamna, aźuns vrĭamĭa đi kuļes - Dumńeḑîu kuļaźe kukuruḑu kît mîna, da Draku skuaće rîdaśiń guaļe.

Śe a fi do fakut iĭ đi aśi în kolo – ĭuo nu şću!

—

ĐAVO I BOG SADE USEVE

Rešio Đavo da se mane đavolija, i da živi od poštenog rada. Ode kod Boga po seme, da seje.

Bog mu pokaže krompir:

- Daću ti, veli, ako budeš radio u napolici.

- Dobro, kaže Đavo, ali tvoje neka bude ono što je u zemlji, a moje ono što bude na zemlji.

Bog pristane, da mu krompir i jedno parče njive. Đavo kopa, sadi krompir, bahće se oko njega celo leto, kad ujesen, da se podele, Bogu krompir, a njemu sasušene vreže.

Vidi Đavo da ga ja Bog prevario, pa mu kaže:

- Gospode, ovaj usev nije dobar, daj mi drugi.

Bog mu da seme kukuruza. Gledaj Đavo onaj sitniš, i kaže:

- E, Gospode, sada moje da bude ono u zemlju, a tvoje ono na zemlji

Opet Gospod Bog pristane, i Đavo se lati posla. Radi kao kurjak celo leto: kopa, trsi, plevi, zagrće ... Kad ujesen, došlo vreme berbe - Bog bere kukuruz golem ko ruka, a Đavo vadi golo korenje.

Šta li su oni radili otad na dalje - ja ne znam!

  		[Vidi]
122 [563] Draku nu vĭađe lumĭa-n pĭaļa guală.
(Nage ljude đavo ne vidi.)		  [Vidi]
123 [292] Draku ńiś nu ară, ńiś nu sapă, numa ći bolđaşće la kur (să faś rîaļe).
(Đavo niti ore, niti kopa, samo te podbada u zadnjicu (da činiš zla).)		   [Vidi]
124 [313] Duauă boboloaşă đi arźint, unđe ļi trîmĭet akolo sa duk.
(Dve kapi žive, kud ih šaljem, tamo odu.)		  [Vidi]
125 [457] Duauă buńe nu mĭerg tot odată.
(Dva dobra ne idu zajedno.)		  [Vidi]
126 [314] Duauă klăń pi o față, nu sa măĭ rastuorn ńiśkînd.
(Dva su plasta na padini, al se nikad ne prevrnu.)		  [Vidi]
127 [895] Duauă suruorĭ, una sa-nśinźe, una sa đisśinźe.
(Dve sestre, jedna se opasuje, druga raspasuje.)		  [Vidi]
128 [315] Duauă śuberĭaļe pļińe đi žumerĭaļe.
(Dva čabra tanana, i u njima kajgana.)		  [Vidi]
129 [606] Duće bĭestrîga ka frunḑa đi pluop.
(Idi bstraga ko topolov list.)		  [Vidi]
130 [104] Duće la draku în balta vĭarđe.
(Idi do đavola u zelenu baru.)		  [Vidi]
131 [607] Duće la draku în balta vĭarđe.
(Idi đavolu u zelenu baru.)		  [Vidi]
132 [608] Duće la noă ań, đi dumińika înainće.
(Gubi se na devet godina, (računajući) od nedelje na tamo.)		  [Vidi]
133 [817] Dukî-sa bĭestrîga suśind șî-nvîrćind ka frunḑa pluopuluĭ.
(Nek ide bestraga, okrećući se i vrteći ko topolov list.)		  [Vidi]
134 [118] DUMIŃIKA ĆINÎRĂ
(MLADA NEDELJA)
La dumińika ćinîră nu s-a lukrat în kasă ńiś în kîmp, nu s-a dus la fameļiĭe, nu s-a dat đin kasă ńimika, nu s-a śarut șî nu s-a dat bań înprumut ... Kare avut vrun nakaz, ḑîua a fuost bună adîns đi dus la vrîžîtuorĭ.
— Na mladu nedelju nije se radilo u kući i u polju, nije se išlo u goste, iz kuće se nije davalo ništa, nije se zajmio novac ... Ko je imao neki problem, dan je bio posebno dobar za odlazak kod vračare. (Zapis: F. Paunjelović, Osnić, 1988.) [Crn.]
*
Sîmbîtă sara, înainća lu dumińikă ćinîră, a kaḑut muĭeriļi kare a fuost luvaće đi șoĭmań.
— U subotu uveče, u oči mlade nedelje, padale su u trans žene koje su bile obuzete šojmanima. (Zapis: Durlić, Crnajka, Rudna Glava 2005.) [Por.]
  		[Vidi]
135 [167] Dumńeḑîu ć-astrukă ku pîătura, da draku ći đestrukă, şî baće tuoba dupa ćińe sî sa rîdă lumĭa.
(Bog te pokriva ponjavom, a đavo otkriva, i bije doboš za tobom da ti se ljudi smeju.)		  [Vidi]
136 [60] DUNĂRIKĂ, APĂ ĻINĂ
(OJ DUNAVE, TIJA VODO)		Dunărikă, apă ļină,
Am un fraće-n ţară strină,
Ĭo-ĭ trîmĭet karće sî vină.
Ĭel întrîmĭaće miĭe-n karće,
Kă ĭe multă sînataće.
Śeva fraće, nu sa puaće.
Bată-l domńeḑău, să-l bată
Pĭ-al śe-n parće rău aşa-re!
Śi nu-nparće kum să-nparće,
Să-n lasă şî miĭe un fraće.
Înpartîĭ-sa karńa ku kîntarĭu,
Şî oşćuarļi baş ku drĭamu,
Şî sînźiļi baş ku paru! (4)  		[Vidi]
137 [458] Dupa muarće or aļerź s-o ažunź, or şăḑ s-o aşćeḑ.
(Smrt ili juriš da je stigneš, ili sediš da je čekaš.)		  [Vidi]
138 [296] Dupa Sînta-Mariĭe sa kakă-n pîlariĭe, da la Vińirĭa Mare şî-n gura kuĭ o are.
(Posle Gospojine poseru ti šešir, a na Petkovici i usta onog ko ga nosi.)		  [Vidi]
139 [933] Dupa śe prînḑ koļașă, kum aĭ bĭeșît, aĭ înflumînḑît.
(Kad ručaš kačamak, čim si prdnuo, ti si ogladnio.)		  [Vidi]
140 [70] DURU, DURU, DURUĬAN
(DURU, DURU, DURUJAN)
Duru, duru, duruĭan,
Dupa kasa lu Stoĭan!
Aĭ mi miś pin urḑîś,
Aĭ mižlośiń pin rĭdaśiń,
Aĭ mi marĭ pin lastarĭ!
Duru, duru, durujan,
Iza kuće Stojanove!
Mala deca u koprive,
Srednja deca u korenje,
A starija u lastare!
  		[Vidi]
141 [609] Duśa-ća-ĭ, să ći măĭ văd kîn’ mĭ-aĭ veđa gaura kuruluĭ.
(Gubi se, da te vidim kad budem video svoje dupe.)		  [Vidi]
142 [610] Duśa-ća-ĭ, unđe sa dus mutu ku kalu.
(Idi, kud je otišao mutavko sa konjem.)		  [Vidi]
143 [820] Duśaćaĭ la măriļi ńagre!
(Idi u crno more!)		  [Vidi]
144 [93] Đ-a fĭeća am pi dumńeḑău, kînd n-am pi a mĭeu.
(Badava imam boga, kad nemam svoga.)		  [Vidi]
145 [461] Đafĭeća aĭ pi Dumńeḑău, kînd n-aĭ pi a tĭeu.
(Badava imaš Boga, kad nemaš svoga.)		  [Vidi]
146 [37] ĐESKÎNĆIK ĐI SKRISĂ
(BAJALICA ZA „ZAPISANO”)
ĐESKÎNĆIK ĐI SKRISA
BAJALICA ZA „ZAPISANO”

Kîrpă, kîrpuţă,
Pi kuoş ći arunkaĭ,
Kokuoş ći fakuĭ,
Ku ărpiļi đi oţăl,
Şî ku ćuoku đi fîer.
Kînd pista skrisa-mĭa vi da,
Ku ćuoku s-o ćokńeşć,
Ku ărpiļi să-l prîsńeşć,
Ku gĭarîļi sî mĭe-l zgîrîĭ.
Đin suomn să-l pumeńeşć,
La mińe să-l opravĭeşć.
În vis să-l visăḑ,
A ĭevi să-l kunuosk.
Maramo, maramče,
U odžak te hitnuh,
U petla te pretvorih,
Sa čeličnim krilima
I gvozdenim kljunom.
Kad na mog suđenog naiđeš,
Kljunom ga kljucni,
Krilima mlatni,
Kandžama ogrebi.
Iz sna ga probudi,
K meni ga uputi.
U snu da ga usnim,
Na javi da ga prepoznam.
  		[Vidi]
147 [460] Đestul ĭe o buată la un kar đi uaļe.
(Dovoljna je jedna tojaga za kola krčaga.)		  [Vidi]
148 [318] Đi aiś păn’ la mărĭ numa fundurĭ đi kaldărĭ.
(Odavde do sinjeg mora samo danci od lavora.)		  [Vidi]
149 [319] Đi aiśa păn’ la munće tuot ḑăļe marunće.
(Odavde do šumice samo alka do alkice.)		  [Vidi]
150 [320] Đi aiśa păn’ la munće tuot un klopît s-auđe.
(Odavde do planine jedno isto zvono zvoni.)		  [Vidi]
151 [146] ĐI KÎND SÎNT FĬARÎĻI
(OD KAD SU ZAMKE)

Kînd a raşît Dumńeḑîu sî putońaskă pomîntu, a kĭemat pi Noĭa sî fakă lađe, şî s-aduńe fameļiĭa luĭ, şî žuaviń đi tuaće, şî buĭeḑ đi tuaće, şî mînkarĭe đi un an đi ḑîļe.

Noĭa lukră tota ḑîua la lađe, nuapća o sparźe kare o sparźe. Ĭel ĭară mîńe ḑi lukră, lukră, đimińaţa ĭar lađa spartă.

S-a duśe la Dumńeḑîu.

– Duamńe, śikă, kît ĭo lukru ḑîua, vińe kare vińe nuapća ş-îm sparźe, şî strîkă.

– Da nu vĭeḑ tu urma? Ni vĭeḑ tu śuava?

– Nu văd ńimika!

– E, sî faś tu fĭară! – ḑîśe Dumńeḑîu, ş-îĭ arată ku sî ļi fakă, ş-ăl învaţa să ļî pună sara unđ-a lukrat ḑîua la lađe.

Noĭa s-a duśe la maĭstur, şî aăla îĭ faśe fĭare pi spusu lu Dumńeḑîu, şî ĭel ļi puńe kum la învaţat Dumńeḑîu. A trĭekut nuapća, kînd đimińaţa - draku a dat în fĭară!

Noĭa ăl ĭa la bataĭe, da draku spuńe:

– Numa baće tu, numa aĭ ku mińe la Dumńeḑîu!

Ĭa Nuoĭa pi draku-n fĭară şî sa duśeu la Dumńeḑîu.

Da Dumńeḑîu ḑiśe:

– Da śe-l duś, mă, la mińe, śe nu-l omuorĭ?

– Nu, Duamńe, kî vrĭa sî tăĭnuĭe ku ćińe!

Draku dźîśe:

– Duamńe, nu m-a omorî, kî ĭo şćiu ś-aĭ tu đi gînd sî faś: śćiu kî vrĭeĭ sî potońeşć pomîntu! Numa tu lasîma pi mińe, kî dakă ma omuorĭ, vin parinţî şî fraţî miĭ şî-ngăură lađa-n fund, şî s-a potońesk aăşća tuoţ! Dakă m-a pazăşć pi mińe akuma, ĭo-ţ pazăsk lađa!

Ş-aşa. Dumńeḑîu ăl lasă, şî ḑîśe în fĭară sî đa numa aĭ flokuoş, aĭ drakuluĭ, aĭă śe fură şî śe şćetuĭe. Sî nu đa uamińi aĭ buńi în ńaļe.

  		[Vidi]
152 [924] Đi la bîșćelarĭ ažuns la pîkurarĭ.
(Od baštovana spao na čobana.)		  [Vidi]
153 [768] Đi la kare ĭe fakut, bun ĭe, da đi kare - șî măĭ bun.
(Od koga je pravljeno, dobro je, za koga - još bolje.)		  [Vidi]
154 [219] ĐI LA PAĬE PĂN’ LA PAĬE (2)
(OD SENA DO SENA)
ĐI LA PAĬE PÎN’ LA PAĬE (2)
OD SENA DO SENA

Đi la paĭe, pîn’ la paĭe
Sărĭe pizda la bataĭe,
Da ļinđikiu ku kuţîtu,
Sî zbuare la pula gîtu!

Od sena do sena,
Skače pička da se bije,
A sikiljče sa nožićem,
Hoće kurcu vrat da fikne!

(Vidi: Var. 1)
  		[Vidi]
155 [462] Đi la unu înśape tuot numaratu.
(Od jedan počinje svako brojanje.)		  [Vidi]
156 [634] Đi śe bou sa kulkă?
— Đi śe nu puaće să şadă pi skamn.
(Zašto vo leži?
— Zato što ne može da sedi na stolici.)		  [Vidi]
157 [636] Đi śe țîganu vinđe kalu?
— Đi śe nu puaće kalu să vindă țîganu.
(Zašto Ciga prodaje konja?
— Zato što ne može konj da proda Cigu.)		  [Vidi]
158 [559] ĐI ŚE ĬE ALBINA ŃAGRĂ
(ZAŠTO JE PČELA CRNA)		ĐI ŚE ĬE ALBINA ŃAGRĂ

Kînd s-a fakut pomîntu, albina a fuost albă, kum iĭ spuńe şî numiļi. A ńegrit đi ruşîńa ariśuluĭ. Dumńeḑîu a fakut pomîntu poļažńik ka ļaspiđa, şî kînd s-a pus pluoiļi aļi đintîń, a veńit rîuriļi şî boruźiļi ku tuot, ş-a îńekat mulće žuaviń kare numa ś-a fuost fakuće! Aļi ś-a skapat, s-adună şî sa duk la Dumńeḑîu sî sa vaĭće. S-a ginđit Dumńeḑîu, s-a ginđit, ama kum nu ĭ-a dat ńimik în gînd, întrabă žuavińi-ļa śe ginđesk ĭaļe. Ĭaļe una ḑîśe una, alta ḑîśe alta, şă ńiśkum să sa ogođaskă-n vuorbă ś-ar fi măĭ bun să fakă đi sî skîape đ-aşa rău. Kînd Dumńeḑîu ļ-askultă pi tuaće, bagă samă kî nuĭe žuavina a măĭ batrînă ş-a măĭ vikļană – ariśu! Trîmĭaće dupa ĭel albina, kî ĭa a fuost žuavină măĭ vrĭańikă. Albina bîz koļa, bîz koļa, şă-l gasîaşće. Ariśu a prînḑît ţapîn, şî s-a dat pi o parće în frunḑîļi luĭ să uđińaskă, şî tuman la prins suomnu kînd ažuns albina. Ĭa iĭ spuńe kare a trîmĭeso şî pintru ś-a veńit. Mîńios kă la pumeńit, ariśu sa-ntuarśe ku kuru kîtra ĭa, sa bĭasă tare, şî ḑîśe:

— „Mînka-ţ-ar kakatu aăla kare ć-a trîmĭes, kă nu şćiĭe să aduńe pomîntu în gramĭeḑ, să fakă śuoś înalće şî văĭ adînśe, şî apa o să mĭargă pintra ĭaļe, şî n-o sî măĭ fiĭe pouađe kare îńakă lumĭa ka akuma!”

Kînd albina a spus la Dumńeḑzîu tuot ś-a kriśit ariśu, ĭa a ńegrit đi ruşîńe. Dumńeḑiu askultă đi ariś, adună pomîntu, faśe śuoś şî văĭ, şî žuavińiļi skapă đi puouđe grĭaļe, da pi albină ursaḑă să-ĭ fiĭe kakatu śeva măĭ dulśe pi pomînt.
  		[Vidi]
159 [628] Đi śe ĭepuru are pĭaļe muaļe la piśuare?
— Sî nu ći zgîrîĭe kînd ći vo kîlari.
(Zašto zec ima meku kožu na nogama?
— Da te ne grebe kad te zajaše.)		  [Vidi]
160 [631] Đi śe mîța mută puĭi?
— Sî nu fuĭe la loko-la unđ-a fuost.
(Zašto mačka premešta mačiće?
— Da ne budu na mestu gde su bili.)		  [Vidi]
161 [632] Đi śe muĭerļi mult vorbĭesk, da uamińi mult ginđesk?
— Muĭerļu au duauă gurĭ, da uamińi duauă kapiće.
(Zašto žene mnogo pričaju, a muškarci mnogo misle?
— Žene imaju dvoja usta, a muškarci dve glave.)		  [Vidi]
162 [633] Đi śe pluaĭe?
— Sî fută pomîntu, sî rođaskă.
(Zašto pada kiša?
— Da jebe zemlju, da rodi.)		  [Vidi]
163 [635] Đi śe sa uĭtă magarĭu-n suare pănă kîlarĭaşće mîgarița?
— Sî vadă dar are vrĭame să ći kîlarĭaskă şî pi ćińe.
(Zašto magarac gleda u sunce dok opasuje magaricu?
— Da vidi da li ima vremena da opađe i tebe.)		  [Vidi]
164 [68] Đi śe saraku nu-n źugă buoĭi-n źug?
— Pă, đ-aĭa kă nu-ĭ are!
(Zašto siromah ne preže volove?
— Pa, zato što ih nema! [Por.])		  [Vidi]
165 [629] Đi śe sînt la ĭepur piśuarļi đinapuoĭ măĭ lunź?
— Sî nu ći apļeś kînd ăl țuś în kur.
(Zašto su zecu zadnje noge duže?
— Da se ne saginješ kad ga ljubiš u dupe.)		  [Vidi]
166 [630] Đi śe vînatuorĭu kată ĭepuru?
— Đi śe nu şćiĭe unđi ĭe.
(Zašto lovac traži zeca?
— Zato što ne zna gde je.)		  [Vidi]
167 [323] Đi-nkuaś krak, đi-nkuaś krak, da-n mižluok zapadă fak.
(Ovde breg, ovde breg, a između pravim sneg.)		  [Vidi]
168 [324] Đi-ntrun vîr đi karpińel sa kîntă un baĭețăl: nu sa ćiame đi kîń, numa đi gaiń.
(Sa vrha grabića vašaj mladića: ne boji se kuca, već koke što kljuca.)		  [Vidi]
169 [321] Đin đinț strînź, đin kur înpinź, đin mîń traź, ş-abĭa o baź.
(Zube stiskaš, dupetom pritiskaš, rukama vučeš, jedva je navučeš.)		  [Vidi]
170 [106] Đin gură sî-ț ĭasă, dupa kap sî-ț țîasă!
(Iz usta da ti izađe, po vratu da te mlati!)		  [Vidi]
171 [611] Đin gură sî-ț ĭasă, dupa kap sî-ț țîasă.
(Što ti iz usta izleti, po vratu nek te klepi.)		  [Vidi]
172 [463] Đin kakat plaśintă nuĭe.
(Od govna se pita ne pravi.)		  [Vidi]
173 [322] Đin krĭang kađe, da nu sa sparźe.
(Sa grane pada, al’ ne strada.)		  [Vidi]
174 [1015] ĐISRE DRAKU
(O ĐAVOLU)
SKRIPSUORĬ ĐISPRE DRAKU * BELEŠKE O ĐAVOLIMA

◊ Mama-mĭa a fuost vrîžituare țapînă, a lukrat ku draśi la baltă, șî ĭa mĭ-a puvestît kî ĭe draku uom mik, ku kapu mare, ka kîpațîna đi varḑă; ĭa a lukrat ku triĭ draś, kare ĭ-a kĭemat Șoĭtan, Marku șî Ĭordan; pănă đeskînț, nu kućeḑ sî sminćeșć o vuorbă la đeskînćik, kî draśi ći omuară
—
Moja baba je bila jaka vračara, radila je sa đavolima na bari, i ona mi je pričala da je đavo mali čovek, sa velikom glavom nalik na glavicu kupusa; ona je radila sa trojicom đavola, koji su se zvali Šojtan, Marko i Jordan; dok baješ, ne smeš ni jednu reč da pogrešiš u bajalici, jer te đavoli ubiju. (Kaz. Gergina Durlić, r. 1924).

◊ Kare krĭađe-n dumńeḑîu, nu trîabe sî ĭa numiļi drakuluĭ în gură, kî drakă-l pumeńeșć đes șî ńiśkotrĭabă, ĭel sa mîńiĭe śî vińe; da kînd vińe așa, nu sa întuarśe fara plată: trîabe să-ĭ ḑîś „ńikruśatu”, kî ĭel kînd auđe đi kruśe, fuźe.
—
Ko veruje u boga, ne treba da pominje đavola, jer ako ga pominješ često i nepotrebno, on se naljuti i dođe, a kad tako dođe, ne odlazi bez naplate: treba da ga zoveš „nekrštenik”, jer on kada čuje za krst, beži. 

◊ Pi draku trîabe să-l suduĭ întođeuna kînd ăl pumeńeșć: „Futul în źanunke!” or: „Futul dupa kap!”
—
Đavola treba da psuješ kad god ga pomeneš: „’Bem ga u koleno!” ili: „’Bem ga zavrat!” (Kaz. Blagoje Stanojević, zvani Brlan, zapis: Durlić, Rudna Glava, 1984) [Por.] (izr.)
  		[Vidi]
175 [1026] Elen, belen, benbeliĭa
(Elen, belen, benbelija)
Elen, belen, benbeliĭa,
Șișa, guta, talaliĭa!
Okna, dokna,
I zelena jabuka!
—
Elen, belen, benbelija,
Šiša, guta, talalija!
Okna, dokna,
I zelena jabuka!
  		[Vidi]
176 [805] Fakut a puļi.
(Urađen preko kurca.)		  [Vidi]
177 [542] Fara rakiĭe nuĭe visaļiĭe.
(Bez rakije veselje nije.)		  [Vidi]
178 [783] Faśe bińe, kînd are ku śińe.
(Čini dobro, kad ima s kim.)		  [Vidi]
179 [902] Fată mare înśinsă ku doăsprîaśe braśirĭ.
(Udavača, sa dvanaest tkanica opasana.)		  [Vidi]
180 [799] Fă śe faśe lumĭa tuată, n-aļerga dupa al naruod înainće.
(Čini ono što svi čine, ne trči za ludom što prednjači.)		  [Vidi]
181 [881] Fi ku aĭa śe faśe lumĭa multă, nu aļerga dupa-l naruod înainće.
(Budi uz ono što čioni većina, ne trči za ludom koja predvodi.)		  [Vidi]
182 [604] Fi kuminće ka nainće, nu fi pruost kum aĭ fuost.
(Budi mudar kao pre, a ne glup ko što si bio.)		  [Vidi]
183 [627] Fițar uoki afurisîț.
(Proklete ti oči bile.)		  [Vidi]
184 [240] Flomîndu n-aşćată kuoptu, guolu n-aşćată nalbitu.1)
(Gladan ne čeka pečenje, nag ne čeka beljenje.)		  [Vidi]
185 [120] Flutur pi tata, flutur pi muma!
(Leptir na tatu, leptir na mamu!)		  [Vidi]
186 [197] Frațî sînt fraț pănă nu-nśiep să-npartă pîńa.
(Braća su braća dok ne počnu da dele hleb.)		  [Vidi]
187 [910] Fraț sînt fraț pănă nu-npart turta.
(Braća su braća dok ne dele proju.)		  [Vidi]
188 [5] FRUNḐĂ VĬARĐE, ĬARBĂ KRĬAȚĂ
(ZELEN LIST, PETLOVA KRESTA)
FRUNḐĂ VĬARĐE, ĬARBĂ KRĬAȚĂ
ZELEN LIST, PETLOVA KRESTA

Frunḑă vĭarđe, ĭarbă krĭață, (2x)
Mult ĭe bun la ćińerĭață, (2x)
Pănă naĭka făr‛ mustață, (2x)
Daĭka fără puĭ în brață.

Frunḑă vĭarđe, ĭarbă krĭăță, (2x)
Mult ĭe rău la bătrăńață, (2x)
Mustăśuară s-a lunźit, (2x)
Ļița albă s-a zbărśit,
Đinţî-n gură s-a rarit,
Păru-n kap a-nkărunțît. (2x)

Uomu kînd înbătrîńaşće, (2x)
Ĭel măĭ şîađe la parĭaće (2x)
Şî la ḑîļe sokoćaşće: (3x)
Kîće ḑîļe k-atrait,
Kîće or fi măĭ uđit? (2x)

Uomu pe toaće ļe faśe, (2x)
Numa două nu măĭ puaće: (2x)
Să măĭ skîape đi la moarće,
Sî đa mită ĭel şî plată,
Să mă-înćińerĭaskă odată!
Zelen list, petlova kresta,
Baš je lepo u mladosti,
Dok je momče bez brkova,
A devojče ravnih grudi.

Zelen list, petlova kresta,
Baš je ružno u starosti,
Brkovi se izdužili,
Belo lice se zboralo,
Zubi su se proredili,
A kosa je osedela.

Čovek kad u starost dođe,
Šćućuri se pored zida,
I svoje dane prebrojava:
Kol’ko ih je odživeo,
Kol’ko ih je još ostalo?

Čovek može sve da radi,
Al’ dve su stvari nemoguće:
Da od smrti se izvuče,
I nek miti i potplati -
Da još jednom se podmladi!
  		[Vidi]
189 [231] FUAĬE VĬARĐE, TALPA GÎŞĆI
(ZELEN LISTAK TUŠANJ BILJKE)		FUAĬE VĬARĐE, TALPA GÎŞĆI

Fuaĭe vĭarđe, talpa gîşći,
Buzdukan la uşa pižđi,
Buzdukan đi şapć’ oka,
Ăći aĭa-ĭ pula mĭa!
—
ZELEN LISTAK TUŠANJ BILJKE

Zelen listak tušanj biljke,
Buzdovan pred vrata pičke,
Buzdovan od sedam oka,
Eto, to ti je moj đoka!
  		[Vidi]
190 [174] FUĆE FATA
(JEBI CURU)
FUĆE FATA
JEBI CURU

Fuće fata n-o lasa,
N-o lasa să-nbătrîńaskă
K-îǐ sa faśe pizda ǐaskă,
Da ļinđiku uskatură
Şî ći zgîrîǐe la pulă!

Jebi curu, ne puštaj je,
Ne puštaj je da ostari,
Jer će pička da se skori,
A sikilj će da sasuši
Pa će kurac da ti grebe!
O paralelă đin Rumîńiĭe:
Jedna paralela iz Rumunije:
Fute fata cum o vezi,
N-o lăsa să-mbătrănească
Că face la chită iască.
Jebi curu čim je vidiš,
Ne puštaj je da ostari,
Jer će žbunjić da joj se stvrdne.
(Constantin Eretescu, Ştima Apei, Editura Etnologică, Bucureşti, 2007, p. 127, A.I.E.F. inf. 24759, 1961, Sadu, Sibiu)
  		[Vidi]
191 [246] Fuće saraka, ama kato la uokĭ.
(Jebi siroticu, al’ je gledaj u oči.)		  [Vidi]
192 [397] Fuoku arđe, fum nu mĭarźe.
(Vatra golema, a dima nema.)		  [Vidi]
193 [1009] Futuț pizduońu mînta!
(Bem ti mater u pičketinu!)		  [Vidi]
194 [644] Futuće-n kuriț, muort.
(Bemte u dupence, mrtvog.)		  [Vidi]
195 [1008] Futuĭ fata kare ăl đață!
(Bemti sudbu što ga dade!)		  [Vidi]
196 [873] Futuĭ fata-n kur!
(Bem ti usud u dupe!)		  [Vidi]
197 [625] Futul în kur să-l fut!
(Jebem ga u dupe, da ga jebem!)		  [Vidi]
198 [874] Futuț dumńeḑîu, să-ț fut!
(Jebem ti boga, da ti jebem!)		  [Vidi]
199 [872] Futuț pi mum’ta-n pizdă!
(Jebem ti mater u pičku!)		  [Vidi]
200 [871] Futuț pizda mînta!
(Jebem ti mater!)		  [Vidi]
201 [95] Fuź đi draku, daĭ đe prokļetu.
(Bežiš od đavola, naletiš na vraga.)		  [Vidi]
202 [864] Fuźe ka mîța udă.
(Beži kao pokisla mačka.)		  [Vidi]
203 [959] Fuț, nu fuț, vrĭamĭa puļi trĭaśe.
(Jebo, ne jebo, vreme kurcu prolazi.)		  [Vidi]
204 [880] Gaina dupa śe manînkă ĭa șćarźe ćiku.
(Kokoška posle jela obriše kljun.)		  [Vidi]
205 [557] Gaina pi krĭastă sa vĭađe śe uauă duśe.
(Kokoška se po kresti vidi kakva jaja nosi.)		  [Vidi]
206 [308] Gainuşă porîmbuşă, dă ku kuru pin śanuşă.
(Crna se koka po pepelu igra.)		  [Vidi]
207 [825] Gazdă mare: unđe tatî-su a țînut sarĭa ĭel akuma țîńe fańina.
(Veliki gazda: gde mu je otac držao so on sad drži brašno.)		  [Vidi]
208 [54] GIŢĂ KÎTAŃIŢĂ
(GICE KATANJICA)		Giţă, Giță Kîtańiță
Ku-ĭ śinśsuće đi uoĭiţă,
Şă k-o aluĭ măĭ măndruţă (2)
Ĭasă sus la kulmĭa mare, (2)
Ku aluĭ, măĭ, mîndruţă.
Dare Giţă śe-ĭ vorbĭare:
„Măĭ Stankuţo, mîndra-mĭare,
Ĭe s-în kînţ un kînćiśel,
Să treśĭem đalu ku ĭel”. (2)
Da Stankuţa śe-ĭ vorbĭare: (2)
„Măĭ tu Giţă kătańiţă, (2)
Aş kînta, kum n-aş kîntare,
Rău ma ćem kî să v-o auḑare! (2)
Am un glas rău vrasńit,
S-auđe pista pomînt,
Şă ń-auđe Fluorĭ đin munće, (2)
Şî-nainće ńi va ĭeşare,
Pĭ-amînduoĭ ńi va taĭare!”
Dare Giţă śe-ĭ vorbĭare:
„Măĭ Stankuţo, mîndra mĭare,
Kît ĭe Giţă ăn puśarĭe,
N-avĭa frikă ńiś fiuarĭe!”
Aşa Stanka kînd oḑare,
Ĭa đe-n gură k-ăĭ kîntare: (2)
Tuot munćiļi trîmurare, (2)
Fluorĭa đen munće ĭel oḑare, (2)
Şî-nainće ļi ĭaşare, (2)
Şă đin gură śe-ĭ vorbĭare:
„Măĭ tu Giţă kîtańiţă,
Śe mĭ-aĭ luvat amĭa mîndruţă?” (2)
„Nuĭe asta mîndra tĭare,
Numa ĭe kokoana-mĭare!” (2)
Da vĭeḑ Fluorĭa śe-ĭ vorbĭare:
„Măĭ tu Giţă kătańiţă,
La śe vrĭeĭ să ńe luvăm,
Pi Stankuţa s-o skoćem?
La lupće să ńe luptăm,
La sabļe să ńe taĭem?” (2)
Dară Giţă śe-ĭ vorbĭare:
„Măĭ tu Fluorĭa Florilor,
Arambaşa uoţîlor:
La lupće să ńe luptăm,
Kî ĭe lupta măĭ kurată,
Đe dumńeḑîu ĭe lasată.”
Aşa ĭiĭ kă vorbĭare, (2)
Şă la braţă sa luvare.(2)
Đe doĭ-triĭ uorĭ ăl răđikare, (2)
Pi Fluorĭa ăl rîđikare,
Aļ răđikare (m)arĭe-n sus
Ăl slubaḑîre đe pomînt
Noa stînžîń đe adink. (2)
Ĭel đen gură śe-ĭ vorbĭare:
„Măĭ Stankuţo, mîndra-mĭare,
Futo-n kur pĭe muma-tĭare, (2)
Kă pintru-n lukru đi ńimik
Luvaĭ kapu la un voĭńik!”
Aşa Giţă kîĭ ḑîśare,
Şî la Stanka să-ntorśĭare,
Mîńiļi pi Stanka puńare, (2)
Şî kapu ăĭ taĭare,
Şă-l pusa în đisaźiĭ, (2)
S-ăl dukă la muma iĭ.
Kîn la mum-sa kă-žunźare:
„Buna ḑăoa, suakra mĭare!”
„Ţămtaļe, (mă) voĭńiśe!
Ś-aĭ tu, duamńe, în đisaźiĭi?”
„Ĭo am, duamńe, kapiće đi mńiĭi!”
Kînd suakrîsa sa uĭtare:
Nuĭe kapiće đe mńiĭ,
Numa kapu fĭeći iĭ.
Da mumă sa śe vorbĭare:
„Mă Stankuţo, mîndra-mĭare,
Lasă maĭko aşa s-ăţ fiĭe
Ţ-am spus să ći laş đe kurviĭe!”   		[Vidi]
209 [309] Giśu-miśu: kare nu va giśi, mațîļi-n ĭel sa vo zgrśi.
(Zagonetke-zanovetka: ko je neće znati, creva će mu zavezati.)		  [Vidi]
210 [450] Gîzdariĭa stă într-un piśuor, da sîraśiĭa în tuaće patru.
(Bogatstvo stoji na jednoj nozi, a siromaštvo na sve četiri.)		  [Vidi]
211 [775] GLUME LA ȘĂḐÎTUORĬ
(ŠALE NA SEDELJKAMA)		GLUME LA ȘĂḐÎTUORĬ

Dakă tuoț tak kînd povestîtorĭu gaćașće povastă, ĭel ḑîśe:
- Karu ku aśe în kuru ku-ĭ taśe!
Da iĭ întuork:
- Kar ku fusă în kur ku-ĭ spusă!
—
ŠALE NA SEDELJKAMA

Ako svi ćute kad pripovedač završi priču, on kaže:
- Kola igala u dupe ćutala!
A oni mu uzvraćaju:
- Kola vretena u dupe kazala!

  		[Vidi]
212 [310] Gorunu țîńe bunu: kînd bunu sa ńebuńeaşće, tuata lumĭa noroḑaşće.
(Hrastovina dobrog čuva: kad se dobri onedobri, sav se narod raznarodi.)		  [Vidi]
213 [451] Guolu okoļaşće satu, da flomîndu dă pin mižluok.
(Nag selo obilazi a gladan ide kroz sredinu.)		  [Vidi]
214 [452] Gura baće kuru.
(Usta dupe mlate.)		   [Vidi]
215 [62] HITLER ĬE FRUMUOS BAĬAT
(HITLER TI JE MOMAK LEP)
HITLER ĬE FRUMUOS BAĬAT

Hitler ĭe frumuos baĭat,
A ramas ĭel ńi-nsurat.
Tuot pomîntu a trĭekut,
Ńiś o fată nu la vrut.
Întro nuapće ś-a visat?
O fată đin Staļingrad.
Điminaţa, kînd s-a pumeńaşće,
Đi drag sîngur s-a vorbĭaşće:
„Dakă visu spuńe bińe,
O să fiĭe bun đi mińe!”
Ĭel adună kîţa nuntaş,
Tuoţ đ-aĭ mîndri, şî đ-aĭ graş:
Draža, Ļotić al frumuos,
Şî ku Nedić al tîrbanuos.
Đi Rusîĭe a pļekat,
Ruşî abĭa ĭ-aşćetat.
Đi drag kî s-a înkuskrat,
Tunurĭ şî tĭenkurĭ ļ-a dat.
Baş kînd nunta a porńit,
Hitler đi drag a murit!
Baćel sfînće đi pakat,
Kî n-a fuost kum a visat.
Frunḑă vĭarđe baş đi brad,
Fug Ńemţî đin Staļingrad:
Mĭerg tĭenkurļi lu Staļin
La kuskreńi în Berlin!
  		[Vidi]
216 [291] Inatu manînkă kapu.
(Inat glavu jede.)		  [Vidi]
217 [81] Ińima đi drak, într-o butuarkă đi fag.
(U bukovom deblu, đavolovo srce.)		  [Vidi]
218 [325] Iriuşă-porîmbuşă, stă ku kuru în śanuşă.
(Jabučica-šarenica, u pepelu joj zadnjica.)		  [Vidi]
219 [326] În butuarkă đi fag, ińimă đi drak.
(U bukovoj duplji đavolovo srce.)		  [Vidi]
220 [327] În butuoń şî vin şî rakiu, da nu sa mĭastîkă.
(U istom buretu i vino i rakija, a ne mešaju se.)		  [Vidi]
221 [329] În gaură tună, şobuol nuĭe, barbă are, puopă nuĭe.
(U rupu uđe, pacov nije, bradu ima, popa nije.)		  [Vidi]
222 [741] În kîrd mare o uaĭe slabă ļi kufuare pi tuaće.
(U velikom stadu, jedna slaba ovca usere ostale.)		  [Vidi]
223 [465] În lumĭe multă măĭ bun đi pituļ.
(U gomili ljudi najbolje se kriješ.)		  [Vidi]
224 [812] În marta măĭ ńinźe odată, kă lupi n-ažuns în fîurarĭ să manînśe zapada tuată.
(U martu još jednom pada sneg, jer kurjaci nisu stigli u feberuaru da pojedu sav sneg.)		  [Vidi]
225 [330] În munće ma fakuĭ, în munće kreskuĭ, în sat ma dusîră, śarśiĭ în pusîră.
(U gori se rodih, u gori provodih, u selo me snesoše, i minđuše metoše.)		  [Vidi]
226 [6] În rîmuĭtura đi uaĭe, un kuorn đi puork! Ăl vaḑu ăl kĭuor, auḑî ăl surd, ăl luvă ăl sîăk, ş-îl bagă l-al đeşćins dupa brîu.
(Ovca je rila, svinjski rog skrila! Slepac ga vide, o tome gluvi doču, sakati ga uze i raspasanom za pojas zadenu.)		  [Vidi]
227 [229] În tuata sîrbatorĭaua şĭ kiptorĭaua, sî-ț astruś beļaua.
(Za svaki praznik po jednu zakrpu, da pokriješ golotinju.)		  [Vidi]
228 [114] În vaļe adînkă stau golańi brînkă.
(U dnu dolje leže golje.)		  [Vidi]
229 [328] În vîr đi nuĭa, vaĭ đi ĭa.
(Na vr’ pruta, jao njemu.)		  [Vidi]
230 [904] În-tro pađină adînkă stau țîgańi-n brînkă.
(U dubokom dolu Cigani kleče.)		  [Vidi]
231 [43] ÎNTORSURA A MARE
(VELIKO VRAĆANJE ČINI)

ÎNTORSURA MARE
VELIKO VRAĆANJE ČINI




5




10





15




20





25




30




35





40




50





55




60




65




70




75




80





85




90




95





100




105




110




115




120




125





130





135





140




145




150




155





160





165





170





175
Amin, amin!
Un muoş, bud-David
Śi bulđiăşće fîkaturĭ,
Mînaturĭ,
Trîmisaturĭ,
Fărmăśeturĭ,
Nagăzîturĭ,
Đi moroaĭśe,
Đi balaoruaĭśe,
Đi strîguaĭśe ...

Ĭuo pi ḑîo-sta nu tuork
Numa-ntuork:
Nu-ntuork buńeţurļi la kasa-mĭa,
Nu-ntuork vuorbiļi aļi buńe
Śe ļi am în kasă,
Nu-ntuork taĭna ku kopiĭi miĭ,
Nu-ntuork bunu lu stuaka-mĭa,
Nu-ntuork priplodu la stuaka-mĭa,
Numa-ntuork răotaća đi la kasa-mĭa,
Đi la vićiļi mĭaļe,
Đi la kopiĭi miĭ,
Đi la fĭećiļi mĭaļe,
Šî đi la tuata lumĭa bună,
Kare mĭarźe ku Dumńeḑîu sfîntu la skamn!

Ļe-ntuork,
Ļe sarĭeḑ,
Ļe piparkĭeḑ,
Ļe usturuĭeḑ,
În kapu kuĭ ļ-a dat,
În kapu kuĭ ļ-a mînat,
În kapu kuĭ ļ-a sorośit,
În kapu kuĭ ļ-a opravit.
Nuĭe, Doamńe, pakat,
Đi śe la mińe ļ-a mînat.
Ĭar ma ruog la Dumńeḑîu sfîntu
Minća-ş s-adukă,
Ļaku sî mĭ-adukă.

Đe-o fi fîkatură,
Năgăzîtură,
Trîmisătură,
Farmeśitură
Fakută şî trîmĭasă,
Đi la milostiĭe -
Dumńeḑîu sfîntu minća-ş s-adukă,
Ļaku sî mĭ-adukă.

Đe-o fi fîkatură,
Mînatură,
Trămisatură
Đi la mîna đi uom,
Dumńeḑîu sfîntu sî mĭ-ažuće,
Sî ma pomožaskă:
Tuaće fîkaturļi,
Tuaće mînaturļi,
Tuaće trîmisaturļi -
În kar sî ļi-nkarśe,
Pĭe drum sî pļiaśe,
S-o ĭa pĭe krak,
Pi pađină,
S-o ĭa đin nuĭa-n nuĭa
Păn-s-o afļe pĭe şćirńika
Kare fîkatura şî mînatura
La mińe a trîmĭeso.
Pi krak, pi pađină,
S-ăĭ sîare-n građină;
Đin građină s-ăĭ sară-n prîvaļiĭe,
Đin prîvaļiĭe sî să suĭe pi kasă,
Đi pi kasă pi ungĭeţ,
Đi pi ungĭeţ pi parĭeţ,
Đi pi parĭeţ s-îĭ s-a baźe-n kasă,
Đi pi kasă s-îĭ şîadă pi masă.
Kînd la masă va şađa
Đi gît s-o ĭa,
Đi pomînt s-îĭ đa,
Ińima s-îĭ pļusńaskă,
La kasa-mĭa sî nu s-a măĭ ginđaskă!
Nuĭe Duamńe sfînće pakat
K-aļi fîkaturĭ la miń-ļa mînat.

Şćirńika ńevĭerńika
A fi fakut trîmisatură,
Mînatură,
Ļigatură,
Năprăśitură,
La kasa-mĭa,
Nîpiparkată,
Ńisarată,
Ńiusturuĭată -
Ĭuo ku piparkă o piparkaĭ,
Ku sarĭe o sarĭaĭ,
Ku usturuoĭ o usturuĭaĭ,
Ku tamîńe o tîmîĭaĭ,
Đi la kasa-mĭa
La şćirńika ńevĭerńika o mînaĭ!
Nuĭe Duamńe sfînće pakat,
Kî (ĭa) la mińe ļ-a mînat!

Şćirńika ńevĭerńika
A-ntuors ku o mînă,
Ĭuo-ntorsăĭ ku dooă,
Ĭa-ntors k-o mînă,
Ĭo-ntorsăĭ ku triĭ,
Ĭa-ntors k-o mînă,
Ĭo-ntorsăĭ ku patru,
Ĭa-ntors k-o mînă,
Ĭo-ntorsăĭ ku śinś,
Ĭa-ntors k-o mînă,
Ĭo-ntorsăĭ ku şasă,
Ĭa-ntors k-o mînă,
Ĭo-ntorsăĭ ku şapće,
Ĭa-ntors k-o mînă,
Ĭo-ntorsăĭ ku uopt,
Ĭa-ntors k-o mînă,
Ĭo-ntorsăĭ ku nooă -
Ku mînļi mĭaļe ku amîndoă!
Ĭa-ntors k-o mînă,
Ĭo-ntorsăĭ ku ḑîaśe,
Ĭa-ntors k-o mînă,
Ĭo-ntorsăĭ ku unsprăśe,
Pi mińe ńima nu ma măĭ întrĭaśe!
La şćirńika ńevĭerńika ļi mînaĭ,
Nuĭe Duamńe sfînće pakat,
Kî (ĭа) la mińe ļ-a mînat!

Bobiţ đi mak –
În kapu kuĭ ļ-a dat,
Bobiţ đi mîĭ –
În kapu lu şćirńika-ńevĭerńika
Sî ļe-nkiĭ!
Nuĭe Duamńe sfînće pakat
Kî (ĭa) la mińe ļa mînat!

O fi fîkatură,
Mînatură,
Trîmisatură,
Đi la Dumńeḑîu sfîntu:
Minća-ş sî s-adukă,
Ļaku sî mĭ-adukă.

O fi fîkatură đi la mînă đi uom -
Kar-ļi s-înkarśe,
Pi drum sî pļaśe,
Păn pi şćirńika-nevĭerńika s-o afļe.
S-o ĭa pi krak,
Pi pađină,
S-ăĭ sîară-n građină,
Đin građină-n kasă,
Đin kasă-n masă,
Đin masă-n străkiń,
Đin străkiń în ļingurĭ,
(Đ)in ļingurĭ đi gît s-o ĭa,
Đi pomînt sîĭ đa!
Ińima s-ăĭ pļusńaskă,
La kasa-mĭa să nu sî măĭ ginđaskă!
Nuĭe Duamńe sfînće pakat,
Kî (ĭa) la mińe ļ-a mînat!

O fi fîkatură đi la milostiĭe -
În munţ karunţ sî s-ă dukă,
În mĭasîļi-nćinsă,
Fakļiĭļi aprinsă,
Ku kasa-mĭa trĭabă sî naĭbă,
Ku vićiļi mĭaļe,
Ku stoaka-mă,
Śe am ĭo în okoļina-mĭa!

Đeskînćiku đi la mińe
Ļaku đi la Doamna Sînta maĭka Mariĭe
Kă măĭ bińe şćiĭe!

Să ramînă kasa-mĭa
Kurată şî liminată
Ka mńarĭa-n stupină,
Ka un măr dulśe-n flurit,
Într-un duos înfrunḑît!

Sfînće-pomînće,
Đin ăsta đeskînćik ļak să fiĭe
La kasa-mĭa,
Iļi la kare oĭ đeskînta!
Amin, amin!
Jedan starac, bod-David (1)
Što podbada čini,
Mađije,
Napratnice,
Vradžbine,
Nagaznice,
Sa morijama,
Blavorima,
Vampirima ...

Ja danas ne predem (2)
Nego vraćam:
Ne vraćam dobra moje kuće,
Ne vraćam slogu
Koju imam u kući (3)
Ne vraćam slogu koju imam sa decom,
Ne vraćam plodnost moje stoke,
Ne vraćam priplod moje stoke,
Nego vraćam zlo iz moje kuće,
Od moje stoke,
Od moje dece,
Od mojih kćerki,
I od svih dobrih ljudi
Koji pristupaju prestolu Božjem!

Vraćam čini
Zasoljene,
Zapaprene,
Zaljućene,
Na glavu onoga ko ih napravio,
Na glavo onoga ko ih je poslao,
Na glavu onoga ko ih je uročio,
Na glavu onoga ko ih je opravio.
Nije, Bože, greh
Jer on ih je meni poslao.
I molim svetoga Boga,
Da se predomisli (4)
I lek neka mi donese.

Ako li su čini,
Nagaznice,
Napratnice,
I mađije
Načinjene i poslate
Od milostinki - (5)
Sveti Bog neka se predomisli,
I neka mi lek donese.

Ako li su čini,
Mađije
I napratnice
Od ljudske ruke,
Gospod Bog neka mi pomogne,
Neka mi pomogne:
Sve čini,
Sve vradžbine,
Sve bajalice,
Na kola nek natovari,
Niz drum neka ih otpravi,
Neka krenu (mađije) niz kosu,
Niz padinu,
Neka skaču sa šibljika na šibljik,
Dok nevernicu ne nađu,
Koja je čini i vradžbine
Meni poslala!
Niz kosu i padinu,
Nek joj uskoče u gradinu;
Iz gradine nek joj skoče u dvorište,
Iz dvorišta nek joj se na kuću popnu,
Sa kuće na rogljeve,
Sa rogljeva na zidove,
Sa zidova nek joj u kuću uđu,
U kući nek joj na sofru sednu!
Kad ona bude za sofru sela,
Za gušu nek je uhvati,
O zemlju nek je tresne,
Srce nek joj pukne,
Na moju kući više da ne misli!
Nije greh, sveti Bože,
Jer ona je meni čini poslala!

Štirnica-nevernica,
Možda je napratila mađije,
Vradžbine,
Naveznice,
Napratnice,
Na moju kuću,
Nezapaprene,
Nesoljene
Nezaljućene -
Ja sam ih paprikom zapaprio,
Solju sam ih posolio,
Belim lukom zaljutio,
Tamjanom okadio,
Od moje kuće
Štirnici-nevernici otpravio!
Nije greh, sveti Bože,
Jer ih je (ona) meni poslala!

Štirnica-nevernica
Vratila ih jednom rukom,
Ja uzvratih sa obema,
Ona vrati jednom rukom,
Ja vratih sa tri,
Ona vrati jednom rukom,
Ja vratih sa četiri,
Ona vrati jednom rukom,
Ja vratih sa pet,
Ona vrati jednom rukom,
Ja vratih sa šest,
Ona vrati jednom rukom,
Ja vratih sa sedam,
Ona vrati jednom rukom,
Ja vratih sa osam,
Ona vrati jednom rukom,
Ja vratih sa devet -
Sa rukama mojim obema!
Ona vrati jednom rukom,
Ja vratih sa deset,
Ona vrati jednom rukom,
Ja vratih sa jedanaest,
Mene niko više ne može da pređe!
Štirnici-nevernici ih poslah,
Nije greh, sveti Bože,
Jer ih je (ona) meni poslala!

Zrnašce maka -
U glavu ko ih je spravio,
Zrnašce prosa -
U glavu štirnice-nevernice
Da ih zaključaš!
Nije greh, sveti Bože,
Jer ih je (ona) meni poslala!

Možda su čini,
Vradžbine,
Napratnice,
Od svetoga Boga:
Mišljenje neka promeni,
Lek nek mi donese.

Možda su čini od ljudske ruke -
Kola nek natovari,
Putem da krene,
Dok štirnicu-nevernicu ne nađe.
Neka ide niz kosu,
Niz padinu,
Neko joj skoči u gradinu,
Iz gradine u kuću,
Iz kuće na sofru,
Sa sofre u panice,
Iz panica u kašike,
Sa kašika za gušu nek je stegne,
O zemlju nek je tresne!
Srce da joj pukne,
Na moju kuću više da ne misli!
Nije greh, sveti Bože,
Jer ih je (ona) meni poslala!

Možda su čini od milostinki -
U tavnu goru neka odu,
Na trpeze postavljene,
Na baklje upaljene,
Sa mojom kućom posla da nemaju,
Sa mojim govedima,
Sa mojom stokom,
Sa svime što imam oko sebe!

Bajanje od mene,
Lek od svete Majke Marije,
Jer ona bolje zna!

Nek moja kuća ostane
Čista i svetla
Ko med u košnici,
Ko voćka rascvala
U šumi olistaloj!

Sveta zemljo, (6)
Od ove basme leka da bude
Za moju kuću
I za svakoga kome je prebajem!
  		[Vidi]
232 [408] Într-o koşară pļină đi kaĭ, tuoț albĭ, numa unu ruoşu.
(U štali punoj konja, svi su beli, samo jedan crven.)		  [Vidi]
233 [407] Într-o ştală ĭapa zbĭară.
(U jednoj štali kobila rže.)		  [Vidi]
234 [409] Într-un fund đi ogaşăl kîntă un kokoşăl.
(U dnu jednog potočića čuje se pesma petlića.)		  [Vidi]
235 [564] Ĭ-a dat kuțîtu đi uos.
(Zario mu se nož do koske.)		   [Vidi]
236 [565] Ĭ-a pus draku frîu-n kap.
(Zauzdao ga đavo.)		  [Vidi]
237 [466] Ĭa babă, da đi şapće întrabă.
(Ona stari, al za sedam mari.)		  [Vidi]
238 [467] Ĭa ku saku, vĭeḑ pi draku.
(Uzmi džakom, videćeš se s vragom.)		  [Vidi]
239 [819] Ĭaće tîrpîĭa, dabuogda!
(Trpija te uzela, dabogda!)		  [Vidi]
240 [824] Ĭapa ku fuńa lungă sa zbaće kum vrĭa ĭa.
(Kobila sa dugim povocem rita se kako ona hoće.)		  [Vidi]
241 [410] Ĭarna ažută, da vara đințî uskă.
(Zimi služi, leti zube suši.)		  [Vidi]
242 [411] Ĭarna maruasă, vara rîpuasă.
(Zimi ubava, leti šugava.)		  [Vidi]
243 [25] ĬASĂ NAĬKA ĐI PI VAĻE
(IZ DOLINE DRAGI IDE)		Ĭasă naĭka đi pi vaļe,
Ĭasă-n đal la kîmpol mare.
Ĭel la kîmp kînd ĭeşa,
Žuos la umbră ĭel şađa,
Şî ogļinda ĭel skoća,
Şî la daĭka ļikura.
Da daĭkuța kînd veđa,
Ĭa ku mîna îĭ faśa,
Da naĭka iĭ spuńa:

„La fîntîna đin faźet
Sî şćiĭ mîndro kî ć-aşćet!”

Aşćetaĭ păn la prînḑ,
Tuot ku gîndu şî ku rîs.
Aşćetaĭ păn la kinđiĭe,
Ăn veńi şî o mîńiĭe.
Ĭakă vrĭamĭa şî đi śină,
Ĭoće mîndra o să vină.
Ĭa kum vińe şî sa rîđe.

„Nu ći rîđe dîdauorĭ,
Kă kînd dau – o sî muorĭ!”

„Nu fi naĭkă sufarat,
Kă am kîńe đi barbat.
Ĭel ma mînă la sapat,
Nu-n dă drumu ĭel pin sat!
Am-şćetat păn la-m kulkat,
Şî ĭar la ćińe am pļekat!”

„Da ț-am spus ĭo mîndro bińe:
Ĭo s’ las satu – tu barbatu,
Şî să luvăm sus la munće,
Unđe dau fluorļi marunće,
Kî fluoriļi a-nflurit,
Da nuoĭ nu ńa-măĭ ĭubit!
Fluoriļi s-a skuturat,
Da nuoĭ nu ńa-m sîrutat! ”  		[Vidi]
244 [915] Ĭel ĭe gazdă mare, unđe tatî-su a țînut sarĭa, ĭel țińe fańina.
(On je veliki gazda, gde mu je otac držao so, on drži brašno.)		  [Vidi]
245 [412] Ĭel ĭe mare, ĭuo mis mik, amînduoĭ într-un ļinđik.
(On je velik, a ja mali, oboje smo u sikilj stali.)		  [Vidi]
246 [468] Ĭo mis ńegru, ama pomînto-l ńegru rođaşće.
(Jesam crn, al crna zemlja rađa.)		  [Vidi]
247 [413] Ĭuo am fakut pi muma, muma m-a fakut pi mińe.
(Ja rodih majku, majka rodi mene.)		  [Vidi]
248 [469] Ĭuo nu puot đi pi sus să ažut.
(Ja ne mogu sa nebesa da pomažem.)		  [Vidi]
249 [890] Ĭuoćo - nuĭe!
(Evo je - nema je!)		  [Vidi]
250 [421] K-o nuĭauă kuprind lumĭa tuată.
(Jednom šibom ceo svet zahvatim.)		  [Vidi]
251 [804] Ka pula muaļe.
(Kao mrtav kurac.)		  [Vidi]
252 [990] Kațaua kare nu șćiĭe să latre, bagă lupi-n uoĭ.
(Kučka koja ne zna da laje, uvlači vukove u stado.)		  [Vidi]
253 [414] Kaḑu golîmbu fara ărpĭ pi ļemn fara krĭenź, şî-l muśkă țarița fara đinț.
(Pade golub bez krila na drvo bez grana, i ujede ga bezuba carica.)		  [Vidi]
254 [612] Kaku-ma în soļńița tĭa!
(Poserem ti se u slanik!)		  [Vidi]
255 [810] Kaku-ma-n gurița luĭ!
(Poserem mu se u ustašca njegova!)		  [Vidi]
256 [811] Kaku-ma-n prazńiku luĭ!
(U slavu mu se poserem!)		  [Vidi]
257 [809] Kaku-ma-n sufļitu luĭ!
(U dušu mu se poserem!)		  [Vidi]
258 [415] Kal pi kal: al đisupra măĭ mik đikît al đižuos.
(Konj na konju: gornji manji od donjega.)		  [Vidi]
259 [416] Kalu fara kap pi drum fara ĭarbă.
(Bezglavi konj na putu bez trave.)		  [Vidi]
260 [568] Kalu nu şćiĭe să-npingă, ĭel şćiĭe numa să tragă.
(Konj ne zna da gura, on zna samo da tegli.)		  [Vidi]
261 [567] Kalu şî karuța, şî bań împrumut, să nu daĭ la ńima.
(Konja i karuce, i novac na zajam, nikom da ne daješ.)		  [Vidi]
262 [918] Kapiț đin triĭ pĭ-a măĭ lungă.
(Dobićeš od tri (stvari), najdužu.)		  [Vidi]
263 [286] Kapra bĭasă, da uaĭa petrĭaśe.
(Koza prdi, a ovca ispašta.)		  [Vidi]
264 [470] Kapu apļekat ńiśkînd nuĭe taĭat.
(Pognuta se glava nikad ne seče.)		  [Vidi]
265 [843] Kapu vakuluĭ a veńit, șî ńimika, numa kînd va veńi kuru drakuluĭ, atunśa n-o sî fiĭe bun!
(Smak sveta je došao, i ništa, ali kad bude stiglo dupe đavolovo, onda neće biti dobro!)		  [Vidi]
266 [1004] Kare ći fuće! Kar va fuće! Kare iĭ fuće! Kare o fuće! Kare ăl fuće!
(Ko te jebe! Ko vas jebe! Ko ih jebe! Ko je jebe! Ko ga jebe!)		  [Vidi]
267 [471] Kare draku nu şćiĭe, pi ĭarbă vĭarđe să nu fiĭe.
(Ko đavola ne poznaje, na zelen’ travi ne opstaje)		  [Vidi]
268 [477] Kare faśe bińe, ăş lunźaşće pomana.
(Ko čini dobra, produžava daću.)		  [Vidi]
269 [478] Kare faśe, nu manînkă.
(Ko gotovi (jela), taj ne jede.)		  [Vidi]
270 [479] Kare fomĭaşće, ăla tînžîaşće.
(Ko gladuje, taj vene.)		  [Vidi]
271 [793] Kare îmblă, mulće vĭađe.
(Ko putuje, mnogo vidi.)		  [Vidi]
272 [472] Kare ĭe alu Dumńeḑîu, nuĭe ku nuoĭ. (A murit, l-a luvat Dumńeḑîu la ĭel.)
(Ko je Božji, nije sa nama. (Umro je, uzeo ga Bog k sebi.))		  [Vidi]
273 [473] Kare ĭe bun, nu sa ćiame đu žumataće satu.
(Ko je dobar, ne boji se pola sela.)		  [Vidi]
274 [939] Kare ĭe măĭ spurkat pi pomînt đi kît muĭarĭa? Ama apa ĭe đi aĭa fakută: kînd sa spală, îĭ manînś đin mînă.
(Ko je poganiji na svetu od žene? Ali voda je zato napravljena: kad se umije, jedeš joj iz ruke.)		  [Vidi]
275 [99] Kare kată, aăla află.
(Ko traži, taj i nađe.)		  [Vidi]
276 [215] Kare la Paşć n-are ńimik nou pi ĭel, ăl kîlarĭaşće magarĭu pin sat.
(Ko na Uskrs nema ničeg novog na sebi, jahaće ga magarac kroz selo.)		  [Vidi]
277 [474] Kare pļakă măĭ đinuapće ļi vĭađe pi tuaće.
(Ko rano porani sve vidi.)		  [Vidi]
278 [570] Kare puaće, aăla ruađe.
(Ko može, taj glođe.)		   [Vidi]
279 [475] Kare sa pazĭaşće, şî Dumńeḑîu ăl pazîaşće.
(Ko se čuva, i Bog ga čuva.)		  [Vidi]
280 [571] Kare śĭare, nu pĭare, da ńiś bińe nu-ş auđe.
(Ko prosi, ne gine, ali ni dobro o sebi neće čuti.)		  [Vidi]
281 [476] Kare taĭe, parće-ş faśe.
(Ko seče, sebi teče.)		  [Vidi]
282 [932] Kare tutuńașće, duarme ku puorśi-n pat.
(Ko puši, spava sa svinjama u krevetu.)		  [Vidi]
283 [760] Kare-nparće, parće-ș faśe.
(Ko deli, sebi dodeli.)		  [Vidi]
284 [212] Kar’ sa mǐastîkă ku laturļi, ăl manînkă puorśi.
(Ko se meša s’ pomijama, pojedu ga svinje.)		  [Vidi]
285 [754] Kar’ sa skuală măĭ đinuapće, ļi vĭađe pi tuaće.
(Ko rano ustane, nagleda se svega.)		  [Vidi]
286 [795] Kasa fara kîńe ka uomu fara urĭekĭ.
(Kuća bez psa, kao čovek bez ušiju.)		  [Vidi]
287 [480] Kasa fara kîńe, ka uşa fara kĭaĭe.
(Kuća bez psa, ko vrata bez ključa.)		  [Vidi]
288 [1020] Kată aku în klańa ku fîn.
(Traži iglu u plastu sena.)		  [Vidi]
289 [878] Kîće pakaće pula faśe, ńiś dumńeḑîu nu ļi traźe.
(Koliko grehova kurac učini, ni bog ih ne okaje.)		  [Vidi]
290 [97] Kîmpu are uokĭ, da duosu are urĭekĭ.
(Polje ima oči, a šuma ima uši.)		  [Vidi]
291 [685] KÎNĆIKU LU AǏDUK VǏELKU
(HAJDUK-VELJKOVA PESMA)

KÎNĆIKU LU AǏDUK VǏELKU
HAJDUK-VELJKOVA PESMA





05




10




15




20




25




30




35




40





45




50




55

Un kîntaş, un fluǐeraş,
Pi numiļi baş Arbaş
Pin Ńigoćin mǐerźa
Şî đin gură aşa vorbǐa:
— Ǐa skultaţî, mă, fraţîǐe,
Să va kînt o istoriǐe!
Frunḑă vǐarđe đi măļin,
Aǐduk Vǐelku-n Ńigoćin,
Aǐduk Vǐelku, uoţ bătrîn!
Mula-Paşa al đin Điǐ,
Albă karće-m skriǐa,
La Vǐelku o trîmeća,
Paşa al đin Viđin,
La Aǐduk Vǐelku-n Ńigoćin.
Karća albă, slovă ńagră,
La Aǐduk Vǐelku să mǐargă.
Kînd Vǐelku karća o primǐa,
Şî kînd karća mǐ-o śećǐa,
Veđa karća śe-ǐ skriǐa,
Sa bagă în kafeńa,
Şî rakiǐe ǐută bǐa!
Bǐa rakiǐa baş đa ǐută
Đe triǐ orǐ profakută,
Da Vǐelku o bǐa kam multă!
Abel Stana îl veđa,
Şî đin gură iǐ vorbǐa:
— Aǐduk-Vǐelku, ku rakiǐa tǐa,
Daduş Kraǐna tu pi ǐa!
Da Vǐelku kînd auḑa,
Śe la Stana mi-ǐ vorbǐa,
Rău mi sa mîńiǐa,
Şî đin gură îm zbǐera:
— Taś, Stano, ku vorba-ǐa,
Kă nu ǐe đirǐept aşa!
Kă-ǐ Kraǐna blăgovestuasă
Şî ǐa ǐastă tuat-anuastră!
Kapu dau, Kraǐna n-o dau!
Kapudau, Kraǐna n-o dau!
Kît ma vǐeḑ în piśuare,
Tu đe ńima nu će ćǐame!
Kă ǐe Vǐelku aǐduk bătrîn,
Şî đi Turśi mare pogîn!
Kapu dau, Kraǐna no dau!
Kapu dau, Kraǐna no dau!

Vuorba Vǐelku-m ispravǐa,
Sabǐa în mînă-m luva,
Đin kîrśmă afar-ǐeşa,
După Turśi mi sa luva!
Đi triǐ ḑîļe şî triǐ nuopţ
Taǐe Vǐelku Turśi tuoţ!
Da-ǐ kîţîva śa-u ramas
Fuźa ǐut şî sa zbǐera:
— Fuźiţ, fraţî şî fîrtaţî,
Kî-ǐ Aǐduk Vǐelku puǐ đi uoţ,
Ş-akuş ńe taǐe pi tuţ!

Jedan pevač i frulaš
Po imenu baš Arbaš
Negotinom je šetao
I ovako govorio:
— Poslušajte braćo draga
Da vam pevam istoriju!
* prevod u toku!
  		[Vidi]
292 [247] Kînd aĭ măĭ multă pulă, măĭ bun s-o taĭ.
(Kad imaš višak kurca, bolje je da ga odsečeš.)		  [Vidi]
293 [74] KÎND AM FUOST ĬUO MIK ODATĂ
(KAD MI BEŠE MLADOST RANA)
KÎND AM FUOST ĬUO MIK ODATĂ
KAD MI BEŠE MLADOST RANA

Kînd am fuost ĭuo mik odată,
Plînźam ḑîua kît ĭe tuată;
Fara duor, fara durĭarĭe,
Numa varsam lakrîm’ đi žîaļe.
Kînd am krĭeskut, am ginđit
Kî nu ma-ş măĭ plînźa ńiśkît!
Ńîś akum’ nu ma-ş plînźa
Kînd duor đi ńima n-aş avĭa!
Kî ĭe duoru mare kîńe,
Pista şapće đalurĭ vińe,
Şî p’ ińimă kînd sa puńe
Tuot mĭ-o arđe ka un karbuńe;
Tuot mĭ-o arđe şî mĭ-o friźe,
Ńima nu ma puaće stînźe!
Nu o stînź ku duor uşuor,
Ńiś ku apă đin izvuor,
Ńiś ku apă đin fîntînă:
Şî sî tuorń o sîptamînă,
Şî sî tuorń sî kură vaļa –
Fuoku arđe şî măĭ tare!

Kad mi beše mladost rana,
Plakah preko celog dana;
Ne zbog bola, ni omame:
Suze žalne tekle same!
Mislio sam: kad odrastem
Od plakanja da se spasem!
Pa ni sada ne bih plak’o
Kad voleo ne bih tako!
Jer je ljubav poput pseta,
Dolazi sa kraja sveta,
I u srcu ranu stvori,
Ko ugarak srce gori!
Srce gori, srce plamti,
Niko vatru ne ugasi!
Ne gasi je ljubav laka,
Ne gasiš je vodom zdenca,
A ni vodom sa kladenca:
I da sipaš nedeljama,
I da voda svet pomori -
Ta ljubav sve jače gori!
  		[Vidi]
294 [10] KÎND AM FUOST LA MUĬKA FATĂ
(KAD SAM BILA JA DEVOJKA)
KÎND AM FUOST LA MUĬKA FATĂ
KAD SAM BILA JA DEVOJKA

Kînd am fuost la muĭka fată,
Erĭam mîndră şî labdată.
Ma kićam la sîrbatuorĭ
Ku pauń şă đin tîrg fluorĭ!
Ş-am trait ĭo kum am vrut,
Ş-am ĭubit śe mĭ-a plakut.

Dupa śe ma-m mîritat
Tuota lumĭa sa-ntristat.
Ma bagă suakra-n razbuoĭ,
Nuşću da ku brîgļi ’napuoĭ.
Aşaḑaĭ talpițîļi,
Nu sa rađikă ițîļi.
Miĭe-n vińe sî ma plîng,
Kă nu mĭerg ńiś firļi în rînd!
Suakra zbĭară, barbatu kîńe
Ma-r mînka tuoț pînă mîńe.
Suakra zbĭară, barbatu baće,
Sa-nvîrḑîră firļi tuaće!
Kad sam bila ja devojka,
Bejah hvaljena lepojka.
Kitila se praznicima
Skupim cvećem i perima.
Živela sam u slobodi
I ljubila što mi godi.

Al od dana udadbe
Sve mi tužno postade.
Svekrva me u razboj sapnu,
Al brdila ni da maknu.
Ja nagazih na potplace,
Al se niti ne izbace.
Zbog nereda sa koncima,
Suze su mi u očima.
Majka viče, muž ko pas,
Proždrali bi me za čas.
Majka viče, muž kidiše,
Svi se konci zamrsiše!
O PARALELĂ ĐIN RUMÎŃĬE — JEDNA PARALELA IZ RUMUNIJE (BANAT)
Pîn-eram la mama fată
eram mîndră, lăudată,
Mă k’itśem la sărbătoŕĭ
Cu păuńĭ şi dalbe floŕĭ;
Purtam cîrpă dă mătasă,
Numa-n fir ďe aur trasă.
Şi ţîn mint’e, mama mę,
Cît ďe dragă mă avę.
N’iśĭ nu-m’ da ďe lucru gŕe,
Trăę dulśe cum vreę e,
Şi bărbatu- nătără;
N’iśi-n drum el nu-m’ dă paśe,
Să vorbesc cu śińi-m’ plaśe.
Să nu rîd, să nu glumesc,
Mult mă mir cum să trăĭesc.
Sacra- foc, bărbatu- cîńe,
M-ar mînca în dǪă dzîľe.
D-aş fi şťut şi e vŕęodată,
Cît ďe bińe- măŕitată,
N-aş fi pus cununa-n cap,
Tot la mama aş fi stat.

inf. Corńeľ Pocrian, 37 ani, Căvăran (Banat).
Şandru1987, Dumitru Şandru, Folclor românesc, Bucureşti, 1987, pag. 12-13.
(Napomena: Šandruovo istraživanje obavljeno je tridesetih godina XX veka, Durlić).
  		[Vidi]
295 [228] Kînd ar fi sapa ka grapa, da grapa kît luoku, şî țîganu ar puńa-n kîmp.
(Kad bi motika bila ko drljača, a drljača ko njiva, i Ciga bi radio u polju.)		  [Vidi]
296 [572] Kînd ar fi tuata muska đi mńare, ar fi mńare şî la kuru kaluluĭ.
(Kad bi svaka muva pravila med, bilo bi meda i na konjskoj zadnjici.)		  [Vidi]
297 [573] Kînd auḑ una đi la rîsarit, una đi la zovîrńit, tu pļakă pin mižluok.
(Kad jedno čuješ sa istoka, a drugo sa zapada, ti kreni kroz sredinu.)		  [Vidi]
298 [695] Kînd ć-aĭ fakut, n-aĭ avut, akuma aĭ şă-l puorț đarîndu.
(Kad si se rodio, nisi ga imao, sada ga imaš, i svuda ga nosiš.)		  [Vidi]
299 [827] Kînd ći daĭ dupa-l naruod, măĭ naruod iș đikît ĭel.
(Kad za ludim ideš, luđi si od njega.)		  [Vidi]
300 [790] Kînd ći văd bińe, în dă-n gînd đi ćińe.
(Tek kad te ugledam, ja te se setim.)		  [Vidi]
301 [486] Kînd daĭ înprumut, askultă arîngu kum kîntă: „Daĭ! - Naĭ!”
(Kad daješ na zajam, poslušaj kako zvoni crkveno zvono: „Daješ! - Nemaš!”)		  [Vidi]
302 [887] Kînd daĭ la uom źeĭśtol mik, ĭer vrĭa palma tuată.
(Kad čoveku daš mali prst, on hoće celu šaku.)		  [Vidi]
303 [831] Kînd faś la ińimă pi vuoĭe, la kap faś ńevuoĭe.
(Kad srcu činiš po volji, glavi činiš nevolju.)		  [Vidi]
304 [826] Kînd îĭ đi kap la mîț ĭel sa kakă în postaua ku fańină.
(Kad izaziva sudbinu, mačka se usere u korito s brašnom.)		  [Vidi]
305 [638] Kînd ĭe în varḑă măĭ multă karńe?
— Kînd tună buou în vîrḑariĭe.
(Kad je u kupusu najviše mesa?
— Kad vo uđe u kupusište.)		  [Vidi]
306 [639] Kînd ĭe puopa uom?
— Kînd iĭ vĭeḑ urma în zapadă.
(Kad je popa čovek?
— Kad mu vidiš trag u snegu.)		  [Vidi]
307 [640] Kînd ĭe uou măĭ mare đi kît buo?
— Kînd ăl faśe gaina în puodu ştăļi.
(Kad je jaje više od vola?
— Kad ga koka snese na tavanu štale.)		  [Vidi]
308 [637] Kînd ĭe vaka măĭ grĭa?
— Kînd ći kalkă pi piśuor.
(Kad je krava najteža?
— Kad te nagazi na nogu.)		  [Vidi]
309 [643] Kînd ĭepuru skimbă numiļi?
— Kînd trĭaśe în sat sîrbĭesk.
(Kada zec menja ime?
— Kad pređe u srpsko selo.)		  [Vidi]
310 [1001] Kînd kađe murgu, nu da la ńima „sara bună”.
(Kad padne mrak, ne nazivaj nikom „dobro veče”.)		  [Vidi]
311 [849] Kînd kîntă kuku aproapiĭe đi koļibă, nuĭe bun, da kînt kîntă pi kasă, rău đi muarće.
(Kad kukavica peva blizu kuće, ne valja, a kad peva na kući, sluti smrt (neko će iz kuće umreti).)		  [Vidi]
312 [850] Kînd kokuoșu kîntă pi prag ku kapu kîtra ușa, o să vină guoșći îndată, da kînd kîntă în lăturĭ, ku kuru kîtra kasă, đin kasa-ĭa o sî sa dukă vrunu ĭuta (o sî muară).
(Kad petao peva na pragu kuće, sa glavom okrenutom ka vratima, uskoro će doći gosti, a kad peva na stranu, sa leđima ka kući, iz te kuće će brzo neko otići (umreti).)		  [Vidi]
313 [641] Kînd krĭanga đi prun înbrukă ļimba?
— Kînd ći-nbĭeț đi rakiĭe.
(Kad šljivova grana probada jezik?
— Kad se napiješ rakije.)		  [Vidi]
314 [191] KÎND M-A UĬT PI LUOK LA VAĻE
(GLEDAM SVOJU ORANICU)

KÎND M-A UĬT PI LUOK LA VAĻE






Kînda m-a uĭt pi luok la vaļe,
M-a luvă, ḑî, i fiuare:
Ńîşći ļiamńe înşîraće,
Ńişći viće nîkažîće,
Ńişći buabe pîrasîće!

Fuoku ardăl đ-aşa traĭ:
Tuata vara aĭ şî vaĭ,
Tuamna kumpîră malaĭ!
Tuata vara ća-bobuok –
Tuamna nuĭe ńiś un gluod,
N-am ĭo śe sî frig pi fuok
Da kamuļi sî pun pi puod!

Pi spinare buobe n-are,
Burtaşăl – golaşăl.


  		[Vidi]
315 [574] Kînd minće n-are, munkă mare.
(Kad pameti nema, muka golema.)		  [Vidi]
316 [487] Kînd nuĭe pîńe, bună şî koļaşă.
(Kad neba ’leba, dobar je i kačamak.)		  [Vidi]
317 [771] Kînd nuĭe pluaĭe, bună ĭe șî pĭatra.
(Kad nema kiše, dobar je i grad.)		  [Vidi]
318 [787] Kînd ń-ar ćemĭa đi babe, sa-r zatri pomîntu.
(Kad bismo se bojali baba, propao bi svet.)		  [Vidi]
319 [1035] Kînd o bag - baș mi drag, kînd o skuot - nu măĭ puot!
(Kad ga nabijem - ja se opijem, kad ga vadim - ja propatim!)		  [Vidi]
320 [642] Kînd pi ĭepur ăl duor đințî?
— Kînd ăl muśkă kopuoĭu.
(Kada zec pati od zuba?
— Kad ga ujede ker.)		  [Vidi]
321 [848] Kînd rîndurĭariļi vin pi źuos, pluaĭe îndată, da kînd vin pi sus, pluaĭe măĭ amînat.
(Kad lastavice lete nisko, kiša će ubrzo, a kad lete visoko, kiša će kasnije.)		  [Vidi]
322 [222] Kînd sa boćiaḑă, kopilu pļakă pi kaļa lu Dumńeḑîu.
(Kad se dete krsti, kreće Božjim putem.)		  [Vidi]
323 [575] Kînd sa fĭarbe lapćiļi, să aĭ uokĭ şî la kur.
(Kad se mleko kuva, da imaš oči i na zadnjici.)		  [Vidi]
324 [847] Kînd śurĭeḑu kîntă-n duos, o sî sa vrĭemuĭe ĭuta.
(Kad sova peva šumi, brzo će se promeniti vreme.)		  [Vidi]
325 [417] Kînd tună - frumuasă, kînd ĭasă - maruasă.
(Kad uđe - lepota, kad izađe - divota.)		  [Vidi]
326 [418] Kînd tună, ći duare, dupa ś-a tunat, țî drag.
(Dok ulazi, boli, a kad uđe, milo ti.)		  [Vidi]
327 [488] Kînd unu are kuțît da altu pîńe, n-au alta śe numa sî sa vorbĭaskă.
(Kad jedan ima nož a drugi hleb, nemaju drugo šta nego da se dgovore.)		  [Vidi]
328 [613] Kînd va bĭeşî raku în apă fĭartă, şî tu sî fiĭ fată.
(Kad rak prdne u vreloj vodi, i ti da budeš devojka.)		  [Vidi]
329 [614] Kînd va fi salka puom, atunś şî ĭel să fiĭe uom. Atunś, şî ńiś atunś!
(Kada vrba voćka bude, tad i on nek bude čovek. Tada, a ni tada!)		  [Vidi]
330 [419] Kîn’ fu kĭară, fu bună, kîpată uokĭ - nuĭe đi ńimika.
(Dok beše slepa, beše dobra, dobi oči - nije ni za šta.)		  [Vidi]
331 [420] Kîńe ńegru în śerĭ atîrnat.
(Crno pseto o nebo visi.)		  [Vidi]
332 [936] Kîńiļi ăl batrîn nu sa-nvată să latre.
(Staro se kuče ne uči da laje.)		  [Vidi]
333 [483] Kîr ĭe đi urît, ńiś muarća nu-ĭ stă-n drum.
(Koliko je ružan, ni smrt mu put ne preči.)		  [Vidi]
334 [739] KÎRȚA, KÎRȚA
(ŠKRIPA, ŠKRIPA)		KÎRȚA, KÎRȚA

Kîrța, kîrța pi malaĭ,
Bună fată kîpataĭ,
Da la pizdă n-o kataĭ.
Las-ko kat đimińață
Kînd ma dau ku ĭa pi gĭață!
—
ŠKRIPA, ŠKRIPA

Škripa, škripa na projicu,
Dobih curu valjanicu,
A ne gledah joj pičkicu!
Neka, sutra ću gledati
Kada ću se s njom klizati!
  		[Vidi]
335 [73] KÎT A FUOST KESAUA PĻINĂ
(DOK JE BILA PUNA KESA)
KÎT A FUOST KESAUA PĻINĂ
DOK JE BILA PUNA KESA

Kît a fuost kesaua pļină
Ma ţîńa daĭka đi mînă.
Kînd aźuns la žumataće
Ma đaţă daĭka đi o parće.
Pusă mîna pi topuor
Şî ma luvă pin obuor.
Da ĭe mukĭe, da ĭe pumn,
Da đin şîaļe mĭarźe fum
Ka kînd muoşu bĭa tutun!

Dok je bila puna kesa
Dizala me u nebesa.
Kad je kesa otanjila
Od sebe me odbacila,
Pa dohvati sekirište
Pa me zgoni u torište.
Dal je uška, dal je ćuška?
Praše mi se leđa muška
Ko kad čiča duvan pućka!
  		[Vidi]
336 [484] Kît ĭe đi urît, kînd sa-r plaći porĭezu la urîśuńe, i sa-r vinđa imańa lu tatî-su tuată.
(Koliko je ružan, kad bi se plaćao porez na ružnoću, prodala bi mu se cela očevina.)		   [Vidi]
337 [485] Kît ĭe đi urît, kînd urîśuńa ar durĭa, ĭel al muri đi durĭare.
(Koliko je ružan, kad bi ružnoća bolela, on bu umro od bolova.)		  [Vidi]
338 [885] Kît ĭe klańa đi mare, șokîćiļi în șîaļe o țîńe.
(Koliko da je stog veliki, miš ga na leđima drži.)		  [Vidi]
339 [273] Kîtă karńe are kapra?
— Kît îĭ înkĭapă supt pĭaļe.
(Koliko mesa ima koza?
— Koliko joj staje pod kožu.)		  [Vidi]
340 [482] Kĭta şîăd, kîta nu lukru, şî vrĭamĭa trĭaśe.
(Malo sedim, malo ne radim, i vreme prolazi.)		  [Vidi]
341 [766] Kopil đin sat no-l faś đi śuakă ńiśkînd.
(Dete iz sela ne učiniš brđaninom nikad.)		  [Vidi]
342 [489] Kopil đin sat no-l măĭ faś đi śuakă.
(Dete iz sela nikad ne može biti planinac.)		  [Vidi]
343 [577] Kopilu mik, grižă mare, kopilu mare, grižă şî măĭ mare.
(Malo dete, velika briga, veliko dete, briga još veća.)		  [Vidi]
344 [221] Kopilu ńibućeḑat puće la kakat.
(Nekršteno dete na govna smrdi.)		  [Vidi]
345 [130] KRŢA, KRŢA PI MALAĬ
(CIGU-LIGU NA PROJARI)
KRŢA, KRŢA PI MALAĬ
CIGU-LIGU NA PROJARI

Krţa, krţa pi malaĭ,
Bună fată kîpataĭ
Da la pizdă n-o kataĭ!
Las’ k-o kat đimińaţă
Kînd ma dau ku ĭa pi gĭaţă.
Cigu-ligu na projari,
Dobru curu su mi dali,
Al’ joj pičku ne pogledo’!
Neka, sutra ću to rano,
Dok se kližemo po ledu!
  		[Vidi]
346 [1022] KREḐUTURĬ ĻEGAĆE ĐI MĂTURĂ
(VEROVANJA U VEZI SA METLOM)
◊ Dakă kasa sa mătură sara, gunuoĭu nu sa labîdă afară, numa sa adună dupa ușă, ka dakă sa lapîdă afară, vin uļi pista î șă ĭau gaińiļi.
— Ako se kuća mete uveče, đubre se ne izbacuje napolje, nego se skuplja iza vrata, jer ako se izbacuje, dolaze kopci preko dana i uzimaju živinu.

◊ Fata nu sa baće ku mătură, kă kînd va veńi vrĭamĭa đi măritat, înpețîtuori o sî sa-ntuarkă înapuoĭ, șî ĭa ramîńe ńimîritată. Da ńiś în kopil nuĭe bun sî sa đa ku mătura, ku puaće să nu măĭ krĭaskă, să ramînă pićik.
— Devojčica se ne bije metlom, jer kad dođe vreme za udaju, prosci će se vratiti nazad, i ona će ostati neudata. A ni dečaka nije dobro udariti metlom, jer može prestati da raste, i da ostane patuljak.
  		[Vidi]
347 [942] Ku aku n-a kućeḑat sî sa lukre la Luńa pastuorilor șî-n nuapća lu Sîntuađirĭ.
(Iglom nije smelo da se radi na Čisti ponedeljak i u noćima tokom Todorovaca.)		  [Vidi]
348 [490] Ku bîtu skurt nu sa masură apa adînkă.
(Kratkim štapom ne meri se duboka voda.)		  [Vidi]
349 [281] Ku darĭa trĭeś marĭa.
(Darivanjem more pređeš.)		  [Vidi]
350 [967] Ku kuru șî ku furu sreće nu măĭ aĭ, ńiś nainće nu măĭ daĭ.
(Sa kurvanjem i sa krađom nema sreće ni napretka.)		  [Vidi]
351 [968] Ku minśuna or kă prînḑ, or kă śiń, pĭ-amîndoă nu ļî faś.
(Na prevaru ili ručaš, il’ večeraš, obadvoje nećeš moći.)		  [Vidi]
352 [424] Kuțofana, zdrankovana, trĭaśe vaļa, trĭaśe kaļa.
(Svrakalica, džakalica, dô pregazi, put prelazi.)		  [Vidi]
353 [422] Kuk, kuk, şî-n apă țup.
(Krek, krek, i u vodu šljep.)		  [Vidi]
354 [954] KUKU KÎNTĂ, MĬERLA ḐÎŚE
(KUKAVICA PEVA A KOS ZBORI)
KUKU KÎNTĂ, MĬERLA ḐÎŚE

Kuku kîntă, mĭerla ḑîśe:
— Țînće mîndro, nu ći plînźe,
K-primovara ăći vîńe,
Ș-îo nu ma las đi ćińe!

—
KUKAVICA PEVA, A KOS ZBORI

Kukavica peva, a kos zbori:
— Drž’ se draga, ne plači,
Evo proleće nam stiže,
I ja te neću ostaviti!
  		[Vidi]
355 [723] KUKUĻIEŢ KU PĬAŃE VĬERḐ
(KUKAVICE, ZELEN-PERKO)		KUKUĻIEŢ KU PĬAŃE VĬERḐ

Kukuļieţ ku pĭańe vĭerḑ,
Śe kînţ vara pi ļivĭeḑ,
Kî vara viń, vara će duś,
Şî đe munkă nu ć-apuś?

- Ĭuo manînk frunḑă đin fag,
Şî bĭeu apă đintr-un lak,
Şî kînd kuodruluĭ ku drag.
—
KUKAVICE, ZELEN-PERKO

Kukavice, zelen-perko,
Što mi leti poljem pevaš,
Leti dođeš, leti odeš,
A posla se ne pruihvataš!

— Jedem listak sa bukvice,
Pijem vodu sa barice,
Pevam šumi radosnice!

RUMUNSKA PARALELA:

Cucușor, pasăre sură...
Mă mier iarna ce mînînci?
– Mînînc putregai de tei,
Să cînt codrului temei,
Mînînc putregai de fag,
Să chit dorului cu drag.

Izvor: SEVASTOS, C. 203.
  		[Vidi]
356 [179] KUKUĻIEŢ KU PĬAŃE VĬERḐ
(KUKAVICE, ZELEN-PERKO)
KUKUĻIEŢ KU PĬAŃE VĬERḐ
KUKAVICE, ZELEN-PERKO

Kukuļieţ ku pĭańe vĭerḑ,
Śe kînţ vara pi ļivĭeḑ,
Kî vara viń, vara će duś,
Şî đe munkă nu ć-apuś?

—Ĭuo manînk frunḑă đin fag,
Şî bĭeu apă đintr-un lak,
Şî kînt kuodruluĭ ku drag.
Kukavice zelen-perko,
Što mi leti poljem pevaš,
Leti dođeš, leti odeš,
A posla se ne pruihvataš!

– Jedem listak sa bukvice,
Pijem vodu sa barice,
Pevam šumi radosnice!
  		[Vidi]
357 [211] KUKURIKU, MANDA
(KUKURIKU, MANDA)
KUKURIKU, MANDA
KUKURIKU, MANDA

Kukuriku, Manda!
S-a mîritat Sanda
Đi la vaļ’ đi Tanda!
- Dupa kare, kare?
- Dupa virekare!
- Dupa śińe, śińe?
- Dupa vireśińe!

Kukuriku, Manda!
Udala se Sanda
Negde iza Tande!
- A za koga, koga?
- Ama ni za koga!
- Ma za koga, koga?
- Ma za bilo koga!
  		[Vidi]
358 [867] KUKURIKU, MANDA
(KUKURIKU, MANDA)
Kukuriku, Manda!
S-a mîritat Sanda
Đi la vaļ’ đi sat
Dupa un barbat.
—
Kukuriku, Manda!
Udala se Sanda
Podalje od sela
Za jednoga momka!
  		[Vidi]
359 [944] KUM ARANŹELU ĬA SUFĻITU
(KAKO ARANĐEL UZIMA DUŠU)		Aranźelu ĭa sufļitu la uom kînd iĭ vińe śasu muorțî. Ĭel vińe la uom pi trîmĭesu lu Dumńeḑîu, kare rînduĭe ku ĭel. Ĭel stă l-al śe traźe la piśuare, da Somođiva la kap; sufļitu skuaće ku kuțîtu, înśepînd đi la piśuare. Kînd l-al uom s-a raśiesk piśuariļi, babiļi kare-l pazăsk, spun: „Ăće, Aranźelu a-nśeput ku lukru!” Ĭel puartă triĭ kuțîće: mik, mare, șî mižlośin. Dakă ĭe uomu pîkatuos, ĭel ăl nîkažîașće ku kustura-ĭa mikă, ăl mursîkă, ăl skobĭașće pănă nu-ĭ skuaće sufļitu, ș-așa uom mult pațîașće pănă nu muare. Da la ăla kare n-a fakut ńiś un pakat, ĭel iĭ skuaće sufļitu ku kuțîto-l mare, numa odată traźe, șî sufļitu ĭasă ĭuta, da uomu muare ușuor, fara ńiś o durĭare. Kare are șî pakaće, da șî buńețurĭ, luĭ Aranźelu iĭ skuaće sufļitu ku kuțîto-l mižlośin, șî traźe șî ĭel kîta pănă nu muare, ama nu prĭamult. Aranźelu are kolaku luĭ la pomană, kolaku are triĭ kruśe, kare arată kuțîćiļi luĭ. La kapu uomuluĭ stă Somođiva, muarća, șî la uom nu-ĭ do ĭasă sufļitu pi nas pănă nu sa uĭtă la ĭa; đ-aĭa, śikă, uomu kare traźe sî muară la urmă întuarśe uoki pi duos: s-a uĭtă pista kap, vĭađe pi Somođiva-n kuot, șî muare đi frika-iĭ, kă, śkă ĭa ĭe śeva măĭ urît pi pomînt.
—
Aranđel uzima čoveku dušu kad mu dođe smrtni čas. Kod čoveka ga šalje Bog, koji njime upravlja. On stoji kod samrtnikovih nogu, a Somođiva kod glave; dušu vadi nožem, počev od nogu. Kad se čoveku ohlade noge, babe koje ga čuvaju, kažu: „Evo, Aranđel je počeo sa poslom!” On nosi tri noža: mali, veliki, i srednji. Ako je čovek grešan, on ga muči sa onom malom britvom, mrcvari ga, čeprka dok mu ne izvadi dušu, i takav čovek mnogo pati dok ne umre. A onome koji nije načinio nikakav greh on vadi dušu sa onim velikim nožem, samo jednom povuče, i duša izađe brzo, a čovek umre lako, bez ijednog bola. Ko ima grehove ali i dobročinstva, njemu Aranđel vadi dušu srednjim nožem, i on se malo muči dok ne izdahne, ali ne previše. Aranđel ima svoj kolač na daći, kolač ima tri krsta koji pokazuju njegova tri noža. Kraj glave čoveka stoji Somođiva, smrt, i čoveku ne izlazi duša sasvim kroz nos dok ne pogleda u nju; zato, kažu, čovek u samrtnom ropcu prevrće oči: gleda preko glave, vidi Somođivu u uglu, i umre od straha, jer je ona, vele, nešto najružnije na svetu.  		[Vidi]
360 [147] KUM BLASTÎMĂ UOMU MUĬARĬA
(KAKO MUŽ KUNE ŽENU)		Sî će duś, muĭare, ka vîntu,
Šî sî okoļeşć tuot pomîntu!
Đi o ḑî şî đ-o nuapće
Sî okoļeşć ţărîļi tuaće!
Đi o ḑî şî đ-o sară -
Sî ĭeş şî đin ţărĭ afară!
—
Da odeš, ženo, ko vetar,
Da obiđeš celu planetu!
Za jedan dan i jednu noć
Da obiđeš sve zemlje na svetu!
A za jednu noć i dan -
Da izađeš iz Zemlje van!  		[Vidi]
361 [294] Kum ț-aşerń, aşa duorm, kum ći kulś, aşa ći skuoļ.
(Kako prostreš, tako spavaš; kako legneš, tako ustaješ.)		  [Vidi]
362 [491] Kum ĭe draku, aşa ĭe şî prokļetu.
(Kakav je đavo, takav je i vrag.)		  [Vidi]
363 [772] Kum ĭe muĭkița, așa ĭe șî fećița.
(Kakva majčica, takva ćerkica.)		  [Vidi]
364 [886] Kum ĭe muĭkița, așa ĭe șî fećița.
(Kakva je majčica, takva je i ćerkica.)		  [Vidi]
365 [845] KUM ĬE PI LUMĬA-ĬA
(KAKO JE NA ONOM SVETU)

KUM ĬE PI LUMĬA-ĬA


Sa suit vrunu în ļemn sî darîme la frunḑă, da pi drum trĭaśe un drumaș șă-ĭ spuńe:

- Bre, tu o sî kaḑ đin ļemn!

Da aăla întrabă:

- Đi unđe șćiĭ tu k-o sî kad?

- Đi unđe șćiu, șćiu, ama tu o sî kaḑ! - șî pļakă đ-aśiĭa.

Aăla đin ļemn faśe kum faśe, iĭ skapă piśuoru đi pi vro krĭangă șî kađe đin ļemn. Sa skuală, șî pļakă dupa uomo-la să-l întrîabĭe, șî-l ažunźe, șî-ĭ spuńe.

- Bre, đi unđe șćiĭ tu așa đi bińe, kî ĭo kaḑuĭ kum tu-nspusăș?! Ma sîn spuń tu akuma kînd o sî muor, dakă șćiĭ șî pi aĭa?

Șî ăla spuńe:

- Ĭa kalu, șî ĭa o parĭake đi saś șî împļeĭ đi borțuańe, puńe pi kal, șî-nkaļikă-će șî tu pista tovar șî s-o ĭaĭ înđal, în sus. Dakă kalu bĭasă đi triĭ uorĭ, tu iș gata, muorĭ, dakă kalu nu bĭasă atîta, tu nu muorĭ.

Așa aăla faśe. Puńe tovaru pi kal, sa-nkaļikă șî ĭel, șî pļakă ku kalu-nđal, pi vro rîpă.

A mĭers kîta, kînd kalu o dată bĭeșî. Kalu „trt!” da ĭel:

- O, lălă, țîńe pi alalalće, mînkaļaș!

A mĭers măĭ kîta pi rîpă, kînd kalu đ-adauară: „trt!”, ĭel:

- Au lălă, țîńe pi alalaltă, țukaușo!

Ama kalu kînd do ažuns la vîru rîpi, do bĭeșî đ-atriĭļa uorĭ, șî uomu đi pi kal žuos, a kaḑut muort în drum.

Vińe đin vro parće puopa ku furka ku triĭ kuarńe, a pļekat vrunđiva la fîn, șî ăl vĭađe în drum șă-l întrabă:

- Śe staĭ, bre, aśi în drum, trînćit?

Da aăla spuńe:

- Mort mis muort, viu ńiśkît!

Așa ăl întrabă đi vro doă-triĭ uorĭ, șî kînd aăla tot așa spuńe, popa ăl kîrpĭașće ku furka pista kur.

Aăla sîare, sa skuală, șî sa puńe în fuga. Sa duśe la koļibă, șă aluĭ ăl întrabă unđ-a fuost. Ĭel spuńe:

- Am fuost pi lumĭa-ĭa!

- Śî kum ĭe akolo?

- Eee, bun ĭe akolo, numa đi puopĭ nu puoț traĭi, kă odată dau da la triĭ luokurĭ ći duare!

*

Veńiĭ kalărĭ pi o ruată, puvestîĭ povasta tuată!

Ļipiĭ baļiga-n parĭaće, naruod kare ma krĭađe!

  		[Vidi]
366 [194] Kum kînta păsîrļi kînd tună primovara?
(Kako pevaju ptice kad dođe proleće?)
KUM KÎNTA PĂSÎRĻI
KÎND TUNĂ PRIMOVARA?		KAKO PEVAJU PTICE
KAD DOĐE PROLEĆE?

Suśi, suśi - vara veńi:
Pi fus: n-am pus,
Al gruos: nuĭe tuors,
Al supţîre: nuĭe fire,
Da veńi vara ku sukala!
----------------
(1) vrti vreteno, prede
(2) donelo mnogo novog posla

Okreće, okreće (1) - dođe proleće:
Na vreteno: nestavljeno,
Debelo: nepredeno,
Tanano: ni maleno,
A proleće sukalo donelo! (2)
  		[Vidi]
367 [645] Kum sîare pîrśu pista ogaş?
— Tuot una ka kapra.
(Kako jarac preskače potok?
— Isto kao koza.)		  [Vidi]
368 [1023] KUM TRĂBE SÎ SA TAĬE KOĻAȘA
(KAKA VALJA DA SE SEČE KAČAMAK)
◊ Koļașa sa taĭe ku ața, or ku kuțîtu. Dakă sa taĭe ku ļingura, uoĭļi fug đi la strungă kînd trăbe mînaće la muls, șă n-o sî măĭ puată să ļi aduńe ńima.
— Kačamak se seče koncem, ili nožem. Ako se seče kašikom, ovce će bežati iz obora kad budu terane na mužu, i neće ih moći sakupiti niko.
  		[Vidi]
369 [728] KUM VĬAĐE BABA
(KAKO BABA VIDI)		KUM BABA VĬAĐE

A-ntrabat vro babă kum vĭađe.
— Văd bińe, spuńe baba.
— Da vĭeḑ ĭepuro-la kolo-n padure?
Baba puńe mîna la uokĭ şî sa uĭtă, sa uĭtă.
— O, dăl drakuluĭ, da đin kare parće ĭe đi furńikuţa-ĭa?
—
KAKAO BABA VIDI

Pitali neku babu kako vidi.
— Vidim dobro, kaže baba.
— A vidiš li onoga zeca tamo u šumi?
Baka stavi ruku na oči i gleda, gleda.
— O, nek ga đavo nosi, a s koje je strane od onoga mravića?  		[Vidi]
370 [829] Kum ț-așćerń, așa duorm.
(Kako prostreš, tako spavaš)		  [Vidi]
371 [860] Kumnată, măĭ bună bukată.
(Svastika je naslađe voće.)		  [Vidi]
372 [237] Kuń pi kuń skuaće, da buata pi tuaće.
(Klin se klinom vadi, ali malj vadi sve.)		  [Vidi]
373 [912] Kuodru đi pîńe ĭe măĭ apruape ńam.
(Parče hleba je najbliži rod.)		  [Vidi]
374 [931] Kuru măĭ mare troșîk faśe.
(Dupe je najveći trošak pravi.)		  [Vidi]
375 [492] Kuru puće, ama-l duś ku ćińe.
(Dupe smrti, al’ ga nosiš sa sobom.)		  [Vidi]
376 [731] Kurvariĭa păn’ sa puaće, da bețîĭa păn’ la muarće.
(Švaleraj dok se može, a pijanstvo je do smrti.)		  [Vidi]
377 [909] La bîtrîńață șî đi șađiare ustańeșć.
(U starosti se i od sedenja umoriš.)		   [Vidi]
378 [1018] La ĭel ĭe șî pîńa șî kuțîtu: kît vrĭa, atîta taĭe!
(Kod njega su i hleb i nož: koliko hoće, toliko seče.)		  [Vidi]
379 [243] La ĭel ńiś ku pula nu či țîń.
(Od njega se nu kurcem ne možeš odbraniti.)		  [Vidi]
380 [911] La kal strînźe frîu pănă nu ĭa mau.
(Konju pritegni uzde dok se ne pomami.)		  [Vidi]
381 [224] La kap fată, la kur gaļiată.
(Kod glave - devica, kod guze - vedrica.)		   [Vidi]
382 [425] La kap ka firizu, la kur ka sîaśira: kokuoş, puorkuļe, priśĭapiće magarĭuļe.
(Srpast rep a testerasta glava: petao, svinjče, priseti se, magarče!)		   [Vidi]
383 [792] La kosît nu sa kată minće bună, numa să fiĭ tare șă naruod.
(Za kosidbu se ne traži neka pamet, nego da budeš jak i lud.)		  [Vidi]
384 [493] La kur rîńuos trăbe ungĭe marĭ.
(Za šugavo dupe trebaju veliki nokti.)		  [Vidi]
385 [718] La lovit suariļi. Ĭ-a dat în kap, kă a mĭers ku kapu guol.
(Udarilo ga sunce. Udarilo ga je u glavu, jer je išao gologlav.)		  [Vidi]
386 [730] La păru labdat nu pļeka ku saku, numa ku pîzanarĭu.
(Kod hvaljene kruške ne idi sa džakom, nego sa džepom.)		  [Vidi]
387 [660] La śe piĭaț kumpirĭ, la-şa vinḑ.
(Na kakvoj pijaci kupiš, na takvoj prodaš.)		  [Vidi]
388 [921] La țîgan un ļemn nu arđe, da la rumîn mulće șî tuaće ard.
(Kod Cige jedno drvo ne gori, a kod Vlaha puno, i sva gore.)		  [Vidi]
389 [297] La-l kĭuor nu faśa ku uokĭu, la-l surd nu şopoća.
(Slepom ne namiguj, gluvom ne šapići.)		  [Vidi]
390 [193] La-l surd nu vorbĭa, la-l kĭuor nu arata.
(Gluvom ne govori, slepom ne pokazuj.)		  [Vidi]
391 [426] Lînga fuok Trifu şîađe, da đi frikă nu sa pĭarđe.
(Pored vatre Trifun stoji, a vatre se ne boji.)		  [Vidi]
392 [615] Lovićar fiorĭ đi muarće în mižluok đi nuapće.
(Strefila te smrtna jeza u sred noći.)		  [Vidi]
393 [964] Lovićar pîșku, dabuogda!
(Strefio te proliv, dabogda!)		  [Vidi]
394 [35] Lukri, lukri ka furńika, da kînd muorĭ n-aĭ ńimika.
(Radiš, radiš poput mrava, a kad umreš - sve badava!)		  [Vidi]
395 [242] Lukru mistakat puće la kakat.
(Svaštarenje na govno smrdi.)		  [Vidi]
396 [11] LULA MIKĂ, FATA MIKĂ
(MALA LULA, MALA CURA)
LULA MIKĂ, FATA MIKĂ

Lula mikă, fata mikă,
Vinu kulko-n korită.
Vinu mîţă đi dăĭ ţîţă,
Vinu pĭaşće đi mĭ-o krĭaşće,
Vunu suamńe đi mĭ-o duarme!		MALA LULA, MALA CURA

Mala lula, mala cura,
Položi je u korito.
Dođi mačko, podoji je,
Dođi ribo, podigni je,
Dođi sanče, uspavaj mi je.
  		[Vidi]
397 [494] Lumĭa ka ļegumĭa.
(Narod je kao čorba.)		  [Vidi]
398 [779] Lupu păru skimbă, da narau nu.
(Vuk dlaku menja, a ćud ne.)		  [Vidi]
399 [151] ĻAKU LU UĬKA VISAĻIN
(LEK UJKE VESELINA)

ĻAKU LU UĬKA VISAĻIN

Muĭeriļi đe mult kînd avut durĭerĭ la burtă, a kreḑut kî s-a skuturat şî đin skuturatura-ĭa rînḑa s-a mutat đi la luoku iĭ, supt burik, ş-atunśa a fuost muara sî sa dukă pi la babe, să ļi mursîśe la burta muaļe đi sî sa tragă rînḑa la luok. Aşa vro muĭare đi la Krşĭe, alu un prostovan kare n-ar veńi să-l spun pi nume, a fuost ļenuasă şî puturuasă, da avut şî ibuomńik, s-a fakut kî ĭe bolnau đi rîndză, şî nu lukră ńimika ku ḑîļiļi, numa ḑaśe-n pat şî s-a vaĭtă k-o duare rînḑa. Da avut şî un kopilaş đi vro patru-śinś ań.

Într-o ḑî s-a duśe barbatî-su vrunđeva la lukru măĭ đeparće, şî sara kînd s-a-ntuarśe la koļibă, gasîaşće kopilu kî s-a žuakă în trauşa kăşî.

Ăl întrabă:

– Kum aĭa, tu ći žuoś aśiĭa, da mum-ta ḑaśe bolnauă-n pat?

Da kopilu spuńe:

– E, muma nuĭe măĭ bolnavă, s-a skulat!

– Kum drakuluĭ s-a skulat?! – sa miră uomu. – S-a dus la vro babă?

– Nu, nu, numa veńi astîḑ uĭka Visaļin, ş-o trasă pi muma la burtă, ş-o trasă, ş-o trasă, şî la urmă iĭ do skuasă rînḑa bolnavă đin burtă, ş-o bagă-n pîntaluoń, şî la muma iĭ trĭeku!

LEK UJKE VESELINA


Žene su nekada, kada su imale bolove u stomaku, verovale da su se potresle i od toga stresa želudac se pomerio sa svoga mesta, ispod pupka, pa su tada morale da idu kod baba, da im ove masiraju mali stomak da bi se želudac vratio na svoje mesto. Tako se neka lenja i prepredena žena sa Krša, koja je imala priprostog muža čije ime nije red da kažem, i koja je imala i ljubavnika, pretvarala da je boli stomak, pa nije radila ništa, samo je danima ležala u krevetu i vajkala se da je boli želudac. A imali su i jedno dete od nekih četiri-pet godina.

Jednoga dana ode njen muž negde daleko na posao, pa kada se uveče vratio kući, nađe ono dete kako se igra u dvorištu.

Pita ga:

– Kako to, ti se tu igraš, a majka ti leži bolesna u krevetu?

A dete kaže:

– E, majka nije više bolesna, ustala je!

– Kako je đavola ustala?! – čudi se čovek. – Bila je kod neke babe?

– Ne, ne, nego je danas došao ujak Veselin, pa je mami masirao stomak, pa je masirao, masirao i na kraju je izvukao bolesni želudac iz maminog stomaka i stavio ga u pantalone, i mama je ozdravila!

*

Śe ĭe rînḑa la rumîń, veđeţ aiśa. — Šta je „r’ndza” kod Vlaha, videti ovde: rînḑă

  		[Vidi]
400 [495] Ļemn la ļemn sa vaĭtă, da uom la uom lakrîmĭ varsă.
(Drvo se drvetu žali, a čovek pred čovekom suze lije.)		  [Vidi]
401 [883] Ļemnu okoļeșć, da-n bușćan ći-n pĭađiś.
(Drvo zaobiđeš, a o panj se saplićeš.)		  [Vidi]
402 [71] ĻEŃA KU DORA
(LENJKA I ŽELJKA)		A fuost doa surorĭ, una a kĭemato Ļeńa, da una Duora. S-a kulkat amîndua ăn mižluoku drumuluĭ, kî s-ođińaskă. Şî kîn đin kolo vińe uomu ku karu ku buoĭi, şî vińe kîtra ĭaļe. Ş-akuma Ļeńa ḑîśe, śkă:
- A, brĭe, śkă, aĭde s-ńe skulăm đin drum, s-ńi dăm la o parće, kă, śkă, aăsta trĭeśe ku karu pista nuoĭ!
Da alaltă ḑîśe, śkă:
- Da dor nu v-a trĭeśe, śkă, da dor nu v-a veńi, şćiĭ!
Ş-đaĭa s-a spuńe kă ļeńa ĭe rîa, ama dora ĭe şî măĭ rîa!  		[Vidi]
403 [496] Ļesńe ĭe la şokîće supt klańe mare.
(Lako je mišu pod velikim plastom.)		  [Vidi]
404 [743] Ļimba lungă nuĭe bună, kă vin uoțî șî će omuară.
(Dug jezik nije dobar, jer dođu hajduci pa te ubiju.)		  [Vidi]
405 [894] Ļipova pi ļipova, frunḑă vĭarđe, istîna.
(Lepljena pa slepljena, zelen-list, istina.)		  [Vidi]
406 [129] ĻЕĻА
(LJELJA)
ĻEĻA
LJELJA

Vińe Ļeļa đi la vaļe
Kalîărĭ pi kalo-l mare.
Kalo-l mare, ńe-nvaţat,
Trînći pe Ļeļa în kăkat.
Ĭuo-ĭ dau mîna sî s-a skuaļe,
Ĭa ma traźe întra piśuare!
Ĭo-rog ku brînḑă şî malaĭ -
Ĭa ma ruagă la futaĭ!

Ide Ljelja s’ istoka,
Jaše konja žestoka!
Konj velik a ne zna ništa,
Zbaci Ljelju u govništa!
Dam joj ruku da ustane,
Ona me međ’ noge mami!
Ja joj nudim sir i lebac,
Ona meni nudi jebac!
  		[Vidi]
407 [126] Ma kulkaĭ asară-n ćindă,
Ku kapu pi kîramidă,
Şî fakuĭ albĭață-n pizdă.
Dau ku aku, dau ku sula,
Nuĭe ļaku ka ku pula.
(Na trem sinoć sam prilegla,
Sa glavom na ćeramidi.
Pička mi od pene bridi.
Probah iglom i kalemom,
Al bez kurca leka nema.)		  [Vidi]
408 [430] Ma suiĭ în vîr đi nuk, vaḑuĭ turśi păn’ sa duk.
(Popeh se na vr’ ora, videh Turke iza gora.)		  [Vidi]
409 [947] MA TRÎMĬES MUMA LA MUNĆE
(U PLANINU ME POSLA NANA)
MA TRÎMĬES MUMA LA MUNĆE

Ma trîmĭes muma la munće,
Ku gîndu kî numa-ș o fuće!
Ńiś la munće n-ažunsăĭ,
Ma futuĭ đi ma rupsăĭ:
Să nu ĭerară fluośiļi,
Îm sparźa daoźiļi!
—
U PLANINU ME POSLA NANA

U planinu me posla nana,
Da ostanem nejebana!
Ma ne stigoh do planine,
Pojebah se od miline!
Da ne behu dlaketine
Prsnule bi obručine!
  		[Vidi]
410 [852] MA-NSURAĬ, LUVAĬ MUĬARE
(OŽENIH SE, UZEH ŽENU)		MA-NSURAĬ, LUVAĬ MUĬARE

Ma-nsuraĭ, luvaĭ muĭare,
Đi vrĭeńikă śe ĭerĭa
Rîmuĭa porśi supt ĭa.
Đi spalat kînd s-apuka,
Mĭerkurĭ în albe ļi baga,
Şî đi mĭerkurĭ pănă žuoĭ
Ļi skoća pi đinapuoĭ,
Şî kînd ļi puńe pi gard în sus,
Latră kîńi ka la urs!
Or ļamńiļi sînt đi salkă,
Or sapunuĭe đi vakă,
Or muĭarĭa nu do frĭakă!
Or sapunu nuĭe bun,
Or muĭarĭa mare-n kur!
Nuĭe kuru mare aşa
Numa šapćesprăśe oka,
Baş kît kaśula tĭa.
  		[Vidi]
411 [24] MA-NSURAĬ, LUVAĬ MUĬARĬE
(OŽENIH SE, UZEH ŽENU)		Ma-nsuraĭ, luvaĭ muĭarĭe,
Luvaĭ varuĭka mumi mĭaļe.
Kîn’ ma uĭtaĭ la ĭa-n gură,
Đințî stau ka o kunună,
Far đi şapće śe nus uopt,
Da masauă nuĭe struop!

Kînd zgîmbĭaşće sî sa rîdă,
Frikă mi kă ma manînkă.
Dakă nu ma va mînka la nuapće,
No sî ma măĭ ćĭem đi muarće!

Vin ĭo sara đi la sapă,
Ustańit şî pļin đi apă,
O aflu pi lînga vatră,
Ku pļećirĭi pin śanuşă,
Ku piśuarļi dupa uşă,
Ku kapu pĭ-o kîramidă,
Da ku uokĭ bļezńită-n grindă,
Frikă mi kî ma manînkă!

Skuasă kapu ĭa pi uşă,
Rupsă Boĭan şî sa dusă!
Tpruĭ-na-na, Boĭańe, na!
Nuĭe asta muarća-tĭa,
Numa ĭe muĭarĭa-mĭa
Ĭuo an durmit ku ĭa în pat,
Şî pi miń’ nu ma mînkat!

Fu în trauşă un mînḑat,
În şapće sfuorĭ a fuost ļegat,
Şî a rupt, şî a skapat,
Ş-a fuźit păn s-a kakat!  		[Vidi]
412 [14] MA-Ş DUŚA ŞÎ ĬUO LA NUNTĂ
(OTIŠO BIH I JA NA SVADBU)
MA-Ş DUŚA ŞÎ ĬUO LA NUNTĂ
OTIŠ’O BIH I JA NA SVADBU

Ma-ş duśa şî ĭuo la nuntă,
Ma ńevasta mi urîtă.
Kînd ma uĭtaĭ l-aļi frumuasă:
Şîăd ku barbațî la masă.
Kînd ma uĭtaĭ şî ĭuo l-a mĭa:
Urîtă đi draku s-o ĭa,
Kî ĭe ńagră şî buḑată;
Sîĭ pun kluopît ka la vakă,
Sîĭ dau drumu pi razuor,
Sî manînśe la mouor.


Otiš’o bih i ja na svadbu,
Al’ mi žena pravi gabor.
Kad pogledah u lepojke,
Sede s mužem za astalom,
Kad pogledah ovu moju:
Baš je ružna, vrag je odn’o,
Jer je crna i kezava;
Kravlje zvono da joj stavim,
Pa niz polje da je opravim,
Nek tamo pase travu.

UN KÎNĆIK SĂMĂNATUORĬ
JEDNA PARALELA IZ BANATA

Foaie v’erd’e de cucută,
Ma-ş duc’e şi ieu la nuntă,
Dar n’evasta mi-i urîtă.
Eu mă uit la v’eri mei
Că n’evestel’ii-s cu ei.
Aş duc’e-o şi ieu pr-a m’ea
Dar urîtă ca c’iuma.
Cînd o v’dz în uşa surii
Gînd’eşt’i că-i muma pădurii.
Cînd o v’edz în uşa sobii
Gînd’eşt’i că-i mama sudorii
Iar cînd umblă prin obor
Fug oarăl’e de s-omor
Că gînd’esk că-i moart’ea lor

Foaĭe vĭerđe de kukută,
M-aş duśe şi ĭeu la nuntă,
Dar ńevasta mi-ĭ urîtă.
Ĭeu ma uĭt la vĭeri meĭ
Kă ńevesteļi-s ku ĭeĭ.
Aş duśe-o şi ĭeu pr-a mĭea
Dar urîtă ka śuma.
Kînd o vĭeḑ în uşa suriĭ1)
Gînđeşći kă-ĭ muma păduriĭ.
Kînd o vĭeḑ în uşa sobiĭ
Gînđeşć kă-ĭ muma sudoriĭ.2)
Ĭar kînd umblă prin obor
Fug oarăļe de s-omor
Kă gînđesk kă-ĭ moarćea lor.
Ortografia originală.
Registrat în Voivodinţ,
(Banat, Serbia), 1971

U ortografiji Vorbara, radi
lakšeg poređenja.
Pesma zapisana
u Vojvodincu (Banat, Srbija)
1) suriĭe — u Poreču, objekat za držanje stoke
2) sudoriĭe — ?  		[Vidi]
413 [427] Madga-Madgaļina a pĭerdut kĭaĭa, Luna aflato, Suarļi a luvato.
(Magda-Magdalena ključ je izgubila, Mesec ga je našao, Sunce ga je uzelo.)		  [Vidi]
414 [1033] MAGARĬU LU ĐINKĂ
(ĐINKIN MAGARAC)		MAGARĬU LU ĐINKĂ  [Vidi]
415 [668] Manînkă baļigă!
(Jede balegu!)		   [Vidi]
416 [428] Manînś đin ĭa, da n-o măĭ spĭeļ.
(Jedeš iz nje, a ne pereš je.)		  [Vidi]
417 [764] Manînś kakat ku kîńi la gard.
(Jedi govna sa psima kraj ograde.)		  [Vidi]
418 [497] Mare bińe mare rău aşćată.
(Veliko dobro veliko zlo čeka.)		  [Vidi]
419 [429] Mare ka kasa, vĭarđe ka matasa, dulśe ka mńiarĭa, amară ka fĭarĭa.
(Ko kuća golem, ko svila zelen, sladak ko med, gorak ko jed.)		  [Vidi]
420 [498] Măĭ amunka la uom ĭe kînd vĭađe kă-ĭ muor parințî, da kopiĭi înbătrîńesk.
(Najteže je čoveku kad vidi da mu roditelji umiru, a deca mu stare.)		  [Vidi]
421 [875] Măĭ apruapiĭe đințî đikît parințî.
(Bliži su ti zubi nego roditelji.)		  [Vidi]
422 [499] Măĭ bińe bat supt bat, đikît bolnau în pat.
(Bolje pijan pod krevetom, nego bolestan na krevetu.)		  [Vidi]
423 [800] Măĭ bun grîu ĭe-n sako-l pļin.
(Najbolje žito je u punoj vreći.)		  [Vidi]
424 [1010] Măĭ ćușćiș, măĭ pićiș, kî sa vĭađe vîru la kăśuļiș!
(Bolje čučni, i sagni se, jer ti viri vrh šubarice!)		  [Vidi]
425 [500] Măĭ îndată ći muśkă kîńiļi tĭeu, đikît alu altu.
(Pre će te ujesti tvoje pseto, nego tuđe.)		  [Vidi]
426 [930] Măĭ mare gura đikît bukatura.
(Veća su usta od zalogaja.)		  [Vidi]
427 [789] Măĭ mare pakat ĭe kînd la parinț numirĭ bukaturļi.
(Najveći je greh kad roditeljima brojiš zalogaje.)		  [Vidi]
428 [198] Măĭ rău ĭe kînd će fuće vrunu ku pula muaļe: tu, saraku, traź sî skăpĭ, da ĭel ginđaşće kă mĭastîś đi drag, şi će fuće şî măĭ rău!
(Najgore je kad te neko jebe mekim kurcem: ti, siroma, vrdaš da se izvučeš, a on misli da mešaš jer ti je lepo, pa te jebe još gore!)		  [Vidi]
429 [901] Miĭļi đinuntru da sućiļi đinafară.
(Hiljade unutra a stotine spolja.)		  [Vidi]
430 [431] Mik ka uou, grĭeu ka buou.
(Mali ko jaje, težak ko vo.)		  [Vidi]
431 [432] Mik ka uou, traźe ka buou.
(Malo ko jaje, tegli ko vo.)		  [Vidi]
432 [579] Minća skurtă, robiĭa lungă.
(Kratka pamet, duga robija.)		  [Vidi]
433 [807] Minće kă nu fură, da fuźe ku rața-n gură.
(Laže da ne krade, a beži s plovkom u ustima.)		  [Vidi]
434 [501] Mînă pi mînă spală, da vaka pi vakă ļinźe.
(Ruka ruku mije, krava kravu liže.)		  [Vidi]
435 [98] Mînă pi mînă spală, da vakă pi vakă ļinźe.
(Ruka ruku mije, a krava kravu liže.)		  [Vidi]
436 [821] Mînka-ć-ar frĭenga!
(Izjela te frenga!)		  [Vidi]
437 [616] Mînka-ć-ar muska vĭarđe.
(Izjele te muve zelene.)		  [Vidi]
438 [617] Mînka-ć-ar şărpi şî balauri.
(Izjele te zmije i blavori.)		  [Vidi]
439 [676] Mînka-l-ar vĭermi, să-l manînśe.
(Izjeli ga crvi, da ga izjedu.)		  [Vidi]
440 [976] Mînkać-ar śuma!
(Čuma te izjela!)		  [Vidi]
441 [1031] Mĭarźe ka uaĭa kîpiĭată.
(Ide kao brljiva ovca)		  [Vidi]
442 [694] Mĭarźe, mĭarźe, nu măĭ stă.
(Ide, ide i ne staje.)		  [Vidi]
443 [580] Mĭarźe, şî taśe ka moruońu.
(Ide, i ćuti kao vampir.)		  [Vidi]
444 [283] Mńelo-l blînd suźe duauă uoĭ, da-l đizmerdat zbaće la berbĭaśe.
(Umiljato jagnje dve ovce siše, a jogunasto siše kod ovna.)		  [Vidi]
445 [581] Moruońu întîń manînkă đintr-a luĭ.
(Vampir prvo pojede svojtu.)		  [Vidi]
446 [245] Muaka tună, muaka ĭasă,
Muaka faśe rînd în kasă!
(Ud ulazi, ud izlazi,
Ud kućom gospodari.)		  [Vidi]
447 [209] Muĭarĭa ći-ńakă într-o ļingură đi apă.
(Žena (može da) te udavi u kašici vode.)		  [Vidi]
448 [979] Muĭarĭa dupa śe sa marită trăbe să fiĭe mĭarńikă pănă nu faśe kopiĭ să samińe la uomî-su.
(Žena posle udaje treba da bude mirna dok ne rodi decu da liče na muža.)		  [Vidi]
449 [334] Muĭarĭa puaće şî đisupra, şî đižuos, da uomu numa đižuos.
(Žena može i ozgo i ozdo, a muškarac samo ozdo.)		  [Vidi]
450 [502] Mulț puopĭ, kopilu ńibućeḑat.
(Mnogo popova, nekršteno dete.)		  [Vidi]
451 [776] Mulće trăbe, da puțîńe ĭastă.
(Mnogo treba, a malo ima.)		  [Vidi]
452 [264] MUOŞU KU BABĂ ŞÎ FATĂ TARE ĐI KAP
(ČIČA SA TVRDOGLAVOM BABOM I ĆERKOM)		   [Vidi]
453 [335] Mustața susuļi, în gaură stupi.
(Brk usuče, u rupu se uvuče.)		  [Vidi]
454 [111] Muta faśe futa.
(Ćutanje pravi jebanje.)		  [Vidi]
455 [284] Napasta ĭe ku đințî đi fĭer.
(Kleveta ima gvozdene zube.)		  [Vidi]
456 [742] Naruada sa kunuașće pi kită, da naruodu pi buată.
(Luda se poznaje po kitici, a ludak po motki.)		  [Vidi]
457 [749] Nașu odată vĭađe pizda fińi.
(Kum samo jednom vidi kumičinu pičku.)		  [Vidi]
458 [337] Noă uş, noă ferĭeşć, pi unđe daĭ, pi aśi trĭeś.
(Devet vrata, devet okna, kud god kreneš, tuda prođeš.)		  [Vidi]
459 [336] Nu aduormĭ pănă nu mĭastîś fluośi.
(Ne zaspiš, dok ne smešaš dlake.)		  [Vidi]
460 [299] Nu aĭ tu în kap aĭa śe are ĭel în kalkîń.
(Nemaš ti u glavi to što on ima u peti.)		  [Vidi]
461 [802] Nu bĭa ka đin paru babi.
(Ne pij kao iz babine čaše.)		  [Vidi]
462 [503] Nu ći mistaka unđe nu-ț fĭarbe uala.
(Ne mešaj se gde ti se lonac ne kuva.)		  [Vidi]
463 [781] Nu ći prinđe-n uara dakă nu șćiĭ sî źuoś.
(Ne hvataj se u kolo ako ne znaš da igraš.)		  [Vidi]
464 [113] Nu ći uĭta-n suare, kî kĭorăşć.
(Ne gledaj u sunce, jer ćeš oslepiti.)		  [Vidi]
465 [784] Nu da ku baĭkuańe în dumńeḑîu.
(Ne bacaj se kamenjem na boga.)		  [Vidi]
466 [773] Nu fak iĭ brînḑă amînduoĭ.
(Neće oni (dugo) sir da prave (zajedno).)		  [Vidi]
467 [112] Nu faśa fuoku-n tufă mare.
(Ne loži vatru u gustoj šumi.)		  [Vidi]
468 [511] Nu fi prĭabun, kă ramîń ku kuru guol în drum.
(Ne budi predobar, jer ćeš gologuz na putu ostati.)		  [Vidi]
469 [177] Nu ĭe sarak ăla kare n-are, numa aăla lu kare iĭ măĭ trîabe şîmăĭ.
(Nije siromah onaj koji nema, nego onaj kome treba još.)		  [Vidi]
470 [507] Nu kapiț lapće đi la vakă, pănă-n ĭarbă nu sa kakă.
(Ne muzeš kravu, dok ne ubalega travu.)		   [Vidi]
471 [169] Nu lasa pĭ-al sarak sî muară đi fuame, kî kînd ĭel muare, nu ći lasă pi ćińe sî traĭeşć.
(Ne puštaj siromaha da umre od gladi, jer kad on umre, neće pustiti tebe da živiš.)		  [Vidi]
472 [561] Nu lukră ńimika, numa dă țîță la sapă.
(Ne radi ništa, samo doji motiku.)		  [Vidi]
473 [265] Nu ma mir kînd la bîtrîńață Dumńeḑîu i ĭa la uom mîna, or piśuoru, îĭ va trăbui đi lukru or đi aļergat, ama ma mir đi śe i ĭa pula, śe va faśa ku ĭa?
(Ne čudim se što pod starost Bog uzima čoveku ruku, ili nogu, možda mu trebaju za rad ili trčanje, ali se čudim što mu uzima kurac, šta li sa njim čini, ne znam?)		  [Vidi]
474 [338] Nu manînkă, nu bĭa apă, şî nu krapă.
(Ne jede i ne pije, a ništa mu nije.)		  [Vidi]
475 [1032] Nu mi pi vuoĭe. Nu mi sa-m pare.
(Ne sviđa mi se. Ne dopada mi se.)		  [Vidi]
476 [997] NU MÎNKA ŚE NU TRĂBE PIN SAT
(NE JEDI ŠTO NE TREBA PO SELU)
NU MÎNKA ŚE  NU TRĂBE PIN SAT

A trait în vrun sat ńiskaĭ Țîgań saraś kare nu s-a uĭtat unu la altu.
Auđe kopilu kum tatî-su ăl vorbĭașće đi rău kă no-l ruagă ku ńimika, da ĭel, saraku, muare đi fuame, șă într-o ḑî ăl kĭamă la ĭel la kasă.
Vińe tatî-su la kopil, tuot drîgastuos k-o sî-ĭ đa śuova đi mînkare.
Kopilu-l întrabă:
„Da vrĭeĭ, tată, karńe friptă în ćigańe?”
„Vrĭeu, dakum nu!”, spuńe tatî-su.
„Da vrĭeĭ, tată, kuașće fripće ku vîn đa-l ńegru?”
„Of, lălă, duamńe, of!”, suspină muoșu.
„Da vrĭeĭ puĭ fript pi gramadă đi plaśinț, ku rakiu đi prună?”
„O, lălă, duamńe, dakum nu!”, ḑîśe tatî-su, șî sa ļinźe pi buḑă.
Atunś kopilu ăl prinđe đi gît șă-labdă đin kasă afară.
„Duće akuma”, zbĭeră dupa ĭel, „șî nu măĭ mînka śe nu trăbe pin sat kă nu ć-am rugat!”
—
NE JEDI ŠTO NE TREBA PO SELU

Živeli u jednom selu neki sirmašni Cigani koji se međusobno nisu poštovali.
Čuje sin da ga otac ogovara po selu kako ga ničim ne nudi, a on, siroma, umire od glado, i jednog dana pozove oca k sebi kući.
Dođe otac kod sina, sav radostan da će mu ovaj dati nešto za jelo.
Sin ga zapita:
„Hoćeš li, oče, meso prženo u tiganju?”
„Hoću, kako da ne”, kaže otac.
„A hoćeš li oče, pržena rebra sa crnim vinom?”
„Oh, bože, oh!”, uzdiše starac.
„A hoćeš li pečeno pile na gomili prženih plačinti?”
„Of, lele, bože, kako da ne!”, kaže otac, i oblizuje usne.
Onda ga sin uhvati za gušu i izbaci iz kuće napolje.
„Idi sad”, vikne za njim, „i ne jedi više što ne treba po selu da te nisam nudio!”
  		[Vidi]
477 [769] Nu puoț tu sî faś fuarfiś ku mińe.
(Ne možeš ti da praviš makaze od mene.)		  [Vidi]
478 [583] Nu sa spomîntă lupu ku pĭaļa uoi.
(Ne plaši se vuk ovčjom kožom.)		  [Vidi]
479 [582] Nu sînt ĭuo batrîn, numa mulț ań a trekut đi kînd m-am fakut.
(Nisam ja star, samo je mnogo godina prošlo od moga rođenja.)		  [Vidi]
480 [738] Nu skapîră amnarĭu la tuata pĭatra.
(Ne kreše ognjilo o svaki kamen.)		  [Vidi]
481 [709] Nu stau đi taĭnă.
(Nemam vremena za razgovor.)		  [Vidi]
482 [796] Nu turna vuorbe ńimîśinaće.
(Ne sipaj neprobrane reči.)		  [Vidi]
483 [794] Nu vorbi ku gura fara ćińe.
(Ne govori ustima bez tebe.)		  [Vidi]
484 [813] Nu șćiĭe ńiś sî đa ku nasu la mîță-n kur.
(Ne ume ni nosom da pogodi mačku u dupe.)		  [Vidi]
485 [797] Nu-nvața bîșćelarĭu kum sa krĭesk krîstavĭețî.
(Ne uči baštovana kako se gaje krastavci.)		  [Vidi]
486 [1003] Nuauă nuauă uauă, în nuauă nuauă uaļe
(Devet novih jaja, u devet novih lonaca.)		  [Vidi]
487 [96] Nuĭe kîrd fara kuadă.
(Nema krda bez repa.)		  [Vidi]
488 [504] Nuĭe ku-ĭ s-a gaćit, numa ku-ĭ s-a putrîvit.
(Nije kome se spremalo, nego kome se sterifilo.)		  [Vidi]
489 [505] Nuĭe nuntă fara plîns, nuĭe muarće fara rîs.
(Nema svadbe bez suza, i nema sahrane bez smeha.)		  [Vidi]
490 [506] Nuĭe ruşîńe, kă đin ruşîńe ńis fakuț.
(Nema sramote, jer smo od sramete nastali.)		  [Vidi]
491 [287] Nuĭe suiş făra kubarîş.
(Nema uspona bez pada.)		  [Vidi]
492 [138] Numa ĭe pomîntu batrîn, da uomu nu.
(Samo je zemlja stara, a čovek ne.)		  [Vidi]
493 [225] Numa kapra mĭarźe ku kuru guol, fata mare nu.
(Samo koza ide gologuza, a devojka ne.)		  [Vidi]
494 [508] Numa kuaĭļi sînt soțîĭe, kî nu sa măĭ đispart ńiśkînd.
(Samo su muda par, jer se ne razdvajaju nikad.)		  [Vidi]
495 [509] Numa kuru nu sa pĭarđe, kî ĭe prins la uom.
(Samo se dupe ne zagubi, jer je prikačeno na čoveku.)		  [Vidi]
496 [758] Numa kuru nu-ș zauĭtă, kî ĭe prins đi ĭel.
(Samo dupe ne zaboravlja, jer je vezano za njega.)		  [Vidi]
497 [584] Ńevuoĭa vińe pi kal, da sa duśe pi kukumĭelś.
(Nevolja dolazi na konju, a odlazi na puževima.)		  [Vidi]
498 [513] Ńima nu întrabă đi kasa lu frumuosu.
(Za kuću lepotana niko ne pita.)		  [Vidi]
499 [935] Ńima nu ĭa-n mînă fĭer fĭerbinće.
(Niko ne uzima u ruku vrelo gvožđe.)		  [Vidi]
500 [512] Ńima nuĭe fakut đi puost, numa în slasta măĭ mare.
(Niko nije u postu pravljen, nego u najvećoj slasti.)		  [Vidi]
501 [515] Ńiś nu śer la ńima, ńiś nu dau la ńima.
(Nit’ od koga tražim, niti kome dajem.)		  [Vidi]
502 [514] Ńiś nu-ț aļeg, ńiś nu-ț kuļeg.
(Nit’ ti biram, nit’ ti berem.)		  [Vidi]
503 [815] Ńiś o dobîndă n-aĭ đin ibomńikă, dakă đi ĭa nu-ț șćiĭe muĭarĭa.
(Nikakve vajde nemaš od švalerke, ako ti za nju ne zna žena.)		  [Vidi]
504 [903] O ală mare ku țîță-n spinare.
(Velika ala sa sisom na leđima.)		  [Vidi]
505 [889] O babă-n duos ku ļińđiku skuos.
(Baba u šumi sikilj iskezila.)		  [Vidi]
506 [339] O bag pi ńaćida în flokuasă.
(Stavljam glatku u dlakavu.)		  [Vidi]
507 [353] O țîgankă zdrănțuruasă şîađe ku guoşći la masă.
(Dronjava Ciganka sa gospodom za trpezom sedi.)		  [Vidi]
508 [352] O fată mare în iļek, şîađe pi dirĭek, şî ruađe malaĭ săk.
(Jedna moma u jeleku proju glođe na direku.)		  [Vidi]
509 [343] O gaină ćuşă rîkîĭe-n śanuşă.
(Priprosta koka po pepelu prčka.)		  [Vidi]
510 [190] O gongiță mikă, đi kur ći rađikă.
(Bubica mala, dupe ti podiže.)		  [Vidi]
511 [345] O lađe pļină đi apă, da nuĭe-n apă.
(Jedan brod pun vode, a u vodi nije.)		  [Vidi]
512 [346] O mîță zgaită pi kîmp sa kîntă.
(Mačka razrogačka ide poljem i mjauče.)		  [Vidi]
513 [348] O sabļe unsă, în pomînt dusă.
(Masna sablja u zemlju ode.)		  [Vidi]
514 [517] O sută să ļi faś bińe, ļi zauĭă pintru una rîă.
(Sto dobra da učiniš, zaborave ih zbog jednog zla.)		  [Vidi]
515 [349] O totîrlă totîrlată pi kuń bagată.
(Obruč obručen na klin navučen.)		  [Vidi]
516 [350] O uaĭe ku lîna î-ńa.
(Ovca sa vunom u sebi.)		  [Vidi]
517 [351] O uaĭe saină dupa o rîdaśină.
(Ovca se siva u korenju skriva.)		  [Vidi]
518 [341] O vakă pļuadă, o suź pi kuadă.
(Smrdikravu kroz rep sišeš.)		  [Vidi]
519 [342] O vakă ruoşe klańa manînkă, şî nu sa satură.
(Crvena krava stog pojede, al se ne nasiti.)		  [Vidi]
520 [227] OĬARIĬA: KÎRDU, STÎNA ŞÎ BAŚIĬA
(OVČARSTVO: KRDO, STADO I BAČIJA)

OĬARIĬA: KÎRDU, STÎNA ŞÎ BAŚIĬA


Kîrdu đi uoĭ sînt uoiļi kare ļi avĭem în strunga nuastră.

Kînd komşîiļi la Sînźuorḑ adună kîrdurļî, să ļi paskă numa pin imańa luor în okuol, adunatura-ĭa sa kĭamă stînă. Lapćiļi la stînă sa masură, sî sa fakă rînd kare kît trĭabe să mulgă. Stîna pazîaşće tot nat kînd iĭ vińe rîndu luĭ, pi moşîĭa lu tuoţ stînaşî, unđe ĭe paşuńa măĭ bună, da la muls şă la kulkuş, ļi mînă la strunga luĭ.
Kare avut uoĭ mulće, ş-avut imańe mare kî a fuost gazdă, ş-avut sluź, aăla n-a fakut stînă ku ńima.

Da aşa găžđ, kare avut o sută-doă đi uoĭ, sută đi kapre, 20-30 đi vaś ku buoĭ, kaĭ, aĭa ńiś n-a dat ku sapa-n pomînt, n-a vut đi śe!

*

Dakă stînă a vrut să fakă komşîĭļi ku krdurĭ măĭ miś, da ku moşîĭe sprînžîtă, iĭ a fakut la vrun luok la munće baśiĭe; baśiĭa n-a putut fara păkurarĭ ku sîmbriĭe, fara śurĭaḑă unđe a durmit ĭel, şî unđe s-a-nkĭegat lapćiļi, ńiś fara strungă unđe s-a muls ş-a durmit uoĭiļi.

*

La baśiĭe s-a skimbat baśi, kînd ļ-a veńit rîndu, ş-a ramas a kolo pănă n-a muls uoiļi kît ļ-a fuost însamnat pi rabuş.

Baśiĭa lu Bļizńeń a fuost în vrĭama đi ku rînd, pănă nu sa do lasat lumĭa đi viće (pintru lukru bun la Rudnik), a fuost aproape đi drumo-l mare, pi la Apa Albă, or pi la Valśauă.
Akolo n-a fuost paşuńe marĭ, kîći kîća ļivĭeḑ pi lînga Şaşka, or pi ļinga ogaşă. Uoiļi a paskut ĭarbă »tîrsaĭkă«, da pin rarişurĭ în padurĭe a fuost şî »tîrfuoĭ«, da pîkurari spun kă înđisara, uoiļi a mînkat şî frunḑă đi pi tufań; unđe-unđe a fuost şî ĭarbă ńagră (ku ĭa muĭeriļi vrodată a śerńit!).

*

Kînd aĭ nuoştri a trĭekut ku rînd đin Banat înkuaśa pista Dunîrĭe, a purtat şî vićiļi ku iĭ. Moşu Mika askultat povĭeşć đi la-ĭ batrîń kă n-a mînat uoĭ muļće, numa kîće doa-triĭ, or patru-śinś, da pista apă ļ-a trĭekut ku orańiţă, fakută numa đi bîrńe ļegaće, şă ku oţîrîkiţă đi garduļeţ în okuol, kît să ţînă uoiļi să nu kadă-n apă.

Aiśa nu s-a uĭtat unđe ĭe luok bun đi iĭ, numa đi viće, să fiĭe izlaz đi paskut, ogaşă ţapińe ku apă apruape, şă aśiĭa măĭ întîń a fakut śurĭaḑă, da dupa kîţîva ań, a sapat şi borđiĭe.

Pi tuata kulmĭa la nuoĭ a fuost rariş ku ĭarbă đi paskut, da paşuńiļi a larźit ku pîržuolu tuamna, or primorvara pănă n-a dat ĭarba. Uoiļi a paskut troskaţăl, boboś, tîrfoĭ sîrbaćik, frunḑa đi pi spiń, đi maśiĭas, a mînkat skubikurĭ kînd ažuns, ĭarbă fufuļikă pănă a fost vĭarđe, kă dupa śe s-a uskat n-a fost bună.

În Tanda s-a ḑîs: Nuĭe ĭarba dulśe, pănă nu trĭaśe pîržuolu.

—

STOČARSTVO: KRDO, STADO I BAČIJA

  		[Vidi]
521 [516] Or pukovńik, or pokoĭńik.
(Il’ pukovnik, il’ pokojnik.)		  [Vidi]
522 [77] PAPARUDĂ
(DODOLA)
PAPARUDĂ, RUDĂ
DODOLKO, DODO

Paparudă, rudă,
Pluaĭa sî ńe udă!
Đi mĭerkurĭ pănă žuoĭ
Să ńi bată nuauă pluoĭ!
Ku gaļata pļină
Pluaĭa să ńi vină!
Ku gaļata rasă
Pluaĭa sî sa varsă!
Sî krĭaskă grîńiļi
Kît pražîńiļi,
Şî druźiļi
Kît paluźiļi!

Dodolko, dodo,
Kiša nek nas kvasi!
Od srede do četvrtka
Devet kiša nek nas bije!
Sa punom vedricom
Kiša nek nam dođe!
Neka se prepuni,
I neka se rasipa!
Da nam bude žito
Ko velika motka,
A klip kukuruza
Golem ko tojaga!
  		[Vidi]
523 [79] Patru ćetrinkurĭ,
Duauă bobiknurĭ,
Şî un ćorombok!
(Četiri četrinke,
Dve bobinke,
I jedan čorombok!)		  [Vidi]
524 [891] Patru fraț supt o pîlariĭe.
(Četiri brata pod jednom kapom.)		  [Vidi]
525 [888] Patru fraț: duoĭ fug, duoĭ aļargă.
(Četiri brata: dva beže, dva ih jure.)		  [Vidi]
526 [354] Patru propćiće, patru śuļiće, patru stau, patru iĭ dau, patru sa ruagă la Dumńeḑîu, şî un fîlfastan.
(Četiri uprta, četiri uvrta, četiri stoje, četiri doje, četiri se Bogu mole, i jedan palavrtak.)		  [Vidi]
527 [355] Patru stau, patru iĭ dau, da patru sa ruagă la Dumńeḑîu.
(Četiri stoje, četiri doje, a četiri se Bogu mole.)		  [Vidi]
528 [518] Paza bună petrĭaśe primĭažđa rîa.
(Budna pažnja izbegne zlu sudbinu.)		  [Vidi]
529 [745] Paza sîraśiĭa tĭa, șă nu ći ćemĭa đi ńima.
(Čuvaj svoje siromaštvo, i nikog se ne boj.)		  [Vidi]
530 [707] Pănă a suit pi urs în păr, ĭ-a rupt urĭekiļi, da pănă la dubarît đin păr, ĭ-a rupt kuada.
(Dok su medveda popeli na krušku, počupali mu uši, a dok su ga sa kruške smakli, pokidali mu rep.)		  [Vidi]
531 [57] Pănă ažunź la dumńeḑîu, ći manînkă sfînțî.
(Dok stigneš do boga, pojedu te sveci.)		  [Vidi]
532 [188] Pănă ĭe ćinăr, uomu ĭe gruos đi kap. (N-askultă đi ńima).
(Dok je mlad, čovek je tvrde glave. (Ne sluša nikog).)		  [Vidi]
533 [751] Păru lung, șă minća skurtă.
(Duga kosa, kratka pamet.)		  [Vidi]
534 [1017] PĂRU NUORI
(SNAJKINA KOSA)
PĂRU NUORI
A fuost rușîńe suokru să vadă păru lu nuora ćinîră, șî ĭa întra ĭel ńiśkînd n-a fuost đispurpađită.
—
SNAJKINA KOSA
Bilo je sramota da svekar vidi kosu mlade snajke, i ona pred njim nikada nije išla razbrađena.
  		[Vidi]
535 [520] Păsîrĭ mulće, tuata are ļimba iĭ.
(Mnogo ptica, svaka svoj jezik ima.)		  [Vidi]
536 [757] Pătura măĭ ĭut înpakă.
(Ponjava najbrže miri.)		   [Vidi]
537 [619] Perđaćaĭ pista mărļi ńagre, dabogda.
(Nestao preko crnog mora, dabogda.)		  [Vidi]
538 [521] Pi dunga bĭelțî nuĭe urmă đi drak, numa đi uom.
(Pored bare nije đavolov, nego čovekov trag.)		  [Vidi]
539 [522] Pi lînga apă mare mĭerź, pi lînga fuok mare nu puoț.
(Pored velike vode ideš, pored velike vatre ne možeš.)		  [Vidi]
540 [523] Pi magarĭ înkđe gazda, da pi uom držaua.
(Magarca zatvara gazda, a čoveka država.)		  [Vidi]
541 [290] Pi porînś amînat manînś.
(Po poruci kasno jedeš.)		   [Vidi]
542 [696] Pi şîaļe bobonată, da pi burtă înblanată.
(Na leđima ispupčena, na stomaku ravna.)		  [Vidi]
543 [782] Pi un bușćan duoĭ burĭeț.
(Na jednom panju dve pečurke.)		  [Vidi]
544 [620] Pikațar nasu în ḑama đi varḑă.
(Otpao ti nos u čorbu s kupusom.)		  [Vidi]
545 [356] Piku pikă, balta-ngĭață.
(Kaplja kaplje, baru ledi.)		  [Vidi]
546 [357] Pin avļiĭa fîrțońiĭa, şî sa-ntuarsă ĭar’ aśiĭa.
(Po avliji vrckala se, pa na mesto vratila se.)		  [Vidi]
547 [358] Pin kur la vaka ńagră ći uĭț la đinț-aĭ albĭ.
(Kroz kravino crno dupe gledaš joj u bele zube.)		  [Vidi]
548 [359] Pin stîklă trĭaśe, şî n-o sparźe.
(Kroz staklo prolazi, a ne lomi ga.)		  [Vidi]
549 [360] Pin tufiță pask o mńoriță.
(Kroz šumicu napasam ovčicu.)		  [Vidi]
550 [1019] Pintru kî sî fiĭe kopilu sînatuos, muașa la nașćire ĭ-a taĭat buriku pi rastău źuguluĭ.
(Da bi dete bilo zdravo, babica mu je na porođaju sekla pupak na palici jarma.)		  [Vidi]
551 [361] Pista o vaļe adînkă o punće strîmbă.
(Nad dubokim dolom krivo brvno.)		  [Vidi]
552 [585] Pişatu far’ đi bĭeşît, ka nunta far’ đi lăutarĭ.
(Pišanje bez prdeža, ko svadba bez muzike.)		  [Vidi]
553 [770] Pitulće în tufă mare, đi sî puoț șî fuok sî faś.
(Sakrij se u velikoj šumi, da možeš i vatru da naložiš.)		  [Vidi]
554 [678] Pizda ĭe ćaka puļi.
(Pička je kurčeva kanija.)		  [Vidi]
555 [1007] Pizda lînga kur ka kasa lînga drum: kare trĭaśe, ĭel sa frĭaśe!
(Pička kraj dupeta je ko kuća pored puta: ko god prođe, taj se očeše!)		  [Vidi]
556 [898] Pizda mĭa în frunća tĭa, kuaĭļi mĭaļe-n mînļi tĭaļe, nasu mĭeu în kuru tĭeu.
(Moja ti pica preko lica, moja muda držiš u ruci, u moje dupe nos zavuci.)		  [Vidi]
557 [362] Pîsarika ku minća-n kuadă.
(Ptičica sa umnim repom.)		  [Vidi]
558 [788] Pĭatra mikă rastuarnă karu, kî pĭ-a mare vĭeḑ șî daĭ okuol.
(Mali kamen prevrće kola, jer veliki vidiš pa ga zaobiđeš.)		  [Vidi]
559 [249] PLUAĬE, PLUAĬE!
(KIŠA, KIŠA!)		PLUAĬE, PLUAĬE!

Pluaĭe, pluaĭe,
Fĭaćiļi sa muaĭe,
Kopiĭi sa-ntarĭesk,
Fĭaćiļi sa mîrļesk!

KIŠA, KIŠA!

Pada kiša,
Devojke smekšaju,
Dečaci jačaju,
Devojke se „mrkaju”!
  		[Vidi]
560 [753] Pļakă măĭ đinuapće, șă ļi vĭeḑ pi tuaće.
(Porani, pa da vidiš sve.)		  [Vidi]
561 [148] POVASTA ĐI TUTUN
(PRIČA O DUVANU)		Avut Dumńeḑîu građină ka tot nat pi pomînt, şî în ĭa a pus śi ĭa trîbuit. Śe god a pus, ĭ-a rîsarit frumuos. Ama odată vińe kare vińe, şî măĭ puńe pi lînga rasańiţîļi aluĭ o rasańiţa ńikunoskută. Krĭaşće şî ĭa, ama Dumńeḑîu nu şćiĭe śiĭe.
Śe sî fakă?
S-a duśe la o babă, ş-îĭ spuńe kum ĭe taĭna.
Baba-ĭ spuńe.
– E, dakă nu şćiĭ śe buĭađe ĭe aĭa, sî će duś śi će kaś în mižluoku îĭ. Kak-će, şî dăće-n lăturĭ şî pitul-će, şî aśiră đ-akolo: o sî vĭeḑ kare o sî vină şî śe o să ḑîkă!
Dumńeḑîu aşa şî faśe. S-a duśe, s-a kakă în buĭađa-ĭa, şî s-a pitulă măĭ în lăturĭ.
Kînd, ĭaka în vro vrĭame: vińe draku, tună în građină, şî đirĭept la buĭađa-ĭa. Kînd vĭađe kî ĭe ĭa pļină đi kakăţ, s-a ĭa ku mîńiļi đi kap, şî înśĭape sî s-a vaĭće:
– Au, lălă, lălă, da kare s-a fi kakat în tutunu mĭeu?!
Aşa Dumńeḑîu auḑît kum s-a kĭamă buĭađa-ĭa, şî alu kuĭ ĭe.  		[Vidi]
562 [996] POVASTA LU KOĻAȘĂ
(PRIČA O KAČAMKU)		POVASTA LU KOĻAȘĂ

A pļekat sărăkaśuosu la vro nuntă la ńiskaĭ gîzdoćiń. Mĭergînd pi drum, lapîdă đin trastă koļaşa kare a duso ku ĭel în vro tufă, ku nađažđe kă o să-ĭ đa akolo mînkare ţapînă, sî sa sature bińe. Ama, la nunta-ĭa ńima ńiś nu sa uĭtat la ĭel, şî dupa vro vrĭame, sa-ntuarśe la koļiba luĭ flomînd. Ažunźe la loko-la unđ-a lupadat koļaşa, ama nu puaće s-o gasaskă ńiśkum în tufarişo-la. Muort đi fuame, înśape să-ĭ kînće:

Koļeşîţa, fraćo,
Koļeşîţă, braćo,
Făće đi ma spomîntă,
Futuĭ fata kuĭ nu ći manînkă!
—
PRIČA O KAČAMKU

Pošao siromašak na neku svadbu kod nekih bogataša. Idući putem, baci iz torbe u neko žbunje kačamak koji je nosio sa sobom, u nadi da će mu tamo dati neku dobru hranu da se sit najede. Ali, na svadbi niko nije obratio pažnju na njega, i posle nekog vremena vrati se u svoju kolubu gladan. Naiđe na ono mesto gde je bacio kačamak, ali nikako da ga nađe u gustom žbunjaru. Mrtav gladan, počne da mu peva:

Kačamače, brače,
Kačamače, pobratime,
De iskoči, uplaši me!
Bem ti svakog ko te neće!  		[Vidi]
563 [159] PRIMOVARA, MUĬKA NUASTRĂ
(PROLEĆE JE MAJKA NAŠA)		PRIMOVARA, MUĬKA NUASTRĂ
(PROLEĆE JE MAJKA NAŠA)

Primovara, muĭka nuastră,
Ĭa zapada đi pi kuastă,
Faśe ĭa pi vuoĭa nuastră.
Kî zapada nuĭe bună:
Ći ĭa duşmanu đi pi urmă!
Kă duşmańi s-a vorbit
Să ńi prindă la kuţît.

Fusăĭ ćinîr ka salkuţa,
Ş-înbătrîńi mîndruţa.
Luvar-o friguri ka pi mińe gînduri,
Kă đi frigurĭ gasăşć ļak –
Kă ĭaĭ kîrpa şî ļeź kapu,
Da đi dragusta muorĭ ka draku.   		[Vidi]
564 [525] Puaće bîlśu fara unu.
(Može vašar bez jednoga.)		  [Vidi]
565 [906] Pula tună, pula ĭasă,
Pula faśe rînd în kasă.
(Kurac ulazi i izlazi,
kurac pravi red u kući.)		  [Vidi]
566 [907] Pula, kînd aĭ măĭ mult đi kît śe-ț trăbe đi kasă, măĭ bun s-o taĭ, đi kît să-nparț pin odăĭļi lu tuoĭa.
(Kurac, kad imaš više nego što ti treba za kuću, bolje da isečeš, nego da deliš po tuđim kućama.)		  [Vidi]
567 [293] Puń ku raru, ĭaĭ ku karu, puń ku đesu, ĭaĭ ku kĭesu.
(Seješ ređe, puniš kola, seješ gušće, puniš kesu.)		  [Vidi]
568 [524] Puorku śe nu aļiaźe laturļi, sa-ngraşă.
(Goji se svinja koja ne bira pomije.)		  [Vidi]
569 [884] Puot sî bĭeu, nu mis țîgan sî ḑîk ba.
(Mogu da pijem, nisam Ciga da odbijem.)		  [Vidi]
570 [363] Pup-pup-pup! Kare m-a pupat, să pupĭe đin kuĭbu mĭeu, kî ĭe kurat, luminat, uns ku kakat.
(Pup-pup-pup! Ko me ljubi, nek mi gnezdo ljubi, jer je čisto, nepogano, govnom omazano.)		   [Vidi]
571 [59] PUSĂĬ LA MÎNDRA MÎNA-N KAP
(OBGRLIH JOJ RUKOM GLAVU)
PUSĂĬ LA MÎNDRA MÎNA-N KAP
OBGRLIH JOJ RUKOM GLAVU

Pusăĭ la mîndra mîna-n kap,
Un padukĭe kît un ţap!
Şî kemaĭ komşîiļi
Sî omuară padukiļi,
Ku sakurĭe, ku topuară
Pi padukĭe sî-l omuară!
Đaţă padukĭu đin piśuor –
Frînsă kuada la topuor!

Ş-îl luvară la bîtatură,
Ş-a skuos şapće oka đi untură.
Ş-a veńit o kaţauă,
O kaţauă kurtă, śuantă,
Ş-a mînkat untura tuată!
Stavih ruku njoj na glavu,
Tamo vaška poput jarca!
Pa ja pozvah komšije
Vaška da se ubije,
Sekirama, toporima,
Vašku da mi ubiju!
Al se vaška nogom ritnu,
Puče drška na sekiri!

Vašku ipak premlatiše,
Mnogo masti izvadiše!
Al naleti neka kučka,
Neka kusa bezrepnica,
Pa tu mast svu poliza!
  		[Vidi]
572 [870] Pustîń sî ramîń, dabuogda!
(Sam da ostaneš, dabogda!)		  [Vidi]
573 [78] Rakaĭ-bikaĭ pin izvuară,
Or sî ĭasă, or sî muară,
Da-l aşćeț ku gura guală.
(Batrga se u izvoru,
Kao da je na umoru,
Ti ga vrebaš na pomolu.)		  [Vidi]
574 [744] Rakiu pi rakiu skuaće, da buata pi tuaće.
(Rakija rakiju vadi, a motka vadi sve.)		  [Vidi]
575 [832] Rău făr đi muĭare ka opinka făr đi urḑîaļe, ka skruafa făr đi pĭaļe.
(Zlo je bez žene kao opanak bez oputa, kao krmača bez kože.)		  [Vidi]
576 [526] Rău ku rău, ama fara rău şĭ măĭ mare rău.
(Zlo je sa zlom, ali bez zla još je veće zlo.)		  [Vidi]
577 [92] Rîma, kînd kapîtă uokĭ, o ĭa pi ļemn în sus, ama vińe mĭerla ş-o ćokńaşće-n kap.
(Glista, kad progleda, krene uz drvo, al’ dođe kos pa je čukne u glavu.)		  [Vidi]
578 [962] RUGAMÎNT LA LUNĂ NOĂ
(MOLITVA MLADOM MESECU)
RUGAMÎNT LA LUNĂ NOĂ

Lună noă,
Taĭ kolaku-n doă:
Žumataće miĭe,
Žumataće țîĭe!
Uoĭ în strungă,
Bań în pungă!
—
MOLITVA MLADOM MESECU

Mlad Meseče,
Kolač sečem:
Pola tebi,
Pola meni!
Ovce u toru,
Novac u kesi!
  		[Vidi]
579 [117] Rugu rugă kapra, kapra înpunźe muoşu, muoşu baće baba, baba taĭe kapu la kokuoş.
(Trn ubode kozu, koza bode čiču, čiča bije babu, baba seče petlu glavu.)		  [Vidi]
580 [855] S-a atîrnat ka grapița đi ĭel.
(Zakačio se kao krpelj za njega.)		  [Vidi]
581 [528] S-a dus ursu la kurs, ş-a veńit ĭară urs.
(Ko medved na kurs pošo, ko medved je s kursa došo.)		  [Vidi]
582 [985] S-a pitrekut ka muska-n tuobă.
(Proveo se kao muva u dobošu.)		  [Vidi]
583 [998] S-a pișat śerbu în apă!
(Pišao je jelen u vodu!)		  [Vidi]
584 [366] S-a spînḑurat baba-n duos, ku ļinđiku skuos.
(O drvo se baba obesila, i sikilj iskesila.)		  [Vidi]
585 [877] S-a sprînžît tuoț, ńiś trîasńitu nu-ĭ măĭ adună.
(Rasturili se svi, ni grom ih više ne okupi.)		  [Vidi]
586 [367] S-a spumîntat bîskîkaratu kă arđe satu.
(Uplašio se krakati da će selo buktati.)		  [Vidi]
587 [893] S-auđe da nu sa vĭađe.
()		  [Vidi]
588 [1] S-ažuće, să nu skurće! Să traĭaskă, şî să krĭaskă! La mulț ań ku sînataće!
(Da pomogne, da potraje! Da traje i napreduje! Na mnogo godina u zdravlje!)		  [Vidi]
589 [364] Sa duśe la apă, da nu sa adapă.
(Ide na pojilo, al se ne poji.)		  [Vidi]
590 [56] Sa rîđe porîmba đi mură kî ĭe ńagră.
(Smeje se gloginja kupini da je crna.)		  [Vidi]
591 [876] Sa spomîntă ka ĭapa đi beșîna babi.
(Plaši se kao kobila od babinog prdeža.)		  [Vidi]
592 [667] Sa traźe ka śața.
(Vuče se kao magla.)		  [Vidi]
593 [459] Sa visaļesk kă dupa pluaĭe vińe suare, da nu văd kă dupa pluaĭe sa faśe morśilă.
(Raduju se da će posle kiše doći sunce, a ne vide da posle kiše dolazi blato.)		  [Vidi]
594 [589] Sa źuară kă nu fură, da fuźe ku rața-n gură.
(Kune se da ne krade, a beži s plovkom u zubima.)		  [Vidi]
595 [365] Sa-npreună sîrbaćiku ku ńesîrbaćiku să fiĭe fraț.
(Sastaju se divlji i pitomi da se pobratime.)		  [Vidi]
596 [618] Sa-nvîrćaşće ka kuoĭu-n feruaĭkă.
(Vrti se ko mudo u kotliću.)		  [Vidi]
597 [588] Sa-nvîrćiaşće ka bĭeşîna-n śuariś.
(Vrti se ko prdež u pantalonama.)		   [Vidi]
598 [529] Sarak, sarak, ama nu sa ćĭame nuapća kînd latră kîńi.
(Puki siromah, al se ne trza noću kad laju psi.)		  [Vidi]
599 [530] Satu arđe, da baba sa pĭapćină.
(Selo gori, a baba se češlja.)		  [Vidi]
600 [763] Să traim traĭu, să mînkăm malaĭu.
(Da živimo život, da izjedemo proju.)		  [Vidi]
601 [666] Să-l fut în kur muort, ļegat đe gard ku ițuoń đe paĭe.
(Jebem li ga u dupe mrtvog, vezanog za ogradu konopcem za slamu.)		  [Vidi]
602 [673] Sî aĭ averĭe şî pućerĭe!
(Da imaš bogatstvo i moć!)		  [Vidi]
603 [926] Sî aĭ obraz makra kît prinđe vîru źeĭśtuluĭ.
(Da imaš obraz makar koliko hvata vrh prsta.)		  [Vidi]
604 [590] Sî baź şokîćiļi şî-n ambarĭu ku grîu, şobuol nu sa măĭ faśe.
(Stavi miša i u ambar sa žitom, u pacova neće da izraste.)		   [Vidi]
605 [626] Sî će duś, muĭarĭe, ka vîntu, şî sî okoļeşć tot pomîntu; đi o ḑî şî đ-o nuapće sî okoļeşć țărļi tuaće; đi o ḑî şî đ-o sară - sî ĭeş şî đin țărĭ afară!
(Da odeš, ženo, ko vetar, da obiđeš ceo svet; za dan i noć da obiđeš zemlje sve; a za veče i jedan dan, da izađeš iz sveta van!)		  [Vidi]
606 [621] Sî đa dumńeḑîu atunś sî ći faś muĭare kînd va faśa rakita mńare.
(Dabogda da budeš žena kad vrba bude pravila med.)		  [Vidi]
607 [623] Sî đa dumńeḑîu sî aĭ tot karunț în kasă, da ńepuoț ńiśkînd pi lînga masă.
(Dabogda imao samo sede u kući, a unuke nikad oko stola.)		  [Vidi]
608 [624] Sî đa dumńeḑîu sî nu-ț ažuće ḑîua ku nuapća.
(Dabogda ti ne pomogli ni dan ni noć.)		  [Vidi]
609 [105] Sî nu-ț măĭ ažuće patruḑăś şî patru đi prazńiśe pi anu đi ḑîļe, şî ḑîļiļi marĭ ku ĭaļe!
(Ne pomoglo ti četrdeset i četiri slava u toku godine, zajedno sa velikim danima!)		  [Vidi]
610 [879] Sîaśira sîaśiră, kuasa kosîașće, da Dumńeḑîu ći pazîașće.
(Srp žanje, kosa kosi, a Bog te čuva.)		  [Vidi]
611 [30] SÎNTUAĐIRI AĬ MARĬ ÎN RĬERNĂ
(VELIKI TODOROVAC U RERNI)		     Am fakut nuoĭ şîḑîtuarĭe vińirĭ sara, da sîmbîtă a fuost Sîntuađiri aĭ marĭ. Ń-am adunat tuoț đin komşîluk: Mika ku Ļubița, Žîvota, Ĭanku, muoşu Đinkă, Luțu, Pau, Stĭeva a fuost la lukru.
     Vińirĭ sara la Sîntuađirĭ n-a măĭ lukrat ńima, dakă baş a trîbuit sî faś śeva, aĭa faś ḑîua. Sara, kum a zovîrńit suariļi, nu kućeḑ sî faś ńimika, ńiś sî taĭ ungiļi, ńiś sî ći-nkĭepturĭ, or kî să lukri śuava pi la piśuarĭe, ńiś sî nuoḑ.
     Ĭo ma-m raşît să țîăs, fînka am țasut şî ḑîua, şî mĭ-a ramas mult đi lukru, dakă sînt Sîntuađiri.
     Muma spuńe: „Nu țasa, mă, nu țasa, kî nuĭe bun, omuară Sîntuađiri uoiļi, şî, će, aĭ vaś, ş-aĭ puorś, şî nu va fi bun!”
     „E, ḑîk, baş sî țîăs, pî dakă nu va fi śuaua bun, ḑîk, adauară nu măĭ lukru!”
     Şî aşa, ń-am adunat tuoț: ĭo țîăs će kolo în suobă-ĭa. Ļubița, Stanka, baba Miļeva, Dana – tuoț aiśa, da đi-nkuaśa aşća žuakă la kîărț, numa ļipîĭe.
     Ḑîśe Ļubița, saraka: „Dăĭ draku aşća ku kărțîļi, nu măĭ pućem sî ńi tăĭnuim đi iĭ, đi vuvaĭala-ĭa.”
     Şî ńimika, am țasut ĭuo aśiĭa; iĭ pļekară pi la doĭsprîaśe, aşa. Muma s-a kulkat ku Mariĭa în suobă, da ĭuo – aĭ să ma kulk aiś, în kuĭnă, pi pat. Ma nu stîng lampa kî nu kućeḑ, kî ḑîśa tata: »Sî nu ći ĭaĭ ku aăla kare nare sud, pi kare nu ăl vĭeḑ, kî ći strînźe pănă duormĭ!« ... Kă pi nuora lu muma ku uomu đi la Ļiskuaua, Sîntuađiri a omorîto. S-a skimbat sara, şî đimińață a aflato muartă.
     Ş-aşa, ma-m kulkat ĭuo ku lampa aprinsă. Odată auḑîĭ: „Tup!”, pokńi śe pokńi! Pin mińe trĭeku aşa, o saźată! Ḑîk: „Auḑ, îĭ sînt!”
     Stau.. stau; mîĭ măĭ kîta, ĭară: „Tup!” Aud kalumĭa, ma nuĭe-n puod, numa aśiĭa, parkĭe supt parĭaće? Ma luvă frika, k-în đață în gînd kum mĭ-a puvestît tata kum pi mumîsa, pi baba Ana, a batuto Sîntuađiri đi śe vińerĭ sara a kurațat kukuruḑ, şî nuapća a dat Sîntuađiri ku kopita-n ńa, în piśuor, đi a-nvînațît piśuoru.
     Ma rîđikaĭ în pat, sprižońită în mînă, şî askult bińe: parke mi sa-mpare kî tupîĭe śe tupîĭe pi lînga şporĭet. Sariĭ đin pat, kînd aud kî tupîĭe în rĭerna la şporĭet!  Fuoku s-a stîns, şî rĭerna a-nśeput sî s-a raśiaskă şî, bińe, pokńaşće! Da s-afi fuźit în suobă la muma, kum ma-m spumîntat, a fi krĭeḑut kî sînt Sîntuađiri, şî gata.
     Mîńe ḑî a veńit Ļubița pi la mińe, şî ma-ntrabă da mis viĭe, kî pi ĭa, śikă, a batuto Sîntuađiri în vis, a muźit ka vaka, şî Mika abĭa a pumeńito. Iĭ puvestîĭ kum la mińe a veńit Sîntuađiri în rĭernă, şî amînduauă ń-am rîs.  		[Vidi]
612 [300] Sîraśiĭa ĭe rîa, ama ńeverĭa şî măĭ rîa.
(Siromaštvo je zlo, al nevera još veće.)		  [Vidi]
613 [1025] Sîraśiĭe uarbă.
(Slepo siromaštvo.)		  [Vidi]
614 [180] SKOSĂĬ RAZBUOĬU DUPA KASĂ
(TURIH RAZBOJ IZA KUĆE)
SKOSĂĬ RAZBUOĬU DUPA KASĂ
TURIH RAZBOJ IZA KUĆE

Skosăĭ razbuoĭu dupa kasă
O veńi vrunu sî mĭel ţîasă.
Şî veńi un nîtarău,
Şî-nkîlśi sulu măĭ rău.
Faku la sulu đi-napuoĭ
Şapćeḑăś đi nodoruoĭ,
Da la sulu đi-nainće
Ńiś draku nu ţîńe minće.

Unđe dă mîndra ku aku
Trĭaśe mîrtanu ku kapu.
Unđe dă ku sovĭeĭka –
Trĭaśe lupu ku urĭakĭa.
Pi-ntra iţă şî pintra fuśiĭ –
Şî porkarĭu dupa iĭ!

Pintra iţă, pintra spată,
Trĭaśe ĭapa înpiđekată.
Pintra iţă, pintra razbuoĭ
Trĭaśe vakarĭu ku aĭ duoĭ buoĭ
Şî tot strîgă Hoĭ! Hoĭ, hoĭ!

Turih razboj iza kuće
Da se neki tkač navuče,
Al naiđe neki tupan
Pa mi tkanje svo zamrsi
...
  		[Vidi]
615 [4] Skuaće, draśe, ś-aĭ luvat, kă će bat ku kakat!
(var. Skuaće, draśe, ś-aĭ pitulat kî ć-omuor ku kakat!)
(Vadi, vraže, to što kriješ, da te govnom ne prebijem!)		  [Vidi]
616 [591] Spuńe la tuoț, să nu spună la ńima.
(Kaži svakom, da ne kaže nikom.)		  [Vidi]
617 [368] Stă în apă, da nu sa adapă.
(U vodi stoji, al’ se ne poji.)		  [Vidi]
618 [369] Stă în kuń, da fund n-are.
(O klin visi, a dno nema.)		  [Vidi]
619 [698] Stă în tufă da nu suflă.
(U žbunju stoji a ne diše.)		  [Vidi]
620 [856] Stăĭ, pănă vin đi la muară.
(Čekaj, dok dođem sa vodenice.)		  [Vidi]
621 [371] Sućiļi pļakă, da miĭiļi ramîn.
(Stotine polaze, a hiljade ostaju.)		  [Vidi]
622 [592] Sufļitu-n vînt, uasîļi-n pomînt.
(Duša u vetar, kosti u zemlju.)		  [Vidi]
623 [531] Suokru baće ku kaśula đi paĭe, da suakra ku kaśula đi pĭatră.
(Svekar tuče kapom od slame, a svekrva kapom od kamena.)		  [Vidi]
624 [370] Supt un karpińel žuakă un ĭepurĭel.
(Pod grabićem zečić igra.)		  [Vidi]
625 [900] Susuļaće supt parĭaće.
(Duguljasti pored zida.)		  [Vidi]
626 [100] Şađerĭa domńaskă, aļergatura lupĭaskă.
(Gospodsko sedenje, vučje trčanje.)		  [Vidi]
627 [774] Șă kuru puće, ama-l duś ku ćińe.
(I dupe smrdi, al ga nosiš sa sobom.)		  [Vidi]
628 [708] Şćiu tuot, ma nu puot.
(Znam sve, al’ ne mogu.)		  [Vidi]
629 [549] Şî uaĭa ńagră dă lapće alb.
(I crna ovca belo mleko daje.)		  [Vidi]
630 [598] Şî vita bĭa, ama şćiĭe kît.
(I stoka pije, ali zna koliko.)		  [Vidi]
631 [711] ŞÎAĐE MUOŞU PI ŹUBAN
(SEDI ČIČA NA ŽIBANU)		ŞÎAĐE MUOŞU PI ŹUBAN

Şîađe muoşu pi źuban,
Unźe pula ku katran,
Dă la babă supt kreţan.
Baba ḑîśe: „Puće!”
Muoşu baş ar fuće!
—
SEDI ČIČA NA ŽIBANU

Seda čiča na žibanu,
Valja đoku u katranu,
Gura babi pod krecan.
Baba veli: „Smrdi!”
A čiča bi da trti!
  		[Vidi]
632 [599] Şuĭră tu la kuru tĭeu, kî la-l mĭeu nu-ĭ şćiĭ kînćiku.
(Zviždući svom dupetu, jer mome pesmu ne znaš.)		  [Vidi]
633 [543] Ś-a mînkat lupi, nu măĭ vĭeḑ.
(Što vuci izjedu, više ne vidiš.)		  [Vidi]
634 [748] Ś-a mînkat lupu nu măĭ vĭeḑ.
(Što je pojeo vuk više ne vidiš.)		  [Vidi]
635 [301] Ś-aĭ katat, aĭ aflat.
(Što si tražio, to si našao.)		  [Vidi]
636 [785] Śe alaman, să fi skuos uomu pula kîtra ĭel, șî pi ĭa a fi luvato.
(Kakva alavetina, da mu čovek kurac pokaže, i njega bi uzeo.)		  [Vidi]
637 [750] Śe auđe fața, să n-audă duosu.
(Što čuje lice, da ne čuju leđa.)		  [Vidi]
638 [544] Śe auđe fața, sî n-audă duosu.
(Što čuje lice, da ne čuje naličje. /ili: Što čuje osoje, da ne zna prisoje./)		  [Vidi]
639 [545] Śe dakă muare uomu, nu sa zbîrśaşće śerĭu.
(Šta ako umre čovek, ne zbrčka se nebo.)		  [Vidi]
640 [650] Śe faś uodma kînd ći skuoļ?
— Urmă.
(Šta napraviš odmah, čim ustaneš?
— Trag.)		  [Vidi]
641 [649] Śe faśe ĭepuru kînd înpļińiaşće un an?
— Pļakă pi duoĭ.
(Šta radi zec kad napuni godinu?
— Počinje drugu.)		  [Vidi]
642 [648] Śe faśe kokuoşu kînd sa suĭe pi gard?
— Sa țîńe să nu kadă.
(Šta radi petao kad se popne na ogradu?
— Drži se da ne padne.)		  [Vidi]
643 [1014] ŚE ÎNSAMNĂ KRUŚA, OR POVASTA LU ŚERĬ?
(ŠTA OZNAČAVA KRST, ILI PRIČA O NEBU?)
ŚE ÎNSAMNĂ KRUŚA, OR POVASTA LU ŚERĬ?

Kruśa arată patru kuolțurĭ lu śerĭ, kare țîn patru înźirĭ în șîaļiļi luor, să nu kadă śerĭu pi lumĭe. Kînd îș faśe kruśe șî kînd postîașće, uomu dă pućarĭe la înźiri-ĭa, șî luor ĭe śerĭu ușuor đi țînut, da kînd uomu manînkă karńe, suduĭe, fură, minće or nu krĭađe-n dumńeḑîu, atunśa înźiri-ĭa slabĭesk șî śerĭu ļesńe puaće kađa pi lumĭe, kî ĭe fakut đi pĭatră grĭa. Kînd Svići Ļiĭa mînă kośiĭa luĭ pi śerĭ, đi supt ruoțîļi kośiĭi, pin petruańiļe-ļa săr skinćiĭi, șî lumĭa pi pomînt vĭađe kă sfulđiră, da kînd roțîļi totorosăsk, lumĭa auđe duraĭala.
—
ŠTA OZNAČAVA KRST, ILI PRIČA O NEBU?

Krst pokazuje četiri ugla neba, koje na svojim leđima drže četiri anđela, da nebo ne padne na ljude. Kad se krsti, i kad posti, čovek daje snagu tim anđelima, i njima je nebo lako za držanje, a kad čovek jede meso, psuje, krade, laže ili ne veruje u boga, onda ti anđeli slabe i nebo lako može pasti na ljude, jer je sačinjeno od teškog kamena. Kad Sveti Ilija tera svoje kočije preko neba, ispod točkova po tom kamenjaru izbijaju varnice, pa ljudi na zemlji vide da seva, a kad točkovi tandrču, ljudi čuju grmljavinu.
  		[Vidi]
644 [547] Śe ĭe bun, nu țîńe mult.
(Što je dobro, ne traje dugo.)		  [Vidi]
645 [274] Śe ĭe dupa prag, pragu să nu trĭakă.
(Što je iza praga, prag da ne prelazi.)		  [Vidi]
646 [548] Śe ĭe đi kasă, nuĭe đi sat.
(Što je za kuću, nije za selo.)		  [Vidi]
647 [302] Śe ĭe la mînă, nuĭe minśună.
(U ruci što je, stvarno je.)		  [Vidi]
648 [595] Śe kap, aşa žńap.
(Kakva glava, takva motka.)		  [Vidi]
649 [752] Śe măĭ mult vorbĭeșć, măĭ mult nîkažăšć.
(Što više pričaš, više patiš.)		  [Vidi]
650 [646] Śe nu ĭastă triĭ în lumĭe?
— Sî ći-ntuorś đi unđe aĭ ĭeşît, sî măĭ înviĭ dupa muarće, şî nus skărĭ pănă-n śerĭ.
(Čega nema tri na svetu?
— Da se vratiš odakle si izašao, da oživiš posle smrti, i nema stepeništa do neba.)		  [Vidi]
651 [952] ŚE NU MA FAK UN STRÎGUOĬ
(ZAŠTO NISAM NOĆNI LEPTIR)
ŚE NU MA FAK UN STRÎGUOĬ

Śe nu ma fak un strîguoĭ
Sî ma bag la mîndra supt razbuoĭ,
Sî văd iţîļi kum sa skimbă
Şî ļinđiku kum sa strîmbă?
—
ZAŠTO NISAM NOĆNI LEPTIR

Zašto nisam noćni leptir
Pa pod razboj da uletim,
Da gledam niti promenljive
I dragin sikilj što se krivi?
  		[Vidi]
652 [241] Śe nuĭe, ńiś țaru nu manînkă.
(Čega nema, ni car ne jede.)		  [Vidi]
653 [1016] ŚE NUME AVUT KOPIĬI RUMÎŃEȘĆ?
(KOJA SU IMENA IMALA VLAŠKA DECA?)
ŚE NUME AVUT KOPIĬI RUMÎŃEȘĆ?

Pătru, Bure ku David,
Stan, maĭki, ku Isak:
Duoĭ ku tatî-su la uoĭ,
Duoĭ kîntă în śimpuoĭ!
Śirilă ku Burilă
Ku mumî-sa în śanușă!
―
KOJA SU IMENA IMALA VLAŠKA DECA?

Petar, Bure i David,
Stan, majčin, i Isak:
Dva su s ocem za ovcama,
Dva sviraju na gajdama,
A Čirilo i Burilo
Sa majkom su kraj ognjišta!
  		[Vidi]
654 [816] ŚE S-A VINĐIKAT KU SKRUMU ĐI ȚUALĂ?
(ŠTA SE LEČILO ZGUROM OD ODEĆE?)		ŚE S-A VINĐIKAT KU SKRUMU ĐI ȚUALĂ?

Ku skrumu đi țuală s-a vinđikat taĭatura. Kînd uomu s-a taĭat vrunđiva rău, babiļi a luvat zdrĭanța đi śuarik, ĭ-a dat fuok șă skrumu ś-a ramas đin arsură a fîrîmat bińe întra palme; așa mîrunțît l-a pus în taĭatură, pănă n-a umpluto ku muoț. Dupa aĭa loko-la a ļegat bińe, șî ļigatura nu s-a kubarît pănă lovitura nu s-a do vinđikat. Dakă tîĭatura a fuost măĭ mikă, șî dakă đin ĭa a kurs sînźiļi, s-a vinđikat ku pulburu pufuluĭ.
—
ŠTA SE LEČILO ZGUROM OD ODEĆE?

Zgurom od odeće zaceljivala se posekotina. Kad bi se čovek negde jako posekao, babe su uzimale krpče od sukna, zapalile ga i zguru koja je ostala od paljevine sitnile među dlanovima; tako usitnjenu zguru stavljale su u posekotionu, sve dok je ne prepune. Posle bi to mesto dobro previle, a povez se nije skidao sve dok rana ne bi potpuno zacelila. Ako je posekotina bila manja, i ako je iz nje tekla krv, lečila se prahom puhare.   		[Vidi]
655 [647] Śe sa kîntă ka mîța, da nuĭe mîță?
— Mîrtanu.
(Šta mauče kao mačka, a nije mačka?
— Mačor.)		  [Vidi]
656 [189] Śi ĭe aĭa „pită-raspită”?
(Šta je to „pita-raspita”?)		  [Vidi]
657 [404] Śinś fraț la o bîrnă lukră.
(Petoro braće jednu gredu delju.)		  [Vidi]
658 [403] Śinś inş lukră la konak, da ĭeşke nu fak.
(Petorica kuću grade, a đubre ne prave.)		  [Vidi]
659 [405] Śuara ńagră bĭasă, da beşîna albă ĭasă.
(Poprdnu se crna tica, snese prdež bela lica.)		  [Vidi]
660 [532] Taĭnă multă, sîraśiĭe guală.
(Prazna priča, golo siromaštvo.)		  [Vidi]
661 [226] TAŚ, KĂ AŞA ĬE LA SARAŚ
(TAKO TI JE KOD SIROTINJE)		  [Vidi]
662 [533] Taśiarĭa dulśe ka mńiarĭa, taĭna kîrśură ka saĭna.
(Ćutanje je slatko ko med, pričanje klizavo ko led.)		  [Vidi]
663 [372] Tata vĭarđe, da kopiĭi ruoşîĭ.
(Otac zelen, a sva deca crvena.)		  [Vidi]
664 [279] Tot țîganu îş labdă śokanu, da țîganka ńikovala.
(Svaki Ciga hvali čekić, a Ciganka nakovanj.)		  [Vidi]
665 [593] Tot nat are kîć-un drak, da la mińe patru-śinś, şî tuoț đ-aĭ draku, fara opinś.
(Svak po jednog vraga ima, a ja imam četir-pet, i svi su vrazi bosonogi.)		   [Vidi]
666 [85] TOT NAT KU NAKAZU LUĬ
(SVAKO SA SVOJOM MUKOM)

TOT NAT KU NAKAZU LUĬ


S-a dus uomu ku muĭarĭa la arat. Ară ĭel, ară, şî vińe dauńiļi la ĭel, ş-înśĭape sî bîzuană pi lînga kap. Ĭel ăl prinđe, îĭ bagă paĭu-n kur, şî-l slubuađe. Măĭ kîta vińe o śuară şî numa iĭ gîrîĭe pi aratură. Ĭel ĭa pişka, dă-n śuară ş-îĭ frînźe un piśuor. Măĭ amînat, ĭakîta, vińe şî ursu, şî traźe s-îĭ manînśe o vită. Uomu ăl prinđe, ăl baće bińe, ş-ăl prinđe-n źug, sî ară ku ĭel pănă la amńaḑîţ.

La amńaḑîţ slubuađe ursu, dă la vaś đi mînkare, şî şîađe sî prîndă ku muĭarĭa. Dupa śe a prînḑît bińe, sa puńe sî lukre lukru la muĭare.

S-adună žuavińi-ļa ļi triĭ, nîkažîće, stau măĭ đeparće şî sa tăĭnuĭe śe va puća să fiĭe aĭa.

Ursu ḑîśe: „Lasă s-îĭ fakă şî iĭ kum mĭ-a fakut miĭe!”

Śuara ḑîśe: „S-îĭ frîngă makra un piśuor, kum mĭ-a frînt mîĭe!”

Da dauńiļi ku paĭu-n kuru ḑîśe: „Nu ĭe aĭa, bre, śe ginđiţ vuoĭ! Nu veđet kum îĭ bagă paĭu-n kur ka şî miĭe?”

—

SVAKO SA SVOJOM MUKOM


Otišao čovek sa ženom na oranje. Ore on, ore, dođe obad i počne da mu zuji oko glave. On ga uhvati, nabije ga na slamku, i pusti. Malo potom dođe vrana i stade da grakće na oranici. On potegne pušku, opali, i slomi vrani jednu nogu. Nešto kasnije, evo ga, stiže i medved, i navali da mu pojede jednu kravu. Čovek ga uhvati, izmlati ga dobro i upregne u jaram, da s njim ore do podne.

U podne pusti medveda, baci kravama seno, i sedne da ruča sa ženom. Pošto se dobro najeo, priđe ženi i počne da joj radi posao.

Okupe se one tri namučene životinje, gledaju poizdalje i pitaju se šta li to može biti.

Medved veli: „Pusti neka je muču kao što je i mene!”

Vrana veli: „Nek i njoj polomi jednu nogu kao što je meni!”

A obad nabijen na onu slamku, veli: „Nije to, bre, što vi mislite! Zar ne vidite da joj nabija slamku u zadnjicu, isto kao meni?”

  		[Vidi]
667 [791] Tot nat ku pizda mînsa.
(Svako sa svojom pičkom materinom.)		  [Vidi]
668 [834] Tot nat traźe fuok pi turta luĭ.
(Svako navlači vatru na svoju pogaču.)		  [Vidi]
669 [703] Tot satu ku zanatu, tot kotunu ku raśunu, tuota kasa ku ađetu.
(Svako selo i zanat, svaki katun i račun, svaka kuća običaj.)		  [Vidi]
670 [765] Tota nat ku nakazu luĭ.
(Svako je sa svojom mukom.)		  [Vidi]
671 [373] Totîrlata tună în gaură gata.
(Okruglo, u rupu ušlo.)		  [Vidi]
672 [838] Trasńićar đin sańin!
(Ubio te grom iz vedra neba!)		  [Vidi]
673 [154] Trasta guală mult ĭe măĭ grĭa đikît a pļină.
(Prazna torba mnogo je teža od pune.)		  [Vidi]
674 [1021] Treku ka pin urĭekiļi akuluĭ.
(Prođe kao kroz iglene uši.)		  [Vidi]
675 [665] TRIĬ SURUORĬ
(TRI SESTRE)

A vrut baĭatu sî sa-nsuare, ama đin triĭ suruorĭ n-a şćut pi kare să aļagă. Iĭ dă-n gînd kum sî vadă kare ĭe đin ĭaļe măĭ omeńită, kare nuĭe umblată, şî ĭa un şokîće, şî sa duśe la măĭ batrînă. O-ntrabă da ĭe aĭa pulă, fata spuńe kă nuĭe, kî ĭe pula fakută în alt fĭeļ.

– Eee, sa ginđaşće ĭel – asta ĭe îmblată, kî şćiĭe kum ĭe fakută pula!

Sa duśe la mižlośină, şî aĭa spuńe đi šokîće kî nuĭe pulă. Vĭađe baĭatu kî şî ĭa nuĭe fată mare, ş-o kată pĭ-a măĭ ćinîră.

Ĭ-arată şokîćiļi, ş-o-ntrabă dar ĭe pulă, ĭa spuńe kî n-auḑît đi pulă, da aĭa în mîna luĭ ĭe şokîće. Dragu baĭatuluĭ, o însuară ĭel, şî kînd a veńit nuapća đin tîń, đizbrakă pîntaluońi, şî-ĭ arată, śkă:

– Ĭe uĭće, ăće, asta ĭe pulă!
Ńevasta sa uĭtă, şî sa miră:

– Śe ḑiś, mă, aĭa ĭe pulă?! Eee, sî vĭeḑ tu, atunśa, naĭka Pătru śe pulă are!

  		[Vidi]
676 [248] Tu ć-aĭ bĭeşît, da lumĭa o să spună kî ć-a-ĭ kakat tuot.
(Ti si prdnuo, a ljudi će reći da si se sav usrao.)		  [Vidi]
677 [975] Tu nu iș do tuot!
(Ti nisi sasvim ceo!)		  [Vidi]
678 [974] Tu nu iș întrĭeg!
(Ti nisi ceo!)		  [Vidi]
679 [534] Tu nu ma krĭeḑ pi mińe, da vrĭeĭ Dumńeḑîu sî ći krĭadă pi ćińe.
(Ti ne veruješ meni, a hoćeš da Bog veruje tebi.)		   [Vidi]
680 [176] Tuata lumĭa fraț, un uom sîngur ĭe lup.
(Svi su ljudi braća, usamljen čovek je vuk.)		  [Vidi]
681 [376] Tuoț kaĭ albĭ, numa unu ruoşu şî-ĭ baće pi tuoț.
(Svi konji beli, samo jedan crven, i mlati ih sve)		  [Vidi]
682 [377] Tuoț sa plîng, da ĭel kîntă.
(Svo nariču, a on peva.)		  [Vidi]
683 [1002] Tuot a pļekat a puļi.
(Sve je otišlo u kurac.)		  [Vidi]
684 [777] Tuot într-un śubăr mĭarźe.
(Sve u jednu kacu ide.)		  [Vidi]
685 [115] Tuot învățu are şî đizvățu.
(Svaka navika ima i odviku.)		  [Vidi]
686 [594] Tuot ku uoki la ogļindă, da gunuoĭu baće-n grindă.
(Pred ogledalom celog dana, a đubre joj do tavana.)		  [Vidi]
687 [379] Tutuk-bunduk, đi kuadă ăl duk.
(Trupac-šupac, za rep ga vučem.)		  [Vidi]
688 [934] Uaĭa numa śe trĭaśe pista drum, o ustură kuru đi fuame.
(Samo što pređe put, ovcu zasvrbi dupe od gladi.)		  [Vidi]
689 [780] Uaĭa śe nu duśe lîna, măĭ bun s-o manînśe lupi.
(Ovcu kojoj runo smeta, bolje da izjedu vuci.)		  [Vidi]
690 [535] Uaĭa śe nu-ş duśe lînă, măĭ bun s-o manînśe lupi.
(Ovcu kojoj runo smeta, bolje da izjedu vuci.)		  [Vidi]
691 [536] Uala fĭarbe ku pasuĭu, ama nu sa şćiĭe unđe sarĭa.
(Lonac krčka sa pasuljem, al se ne zna gde je so.)		  [Vidi]
692 [899] Un buou kakă său.
(Jedna volina sere loj.)		  [Vidi]
693 [389] Un țaruş ruoşu în kur la muoşu.
(Bodlja crvena, starcu u dupe nabijena.)		  [Vidi]
694 [382] Un kal ruoşu pin koşăre săre.
(Crven konj po košari skače.)		  [Vidi]
695 [121] Un kîrîmidarĭ ku kîrîmidarița şîađe în kasă kîrîmidarĭaskă, şî vorbĭaşće kîrîmidarĭaşće.
(Ćeramidar sa ćeramidarkom, sede u kući ćeramidarskoj i govore ćeramidarski.)		  [Vidi]
696 [383] Un ļemn mare ku doasprîaśe krĭenź, în tuata krĭanga kîći un kuĭb, în tuot kuĭbu kîći patru puĭ, în tuot puĭu kîći şapće uauă.
(Veliko drvo sa dvanaest grana, na svakoj grani po jedno gnezdo, u svakom gnezdu po četiri tića, a u svakom tiću po sedam jaja.)		  [Vidi]
697 [384] Un malaĭ ku doă fĭață.
(Jedna proja sa dva lica.)		  [Vidi]
698 [388] Un muort întra duoĭ viĭ.
(Jedan mrtav između dva živa.)		  [Vidi]
699 [385] Un muoş barbuos, mînă puorśi-n duos.
(Bradati čiča svinje* u šumu tera.)		  [Vidi]
700 [905] Un muoș tufloguos mînă puorśi-n duos.
(Šljampavi čiča svinje u šumu tera.)		  [Vidi]
701 [19] UN PIŚUOR ŚUPARKA ARE
(JEDNU NOGU GLJIVA IMA)
UN PIŚUOR ŚUPARKA ARE
JEDNU NOGU GLJIVA IMA
Un piśuor śuparka are,
Duauă țîță fata mare,
Triĭ piśuare la ćigańe,
Patru țîță la vakuță,
Śinś źeĭśće la o mînă,
Şasă buoĭ în plug s-a mînă,
Şapće ḑîļe-n sîptamînă,
Uopt piśuarĭe raku are,
Nuauă luń muĭarĭa puartă,
Ḑîaśe spiță la o ruată.
Rosko, rosko, roskoćin,
Să bĭem vin, să ńi visaļim,
Să veđiem kît traĭim! 		Jednu nogu gljiva ima,
Dve su dojke u devojke,
Trij su noge na tiganju,
Četri sise na kravici,
Pet prsta na jednoj ruci,
Šest se brava u plug preže,
Sedam dana u nedelji,
Osam nogu račić ima,
Devet meseci žena nosi,
Deset žbica na točkiću!
Rosko, rosko, roskočino:
U veselju pijmo vino
Pa sudbinu da vidimo!
  		[Vidi]
702 [386] Un rastău rîaśe Dunîrĭa trĭaśe.
(Hladno gvožđe Dunav prođe.)		  [Vidi]
703 [392] Un śuob ku unt, tuota lumĭa ung.
(Mali sud sa maslom ceo svet omasti.)		  [Vidi]
704 [393] Un śur pļin đi aluńe, ş-o nukă mare în mižluok.
(Rešeto puno lešnika, sa jednim orahom u sredini.)		  [Vidi]
705 [394] Un śuśuļiaće stă supt parĭaće, în tuaće părțîļi dă ku saźiaće.
(Jedan panj pored kuće, na sve strane strelom tuče.)		  [Vidi]
706 [387] Un tată are o miĭe đi kopiĭ: la tuoț kumpîră kaśuļ, numa luĭ nu puaće.
(Otac ima hiljadu dece: svima kape kupuje, samo sebi ne može.)		  [Vidi]
707 [390] Un țîgan în țîgańiĭe, ku o miĭe đi burgiĭe.
(Ciganin u selu, s hiljadu svrdla po telu.)		  [Vidi]
708 [897] Un țîgan spînḑurat.
(Jedan Ciga obešeni.)		  [Vidi]
709 [391] Un-će duś, a kolo ĭastă, far đi ĭel traĭ nu ĭastă.
(Kud god krećeš, svud ga srećeš, bez njega ti života nema.)		  [Vidi]
710 [999] Una dira, una pira,
Una kira, una sira:
Sî sa dukă-n kapu kuĭ ĭ-a fi dat,
Kă nuĭe pakat!
(Jedna dira, jedna pira,
Jedna kira, jedna sira,
Nek se popnu na glavu ko ih je poslao,
Jer nije greh!)		  [Vidi]
711 [380] Una ḑîśe: făće ḑîuă, una ḑîśe: făće nuapće, alalaltă: făće śe vi vrĭa, miĭe đi grĭeu tot aşa.
(Jedna veli: nek je dan, jedna veli: nek je noć, a sledeća: neka bude bilo kako, meni teško podjednako.)		  [Vidi]
712 [218] Una Ĭela, duda Ĭela, kara Ĭela, kara miş, kara biş, opaț, kopaț, źurźu, murźu, kļanț.
(Neprevodivo)		  [Vidi]
713 [651] Unđe are vaka măĭ multă karńe?
— Supt pĭaļe.
(Gde krava ima najviše mesa?
— Pod kožom.)		  [Vidi]
714 [381] Unđe duarme ruĭan, nu măĭ dă buruĭan.
(Gde crvenko spava, tu ne raste trave.)		  [Vidi]
715 [756] Unđe ĭastă mńiĭ, ĭastă șî piĭ.
(Gde ima jagnjadi, ima i koža.)		  [Vidi]
716 [304] Unđe ĭastă uoĭ, ĭastă şî fuoĭ.
(Gde ima ovaca, ima i mehova.)		Avut ţîganu o uaĭe-n stînă la baśiĭe, şî-ntr-o ḑî uaĭa muare; pîkurari kriśesk lu ţîgan śe s-a slućit ku auĭa luĭ, da ĭel a ḑîs:
— Unđe ĭastă uoĭ, ĭastă şî fuoĭ,* da ĭo đe stînă nu ma las!

* Đi la uaĭa muartă s-a luvat pĭaļa şî s-a fakut fuaļe, kare s-a ţînut atîrnat în kuń dupa uşă la oźak, şî în ĭel s-a ţînut măĭ đies fańină.   		[Vidi]
717 [538] Unđe mulț parĭ, unu dă şî-n kur.
(Gde je mnogo kočeva, jedan te ubode u zadnjicu.)		  [Vidi]
718 [539] Unđe sa bat frațî, nu će mistaka.
(Ne mešaj se kad se braća tuku.)		  [Vidi]
719 [929] Unđe spuńe kî ĭe fuok, pazîaće kă apa ći-ńakă.
(Gde on kaže da je vatra, čuvaj se vode da se ne udaviš.)		  [Vidi]
720 [124] UNOĻIKA ŞÎ DOĻIKA
(JEDNOLIKA I DVOLIKA)		  [Vidi]
721 [917] Unu la ăĭs, unu la ća.
(Jedan na levo, drugi na desno.)		  [Vidi]
722 [216] Unu, doru, tiru, paru, şiru, şaru, şapru, opru, nopru, dopru.
(Jedan, dva, tri, četiri, pet, šest, sedam, osam, devet, deset.)		  [Vidi]
723 [1034] Unu, ka ńiśunu.
(Jedan, ko nijedan.)		  [Vidi]
724 [217] Uńi, dońi, trońi, pińi, ronta, konta, śoa gîrna, ćok, pok, daĭ ku kuru în fuok.
(var.) Uńi, dońi, trińi, peńi, ronta, konta, țava gîrla, ćok, pok, daĭ ku kuru în fuok.
(Jen', dva, tri, peni, ronta, konta, čoa grna, tuc, kuc, tresni s guzom u ognjište.)		  [Vidi]
725 [31] UOMU AL URÎT ŃIŚ LA MUARĂ NARE RÎND
(RUŽAN ČOVEK NI NA MLINU REDA NEMA)		Uomu al urît ńiś la muară nare rînd,
Pi mińe ma fakut muma frumuos,
Kum ma dusăĭ, pusăĭ în kuoş,
Morarița ku mińe žuos,
Đi luok ma luvă la ĭubit,
Al ĭo nu puot să fak ńimik
Kî pi drum am ustańit.
Dubarîĭ pi krak în vaļe,
Da saku ĭerĭa koźa mare!   		[Vidi]
726 [541] Uomu bĭa aĭa śe n-ar bĭa ńiś puorśi.
(Čovek pije ono što ni svinje ne bi.)		  [Vidi]
727 [596] Uomu ku uom samînă.
(Svi su ljudi isti.)		  [Vidi]
728 [908] Uomu nu sa-nvață pănă nu sa-nțapă în morśilă.
(Čovek se ne opameti dok se ne zaglibi u blatu.)		  [Vidi]
729 [586] Uomu sîngur îș faśe buală.
(Čovek sam sebi nanosi bol.)		  [Vidi]
730 [540] Uomu-l kată pi draku, da nu draku pi uom.
(Čovek traži đavola, a ne đavo čoveka.)		  [Vidi]
731 [957] UORĂ MARE, FĬAĆE N-ARE
(IGRA KOLO, MOMA NEMA)
UORĂ MARE, FĬAĆE N-ARE

Kînd baĭețî žuakă-n uoră da fĭaćiļi nu sa prind lînga iĭ numa stau đ-o parće șî sa uĭtă, baĭețî kioćesk:

Uoră mare, fĭaće n-are,
A murit đi gălbinare!

Dupa aĭa fĭaćiļi tună-n uoră la gramadă, žuaka una lînga alta, șî ļi sa raspund:

Uoră mare, baĭeț n-are,
K-a murit đi gălbinare!
A ramas vr-o patru-śinś
Đi kurăļe la opinś!
—
IGRA KOLO, MOMA NEMA

Kad momci igraju a devojke se ne hvataju do njih, nego stoje sa strane i gledaju, momci podvriskuju:

Igra kolo, moma nema,
Satrla ih bol golema!

Posle toga devojke ulaze grupno u kolo, igraju jedna do druge i odgovaraju:

Igra kolo bez momaka,
Satrla ih bolesta jaka!
Ostalo je pet-šest s nama
Za povez na opankama!
  		[Vidi]
732 [223] Uou ńiśkînd n-are buală. (Nu sa bulnavĭaşće ńiśkînd.)
(Jaje nikad nema bolest. (Nikad se ne razboli.))		  [Vidi]
733 [395] Urđiş-burđiş vržđik malaĭ, śe la şkuală învațaĭ păn’ la kasă ma zuĭtaĭ.
(Kreće-šeće parče proje,* što me u školi uče, zaboravim do kuće.)		  [Vidi]
734 [597] Urîtă nunta kîńaskă, da şî măĭ rîa omeńaskă.
(Ružna je pseća svadba, al je ljudska pravo zlo.)		  [Vidi]
735 [234] Urîtu baće ku bîtu, da frumuosu frîînźe uosu.
(Ružan bije štapom, a lepotan kosti lomi.)		  [Vidi]
736 [759] Urma đi uom ĭe pi lînga baltă, nu alu draku.
(Čovekov trag je oko bare, ne đavolov.)		  [Vidi]
737 [396] Ursu muort, da urĭakĭa zbaće.
(Medved mrtav, a uho mu mrda.)		  [Vidi]
738 [1024] Uskat ka bîtu!
(Mršav kao prut!)		  [Vidi]
739 [166] Uskat muort, parke manînkă bĭeşîń fripće.
(Mrtvi žgolja, kao da jede pečene prdeže.)		  [Vidi]
740 [214] Vaĭ đi maĭka luĭ.
(Jadna mu majka!)		  [Vidi]
741 [307] Vaka muartă, da mațîļi viĭ.
(Krava mrtva, a creva joj živa.)		  [Vidi]
742 [306] Vaka muźe, da vițălu fuźe.
(Krava riče, a tele odmiče)		  [Vidi]
743 [755] Vaka nu puoț numa să mulź, muara kîćodată să-ĭ daĭ șî fîn.
(Kravu ne možeš samo da muzeš, mora ponekad i da je nahraniš.)		  [Vidi]
744 [896] Vaka-n ștală ku kuada afară.
(Krava u štali sa repom napolju.)		  [Vidi]
745 [447] Vaśiļi pi rînd sa ļing.
(Krave se redom ližu.)		  [Vidi]
746 [55] VIDA
(VIDA)		-Vido, Vido, doamna mia-re,
Şî sufulcă-ţ mîńiś larź
Şî împlićęşći la coláś!
Un colac
Dă un sac
Ş-o priscură
D-o măsură.
Haida, Vido, în gostie
La socrie.
Iśe Vida (iut să prigăća):
-Iacă Ghiţă io mi-s gata.
Iei că mi-ş luva,
Lă socrie că plică.
Ia calu dă fuńi-l luva.
Iei la o culmi aźunźa.
Iel dîn grai aşa-n grăia:
-Vido, Vido, doamna mia,
Cîntă tu un cînćiśel,
Să tręśin codru cu iel!
Iśe: - Ghiţă, Ghiţă, domnu mieu,
(Iśe) bucuros că reaş cînta,
S’-am un pocliţăl dă glas,
Văili s-or răsuna,
Lęmńili s-or clăćina,
Izvoarăli s-or turbura
Şî Codrianu vo audzî
Cari pră mińi m-o śirut
Şî io n-am vrut să mă duc.
Pră ćińi će vo omorî
Şî pră mińi mă vo luva.
-Vido, Vido, doamna mia,
Ieu voińic,
Iel voinic,
La care om udźi,
Tu ălúia să-i fi.
Ia că mi-ş înśepia,
Văili să răsuna,
Lemnili să clăćina,
Izvoarăli să turbura
Şî Codrianu audza
Şî Codrianu că iişa:
Ghiţă, Ghiţă, śi-m răsuń tu văili
S’i-m claćiń lęmńili,
Şî-m turbur-izvoarili?
La śi vriei să ńi luvăm,
La lupći să ńi luptăm
O la mur să ńi-ntrięśim?
Iśe: - Hai la lupći,
Că-s diriępći,
Dă dimińaţă pănâ-n dźi sară!

Atunś o dzîs Ghiţă:
-Vido, Vido, doamna mia,
Bagă mîna-m pozonarĭ,
Scoać-o briptă ş-on amnarĭ
Şî-i dă bripţî cu amnariu
Şî mi-i taie brăśinariu!
Vida, Vida, aşa-n grăia:
-Tu voinic, iel voinic,
Io, cari viţ udźi,
Io ălúia oi fi.
Ghiţă, Ghiţă să mîńia
Ş-odată să sufulca
Şî źos că mi-l trînća
Şî capu iut că mi-l tăia
Şî dîn grai iel aşa grăia:

-Vido, Vido, doamna mia,
S’i să fac şî cu ćińi?
Capu iut că mi-l tăia
Şî-n dźisaź că-l puńa
Şî la socri că plică.
Cîn la socri aźunźa,
Uşa că i-o dăşkidźa
Şî-n curći să băga
Şî soacră-sa aşa-m dzîśa:
-Ghiţă, Ghiţă pră Vida n-ai adus-o?
Iel înluntru că să băga
Şî capu pră masă scoća.
Iśe: - Iacă-ţ fica ta,
C-aşa crięşćiri că i-ai dat.  		[Vidi]
747 [140] VINU NAĬKĂ MĂĬ ĐIVRĬAME
(PORANI MI, DRAGI MOJ)
VINU NAĬKĂ MĂĬ ĐIVRĬAME


Vinu naĭkă măĭ đivrĭame,
Šî đi ńima nu ći ćĭame,
Kî đi kare ć-aĭ ćemut
Ḑaśe muort pi aşćernut!
Dakă nu krĭeḑ kreḑamîntu -
Trĭeś gardu s-îĭ vĭeḑ mormîntu!
Mută blana la oparće
S-îĭ vĭeḑ uasîļi înşîraće!


  		[Vidi]
748 [923] Vińe ku șapće lupĭ în kur.
(Dolazi sa sedam vukova u zadnjici.)		  [Vidi]
749 [747] Visaḑă kuru marźaļe vĭerḑ!
(Sanja guza zelene perle.)		  [Vidi]
750 [213] VISAĬ VISU ASTANUAPĆE
(SANAK USNIH OVE NOĆI)
VISAĬ VISU ASTANUAPĆE
SANAK USNIH OVE NOĆI

Visaĭ visu astanuapće
Kî tu mîndro ḑaś pi muarće,
Da ĭuo ma plîng la kapu tĭeu
Kî nu măĭ puot đi pare rău!
Đimińaţa kînd ma-m skulat,
Ĭar nu krĭed ĭuo k-am visat,
Tot ginđesk kă-ĭ adîvarat!

O, mîndruţo, buala tĭa
Kum đi rău vi măĭ ḑaśa?

Vi muri tu dragă ḑău
Da la śe ramîn şî ĭeu?
Kî măĭ bińe đ-aş muri
Tuot ku ćińe pi o ḑî!
Muort pi mińe sî ma-ngrupe
Tout đi ćińe dragă apruape!
Sî ńi vorbim şî đin mormînt,
Să nu ńi măĭ zuĭtăm ńiśkind!

Sanak usnih ove noći
Da ćeš draga u smrt poći,
A ja nad tobom suze ronim
I od tuge sav se lomim!
Jutros sam se probudio
I kao da nisam snio,
Tako stvaran san je bio!

O, dragana, boljku tu
U kakvom mi patiš zlu?

Umreš li mi draga ti
Ni ja neću živeti!
Bolje je da mrem i ja
Istog trena, dragana!
Mrtvog nek me u grob stave
Odmah pored tvoje glave!
Iz grobova da zborimo,
Večno da se mi pamtimo!
  		[Vidi]
751 [892] Vîntu rastuarnă pomîntu.
(Vetar zemlju prevrće.)		  [Vidi]
752 [295] Vĭađe păru-n uokĭu toĭa, da nu vĭađe bĭrna în aluĭ.
(Vidi dlaku u tuđem oku, a ne vidi gredu u svom.)		   [Vidi]
753 [837] Vĭađe prașu-n ukĭu tuoĭa, da nu vĭađe bîrna în aluĭ.
(Vidi trun u tuđem oku, a u svom ne vidi gredu.)		  [Vidi]
754 [448] Vĭeḑ kă lukră, dăĭ okuol, vĭeḑ kî prînđe, şăḑ ku ĭel.
(Kada radi, zaobiđi, a kad jede, ti mu priđi.)		  [Vidi]
755 [449] Voĭńiku nu pļakă la drum pănă nu kîntă kokuoşî.
(Čovek ne polazi na put dok ne zapevaju petli.)		  [Vidi]
756 [555] Vorbim, da nu ńi grižă.
(Pričamo, a nije nas briga.)		  [Vidi]
757 [434] Vrći, vrći, tup!
(Vrti, vrti, bup!)		  [Vidi]
758 [556] Vrĭamĭa bună, a zaĭebit kuku.
(Vreme lepo, zajebalo kukavicu.)		  [Vidi]
759 [244] Vuorba dulśe mult aduśe.
(dosl. Slatka reč mnogo donosi. (fig.) Lepa reč gvozdena vrata otvara.)		  [Vidi]
760 [699] Zbĭară ruĭka-n duos.
(Riče krava u šumi.)		   [Vidi]
761 [282] Zgrśitu măĭ mult plaćiaşće, ļeńuosu măĭ mult aļargă.
(Škrt više plaća, lenj više trči.)		  [Vidi]
762 [29] ŹABA MIS MÎNDRĂ, FRUMUASĂ
(UZALUD SAM DRAGA, LEPA)
ŹABA MIS MÎNDRĂ, FRUMUASĂ
UZALUD SAM DRAGA, LEPA

Źaba mis mîndră, frumuasă
Kînd ma țîń înkisă-n kasă,
Ku feroankă la ferĭastă.
Ma rog muĭkă baş đi ćińe
Să-nđeşkiḑ o ferĭastă,
Să ma uĭt la naĭka-n kuastă.

Naĭka-l mĭeu săśiră grîu,
Ku bobuoku mĭeu la brîu.
Ĭo-l măĭ śĭer sî mi-l đa-re,
Ĭel sa labdă kă ma ĭa-re.

Să şćiu kă ma va luva-re,
Ş-alalalt bobok ĭaş da-re.
Marită-mă, moĭkuļiţă,
Mĭ-a veńit lapće-n țîță.
Ţîţîşoare boldorĭaļe,
Muśkă naĭka ḑău đin ĭaļe,
Ka đen duoĭ fagurĭ đi mńarĭe.

Muśkă, muśka, gură dulśe,
Să nu ḑîś mîńe-poĭmîńe,
Kînd țo-ĭ faśe vro ruşîńe,
Să-ț vinḑ buoĭi pintru mińe,
Şă vițăi pi ruşîńe.

Uzalud sam draga, lepa,
Kad me držiš u pritvoru,
Sa zavesom na prozoru.
Mila majko, baš te molim
Jedan prozor da otvoriš
Da ja gledam koga volim.

Dragi žanje tu na kosi,
I moj cvet o pojas nosi.
Tražim da ga vrati meni,
On se hvali da me ženi.

Da je tako, kad bih znala,
I drugi mu cvet bih dala!
Udaj mene, ti majčice,
Nabrekle bi mlekom sise.
Devojačke grudi jedre,
Već mi dragi slatko jede,
Kao dvoje saće medne.

Jedi, jedi, nasladi se,
Da ne žališ, desi li se
Da ti rodim bruku malu,
Pa da moraš ti zbog mene,
Da rasprodaš celu štalu!
  		[Vidi]
763 [464] Źuaka sparźe truaka.
(Igra glupa glavu lupa. (=Igračka, plačka.))		  [Vidi]
764 [914] Șăḑ la moșîĭa tĭa, șă nu ći ćiame ńiś đi țaru.
(Sedi na svom imanju i ni cara se ne boj.)		  [Vidi]
765 [919] Șî țîganu ar ara, kînd ar fi plugu kît grapa, da grapa kît luoku.
(I Ciga bi orao, kad bi plug bio ko drljača, a drljača ko njiva.)		  [Vidi]
766 [835] Șuiră puļi.
(Svira kurcu.)		  [Vidi]
767 [836] Șuiră tu la kuru tĭeu, kî la-l mĭeu nu șćiĭ kînćiku.
(Sviraj ti svom dupetu, jer mojemu ne znaš pesmu.)		  [Vidi]
768 [61] Ţîşńirĭa đin ćińe, sî țîśńaskă! (var.) Ţîśńirĭa pîşku đin ćińe, sî țîşńaskă! (var.) Lovi-ć-ar pîşku, dabuogda!
(Šiknulo iz tebe, da šikne! (var.) Šiknuo proliv iz tebe, da šikne! (var.) Strefio te proliv, dabogda!)		  [Vidi]
769 [941] Țîș-fîș păn-la Kupuzîș, tranka-fļanka pănă la Palanka!
(Fiš-piš do Kupuzišta, klati-mlati do Palanke!)		  [Vidi]
770 [272] — Kum săre pîrśu pista ogaş?
— Tot una ka kapra.
(— Kako jarac preskače potok?
— Isto kao koza.)		  [Vidi]
771 [928] — Nană, śe vrĭame ĭe afară?
— Vrĭamĭa murgă ku kuada lungă, a mînkat ĭapa mĭa, s-a pus șî pĭ-a tĭa!
(— Brate, kakvo je vreme napolju?
— Vreme tmurno s dugim repom, moju je kobilu pojelo, a sad je i tvoju načelo!)		  [Vidi]
772 [961] — Śi ĭe măĭ ĭut pi pomînt?
— Gîndu!
(— Šta je najbrže na svetu?
— Misao!)		  [Vidi]
773 [960] — Unđe mižluoku pomîntuluĭ?
— Aśiĭa, unđe staĭ tu! Dakă nu krĭeḑ, masură!
(— Gde je središte zemlje?
— Tu, gde ti stojiš! Ako ne veruješ, meri!)		  [Vidi]

... NASTAVAK PRETRAGE PO REČNIKU ?

aa
  
ăă
  
bb
  
țț
  
čč
  
ćć
  
dd
  
ḑḑ
  
ğğ
  
đđ
  
ďď
  
ee
  
ff
  
gg
  
hh
  
ii
  
îî
  
ĭĭ
  
kk
  
ll
  
ļļ
  
mm
  
nn
  
ńń
  
oo
  
pp
  
rr
  
ss
  
şş
  
śś
  
tt
  
ťť
  
uu
  
vv
  
zz
  
žž
  
źź