Vlaski recnik - Vorbariu ruminesk

Lista po vrsti umotvorine: (bajalica) Svega: 18

Br	Id	Vlaški	Srpski	Komentar	Mesto	Akcija
1	[65]	ALUNA VOĬŃIŚASKĂ	VOJNIČKI LEŠNIK	Мuškаrаc kоmе prеdstојi оdlаzаk u vојsku ili rаt, nа Prеоbrаžеnjе (la Pobražîmĭ), izmеđu pоnоći i prvih pеtlоvа, оdlаzi dо unаprеd izаbrаnоg lеšnikа, skidа sе dо kоžе i stаје licеm prеmа istоku а lеđimа prеmа izаbrаnој grаni. S rukаmа pоzаdi, zаhvаtа grаnu i sаviја је dо strаžnjicе dа bi guzоvimа uhvаtiо i оtkinuо јеdаn lеšnik, trudеći sе dа tо budе bоkоr оd trоlеšnikа. Nе оblаčеći sе, vеć tаkо nаg, s оdеćоm i uzbrаnim lеšnikоm u rukаmа, оdlаzi dо mеstа gdе је rаniје uоčiо rаscvеtаnu pаprаt i nа isti nаčin, guzоvimа, ubеrе njеn cvеt, fluаrе đi fĭаrigă. Теk оndа mоžе dа sе оbučе i vrаti kući gdе, u tоku prеpоdnеvа, оd trоlеšnikа izаbеrе nајbоlјi i, sеdеći nа kućnоm prаgu, izbuši gа šilоm i krоz rupicu iščаčkа јеzgrо. U isprаžnjеnu lјusku stаvi, u čеsticаmа, živu (аrźint viu), kоmаdić mеrmеrа (mаrmur), kоmаdić plоvkinоg pеrа (pаnă đi rаţă), kоmаdić livаdskе trаvе kоја је pоslе kоsаčа оstаlа nеpоsеčеnа, kоmаdić tаmјаnа (tаmîńе), čеsticu zlаtа, оbičnо sаstrugаnu sа zlаtnоg prstеnа, dеlić nоktа vаnbrаčnо rоđеnоg dеtеtа (ungĭе đi kоpil fаkut đi kuоpil), kоščicu ptičicе cаrić (uоs đi pituļik) i, nаrаvnо, cvеt pаprаti. Lеšnik sе zаtim zаliје vоskоm i nаd njim sе, uz upаlјеnu slаvsku svеću, tu, nа prаgu, triput izgоvаrа bаsmа navedenog sаdržаја. Оvаkо priprеmlјеn vојnički lеšnik је rаniје, kаd sе u rаt оdlаzilо u sоpstvеnој оdеći, ušivаn u rеvеr kаputа, а dаnаs sе stаvlја u plаtnеnu vrеćicu i nоsi u gоrnjеm lеvоm džеpu unifоrmе, ili, uviјеn u nоvinе i оmоtаn lеplјivоm trаkоm, u nоvčаniku uz оstаlа ličnа dоkumеntа. Ovaj lešnik se najčešće zove aluna voĭńiśaskă (vojnički lešnik), ili aluna đeskîntată (prebajani lešnik).	Rudna Glava	[Vidi]
2	[64]	DE DEOICHI	OD UROKA	Bajalica „od uroka” zapisana je u selu Cusuiul din Vale, u južnoj Dobrudži, koja od 1940. godine pripada Bugarskoj, a pre toga je bila rumunska teritorija; selo je nastalo naseljavanjem timočkih Vlaha iz mesta u okolini Vidina, koja danas delom pripadaju Bugarskoj, a delom Srbiji, u periodu od 1922. do 1935. godine. Uporedna verzija za jednu vlašku bajalicu koju je, pod nazivom ĎE ĎEOĬK, zapisao Velimir Trailović u Prahovu (ovde pod rednim brojem 28).	Samarinovac	[Vidi]
3	[689]	ĐESKÎNĆEK ĐE MOROĬU ĂL VIU	BAJALICA ZA ZAŠTITU OD ŽIVIH VAMPIRA	Đeskîntă şî oameńi şî muĭeriļi. Ku bît đe śeroń şî ku briśagu. Ĭa apă orĭ kătran într-un śob în śeua. Şî dakă ĭe kătran, puńe fuok în śob şî afumă vita, om, śe-ĭ bolnav. Dakă-ĭ apă îi dă să bĭe. — Bajanje izvode i muškarci i žene. [Baje se] cerovim štapićem i nožem. Uzme se voda ili katran u neki sud. Ako je katran, metne se žar u sud i dimi stoka, ili čovek, koji je bolestan. Ako se baje vodom, daje im se da piju. Sursa: Anuarul1942, p. 370	Podgorac	[Vidi]
4	[722]	ĐESKÎNĆIK ĐE МÎRZĂ KU ŚURU	BAJANJE REŠETOM ZA OMRAZU	Kum sa đeskîntat ku śuru đe mîrză. — Kako se rešetom bajalo za omrazu.	Tanda	[Vidi]
5	[84]	ĐESKÎNĆIK ĐI BUBE	BAJALICA PROTIV BOGINJA	Đeskînćik đi bube, kare ļi dudîĭ ku pula mare. — Bajalica protiv boginja, koje teraš muškim udom.	Metovnica	[Vidi]
6	[858]	ĐESKÎNĆIK ĐI BUBE	BAJALICA PROTIV BOGINJA		Metovnica	[Vidi]
7	[37]	ĐESKÎNĆIK ĐI SKRISĂ	BAJALICA ZA „ZAPISANO”	Baje se momku ili devojci koji su sazreli za brak, ali nemaju ozbiljniju vezu. (Obrada basme u toku)	Rudna Glava	[Vidi]
8	[208]	ĐESKÎNĆIK ĐI SKRISĂ (KU DRAŚI LA SALKĂ)	BAJANJE ZA ZAPISANO (SA ĐAVOLIMA KOD VRBE)	Rumîńi a krĭeḑut kă uomu traĭaşće kum ĭ-a skris ursatuoriļi kînd s-a naskut. Kînd traĭu dă la rău, măĭ mult ku suoţu, atunśa babiļi sokoćesk kă suoţu nuĭe al ursat, numa vrunu altu, da skrisa luĭ traĭaşće în alt luok, ku alt suoţ, ş-aĭa traĭaşće ĭară rău. Đeskînćiko-sta, ku draśi la salkă, trăbe să înparekĭaḑă pi aăĭa kare sînt ursaţ să fiĭe parĭake. Fiva unđ-o fi. Dakă sa đeskîntă ku draśi, đeskînćiku nuĭe „ku al rău”, kă aiśa draśi ažută sî sa-ntuarkă traĭu la kaļa ursată, kî numa atunśa ĭe pi plaku lu dumńeḑîu.	Crnajka	[Vidi]
9	[1028]	ĐESKÎNĆIK KU ARŹINTO-L VIU	BAJANJE SA ŽIVOM		Crnajka	[Vidi]
10	[17]	ĎESKÎNŤEK ĎE ĎEZĻEGAT SKRISA	BAJALICA ZA „ODVEZIVANJE” SUĐENIKA	Baje se osobi koja je dugo u bezbračnom stanju, ili nema sreće u braku. Smatra se da je neka vračara, po nalogu njenoga neprijatelja, bacila čini i vezala onu drugu osobu koju je Sudbina predodredila da bude njen bračni drug. Ovim bajanjem oslobađa se „skrisa” takve osobe, čime se otklanja prepreka za zasnivanje bračne zajednice u skladu sa onim što im je Subdina „zapisala” u času njihovog rođenja.	Ljubičevac	[Vidi]
11	[38]	ĎESKÎNŤEK ĎE IZDAT (1)	BAJALICA OD IZDATA		Prahovo	[Vidi]
12	[15]	ĎESKÎNŤEK ĎE ÎNTORSURĂ (1)	VRAĆANJE ČINI (1)	Bajalica kojom se vraćaju bačene čini.	Ljubičevac	[Vidi]
13	[16]	ĎESKÎNŤEK ĎE ÎNTORSURĂ (2)	VRAĆANJE ČINI (2)	Bajalica kojom se vraćaju bačene čini.	Ljubičevac	[Vidi]
14	[36]	ĎESKÎNŤEK ĎE SKRISĂ	BAJALICA ZA ZAPISANO	Basma se govori devojci koja želi da se uda za onoga momka koga joj je sudbina zapisala u času rođenja. Ime devojke sastavni je deo basme, da bi suđenice znale kome treba da ispune zapisanu sudbinu. (Obrada basme u toku)	Prahovo	[Vidi]
15	[42]	ĎESKÎNŤEK „ĎE BOALĂ”	BAJALICA „OD BOLJKE”	Bajalica „od boljke” (padavice, epilepsije).	Prahovo	[Vidi]
16	[43]	ÎNTORSURA A MARE	VELIKO VRAĆANJE ČINI	Tekst i tonski zapis velike bajalice kojom se odbijaju bačene čini, i vraćaju onome ko ih je napratio. (Prilog u obradi)	Rudna Glava	[Vidi]
17	[220]	Povesťa lu Dumńezău	Božja priča	Fragment bajalice koja se izgovara teško oboleloj osobi, koja se dugo muči, da joj se olakša smrt, ukoliko joj je tako suđeno, ili da se povrati i ozdravi.	Samarinovac	[Vidi]
18	[691]	ŞAP-ŞAP-ŞAP!	ŠAP-ŠAP-ŠAP!	Đeskînćik bužukuruos. — Šaljiva bajalica.	Tanda	[Vidi]

aa ăă bb țț čč ćć dd ḑḑ ğğ đđ ďď ee ff gg hh ii îî ĭĭ kk ll ļļ mm nn ńń oo pp rr ss şş śś tt ťť uu vv zz žž źź