Vlaski recnik - Vorbariu ruminesk

Lista po vrsti umotvorine: (izreka) Svega: 478

Br	Id	Vlaški	Srpski	Komentar	Mesto	Akcija
1	[963]	A beļit burta puļi.	Ogulio kurčev stomak.	Đi uom kare a perdut pućarĭa barbațîaskă. — O čoveku koji je izgubio polnu moć.	Rudna Glava	[Vidi]
2	[786]	A beļit pula đin nuod.	Zagulio kurac iz korena.	Pintru śuaua a dat đi rău pănă la uos. — Zbog nečega je zaglavio do daske.	Rudna Glava	[Vidi]
3	[1006]	A frînt uosu puļi.	Polomio kurcu kučmu.	Sa ḑîśe kînd vrun ńitrîbuit sa vaĭtă kă ĭe frînt đi obosală kă a lukrat prĭamult vrun lukru grĭeu. — Kaže se kad se neka lenčuga žali da je sav slomljen od umora jer je previše radio neki težak posao. Srpska paralela: Polimio kurcu rebra!	Rudna Glava	[Vidi]
4	[566]	A kreskut lînga drum, ka pizda lînga kur, uń sa baće şî rău şî bun.	Odrasla je pored pored puta, kao pička kraj dupeta, gde navraća i zlo i dobro.	Đi muĭerĭ kare nu şćiu đi ruşîńe. — O ženama koje ne znaju za stid.	Rudna Glava	[Vidi]
5	[853]	A krĭeskut ku skućiku la kur.	Odraso je sa pelenom na dupetu.	A krĭeskut ku pază mare, ș-a ramas krud. — Odraso je okružen velikom pažnjom, pa je ostao nezreo.	Rudna Glava	[Vidi]
6	[181]	A lupadat ļingura pi puod. (A murit, nu-ĭ măĭ trîabe.)	Bacio kašiku na tavan. (Umro je, ne treba mu više.)	S-a ḑîs vrodată, đ-a ăla kare a murit. — Govorilo se nekada, za onoga ko je umro.	Rudna Glava	[Vidi]
7	[778]	A mînat vulpĭa, d-a prins lupu.	Terali lisicu, a uhvatili vuka.		Rudna Glava	[Vidi]
8	[203]	A murit kare ń-a faļit, da traĭaşće kar’ ńi puvestăşće.	Umrli su oni što nas hvale, a žive oni što nas kude.		Majdnapek	[Vidi]
9	[2]	A spus aĭ batrîń: vrĭamĭa vińe đi kuada trĭaśe-nainće, da frunća ramîńe înapuoĭ.	Stari su govorili: dolazi vreme da rep predvodi, a čelo da kasa za njim.	A ĭeșît dupa ratu ku mńamțî, kînd ažuns partizańi la kińežîĭe. — Nesposobni i neuki potisnuće umne i sposobne, i postaće vodeća društvena grupa u političkom životu zemlje. Izreka nastala posle II svetskog rata, kada se seoska sirotinja vratila iz partizanskog vojevanja sa činovima koji su joj omogućili da se dokopa položaja u društvu, za koje nije bila dorasla.	Rudna Glava	[Vidi]
10	[715]	A veńit apa şî la muara mĭa.	Došla je voda i na moju vodenicu.		Rudna Glava	[Vidi]
11	[958]	A veńit puļa șî suļa.	Došli stojko i bojko.	Kînd s-așćată să vină lumĭa multă, da nu vińe ńima, au kă a veńit uamiń ń-așćetaț șî ńikemaț, sa spuńe k-a veńit puļa șî suļa. — Kad se očekuje dolazak mnogih ljudi, a ne dođe niko, ili su došli nezvani i nevažni ljudi, kaže se da su došli „stojko i bojko”.	Rudna Glava	[Vidi]
12	[230]	A vindut đin kasă śe nu sa vinđe.	Prodala iz kuće što se ne prodaje.	Đi muĭare mîritată, kare s-a dat la vrun ibuomńik. — O udatoj ženi, koja se dala nekom ljubavniku.	Rudna Glava	[Vidi]
13	[859]	Aăla kare nu dîrîașće kumnata, pi lumĭa-ĭa o să sa suĭe pi ćiĭ beļit, or kă o sî mîńe ĭepuri ku tuoba-n muară.	Onaj ko ne dira svastiku, na onom svetu će se penjati na oguljenu lipu, ili će bubnjem uterivati zečeve u vodenicu.	Ćiĭ beļit ĭe ćiĭ đi pi kare ĭe dubarîtă kuaža, ș-a ramas numa lubarĭ guol, dă ĭel are mîzgă ș-aluńikă đi nu puoț sî će suĭ ńiśkum. — Oguljena lipa je lipa sa koje je skinuta kora pa je ostalo samo golo truplo, koje je sluzavo i klizavo pa se ne možeš popeti nikako.	Metovnica	[Vidi]
14	[656]	Abaćarĭa đin kaļe aduśe mulće rîaļe.	Skretanje sa (pravog) puta donosi mnoga zla.	Sa ginđiaşće la kaļa lu aĭ kređinţuoş. — Misli se na put verujućih ljudi.	Osnić	[Vidi]
15	[657]	Abatut đin poćaka lumi.	Skrenut sa ljudske staze.	Nuĭe întrĭeg, nu mĭarźe ku lumĭa-m rînd, pļesńit, lovit. — Nije ceo, ne druži se sa ljudima, blesav, ćaknut.	Osnić	[Vidi]
16	[841]	Afurisît ka vulpĭa.	Lukav kao lisica.		Osnić	[Vidi]
17	[298]	Aĭ batrîń a spus kî puoț să ći žuorĭ pi strîmb numa kînd puoț sî skuoț uomu đi la robiĭa grĭa.	Stari su govorili da se možeš krivo kleti samo kad možeš čoveka da spasiš teške robije.		Rudna Glava	[Vidi]
18	[705]	Aĭ pruoşć nu sa samînă, iĭ rasăr sîngurĭ.	Budale se ne seju, one same niču.		Rudna Glava	[Vidi]
19	[761]	Al bun ku al naruod sînt fraț.	Dobar i lud su braća.		Rudna Glava	[Vidi]
20	[600]	Al muort sa-mpuće, da-l viu sa fuće.	Mrtvi truli, a živi ga guli.	Lumĭa muare, ama traĭu mĭarźe nainće. — Ljudi umiru, ali život ide dalje.	Rudna Glava	[Vidi]
21	[550]	Al naruod dupa-l naruod mĭarźe.	Lud za ludim ide.		Rudna Glava	[Vidi]
22	[435]	Al śe faśe, are un pakaće, al śe-l mînă, are nuauă.	Ko čini, ima jedan greh, ko navodi - ima devet.		Rudna Glava	[Vidi]
23	[922]	Aluvatu ĭe žukariĭa babilor.	Testo je babina igračka.	Babiļi pi la pomĭeń đin aluvat fak kolaś în tuaće fĭelurĭ. — Babe na pomanama od testa prave kolače raznih vrsta.	Rudna Glava	[Vidi]
24	[437]	Aļi rîaļe şî ńebuńe mĭerg tuot pin lumĭe.	I dobro i zlo kroz narod idu zajedno.		Rudna Glava	[Vidi]
25	[438]	Amnarĭu skapîră, ama nu la tuata pĭatra.	Ognjilo kreše, ali ne o svaki kamen.		Rudna Glava	[Vidi]
26	[439]	Amunka kînd sa kîntă altu la gruapa tĭa.	Nevolja je kad drugi kuka na tvom grobu.		Rudna Glava	[Vidi]
27	[440]	Apa đi kîtra ḑîuă îngĭață.	Voda se pred zoru ledi.		Rudna Glava	[Vidi]
28	[441]	Apa fĭartă probĭa ku mîna, nu ku bîtu.	Vrelu vodu probaj rukom, a ne štapom.		Rudna Glava	[Vidi]
29	[729]	Arańeșć kîńiļi să-ț manînśe vîńiļi.	Hraniš pseto da ti jede živce.	Kînd kopiĭ nu ć-askultă, șă nu ći kată. — Kad te deca ne slušaju, i ne poštuju.	Tanda	[Vidi]
30	[973]	Auḑîtu ku vaḑutu nuĭe tot una.	Čujeno i viđeno nije sve isto.	Nuĭe tot una kînd śuava numa auḑ pin spusu lu tuoĭa, șî kînd vĭeḑ tu ku uoki teĭ. — Nije isto kad o nečemu samo slušaš kroz priče drugih, i kad to vidiš svojim očima.	Jasikovo	[Vidi]
31	[436]	Ažuns suariļi la burik.	Stiglo je Sunce na pupak	Sa sîmće fuamića, vrĭamĭa ĭe đi prînḑ. Oseća se glad, vreme je ručku.	Rudna Glava	[Vidi]
32	[519]	Ažută la-l slab, kă-l pućarńik skapă sîngur.	Pomogni slabom, jači će se sam izvući.		Rudna Glava	[Vidi]
33	[851]	Aźuns suariļi la burik!	Sunce je došlo na pupak!	Așa a vorbit lukratuori în kîmp, kînd ažuns vrĭamĭa đi prînḑ. Suariļi s-a suit sus pi śĭerĭ, șî la burtă, pi lînga burik, sa sîmće fuamića. Ku vuorbiļa-șća, s-a dat la gazdă în gînd đi prînḑ. — Tako su govorili radnici u polju, kada je bilo vreme ručka. Sunce se popelo visoko na nebo, i u stomaku, oko pupka, oseća se glad. Ovim rečima gazda se podsećao na ručak.	Rudna Glava	[Vidi]
34	[554]	Ăț visaḑă kuru marźiaļe vĭerḑ.	Sanja ti dupe zelene bisere.	Sa ḑîśe kînd vrunu puvestîaşće k-a visat visurĭ ku ńiskaĭ aratărĭ. — Kaže se kad neko kazuje da je sanjao snove sa nekim predskazanjima.	Rudna Glava	[Vidi]
35	[442]	Baț samaru să priśapă nalba.	Biješ samar da oseti kobila.	Kînd în taĭnă daĭ în okuol, să nu sa priśapă śe vrĭeĭ sî ḑîś, kum ĭapa nu priśape ńimika kînd daĭ în samar. — Kad se u razgovoru okoliši, da se ne oseti šta želiš da kažeš, kao što kobila ne oseća ništa kad je udaraš po samaru.	Rudna Glava	[Vidi]
36	[803]	Bag pula-ńel!	Nabijem ga na kurac!	Kînd voĭńiku vrĭa să spună kă nu-ĭ śuauă pi vuoĭe, or nu vrĭa s-audă đi vro trĭabă. — Kad muškarac hoće da kaže da mu nešto nije po volji, ili da ne želi da čuje za neku stvar.	Rudna Glava	[Vidi]
37	[303]	Bagă sama śe vorbĭeşć, kî uomu đi vuorbă sa baće.	Pazi dobro šta govoriš, jer čoveka zbog reči tuku.		Rudna Glava	[Vidi]
38	[679]	Bago-n ćakă!	Ućuti! Zaveži! Začepi! dosl. „Uvuci je(zik) u kanije”.		Rudna Glava	[Vidi]
39	[235]	Baltă să fiĭe, da bruoşćiļi sa adună.	Bare da bude, a žabe će se skupiti.		Rudna Glava	[Vidi]
40	[732]	Bîtu țîńe lumĭa șî pomîntu.	Motka drži svet i zemlju.		Tanda	[Vidi]
41	[443]	Bîtu țîńe pomîntu.	Batina zemlju drži.	Numa ku sîla şî ku bataĭa sa ţîńe rîndu întra lumĭe pi pomînt. — Samo silom i batinom održava se red među ljudima na svetu.	Rudna Glava	[Vidi]
42	[444]	Bĭa bińe, manînkă bîńe, kă nu şćiĭ muarća kînd vińe.	Pij dobro, jedi dobro, jer ne znaš kada smrt dolazi.		Rudna Glava	[Vidi]
43	[445]	Bĭa şî manînkă, şî katîț lukru tĭeu.	Pij i jedi, i gledaj svoja posla.		Rudna Glava	[Vidi]
44	[1029]	Blagu șî feriku đi ćińe k-aĭ skapat đi rău.	Blago tebi što si imao sreću da izbegneš zlo.		Rudna Glava	[Vidi]
45	[659]	Bolnau đi muarće, da-r mînka đi tuaće.	Mrtav bolestan, a jeo bi svega.	Đi aăĭa kare sa fak bolnavĭ. — O onima koji se prave bolesni.	Rudna Glava	[Vidi]
46	[953]	Borîndău faśe kuru rău.	Borindeu je zlo za dupe.	Borîndău ĭe un fĭeļ đi mînkare kare-l fak rumîńi la Kraśun, đin karńe șî sînźe đi puork, șî fańină đi kukuruḑ. Kare-l manînkă măĭ mult, o să aĭbă nakaz kînd sa duśe pintru ĭel. — Borindeu je vrsta hrane koju spremaju Vlasi za Božić, od svinjskog mesa i krvi, i kukuruznog brašna. Ko ga jede previše, imaće problema kad vrši veliku nuždu.	Crnajka	[Vidi]
47	[801]	Bruaska nu kîntă fara baltă.	Žaba bez bare ne krekeće.		Rudna Glava	[Vidi]
48	[551]	Bruaska tuot în apă stă, şî ĭar’ ĭe mikă.	Žaba stalno u vodi stoji, pa je opet mala.		Rudna Glava	[Vidi]
49	[552]	Buala boļiaşće, da saku goļaşće.	Bol boluje, a džak prazni.	Đa-ĭ bolnav pi minśună, kare sa vaĭtă kî sînt bolnavĭ, da nu ļi ńimika, kî manînkă parĭake ku aĭ sînatuoş. — O lažnim bolesnicima, o onima koji se neprestano vajkaju da su bolesni, a nije im ništa, jer jedu jednako kao i zdravi.	Rudna Glava	[Vidi]
50	[156]	Buala să nu pituļ, kă ći pitulă ĭa pi ćińe.	Bolest da ne kriješ, jer će sakriti ona tebe.		Rudna Glava	[Vidi]
51	[182]	Buata țîńe lumĭa şî pomîntu.	Motka drži svet i zemlju. (=Sila vlada svetom).		Tanda	[Vidi]
52	[446]	Buĭađa rîa află ļaku.	Ljuta trava lek nalazi.		Rudna Glava	[Vidi]
53	[978]	Buoĭi batrîń fak brazdă đirĭaptă.	Stari volovi vuku brazdu pravo.		Deneli Lug	[Vidi]
54	[288]	Burta largă grĭeu sa strînźe.	Golem stomak teško pašeš.	Pĭa-l alaviśuos śă-l ńisîturat amunka stokńeşć. — Alavog i nesitog teško je obuzdati.	Rudna Glava	[Vidi]
55	[798]	Bușćano-l mik rastuarnă karu, kî đa-l mare ći pazășć.	Mali panj prevrće kola. Od velikog se čuvaš.		Rudna Glava	[Vidi]
56	[171]	Ţukatu ĭe kapara lu futaĭ.	Ljubljenje je jebačka kapara.	Aşa-l dudîĭe fata pi baĭat kare minće kă vrĭa numa s-o ţuśe. — Tako devojka odbija momka koji laže da želi samo da je ljubi.	Rudna Glava	[Vidi]
57	[704]	Će duś la nuntă fara fus dă pripaş.	Ideš na svadbu bez ražnja za pečenicu.	Înfrumoșat alu: Će duś la nuntă fara pulă. — Ulepšana var. izreke: Ideš na svadbu bez kurca.	Neresnica	[Vidi]
58	[938]	Ći ĭaĭ dupa-l naruod, măĭ naruod iș đi kît ĭel.	Ako se povedeš za ludakom, luđi si od njega.		Gornjane	[Vidi]
59	[270]	Daĭ ku mîna, ĭaĭ ku piśuariļi.	Daješ rukom, uzimaš nogama!	Đispre împrumut. Daĭ la vrunu bań kare nu-ţ întuarśe, şî tu muara să će duś la ĭel, să ći trĭapiḑ ńiśkotrĭabă pănă iĭ skuoţ bańi. — O pozajmici. Daješ novac nekom koji ti ne vraća, pa ti moraš da ideš k njemu, da se mlatiš bez potrebe dok mu ne izvučeš novac.	Jasikovo	[Vidi]
60	[828]	Daĭ ku mîna, ĭaĭ ku piśuariļi.	Daješ ruk, uzimaš nogama.	Kînd daĭ bań înprumut, mulț nu-ntuork pi vuorbă, numa tu aļerź să-ntuorś bańi napuoĭ. — Kad daješ pare na zajam, većina ne vraća po dogovoru, pa moraš ti da trčiš da bi vratio novac nazad.	Jasikovo	[Vidi]
61	[94]	Dakă aĭ pi a tĭeu, aĭ şî pi dumńeḑău.	Ako imaš svoga, imaš i boga.		Rudna Glava	[Vidi]
62	[937]	Dakă aļeg đin bań șî đin uamiń, đin muĭerĭ n-aļeg.	Ako probiram pare i ljude, žene ne probiram.		Rudna Glava	[Vidi]
63	[560]	Dakă aş fi drak, n-aş fi sarak.	Da sam đavo, ne bih bio siromah.	Aş şći sî skăp đi la sîraśiĭe. — Znao bih kako da uteknem od siromaštva.	Rudna Glava	[Vidi]
64	[767]	Dakă ći pazășć tu, șî dumńeḑîu ći pazîașće.	Ako se ti čuvaš, i bog te čuva.		Rudna Glava	[Vidi]
65	[210]	Dakă ĭastă ḑîļe, ĭastă şî ļak.	Ako ima dana, ima i leka. (Srp. paralela: Ako ima veka, ima i leka).	Lu kare Ursa a ursat sî traĭaskă măĭ mulće ḑîļe đi kît śe ţîńe buala, buala o să trĭakă, ĭel sa skuală, ş-o sî măĭ traĭaskă. — Kome je Sudbuna odredila da živi veći broj dana nego što traje bolest, on će ozdraviti, i živeče još.	Jasikovo	[Vidi]
66	[453]	Dakă ĭe batrîn, ńima no-l puńe în uală să-l fĭarbă.	Ako je star, niko ga neće u loncu kuvati.	Aşa ḑîk muĭeriļi, mîritaće dupa uamiń batrîń. — Tako govore žene udate za starije muškarce.	Rudna Glava	[Vidi]
67	[289]	Dakă minće kapra, nu minće kuornu.	Ako koza laže, ne laže rog.		Rudna Glava	[Vidi]
68	[940]	Dakă mis țîgan, nu mis kurkan.	Ako sam Ciganin, nisam ćuran.	Spuńe țîgańu kînd vrunu ăl înfruntă. Vrĭa să spună kă nuĭe pruost, kî ĭe uom înțaļes ka tuot natu. — Kaže Ciganin kad ga neko uvredi. Hoće da kaže da nije budala, da je čovek razuman ko i svako.	Brodica	[Vidi]
69	[454]	Dakă mînă nu-ț dau, nuĭe muara să će-n ping.	Ako ti ruku ne pružam, ne moram da te gurnem.	Dakă nu puoţ să ažuţ la uom kînd kată vro ažutuare đi la ćińe, tu nu-l înpinźa să-ĭ fiĭe şî măĭ grĭeu. — Ako ne možeš da pomogneš čoveku onda kad od tebe traži neku pomoć, ti nemoj da ga odgurneš, da mu bude još teže.	Rudna Glava	[Vidi]
70	[455]	Dakă muĭarĭa nuĭe bună, măĭ bińe să-ĭ muară uomu.	Ako žena ne valja, bolje da joj umre čovek.	Uomu ĭe gazda muĭeri. — Muž je ženin gospodar. On odgovara za nju.	Rudna Glava	[Vidi]
71	[746]	Dakă nu puoț să-n daĭ mîna, nuĭe muara să ma-npinź.	Ako ne možeš ruku da mi pružiš, ne moraš da me gurneš.		Rudna Glava	[Vidi]
72	[927]	Dakă vrĭeĭ să fiĭ gazdă, nu puoț în tota sara să traź la patu tĭeu.	Ako hoćeš da budeš gazda, ne možeš svake večeri da legaš u svoj krevet.	Bogațîĭa kată să fiĭ drumaș, șă atunśa duormĭ un-će prinđe nuapća. — Bogatstvo traži da budeš putnik, a tada spavaš gde te uhvati noć.	Rudna Glava	[Vidi]
73	[965]	Darĭe ku narĭe sînt fraće ku suoră.	Davanje i nemanje su brat i sestra.	Kînd daĭ la vrunu fîĭe śe, trăbe să baź sama la kare daĭ, kă ĭastă lume kare adîns sa faśe kă nu tîńe minće kî ļ-aĭ dat śuava, numa să nu-ț întuarkă. — Kad daješ nekome bilo šta, treba da vodiš računa kome daješ, jer ima ljudi koji se namerno prave da ne pamte da si im što dao, samo da ti ne bi vratili.	Rudna Glava	[Vidi]
74	[456]	Draku ĭe bun uom, ama uomo-l strîkă.	Đavo je dobar čovek, samo ga čovek kvari.		Rudna Glava	[Vidi]
75	[562]	Draku mi-ntîń astrukă ku pătura, da pĭeurma o traźe đi tuot sa vĭađe.	Đavo prvo pokriva ponjavom, a posle je svuče da se sve vidi.		Klokočevac	[Vidi]
76	[292]	Draku ńiś nu ară, ńiś nu sapă, numa ći bolđaşće la kur (să faś rîaļe).	Đavo niti ore, niti kopa, samo te podbada u zadnjicu (da činiš zla).		Rudna Glava	[Vidi]
77	[457]	Duauă buńe nu mĭerg tot odată.	Dva dobra ne idu zajedno.	Rău ku bińe sa skimbă, şî sa-npļećiesk kum ţî ursat. — Zlo i dobro se smenjuju, i prepliću kako ti je suđeno.	Rudna Glava	[Vidi]
78	[167]	Dumńeḑîu ć-astrukă ku pîătura, da draku ći đestrukă, şî baće tuoba dupa ćińe sî sa rîdă lumĭa.	Bog te pokriva ponjavom, a đavo otkriva, i bije doboš za tobom da ti se ljudi smeju.		Rudna Glava	[Vidi]
79	[458]	Dupa muarće or aļerź s-o ažunź, or şăḑ s-o aşćeḑ.	Smrt ili juriš da je stigneš, ili sediš da je čekaš.		Rudna Glava	[Vidi]
80	[658]	Dupa prînz tot săraku puńe kapu.	Posle ručka i siromah odmora.	Dupa mînkare oďineşťe tot nat, şi ăl sărak, ka şi boĭerĭu. — Posle obeda svako odmara, i siromah, kao i bojar.	Mala Vrbica	[Vidi]
81	[296]	Dupa Sînta-Mariĭe sa kakă-n pîlariĭe, da la Vińirĭa Mare şî-n gura kuĭ o are.	Posle Gospojine poseru ti šešir, a na Petkovici i usta onog ko ga nosi.	Đ-aĭ marĭeţ, kare duk pîlariĭa şî kînd sa-nfrigoşaḑă, şî vińe vrĭama ći kaśuļ. — Za kicoše, koji nose šešir i kad zahladni, i dođe vreme za šubare.	Rudna Glava	[Vidi]
82	[933]	Dupa śe prînḑ koļașă, kum aĭ bĭeșît, aĭ înflumînḑît.	Kad ručaš kačamak, čim si prdnuo, ti si ogladnio.		Rudna Glava	[Vidi]
83	[820]	Duśaćaĭ la măriļi ńagre!	Idi u crno more!	Așa pîkurari aĭ batrîń a-nžurat uoĭļi, aļergînd dupa ĭaļe kînd s-a spart kîrdu, da śopîri đi uoĭ trag sî ĭasă đin pașuńe afară. — Tako su stariji pastiri psovali ovce, trčeći za njima kad se stado rasturalo, a grupe ovaca kretale da izađu iz pasišta van.	Rudna Glava	[Vidi]
84	[93]	Đ-a fĭeća am pi dumńeḑău, kînd n-am pi a mĭeu.	Badava imam boga, kad nemam svoga.		Rudna Glava	[Vidi]
85	[461]	Đafĭeća aĭ pi Dumńeḑău, kînd n-aĭ pi a tĭeu.	Badava imaš Boga, kad nemaš svoga.		Rudna Glava	[Vidi]
86	[460]	Đestul ĭe o buată la un kar đi uaļe.	Dovoljna je jedna tojaga za kola krčaga.		Rudna Glava	[Vidi]
87	[924]	Đi la bîșćelarĭ ažuns la pîkurarĭ.	Od baštovana spao na čobana.	A kaḑut đi pi kal pi magarĭ. Pîkurariĭa a fuost lukru đ-aĭ pruoșć șă đ-aĭ saraś, nu sa formait đi ńimika. — Pao s konja na magarca. Čobanstvo je bilo zanimanje za priproste i siromašnie, nije se cenilo nimalo.	Rudna Glava	[Vidi]
88	[768]	Đi la kare ĭe fakut, bun ĭe, da đi kare - șî măĭ bun.	Od koga je pravljeno, dobro je, za koga - još bolje.		Rudna Glava	[Vidi]
89	[462]	Đi la unu înśape tuot numaratu.	Od jedan počinje svako brojanje.		Rudna Glava	[Vidi]
90	[988]	Đi rău satuluĭ nu taĭ pula barbatuluĭ.	Zbog seoskih intriga ne sečeš muževljev kurac.		Majdanpek	[Vidi]
91	[463]	Đin kakat plaśintă nuĭe.	Od govna se pita ne pravi.		Rudna Glava	[Vidi]
92	[690]	Đin şađere nuĭe avere.	Od sedenja nema vajde.		Tanda	[Vidi]
93	[830]	Điźaba ăĭ pe Dumńeḑău, kînd n-aĭ pe al tău.	Badava imaš Boga kad nemaš svoga.		Majdanpek	[Vidi]
94	[542]	Fara rakiĭe nuĭe visaļiĭe.	Bez rakije veselje nije.		Rudna Glava	[Vidi]
95	[783]	Faśe bińe, kînd are ku śińe.	Čini dobro, kad ima s kim.	Điźaba făś bińe dakă nuĭe ńima să aĭbă dobîndă đin ĭel. — Badava činiš dobro, ako nema nikog da ima vajdu od toga.	Rudna Glava	[Vidi]
96	[799]	Fă śe faśe lumĭa tuată, n-aļerga dupa al naruod înainće.	Čini ono što svi čine, ne trči za ludom što prednjači.		Rudna Glava	[Vidi]
97	[881]	Fi ku aĭa śe faśe lumĭa multă, nu aļerga dupa-l naruod înainće.	Budi uz ono što čioni većina, ne trči za ludom koja predvodi.		Rudna Glava	[Vidi]
98	[854]	Fi kuminće đinainće.	Budi miran s ’prednje’ strane.	Nu da să ći tragă la vrun rău ăĭa kî iș voĭńik. — Ne dozvoli da te navuče na neko zlo to što si muško.	Crnajka	[Vidi]
99	[604]	Fi kuminće ka nainće, nu fi pruost kum aĭ fuost.	Budi mudar kao pre, a ne glup ko što si bio.	Glumă întra prĭaćiń. — Šala među prijateljima.	Rudna Glava	[Vidi]
100	[700]	Fîće fraće şi ku draku pănă nu treč punća.	Budi brat i s đavolom, dok brvno ne pređeš.		Prahovo	[Vidi]
101	[240]	Flomîndu n-aşćată kuoptu, guolu n-aşćată nalbitu.¹⁾	Gladan ne čeka pečenje, nag ne čeka beljenje.	Uomo-l flomînd n-are kînd să aşćaće sî sa fakă mînkarĭa, sî sa kuakă malaĭu, şî alće kare-śe kare mĭerg pi rînd la prînḑ, kă muare đi fuame, da ăla śi ĭe în pĭaļa guală kată ĭut sî sa astruśe ku vro zdrĭanţă đi ţuală, nu puaće să aşćaće tuaće lukrărurļi kare s-a mînat pi rînd, ş-a ţînut multă vrĭame pănă ţuala nu s-a gaćit. — Gladan čovek ne može da čeka da se gotovi jelo, da se peče proja, i ostalo što ide po redu kad se ručava, jer će umreti od gladi, a onaj koji je nag traži samo da se brzo pokrije nekim komadom odeće, ne može da čeka sve poslove koji su se vršili redom i trajale dugo vremena dok odeća nije bila gotova. ¹⁾Nalbitu (beljenje platna) bio je jedan od mnogih poslova u toku starinskog načina izrade odeće.	Rudna Glava	[Vidi]
102	[197]	Frațî sînt fraț pănă nu-nśiep să-npartă pîńa.	Braća su braća dok ne počnu da dele hleb.		Rudna Glava	[Vidi]
103	[910]	Fraț sînt fraț pănă nu-npart turta.	Braća su braća dok ne dele proju.		Rudna Glava	[Vidi]
104	[246]	Fuće saraka, ama kato la uokĭ.	Jebi siroticu, al’ je gledaj u oči.		Rudna Glava	[Vidi]
105	[873]	Futuĭ fata-n kur!	Bem ti usud u dupe!		Rudna Glava	[Vidi]
106	[95]	Fuź đi draku, daĭ đe prokļetu.	Bežiš od đavola, naletiš na vraga.	Đi rău nu puoţ sî skîăpĭ. — Od zla ne možeš uteći.	Rudna Glava	[Vidi]
107	[959]	Fuț, nu fuț, vrĭamĭa puļi trĭaśe.	Jebo, ne jebo, vreme kurcu prolazi.		Rudna Glava	[Vidi]
108	[880]	Gaina dupa śe manînkă ĭa șćarźe ćiku.	Kokoška posle jela obriše kljun.	Sa ḑîśe la kopiĭ miś dupa mînkare, sî sa-nvĭață să șćargă gura. — Kaže se maloj deci posle jela, da nauče da obrišu usta.	Rudna Glava	[Vidi]
109	[557]	Gaina pi krĭastă sa vĭađe śe uauă duśe.	Kokoška se po kresti vidi kakva jaja nosi.		Rudna Glava	[Vidi]
110	[825]	Gazdă mare: unđe tatî-su a țînut sarĭa ĭel akuma țîńe fańina.	Veliki gazda: gde mu je otac držao so on sad drži brašno.	Sarĭa s-a țînut în soļńiță, kare a fuost atîta đi „mare” đ-a putut sî sa țîńă în palmă. — So se držala u slaniku koji je bio toliko „veliki” da se mogao držati na dlanu.	Rudna Glava	[Vidi]
111	[450]	Gîzdariĭa stă într-un piśuor, da sîraśiĭa în tuaće patru.	Bogatstvo stoji na jednoj nozi, a siromaštvo na sve četiri.		Rudna Glava	[Vidi]
112	[196]	Grîu skapă đi nuverĭ grĭeĭ, da faina nu skapă đi mîna rîa.	Žito će uteći od teških oblaka, ali brašno od zle ruke neće.	Faina tuata muĭarĭa plumađiaşće, da nu au tuaće mînă bună, uşuară ş-învaţată. — Brašno sve žene mese, ali nemaju sve dobru, laku i veštu ruku.	Metovnica	[Vidi]
113	[451]	Guolu okoļaşće satu, da flomîndu dă pin mižluok.	Nag selo obilazi a gladan ide kroz sredinu.		Rudna Glava	[Vidi]
114	[452]	Gura baće kuru.	Usta dupe mlate.	Pintru vuorbe uomu kapîtă bataĭe. — Čovek zbog reči dobija batine.	Rudna Glava	[Vidi]
115	[558]	Gură să aĭ đi apă şî đi mînkare, ļimbă sî naĭ.	Usta da imaš za vodu i hranu, jezik da nemaš.		Klokočevac	[Vidi]
116	[291]	Inatu manînkă kapu.	Inat glavu jede.		Rudna Glava	[Vidi]
117	[741]	În kîrd mare o uaĭe slabă ļi kufuare pi tuaće.	U velikom stadu, jedna slaba ovca usere ostale.	Sa vorbĭașće đi sluagă întra lumĭe, kînd trăbe sî sa lukre vrun lukru bun đi tuoț. Dakă numa un uom nu țîńe ku tuoț, numa traźe-n parća luĭ, slabĭașće pi tuoț. — Odnosi se na slogu među ljudima, kad treba da rade posao od zajedničkog interesa. Ako samo jedan čovek vuče na svoju stranu, slabi ceo kolektiv.	Rudna Glava	[Vidi]
118	[740]	În kukuruḑ ș-în pulă ńiśkînd să nu krĭeḑ, kî puot să kadă kînd nu će nadăĭ.	U kukuruz i u kurac nikad da ne veruješ, jer mogu da padnu kada se ne nadaš.		Tanda	[Vidi]
119	[465]	În lumĭe multă măĭ bun đi pituļ.	U gomili ljudi najbolje se kriješ.		Rudna Glava	[Vidi]
120	[812]	În marta măĭ ńinźe odată, kă lupi n-ažuns în fîurarĭ să manînśe zapada tuată.	U martu još jednom pada sneg, jer kurjaci nisu stigli u feberuaru da pojedu sav sneg.	Așa spun babiļi kînd dupa kîća ḑîļe frumuasă în marta đintr-odată sa puńe zapadă mare. — Tako kažu babe kad posle nekog lepog vremena u martu, iznenada napada veliki sneg.	Rudna Glava	[Vidi]
121	[229]	În tuata sîrbatorĭaua şĭ kiptorĭaua, sî-ț astruś beļaua.	Za svaki praznik po jednu zakrpu, da pokriješ golotinju.	Porînka đi muĭerĭ ļenuasă, kare mĭerg rupće şî sa vaĭtă kî sînt mulće sîrbatuorĭ la kare nu sa kîrpĭaşće. — Poruka lenjim ženama koje idu pocepane, i žale se da je mnogo neradnih dana kada ne sme da se krpi.	Rudna Glava	[Vidi]
122	[564]	Ĭ-a dat kuțîtu đi uos.	Zario mu se nož do koske.	Are mare nakaz. — Ima veliki problem.	Rudna Glava	[Vidi]
123	[565]	Ĭ-a pus draku frîu-n kap.	Zauzdao ga đavo.	L-a luvat draku pi plaku luĭ. — Uzeo ga je đavo pod svoje.	Rudna Glava	[Vidi]
124	[466]	Ĭa babă, da đi şapće întrabă.	Ona stari, al za sedam mari.	Sa spuńe đi muĭarĭe în ań, kare sa skuaće kă ĭe batrînă, kînd o okupă đ-aĭ ćińirĭ. — Kaže se kad neku ženu u godinama zaokupe mladići, a ona se brani da je stara.	Rudna Glava	[Vidi]
125	[467]	Ĭa ku saku, vĭeḑ pi draku.	Uzmi džakom, videćeš se s vragom.	Învăţatura uoţîlor, sî sa fure kîći kîta, să nu sa kunuaskă. — Lopovska škola, da se krade po malo, da se ne primeti.	Rudna Glava	[Vidi]
126	[819]	Ĭaće tîrpîĭa, dabuogda!	Trpija te uzela, dabogda!	Tîrpiĭa ĭe nume batrîn alu turberkuloza. — Trpija je stari naziv za turberkulozu.	Rudna Glava	[Vidi]
127	[824]	Ĭapa ku fuńa lungă sa zbaće kum vrĭa ĭa.	Kobila sa dugim povocem rita se kako ona hoće.	Sa ginđașće la muĭare pi kare barbatî-su o lasă să traĭaskă đesfrînată. — Misli se na ženu koju muž pušta da živi razuzdano.	Rudna Glava	[Vidi]
128	[915]	Ĭel ĭe gazdă mare, unđe tatî-su a țînut sarĭa, ĭel țińe fańina.	On je veliki gazda, gde mu je otac držao so, on drži brašno.		Rudna Glava	[Vidi]
129	[653]	Ĭo ku bińe dupa ťińe, tu ku pula dupa mińe.	Ja dobrim oko tebe, a ti kurcem oko mene.		Prahovo	[Vidi]
130	[468]	Ĭo mis ńegru, ama pomînto-l ńegru rođaşće.	Jesam crn, al crna zemlja rađa.	Kînd đi vrunu ńegru la firĭe zbat žuok kî ĭe ţîgan. — Kad se s nekim, ko ima crn ten, zbijaju šale da je Ciganin.	Rudna Glava	[Vidi]
131	[201]	Ĭo sînt kopil đe babă, da nu śuparkă đe o nuapće.	Ja sam babino dete, a ne pečurka od jedne noći.		Jabukovac	[Vidi]
132	[469]	Ĭuo nu puot đi pi sus să ažut.	Ja ne mogu sa nebesa da pomažem.	Sa spuńe kînd kată ažutarĭe vrunu kare ĭe atîta đi pĭerdut, đi numa Dumńeḑîu puaće să-ĭ ažuće. — Kaže se kad traži pomoć neko ko je toliko izgubljen, da samo Bog može da mu pomogne.	Rudna Glava	[Vidi]
133	[990]	Kațaua kare nu șćiĭe să latre, bagă lupi-n uoĭ.	Kučka koja ne zna da laje, uvlači vukove u stado.		Rudna Glava	[Vidi]
134	[568]	Kalu nu şćiĭe să-npingă, ĭel şćiĭe numa să tragă.	Konj ne zna da gura, on zna samo da tegli.		Rudna Glava	[Vidi]
135	[567]	Kalu şî karuța, şî bań împrumut, să nu daĭ la ńima.	Konja i karuce, i novac na zajam, nikom da ne daješ.		Rudna Glava	[Vidi]
136	[918]	Kapiț đin triĭ pĭ-a măĭ lungă.	Dobićeš od tri (stvari), najdužu.	Kînd sa svađesk pintru śuava śe trăbe să đa unu la altu. Aļi triĭ sînt kuaiļi ku pula, kare ĭe măĭ lungă. — Kad se svađaju zbog nečega što treba jedan drugom da daju. Trij stvari su muda i ud, koji je najduži.	Rudna Glava	[Vidi]
137	[286]	Kapra bĭasă, da uaĭa petrĭaśe.	Koza prdi, a ovca ispašta.	Kînd ăl đevină skapă, kî ĭe vikļan şî labdă vina la altu, da pruostu nu priśiape ńimika, kađe-n laţ şî petrĭaśe vina lut tuoĭa. — Kad krivac utekne, jer je prepreden i baci krivicu na drugoga, a naivko ne primeti ništa, upadne u zamku, i istrpi kaznu za tuđu krivicu.	Rudna Glava	[Vidi]
138	[470]	Kapu apļekat ńiśkînd nuĭe taĭat.	Pognuta se glava nikad ne seče.		Rudna Glava	[Vidi]
139	[843]	Kapu vakuluĭ a veńit, șî ńimika, numa kînd va veńi kuru drakuluĭ, atunśa n-o sî fiĭe bun!	Smak sveta je došao, i ništa, ali kad bude stiglo dupe đavolovo, onda neće biti dobro!	Ḑîkala glumăță fakută pintru ļigatura întra vorbe „kapu” vakuluĭ șă „kuru” drakuluĭ, kare arată kî đin kreḑamînt în kapu vakuluĭ nuĭe ńimika. — Šaljiva izreka, nastala na vezi između reči „glave” u izrazu smak sveta, i đavolovog „dupeta”, koja pokazuje da od verovanja u smak sveta nema ništa.	Rudna Glava	[Vidi]
140	[736]	Kare bĭa țuĭkă đi prună, nu măĭ are kimĭașă bună.	Ko pije šljivovicu, neće imati košuljicu.		Boljetin	[Vidi]
141	[471]	Kare draku nu şćiĭe, pi ĭarbă vĭarđe să nu fiĭe.	Ko đavola ne poznaje, na zelen’ travi ne opstaje	Nu puaće să traĭaskă pi pomînt. — Nema mu na zemlji opstanka.	Rudna Glava	[Vidi]
142	[477]	Kare faśe bińe, ăş lunźaşće pomana.	Ko čini dobra, produžava daću.	Ăl ţîn în gînd măĭ mult, kă uomu muare đi tuot kînd ăl zauĭtă aĭ viĭ. — Duže ga pamte i pominju, jer čovek konačno umire kad ga živi zaborave potpuno.	Rudna Glava	[Vidi]
143	[478]	Kare faśe, nu manînkă.	Ko gotovi (jela), taj ne jede.	Kînd lukru tĭeu îţ ĭa altu, şî tu ramîń ku mîńiļi guaļe. — Kad ti neko otme nešto tvoje, i ti ostaneš praznih ruku.	Rudna Glava	[Vidi]
144	[479]	Kare fomĭaşće, ăla tînžîaşće.	Ko gladuje, taj vene.		Rudna Glava	[Vidi]
145	[793]	Kare îmblă, mulće vĭađe.	Ko putuje, mnogo vidi.		Rudna Glava	[Vidi]
146	[472]	Kare ĭe alu Dumńeḑîu, nuĭe ku nuoĭ. (A murit, l-a luvat Dumńeḑîu la ĭel.)	Ko je Božji, nije sa nama. (Umro je, uzeo ga Bog k sebi.)		Rudna Glava	[Vidi]
147	[473]	Kare ĭe bun, nu sa ćiame đu žumataće satu.	Ko je dobar, ne boji se pola sela.		Rudna Glava	[Vidi]
148	[939]	Kare ĭe măĭ spurkat pi pomînt đi kît muĭarĭa? Ama apa ĭe đi aĭa fakută: kînd sa spală, îĭ manînś đin mînă.	Ko je poganiji na svetu od žene? Ali voda je zato napravljena: kad se umije, jedeš joj iz ruke.		Rudna Glava	[Vidi]
149	[569]	Kare ĭe muort, ḑaśe supt kuort, kare ĭe viu, bĭa rakiu.	Ko je mrtav, pod humkom leži, ko je živ, rakiju pije.		Tanda	[Vidi]
150	[99]	Kare kată, aăla află.	Ko traži, taj i nađe.		Rudna Glava	[Vidi]
151	[474]	Kare pļakă măĭ đinuapće ļi vĭađe pi tuaće.	Ko rano porani sve vidi.		Rudna Glava	[Vidi]
152	[570]	Kare puaće, aăla ruađe.	Ko može, taj glođe.	Đ-a-ĭ batrîń, kare au nakaz ku đinţî, da şî đi fiĭe kare lukru: dakă aĭ tuot śe trăbe, to-l gaćeşć. — O starijima, koji imaju problem sa zubima, ali i o bilo kom poslu: ako imaš sve što ti treba, ti ga odradiš.	Rudna Glava	[Vidi]
153	[475]	Kare sa pazĭaşće, şî Dumńeḑîu ăl pazîaşće.	Ko se čuva, i Bog ga čuva.		Rudna Glava	[Vidi]
154	[571]	Kare śĭare, nu pĭare, da ńiś bińe nu-ş auđe.	Ko prosi, ne gine, ali ni dobro o sebi neće čuti.		Rudna Glava	[Vidi]
155	[476]	Kare taĭe, parće-ş faśe.	Ko seče, sebi teče.		Rudna Glava	[Vidi]
156	[239]	Kare taśe, ăla faśe.	Ko ćuti, taj radi.	Đi lukru ibomńiśesk. Ala kare sa labdă şî spuńe mulće - nu faśe ńimika, da ăla kare taśe, ĭe ibomńik đi trĭabă. — O ljubavničkim poslovima. Onaj koji se mnogo hvali i razmeće - nije ni za šta, a onaj ko ćuti, valjan je ljubavnik.	Leskovo	[Vidi]
157	[932]	Kare tutuńașće, duarme ku puorśi-n pat.	Ko puši, spava sa svinjama u krevetu.		Rudna Glava	[Vidi]
158	[760]	Kare-nparće, parće-ș faśe.	Ko deli, sebi dodeli.		Rudna Glava	[Vidi]
159	[212]	Kar’ sa mǐastîkă ku laturļi, ăl manînkă puorśi.	Ko se meša s’ pomijama, pojedu ga svinje.		Rudna Glava	[Vidi]
160	[754]	Kar’ sa skuală măĭ đinuapće, ļi vĭađe pi tuaće.	Ko rano ustane, nagleda se svega.		Rudna Glava	[Vidi]
161	[795]	Kasa fara kîńe ka uomu fara urĭekĭ.	Kuća bez psa, kao čovek bez ušiju.		Rudna Glava	[Vidi]
162	[480]	Kasa fara kîńe, ka uşa fara kĭaĭe.	Kuća bez psa, ko vrata bez ključa.		Rudna Glava	[Vidi]
163	[1020]	Kată aku în klańa ku fîn.	Traži iglu u plastu sena.	Kînd vrunu kată śuava śe nu sa puaće gasî, or kată śuava śe nu puaće kîpata ńiśkînd. — Kad neko traži nešto što se ne može naći, ili traži nešto što ne može dobiti nikad.	Rudna Glava	[Vidi]
164	[878]	Kîće pakaće pula faśe, ńiś dumńeḑîu nu ļi traźe.	Koliko grehova kurac učini, ni bog ih ne okaje.		Rudna Glava	[Vidi]
165	[97]	Kîmpu are uokĭ, da duosu are urĭekĭ.	Polje ima oči, a šuma ima uši.	Nu sa puaće pitula ńimika, şî ńiś unđe: tot sa vĭađe, or s-auđe. — Ne može se ništa sakriti, i nigde: sve se vidi, ili se čuje. [Por.]	Rudna Glava	[Vidi]
166	[481]	Kîmpu are uokĭ, da padurĭa urĭekĭ.	Polje ima oči, a šuma uši.		Gornjane	[Vidi]
167	[247]	Kînd aĭ măĭ multă pulă, măĭ bun s-o taĭ.	Kad imaš višak kurca, bolje je da ga odsečeš.		Rudna Glava	[Vidi]
168	[305]	Kînd ar faśa tuata muska mńerĭe, ar fi fagurĭ şî la kuru kaluluĭ (kă akolo sînt muşćiļi măĭ mulće).	Kad bi svaka muva pravila med, bilo bi saća i pod konjskim repom (jer tamo ima muva najviše).		Jasikovo	[Vidi]
169	[228]	Kînd ar fi sapa ka grapa, da grapa kît luoku, şî țîganu ar puńa-n kîmp.	Kad bi motika bila ko drljača, a drljača ko njiva, i Ciga bi radio u polju.		Rudna Glava	[Vidi]
170	[572]	Kînd ar fi tuata muska đi mńare, ar fi mńare şî la kuru kaluluĭ.	Kad bi svaka muva pravila med, bilo bi meda i na konjskoj zadnjici.		Rudna Glava	[Vidi]
171	[573]	Kînd auḑ una đi la rîsarit, una đi la zovîrńit, tu pļakă pin mižluok.	Kad jedno čuješ sa istoka, a drugo sa zapada, ti kreni kroz sredinu.		Rudna Glava	[Vidi]
172	[726]	Kînd baće pîşļa, sa marită văduviļi.	Kad duva severac, udaju se udovice.	Pîşļa ĭe vînt rău rîaśe kare baće dă la întuńerik, şî dă kare îngĭaţă ińima în uom dă frig. Atunśa văduviļi nu puot dă frig să spargă ļeamńiļi, şî văd kă ļi trăbe uom la kasă, şî înśep sî kaće suoţ. — Pišlja je jako hladan vetar koji duva sa severa, i od koga se ledi srce u čoveku. Tada udovice ne mogu od hladnoće da cepaju drva, pa vide da im treba muškarac u kući, i počinju da traže muža.	Ranovac	[Vidi]
173	[827]	Kînd ći daĭ dupa-l naruod, măĭ naruod iș đikît ĭel.	Kad za ludim ideš, luđi si od njega.		Rudna Glava	[Vidi]
174	[790]	Kînd ći văd bińe, în dă-n gînd đi ćińe.	Tek kad te ugledam, ja te se setim.		Rudna Glava	[Vidi]
175	[486]	Kînd daĭ înprumut, askultă arîngu kum kîntă: „Daĭ! - Naĭ!”	Kad daješ na zajam, poslušaj kako zvoni crkveno zvono: „Daješ! - Nemaš!”		Rudna Glava	[Vidi]
176	[88]	Kînd daĭ ku pĭatra-n uală, sa sparźe uala, da kînd daĭ ku uala-n pĭatră - sa sparźe ĭară uala.	Kad udariš kamenom u lonac, razbije se lonac, a kad udariš loncem u kamen - razbije se opet lonac.		Crnajka	[Vidi]
177	[887]	Kînd daĭ la uom źeĭśtol mik, ĭer vrĭa palma tuată.	Kad čoveku daš mali prst, on hoće celu šaku.		Rudna Glava	[Vidi]
178	[831]	Kînd faś la ińimă pi vuoĭe, la kap faś ńevuoĭe.	Kad srcu činiš po volji, glavi činiš nevolju.		Rudna Glava	[Vidi]
179	[576]	Kînd faś la ińimă pi vuoĭe, la kap faśe ńevuoĭe.	Kad srcu činiš po volji, glavi ćiniš nevolju.		Klokočevac	[Vidi]
180	[826]	Kînd îĭ đi kap la mîț ĭel sa kakă în postaua ku fańină.	Kad izaziva sudbinu, mačka se usere u korito s brašnom.	Dakă șćiĭe kî puaće să-l prindă gazda șî să-l omuară, mîțu ĭară faśe aĭa śe nu trăbe. — Iako zna da je gazda može uhvatiti i prebiti na smrt, mačka opet radi to što ne terba.	Rudna Glava	[Vidi]
181	[155]	Kînd ĭe muĭarĭa naruadă, pi uom ăl duor piśuariļi.	Kad je žena luda, muža bole noge.	Ăl mînă-n tuaće părţîļi, şî ku trĭabă, şî fara trĭabă. — Forta ga na sve strane, i s razlogom, i bez razloga!	Debeli Lug	[Vidi]
182	[1001]	Kînd kađe murgu, nu da la ńima „sara bună”.	Kad padne mrak, ne nazivaj nikom „dobro veče”.	Nuapća tot nat trăbe să fiĭe la kasa luĭ, kă pi drumol mare atunśa mĭerg numa uoțî șî ibuomńiśi, da ńima đin iĭ nu vrĭa să fiĭe kunoskut, ńiś sî aĭbe marturĭ. Đi aĭa nuapća kînd ći întîńeșć ku vrunu, trĭeś pi lînga ĭel takînd șî ći faś kă no-l vĭeḑ, șî no-l kunuoșć. Sa spuńe kă ļesńe sa pĭarḑe kapu dakă sa ḑîśe „sara bună” pi nume, kă drumașu puaće fi uoț kare sa întuarśe đin furaluk unđe a omorît pi vrunu. Da așa povĭeșć a fuost în lumĭa nuastră mulće. — Noću svako treba da bude kod svoje kuće, jer su na putu samo hajduci i ljubavnici, a niko od njih ne želi da bude prepoznat, niti da ima svedoke. Zato noću kad se sretneš sa nekim, prođeš pored njega ćuteći, i praviš se da ga ne vidiš i da ga ne poznaješ. Priča se da se lako gubi glava ako se kaže „dobro veče” po imenu, jer putnik može biti lopov koji se vraća iz krađe u kojoj je nekoga ubio. A takvih primera bilo je u narodu mnogo.	Rudna Glava	[Vidi]
183	[574]	Kînd minće n-are, munkă mare.	Kad pameti nema, muka golema.		Rudna Glava	[Vidi]
184	[487]	Kînd nuĭe pîńe, bună şî koļaşă.	Kad neba ’leba, dobar je i kačamak.		Rudna Glava	[Vidi]
185	[771]	Kînd nuĭe pluaĭe, bună ĭe șî pĭatra.	Kad nema kiše, dobar je i grad.		Rudna Glava	[Vidi]
186	[787]	Kînd ń-ar ćemĭa đi babe, sa-r zatri pomîntu.	Kad bismo se bojali baba, propao bi svet.	Babiļi fak momuaće, spomîntă lumĭa. — Babe prave vradžbine, plaše ljude.	Rudna Glava	[Vidi]
187	[702]	Kînd o bag - baş mi drag, kînd o skot - nu măĭ pot!	Kad ga stavim - lepo mi je, kad ga vadim - muka mi je!	Aşa sa „vaĭtă” bufańi la lukru grieu. — Ovako se „jadaju” Bufani pri teškom poslu.	Majdanpek	[Vidi]
188	[222]	Kînd sa boćiaḑă, kopilu pļakă pi kaļa lu Dumńeḑîu.	Kad se dete krsti, kreće Božjim putem.		Rudna Glava	[Vidi]
189	[575]	Kînd sa fĭarbe lapćiļi, să aĭ uokĭ şî la kur.	Kad se mleko kuva, da imaš oči i na zadnjici.		Rudna Glava	[Vidi]
190	[1011]	Kînd sa-ntarĭașće ruonțu, iĭ daĭ ku gļuonțu.	Kad očvrsne sikilj, opališ mu metak.		Tanda	[Vidi]
191	[488]	Kînd unu are kuțît da altu pîńe, n-au alta śe numa sî sa vorbĭaskă.	Kad jedan ima nož a drugi hleb, nemaju drugo šta nego da se dgovore.		Rudna Glava	[Vidi]
192	[271]	Kînd vĭeḑ uomu kă vorbîaşće sîngur, or faśe kasă, or la lasat ibomńika.	Kad vidiš čoveka da priča sam sa sobom, ili zida kuću, ili ga je napustila ljubavnica.		Ranovac	[Vidi]
193	[233]	Kîntă pupîḑa-n pătură.	Peva pupavac pod ponjavom.	Dupa nuntă, vro vrĭame mlădožăńa ku ńevasta nu sa skuală đin pat, ḑîua-nuapća stau astrukaţ ku pătura. Kînd vrunu, kare nu do kunuaşće rîndu, întrabă da śe ļi, la-ĭ batrîń skapă rîsu, şă spun: „Kîntă pupîḑa-n pătură, đ-aĭa iĭ nu sa đistrukă, ńiś nu sa skuală đin pat.” — Posle svadbe, neko vreme mladoženja i nevesta danima ne ustaju iz kreveta, danju-noću leže pokriveni ponjavom. Kad neko, ko se baš ne razume u stvari, pita šta li im je, starijima se otme osmeh, i kažu: „Peva pupavac pod ponjavom, zato se oni ne otkrivaju, i ne dižu iz kreveta”.	Tanda	[Vidi]
194	[936]	Kîńiļi ăl batrîn nu sa-nvată să latre.	Staro se kuče ne uči da laje.		Rudna Glava	[Vidi]
195	[483]	Kîr ĭe đi urît, ńiś muarća nu-ĭ stă-n drum.	Koliko je ružan, ni smrt mu put ne preči.		Rudna Glava	[Vidi]
196	[833]	Kît guod krĭașće dovļaćiļi đi mare, vrĭežî sa uskă.	Koliko god dulek velik da izraste, vreža se osuši.		Crnajka	[Vidi]
197	[484]	Kît ĭe đi urît, kînd sa-r plaći porĭezu la urîśuńe, i sa-r vinđa imańa lu tatî-su tuată.	Koliko je ružan, kad bi se plaćao porez na ružnoću, prodala bi mu se cela očevina.		Rudna Glava	[Vidi]
198	[485]	Kît ĭe đi urît, kînd urîśuńa ar durĭa, ĭel al muri đi durĭare.	Koliko je ružan, kad bi ružnoća bolela, on bu umro od bolova.		Rudna Glava	[Vidi]
199	[885]	Kît ĭe klańa đi mare, șokîćiļi în șîaļe o țîńe.	Koliko da je stog veliki, miš ga na leđima drži.	Șokîćiļi traĭașće supt klańe, șă nu sa vaĭtă kî ĭe klańa grĭa, kît đi mare să fiĭe. Sa spuńe kînd vrunu sa vaĭtă kă are nakaz mare, da ĭel ĭe slab să śarkă să-l rașaskă sîngur, șî vrĭa să-l înkurśe pi altu ku ĭel în șîaļe. — Miš živi pod stogom sena, i ne žali se da je stog težak, ma koliko da je golem. Kaže se nekom ko se žali da ima veliki problem, a on je slab da pokuša ga reši sam, pa želi da ga natovari nekom drugom na vrat.	Rudna Glava	[Vidi]
200	[482]	Kĭta şîăd, kîta nu lukru, şî vrĭamĭa trĭaśe.	Malo sedim, malo ne radim, i vreme prolazi.	Đ-al ļenuos. — O lenčugi.	Rudna Glava	[Vidi]
201	[101]	Kopiĭi sînt pļiń đi draś ka muara đi saś.	Deca su puna vragova, ko vodenica džakova		Crnajka	[Vidi]
202	[766]	Kopil đin sat no-l faś đi śuakă ńiśkînd.	Dete iz sela ne učiniš brđaninom nikad.		Rudna Glava	[Vidi]
203	[489]	Kopil đin sat no-l măĭ faś đi śuakă.	Dete iz sela nikad ne može biti planinac.	Kopil kare krĭaşće în sat, nu sa-nvaţă ńiśkînd să traĭaskă în munće. — Dete koje raste u selu, nikad se ne može naučiti da živi u planini.	Rudna Glava	[Vidi]
204	[577]	Kopilu mik, grižă mare, kopilu mare, grižă şî măĭ mare.	Malo dete, velika briga, veliko dete, briga još veća.		Rudna Glava	[Vidi]
205	[221]	Kopilu ńibućeḑat puće la kakat.	Nekršteno dete na govna smrdi.	Ḑîkală ku kare aĭ batrîń a dat îngînd la parinţ-aĭ ćińirĭ sî nu sa amînaćaḑă ku boćeḑu. — Izreka kojom su stariji opominjali mlade roditelje da ne kasne sa krštenjem dece.	Rudna Glava	[Vidi]
206	[490]	Ku bîtu skurt nu sa masură apa adînkă.	Kratkim štapom ne meri se duboka voda.		Rudna Glava	[Vidi]
207	[281]	Ku darĭa trĭeś marĭa.	Darivanjem more pređeš.	Ku mită trĭeś tuot. — Mitom sve prebrodiš.	Rudna Glava	[Vidi]
208	[967]	Ku kuru șî ku furu sreće nu măĭ aĭ, ńiś nainće nu măĭ daĭ.	Sa kurvanjem i sa krađom nema sreće ni napretka.		Rudna Glava	[Vidi]
209	[968]	Ku minśuna or kă prînḑ, or kă śiń, pĭ-amîndoă nu ļî faś.	Na prevaru ili ručaš, il’ večeraš, obadvoje nećeš moći.		Rudna Glava	[Vidi]
210	[294]	Kum ț-aşerń, aşa duorm, kum ći kulś, aşa ći skuoļ.	Kako prostreš, tako spavaš; kako legneš, tako ustaješ.		Rudna Glava	[Vidi]
211	[491]	Kum ĭe draku, aşa ĭe şî prokļetu.	Kakav je đavo, takav je i vrag.		Rudna Glava	[Vidi]
212	[772]	Kum ĭe muĭkița, așa ĭe șî fećița.	Kakva majčica, takva ćerkica.		Rudna Glava	[Vidi]
213	[886]	Kum ĭe muĭkița, așa ĭe șî fećița.	Kakva je majčica, takva je i ćerkica.		Rudna Glava	[Vidi]
214	[829]	Kum ț-așćerń, așa duorm.	Kako prostreš, tako spavaš		Rudna Glava	[Vidi]
215	[860]	Kumnată, măĭ bună bukată.	Svastika je naslađe voće.		Rudna Glava	[Vidi]
216	[237]	Kuń pi kuń skuaće, da buata pi tuaće.	Klin se klinom vadi, ali malj vadi sve.		Rudna Glava	[Vidi]
217	[912]	Kuodru đi pîńe ĭe măĭ apruape ńam.	Parče hleba je najbliži rod.		Rudna Glava	[Vidi]
218	[931]	Kuru măĭ mare troșîk faśe.	Dupe je najveći trošak pravi.		Rudna Glava	[Vidi]
219	[492]	Kuru puće, ama-l duś ku ćińe.	Dupe smrti, al’ ga nosiš sa sobom.		Rudna Glava	[Vidi]
220	[731]	Kurvariĭa păn’ sa puaće, da bețîĭa păn’ la muarće.	Švaleraj dok se može, a pijanstvo je do smrti.	Ibomńiśi sa țîn pănă au pućarĭe să sa ĭubĭaskă șî sa lasă kînd înbătrîńesk, da aĭ bĭețîuoș nu sa lasă đi bĭare ńiśkînd, bĭeu pănă la muarće. — Ljubavnici su u vezi dok mogu da vode ljubav i prekidaju kad ostare, a pijandure ne ostavljaju piće nikad, piju sve do smrti	Rudna Glava	[Vidi]
221	[966]	La baļigă muaļe puțînă pluaĭe trăbe.	Mekoj balegi malo kiše treba.		Topolnica	[Vidi]
222	[91]	La bisîarikă śe nu-ț ažută, nu će ruga.	Crkvi koja ti ne pomaže, nemoj se moliti.		Topolnica	[Vidi]
223	[909]	La bîtrîńață șî đi șađiare ustańeșć.	U starosti se i od sedenja umoriš.		Rudna Glava	[Vidi]
224	[1018]	La ĭel ĭe șî pîńa șî kuțîtu: kît vrĭa, atîta taĭe!	Kod njega su i hleb i nož: koliko hoće, toliko seče.		Rudna Glava	[Vidi]
225	[243]	La ĭel ńiś ku pula nu či țîń.	Od njega se nu kurcem ne možeš odbraniti.	Nu şćiĭe đi ruşîńe. — Ne zna za stid.	Rudna Glava	[Vidi]
226	[911]	La kal strînźe frîu pănă nu ĭa mau.	Konju pritegni uzde dok se ne pomami.	Dăĭ la muĭare pi dupa kap pănă ĭe vrĭame. — Udri ženu po šiji dok je vreme.	Rudna Glava	[Vidi]
227	[224]	La kap fată, la kur gaļiată.	Kod glave - devica, kod guze - vedrica.	Đi fĭaće kare pitulă k-a pĭerdut fećiĭa. — Za devojke koje kriju da su izgubile nevinost.	Rudna Glava	[Vidi]
228	[792]	La kosît nu sa kată minće bună, numa să fiĭ tare șă naruod.	Za kosidbu se ne traži neka pamet, nego da budeš jak i lud.		Rudna Glava	[Vidi]
229	[493]	La kur rîńuos trăbe ungĭe marĭ.	Za šugavo dupe trebaju veliki nokti.		Rudna Glava	[Vidi]
230	[970]	La kuru larg kuaĭļi sînt masura.	Širokom dupetu muda su mera.		Topolnica	[Vidi]
231	[730]	La păru labdat nu pļeka ku saku, numa ku pîzanarĭu.	Kod hvaljene kruške ne idi sa džakom, nego sa džepom.	Unđe ĭe mare labda, a kolo nu așćeta ńimika. — Gde je velika hvala, tamo ne očekuj ništa.	Rudna Glava	[Vidi]
232	[660]	La śe piĭaț kumpirĭ, la-şa vinḑ.	Na kakvoj pijaci kupiš, na takvoj prodaš.		Rudna Glava	[Vidi]
233	[921]	La țîgan un ļemn nu arđe, da la rumîn mulće șî tuaće ard.	Kod Cige jedno drvo ne gori, a kod Vlaha puno, i sva gore.	Ḑîkala țîgańaskă. A bagat țîganu numa un ļemn în fuok, șî fuoku ńiśkum sî sa aprindă, da la rumîn vatra pļină đi ļamńe, șî tuaće ard. — Ciganska izreka. Stavio Ciga samo jedno drvo u vatru, i vatra nikako da se razgori, a kod Vlaha vatra puna drva, i sva gore.	Rudna Glava	[Vidi]
234	[297]	La-l kĭuor nu faśa ku uokĭu, la-l surd nu şopoća.	Slepom ne namiguj, gluvom ne šapići.		Rudna Glava	[Vidi]
235	[193]	La-l surd nu vorbĭa, la-l kĭuor nu arata.	Gluvom ne govori, slepom ne pokazuj.		Rudna Glava	[Vidi]
236	[35]	Lukri, lukri ka furńika, da kînd muorĭ n-aĭ ńimika.	Radiš, radiš poput mrava, a kad umreš - sve badava!		Rudna Glava	[Vidi]
237	[242]	Lukru mistakat puće la kakat.	Svaštarenje na govno smrdi.		Rudna Glava	[Vidi]
238	[861]	Lukru, lukru, nu măĭ stau, da nainće nu măĭ dau.	Radim, radim bez prestanka, a napretka nema.		Neresnica	[Vidi]
239	[578]	Lumĭa ka ļegumĭa, da lapćiļi măĭ dulśe.	Narod kao čorba, al je mleko slađe,		Klokočevac	[Vidi]
240	[494]	Lumĭa ka ļegumĭa.	Narod je kao čorba.	Mistakatură đi tuaće fĭelurĭ. — Mešavina svih vrsta.	Rudna Glava	[Vidi]
241	[779]	Lupu păru skimbă, da narau nu.	Vuk dlaku menja, a ćud ne.		Rudna Glava	[Vidi]
242	[495]	Ļemn la ļemn sa vaĭtă, da uom la uom lakrîmĭ varsă.	Drvo se drvetu žali, a čovek pred čovekom suze lije.		Rudna Glava	[Vidi]
243	[883]	Ļemnu okoļeșć, da-n bușćan ći-n pĭađiś.	Drvo zaobiđeš, a o panj se saplićeš.	Ļemnuĭe mare, șă-l vĭeḑ kînd îț stă-n drum, da bușćanuĭe mik, pitulat, șă-l vĭeḑ tumu kînd daĭ în ĭel. — Drvo je veliko, i vidiši ga kad ti stoji na putu, a panj je mali, skriven, i vidiš ga tek kad udariš u njega.	Rudna Glava	[Vidi]
244	[496]	Ļesńe ĭe la şokîće supt klańe mare.	Lako je mišu pod velikim plastom.	Aşa măĭ đes spuńe muĭeruşkă mikă, a kuĭ ĭe barbatu uom mare şî grĭeu, kînd o dîrăsk ku-ntrăbaśuńiļi kum puaće sî ţînă supt ĭel. — Tako najčešće odgovara mala ženica, čiji je muž krupan i težak čovek, kad je zadirkuju pitanjima kako može da izdrži pod njim.	Rudna Glava	[Vidi]
245	[743]	Ļimba lungă nuĭe bună, kă vin uoțî șî će omuară.	Dug jezik nije dobar, jer dođu hajduci pa te ubiju.	În vrĭamĭa uoțîlor n-a kućeḑat ńima să spună śuava đi iĭ, kă dakă uoțî aud kî ĭa-ĭ pumeńit - vin șă ći omuară. — U vreme hajdučije niko nije smeo da nešto kaže o njima, jer ako hajduci čuju da si ih pominjao - dođu pa te ubiju.	Rudna Glava	[Vidi]
246	[949]	Manînkă ka lakusta.	Jede kao skakavac.	Lakustă ĭ-a ḑîs la un fĭeļ đi skaluș kare a veńit ka nuvîru đi la Kraĭna ș-a zatrit kîmpu șî padurĭa. — Lakustom su zvali jednu vrstu skakavaca koja je poput oblaka dolazila iz Krajine, i satirala polja i šume. Fig. Jede kao ala.	Tanda	[Vidi]
247	[192]	Manînkă moduva đe pĭe mață.	Jede srž iz creva. Fig.* Priča gluposti, tj. jede ono što ne treba.*	S-a ḑîśe la vrunu kînd lozîaşće, da nu vińe să-ĭ spuń în uokĭ kă manînkă kakat. Maţu n-are moduvă, ĭel ĭe pļin đe kăkalarĭe, da moduvă are uosu, şî moduva uosuluĭ ĭe un fĭeļ đe dulśaţă. — Kaže se nekom kada lupeta, a ne ide red da mu u oči kažeš da jede govna. Crevo nema srž, ono je puno govana, a srž ima koska, i koštana srž jeste vrsta poslastice.	Tanda	[Vidi]
248	[497]	Mare bińe mare rău aşćată.	Veliko dobro veliko zlo čeka.	Rău ku bińe sa skimbă, ńiśunu nu ţîńe mult. — Zlo i dobro se smenjuju, nijedno ne traje dugo.	Rudna Glava	[Vidi]
249	[498]	Măĭ amunka la uom ĭe kînd vĭađe kă-ĭ muor parințî, da kopiĭi înbătrîńesk.	Najteže je čoveku kad vidi da mu roditelji umiru, a deca mu stare.		Rudna Glava	[Vidi]
250	[875]	Măĭ apruapiĭe đințî đikît parințî.	Bliži su ti zubi nego roditelji.		Rudna Glava	[Vidi]
251	[499]	Măĭ bińe bat supt bat, đikît bolnau în pat.	Bolje pijan pod krevetom, nego bolestan na krevetu.		Rudna Glava	[Vidi]
252	[800]	Măĭ bun grîu ĭe-n sako-l pļin.	Najbolje žito je u punoj vreći.		Rudna Glava	[Vidi]
253	[168]	Măĭ bun ku pula-n pizdă, đi kît ku sapa pi umăr.	Bolje je s kurcem u pički, nego s motikom na ramenu.	Aşa a vorbit vrunu đi Mărilońi în Măĭdan. — Tako je govorio neko od Marilovih u Majdanpeku.	Majdanpek	[Vidi]
254	[500]	Măĭ îndată ći muśkă kîńiļi tĭeu, đikît alu altu.	Pre će te ujesti tvoje pseto, nego tuđe.	Kînd îţ faśe vrun rău alteu, đin kasă, or ńamu măĭ apruape. — Kad ti kakvo zlo učini tvoj ukućanin, ili najbliži rod.	Rudna Glava	[Vidi]
255	[930]	Măĭ mare gura đikît bukatura.	Veća su usta od zalogaja.	Đi uom ńisăturat. — O nezasitom čoveku.	Rudna Glava	[Vidi]
256	[789]	Măĭ mare pakat ĭe kînd la parinț numirĭ bukaturļi.	Najveći je greh kad roditeljima brojiš zalogaje.		Rudna Glava	[Vidi]
257	[198]	Măĭ rău ĭe kînd će fuće vrunu ku pula muaļe: tu, saraku, traź sî skăpĭ, da ĭel ginđaşće kă mĭastîś đi drag, şi će fuće şî măĭ rău!	Najgore je kad te neko jebe mekim kurcem: ti, siroma, vrdaš da se izvučeš, a on misli da mešaš jer ti je lepo, pa te jebe još gore!		Rudna Glava	[Vidi]
258	[579]	Minća skurtă, robiĭa lungă.	Kratka pamet, duga robija.		Rudna Glava	[Vidi]
259	[807]	Minće kă nu fură, da fuźe ku rața-n gură.	Laže da ne krade, a beži s plovkom u ustima.		Rudna Glava	[Vidi]
260	[501]	Mînă pi mînă spală, da vaka pi vakă ļinźe.	Ruka ruku mije, krava kravu liže.	Tot nat skuaće pi a luĭ. — Svako svoga štiti.	Rudna Glava	[Vidi]
261	[98]	Mînă pi mînă spală, da vakă pi vakă ļinźe.	Ruka ruku mije, a krava kravu liže.	Tot nat pazîaşće pi aluĭ. — Svako svoga štiti. [Por.]	Rudna Glava	[Vidi]
262	[580]	Mĭarźe, şî taśe ka moruońu.	Ide, i ćuti kao vampir.	Sa krĭađe kă moruońu nu vorbĭaşće. — Veruje se da vampir ne govori.	Rudna Glava	[Vidi]
263	[283]	Mńelo-l blînd suźe duauă uoĭ, da-l đizmerdat zbaće la berbĭaśe.	Umiljato jagnje dve ovce siše, a jogunasto siše kod ovna.		Rudna Glava	[Vidi]
264	[581]	Moruońu întîń manînkă đintr-a luĭ.	Vampir prvo pojede svojtu.	Kînd vrunu faśe rîaļe lu aĭ luĭ. — Kad neko učini zlo svojima.	Rudna Glava	[Vidi]
265	[245]	Muaka tună, muaka ĭasă, Muaka faśe rînd în kasă!	Ud ulazi, ud izlazi, Ud kućom gospodari.	„Muaka” ĭe vuorba blîndă đi „alatu” barbaţăsk. — „Muaka” je ublažena reč za muški „alat”.	Rudna Glava	[Vidi]
266	[170]	Muarća şî pluaĭa ńiśkînd sî nu kaț, kî vin sîngure.	Smrt i kišu nikad ne prizivaj, jer dolaze same.		Jasikovo	[Vidi]
267	[139]	Muĭare batrînă, đi şapće uorĭ în stamînă.	Stara žena, sedam put nedeljno (ima seks).	Đi muĭare kare sa skuaće ku minśuna kî ĭe batrînă đi ĭubit. — Za ženu koja se vadi na laž da je prestara za ljubav.	Jasikovo	[Vidi]
268	[209]	Muĭarĭa ći-ńakă într-o ļingură đi apă.	Žena (može da) te udavi u kašici vode.	Muĭarĭa ĭe tare vikļană şî puaće să fakă ku uomu śe gud vrĭa. — Žena je veoma lukava i može sa mužem da uradi šta god hoće.	Rudna Glava	[Vidi]
269	[979]	Muĭarĭa dupa śe sa marită trăbe să fiĭe mĭarńikă pănă nu faśe kopiĭ să samińe la uomî-su.	Žena posle udaje treba da bude mirna dok ne rodi decu da liče na muža.		Rudna Glava	[Vidi]
270	[969]	Muĭarĭa kare nu înșaļaḑă uomu, nuĭe muĭarĭe.	Žena koja ne vara muža, nije žena.		Topolnica	[Vidi]
271	[948]	Muĭarĭa mikă sa suĭe pi opinkă, șî dă gura făr’ đi frikă.	Mala žena na opanak se penje, i ljubi bez straha!	Așa sa raspunđe muĭare mikă, kînd o dîrăsk kî ĭe mikă. — Ovako odgovara mala žena kad je zadirkuju da je mala.	Majdanpek	[Vidi]
272	[116]	Muĭarĭa şî magarĭu sa uĭtă la tuot sluogu sî-ț đia în kurişkapiće, da tu strînźe kapîăstru bińe, şî nu ći da.	Žena i magare gledaju kod svakog brega da te zbace preko glave, a ti dobro pritegni uzde, i ne daj se.		Tanda	[Vidi]
273	[502]	Mulț puopĭ, kopilu ńibućeḑat.	Mnogo popova, nekršteno dete.		Rudna Glava	[Vidi]
274	[776]	Mulće trăbe, da puțîńe ĭastă.	Mnogo treba, a malo ima.		Rudna Glava	[Vidi]
275	[111]	Muta faśe futa.	Ćutanje pravi jebanje.		Rudna Glava	[Vidi]
276	[284]	Napasta ĭe ku đințî đi fĭer.	Kleveta ima gvozdene zube.	Kînd sa faśe napastă la uom kare nuĭe đivină, puaće să kadă în fĭară la-nkisuare. — Kada se nevin osumnjiči iz pakosti, može da dopadne zatvora i da ga okuju u gvožđe.	Rudna Glava	[Vidi]
277	[742]	Naruada sa kunuașće pi kită, da naruodu pi buată.	Luda se poznaje po kitici, a ludak po motki.	Muĭarĭa sumĭarńikă a purtat în păr fluare mikă, frumuasă, da a pļesńită a mĭers ku kîtă-n trĭagă-n kap. Ĭară, uomo-l pļesńit a dus în mînă vro buată în luok đi kîržîĭe, ku kare s-a rîḑîmat uamiń-aĭ înțaļeș. — Pristojna žena nosila je u kosi lep, mali cvet, a blesava je išla sa celom kitom na glavi. Opet, blesav čovek je nosio u ruci neku motku, umesto štapa kojim su se poštapali normalni ljudi.	Rudna Glava	[Vidi]
278	[749]	Nașu odată vĭađe pizda fińi.	Kum samo jednom vidi kumičinu pičku.	Kînd o rađikă în sus, la boćeḑ. Șî altîdată ńiśkînd în traĭu lor întrĭeg, kî ĭe pakat măĭ mare pi pomînt. — Kad je digne uvis na krštenju. I više nikad u njihovom životu, jer je to najveći greh na svetu.	Rudna Glava	[Vidi]
279	[989]	Noroḑîĭļi stau în luok, da uamińi trĭek.	Ludosti stoje u mestu, a ljudi prolaze.		Ranovac	[Vidi]
280	[299]	Nu aĭ tu în kap aĭa śe are ĭel în kalkîń.	Nemaš ti u glavi to što on ima u peti.	Kît đi înţaļes şî învaţat uomu să fiĭe, dakă dă pista vrun bîtaĭuos, n-are ńiś o dobîndă đin şćirĭa luĭ, kă aăla puaće să-l bată, să-l frîngă, şi şă-l gazîaskă ku kraśi. — Ma koliko razuman i učen čovek bio, ako naleti na nekog siledžiju, nema nikakve koristi od svoga zanja, jer ovaj može da ga prebiije, da ga polomi, i da ga gazi nogama.	Rudna Glava	[Vidi]
281	[802]	Nu bĭa ka đin paru babi.	Ne pij kao iz babine čaše.	Așa žuđikă fîrtațî în kafană pi aăla kare bĭa mirekuț, pă iĭ pĭerd vrĭamĭa așćetînd să porînśaskă tură nuauă. — Tako grdi kafansko društvo onoga ko sporo ispija, pa oni gube vreme čekajući da naruče novu turu.	Rudna Glava	[Vidi]
282	[503]	Nu ći mistaka unđe nu-ț fĭarbe uala.	Ne mešaj se gde ti se lonac ne kuva.	Nu ći mistaka în lukru kare nuĭe a tĭeu, ka în uală kar fĭarbe đi ćińe. — Ne mešaj se u tuđe stvari, kao ni u lonac koji ne kuva za tebe.	Rudna Glava	[Vidi]
283	[781]	Nu ći prinđe-n uara dakă nu șćiĭ sî źuoś.	Ne hvataj se u kolo ako ne znaš da igraš.		Rudna Glava	[Vidi]
284	[113]	Nu ći uĭta-n suare, kî kĭorăşć.	Ne gledaj u sunce, jer ćeš oslepiti.		Rudna Glava	[Vidi]
285	[784]	Nu da ku baĭkuańe în dumńeḑîu.	Ne bacaj se kamenjem na boga.		Rudna Glava	[Vidi]
286	[773]	Nu fak iĭ brînḑă amînduoĭ.	Neće oni (dugo) sir da prave (zajedno).	Đi uom ku muĭare kare s-a luvat, da sa vĭađe kalumĭa kă nu sînt unu đi altu, șî kasatoriĭa luor n-o sî țînă mult. — O čoveku i ženi koji su se uzeli, a jasno se vidi da nisu jedno za drugo, i njihov brak neće trajati dugo.	Rudna Glava	[Vidi]
287	[112]	Nu faśa fuoku-n tufă mare.	Ne loži vatru u gustoj šumi.		Rudna Glava	[Vidi]
288	[822]	Nu faśe tuată bîza mńarĭe.	Ne pravi med svaka buba.		Osnić	[Vidi]
289	[511]	Nu fi prĭabun, kă ramîń ku kuru guol în drum.	Ne budi predobar, jer ćeš gologuz na putu ostati.	Bunaćiku ļesńe župuĭa păn la uos, kî ĭel krĭađe-n tuoţ. — Dobričinu je lako odrati do koske, jer on veruje svima.	Rudna Glava	[Vidi]
290	[177]	Nu ĭe sarak ăla kare n-are, numa aăla lu kare iĭ măĭ trîabe şîmăĭ.	Nije siromah onaj koji nema, nego onaj kome treba još.		Rudna Glava	[Vidi]
291	[507]	Nu kapiț lapće đi la vakă, pănă-n ĭarbă nu sa kakă.	Ne muzeš kravu, dok ne ubalega travu.	Lukru kare duśe dobîndă, ĭe đi mulće uorĭ imuos. — Posao koji donosi korist, često je prljav.	Rudna Glava	[Vidi]
292	[199]	Nu kaska đin gură kît nu trĭaśe pin kur.	Ne otvaraj usta koliko ne (može da) prođe kroz dupe.	Nu vorbi măĭ mult đikît śe puoţ s-îngiţ, în alt fĭeļ: nu vorbi aĭa śe nu puoţ să ţîń kî ĭe vorba tĭa. — Ne govori više nego što možeš sam da svariš i progutaš, to jest: ne govori ono iza čega ne možeš da staneš.	Tanda	[Vidi]
293	[169]	Nu lasa pĭ-al sarak sî muară đi fuame, kî kînd ĭel muare, nu ći lasă pi ćińe sî traĭeşć.	Ne puštaj siromaha da umre od gladi, jer kad on umre, neće pustiti tebe da živiš.		Rudna Glava	[Vidi]
294	[561]	Nu lukră ńimika, numa dă țîță la sapă.	Ne radi ništa, samo doji motiku.	La sapat, sîpatuarĭa ļenuasă đes sa raḑîmă ku pĭeptu pi dîržaļa săpi, đ-aĭa sa ḑîśe kă-ĭ dă ţîţă. — Na kopanju, lenja kopačica često se oslanja grudima na držalje motike, pa se zato kaže da je doji.	Rudna Glava	[Vidi]
295	[733]	Nu ļeź gura la un sak, da sî ļeź la un sat.	Teško svežeš jedan džak, a kamoli usta selu.	Kînd satu întrĭeg vorbĭașće pi vrunu đi rău, nu puoț lu toț să-nkiḑ gura. — Kad celo selo nekog ogovara, ne možeš svima da zatvoriš usta.	Tanda	[Vidi]
296	[769]	Nu puoț tu sî faś fuarfiś ku mińe.	Ne možeš ti da praviš makaze od mene.		Rudna Glava	[Vidi]
297	[913]	Nu sa masură măriļi ku źeĭśtu.	Ne meri se more prstom.	Tuota aĭa are masura iĭ. — Sve ima svoju meru.	Crnajka	[Vidi]
298	[583]	Nu sa spomîntă lupu ku pĭaļa uoi.	Ne plaši se vuk ovčjom kožom.		Rudna Glava	[Vidi]
299	[582]	Nu sînt ĭuo batrîn, numa mulț ań a trekut đi kînd m-am fakut.	Nisam ja star, samo je mnogo godina prošlo od moga rođenja.		Rudna Glava	[Vidi]
300	[738]	Nu skapîră amnarĭu la tuata pĭatra.	Ne kreše ognjilo o svaki kamen.		Rudna Glava	[Vidi]
301	[187]	Nu şăḑ la masă să mînś, dakă iş satul.	Ne sedaš za sto da jedeš, ako si sit.	Ne radiš ono za čim nemaš potrebe.	Majdanpek	[Vidi]
302	[796]	Nu turna vuorbe ńimîśinaće.	Ne sipaj neprobrane reči.		Rudna Glava	[Vidi]
303	[882]	Nu vorbi ka kînd gura nuĭe a tĭa.	Ne govori kao da usta nisu tvoja.		Tanda	[Vidi]
304	[794]	Nu vorbi ku gura fara ćińe.	Ne govori ustima bez tebe.		Rudna Glava	[Vidi]
305	[813]	Nu șćiĭe ńiś sî đa ku nasu la mîță-n kur.	Ne ume ni nosom da pogodi mačku u dupe.	Kînd ĭe vrunu sîkatură mare. — Kad je neko velika šeprlja.	Rudna Glava	[Vidi]
306	[662]	Nu-ĭ înkĭapă kolači-n traĭstă.	Ne staju mu kolači u torbu.	Ďe vrunu lu kare nu-ĭ tot pe plak. — Za nekoga kome nije sve po volji.	Dupljane	[Vidi]
307	[797]	Nu-nvața bîșćelarĭu kum sa krĭesk krîstavĭețî.	Ne uči baštovana kako se gaje krastavci.		Rudna Glava	[Vidi]
308	[96]	Nuĭe kîrd fara kuadă.	Nema krda bez repa.	Kînd ĭe lume multă, nu mĭerg tuoţ înainće, ĭastă kare sa traźe la urmă. — Kad je mnogo ljudi, ne idu svi napred, ima onih koji se vuku pozadi.	Rudna Glava	[Vidi]
309	[504]	Nuĭe ku-ĭ s-a gaćit, numa ku-ĭ s-a putrîvit.	Nije kome se spremalo, nego kome se sterifilo.		Rudna Glava	[Vidi]
310	[505]	Nuĭe nuntă fara plîns, nuĭe muarće fara rîs.	Nema svadbe bez suza, i nema sahrane bez smeha.		Rudna Glava	[Vidi]
311	[506]	Nuĭe ruşîńe, kă đin ruşîńe ńis fakuț.	Nema sramote, jer smo od sramete nastali.	Kînd la vrunu iĭ grĭeu sî ḑîkă śeva, kă ĭe ruşîńe, aăla ku kare vorbĭaşe, spuńe asta ḑîkală. — Kad je nekom teško da nešto kaže, jer je sramotno, onaj s kojim razgovara kaže mu ovu izreku.	Rudna Glava	[Vidi]
312	[287]	Nuĭe suiş făra kubarîş.	Nema uspona bez pada.		Rudna Glava	[Vidi]
313	[138]	Numa ĭe pomîntu batrîn, da uomu nu.	Samo je zemlja stara, a čovek ne.	Aşa s-a apîră aĭ batrîń kînd aĭ ćinîrĭ s-a rîd đi iĭ kî sînt batrîń. — Tako se brane stariji kada ih mladi zadirkuju da su matori.	Rudna Glava	[Vidi]
314	[225]	Numa kapra mĭarźe ku kuru guol, fata mare nu.	Samo koza ide gologuza, a devojka ne.		Rudna Glava	[Vidi]
315	[508]	Numa kuaĭļi sînt soțîĭe, kî nu sa măĭ đispart ńiśkînd.	Samo su muda par, jer se ne razdvajaju nikad.		Rudna Glava	[Vidi]
316	[509]	Numa kuru nu sa pĭarđe, kî ĭe prins la uom.	Samo se dupe ne zagubi, jer je prikačeno na čoveku.	Đ-aăĭa kare sa vaĭtă kă ļesńe pĭerd, or zauĭtă kîći śuava ś-a dus la iĭ. — Za one koji se žale da lako gube, ili zaborave ponešto što nose sa sobom.	Rudna Glava	[Vidi]
317	[758]	Numa kuru nu-ș zauĭtă, kî ĭe prins đi ĭel.	Samo dupe ne zaboravlja, jer je vezano za njega.	Đi uamiń zuĭtatuorĭ. — O zaboravnim ljudima.	Rudna Glava	[Vidi]
318	[806]	Ńam đi pi tuļan.	Rod po klipu.	Tuļanu-n ḑîkală ĭe pula, da ḑîkala vińe kînd ibomńiśi sa apîră kă nuĭe ńimika întra iĭ kă sînt ńam. — Klip u izreci je muški ud, a izreka se koristi kad se ljubavnici brane da nema ničega među njima jer su rod.	Tanda	[Vidi]
319	[584]	Ńevuoĭa vińe pi kal, da sa duśe pi kukumĭelś.	Nevolja dolazi na konju, a odlazi na puževima.		Rudna Glava	[Vidi]
320	[513]	Ńima nu întrabă đi kasa lu frumuosu.	Za kuću lepotana niko ne pita.	Sa-ntrabă đi kasă lu vrun maĭstur, đi alu vrun lukratuorĭ vrĭańik, or đ-alu vro găzdoćină, da đi kasa lu ăla kare ĭe numa frumuos, nu-ntrabă ńima. — Pita se za kuću nekog majstora, nekog vrednog radnika, ili nekog bogataša, ali za onoga koji je samo lepotan, ne pita niko.	Rudna Glava	[Vidi]
321	[935]	Ńima nu ĭa-n mînă fĭer fĭerbinće.	Niko ne uzima u ruku vrelo gvožđe.	Vrodată, uomu kare a trîbuit la sud sî sa žuare kă vorbĭașće đirĭept, a fuost muara să ĭa fĭer ferbinće în mînă. Kare a putut săl țînă, s-a sokoćit kî ĭe uom đirĭept, kare nu, l-a țînut kî ĭe minśinuos. — Nekad, čovek koji je trebalo na sudu da se zakune da govori istinu, morao je da uzme vrelo gvožđe u ruku. Ko je mogao da ga drži, smatralo se da je ispravan, a ko nije, držali su da je lažov.	Rudna Glava	[Vidi]
322	[512]	Ńima nuĭe fakut đi puost, numa în slasta măĭ mare.	Niko nije u postu pravljen, nego u najvećoj slasti.		Rudna Glava	[Vidi]
323	[515]	Ńiś nu śer la ńima, ńiś nu dau la ńima.	Nit’ od koga tražim, niti kome dajem.	Am tuot śe-m trăbe. — Imam sve što mi treba; ne zavisim ni od koga.	Rudna Glava	[Vidi]
324	[514]	Ńiś nu-ț aļeg, ńiś nu-ț kuļeg.	Nit’ ti biram, nit’ ti berem.		Rudna Glava	[Vidi]
325	[815]	Ńiś o dobîndă n-aĭ đin ibomńikă, dakă đi ĭa nu-ț șćiĭe muĭarĭa.	Nikakve vajde nemaš od švalerke, ako ti za nju ne zna žena.		Rudna Glava	[Vidi]
326	[517]	O sută să ļi faś bińe, ļi zauĭă pintru una rîă.	Sto dobra da učiniš, zaborave ih zbog jednog zla.	Lumĭa ĭe strîkată, şî ţîńe-n minće numa pĭ-aļi rîaļe. — Ljudi su pokvareni, i pamte samo loše stvari.	Rudna Glava	[Vidi]
327	[516]	Or pukovńik, or pokoĭńik.	Il’ pukovnik, il’ pokojnik.	Luvat đi pi la sîrbĭ; sa ḑîśe kînd ĭe śuava aspur, şă puoţ să faś trĭaba, or să pĭerḑ kapu. — Preuzeto od Srba; kaže se kad je situacija opasna, pa možeš da uradiš posao, ili da izgubiš glavu.	Rudna Glava	[Vidi]
328	[518]	Paza bună petrĭaśe primĭažđa rîa.	Budna pažnja izbegne zlu sudbinu.		Rudna Glava	[Vidi]
329	[745]	Paza sîraśiĭa tĭa, șă nu ći ćemĭa đi ńima.	Čuvaj svoje siromaštvo, i nikog se ne boj.		Rudna Glava	[Vidi]
330	[707]	Pănă a suit pi urs în păr, ĭ-a rupt urĭekiļi, da pănă la dubarît đin păr, ĭ-a rupt kuada.	Dok su medveda popeli na krušku, počupali mu uši, a dok su ga sa kruške smakli, pokidali mu rep.	Dupa rat ku mńamţî, kînd a-nśeput uamiń vikļeń sî tragă unu pi altu sî sa suĭe pi skamńe marĭ, đi kare n-a fost daţ, or sî sa prindă la lukru đi kare n-avut şkuală. — Posle Drugog svetskog rata, kad su promućurni ljudi počeli da guraju jedni druge na vlast, za koju nisu bili rođeni, ili da se prime posla, za koji nisu bili školovani.	Rudna Glava	[Vidi]
331	[57]	Pănă ažunź la dumńeḑîu, ći manînkă sfînțî.	Dok stigneš do boga, pojedu te sveci.		Rudna Glava	[Vidi]
332	[188]	Pănă ĭe ćinăr, uomu ĭe gruos đi kap. (N-askultă đi ńima).	Dok je mlad, čovek je tvrde glave. (Ne sluša nikog).		Rudna Glava	[Vidi]
333	[751]	Păru lung, șă minća skurtă.	Duga kosa, kratka pamet.	Sa ḑîs đi baĭeț kare în șaĭḑăśiļa pi vaku al doaḑăś a-nśeput să puarće păru lung. — Govorilo se za mladiće koji su šezdesetih godina XX veka počeli da nose dugu kosu.	Rudna Glava	[Vidi]
334	[520]	Păsîrĭ mulće, tuata are ļimba iĭ.	Mnogo ptica, svaka svoj jezik ima.		Rudna Glava	[Vidi]
335	[757]	Pătura măĭ ĭut înpakă.	Ponjava najbrže miri.	Kînd sa svađașće uomu ku muĭarĭa, ĭuta sa-npakă kînd sa kulkă-n pat, șî sa astrukă ku pătura. — Kad se posvađaju muž i žena, najbrže se pomire kad legnu u krevet, i pokriju se ponjavom.	Rudna Glava	[Vidi]
336	[521]	Pi dunga bĭelțî nuĭe urmă đi drak, numa đi uom.	Pored bare nije đavolov, nego čovekov trag.		Rudna Glava	[Vidi]
337	[137]	Pi la arț nuĭe bun sî će duś pi la-ĭ ’lalț, kî daĭ ku pula-n laț.	U trapave dane ne idi u goste, jer će ti kurac upasti u zamku.	Aşa a vorbit aĭ batrîń, da śe însamnă ḑîkala, astîḑ nu sa şćiĭe. — Tako su govorili stari, a šta znači izreka, danas se ne zna.	Tanda	[Vidi]
338	[522]	Pi lînga apă mare mĭerź, pi lînga fuok mare nu puoț.	Pored velike vode ideš, pored velike vatre ne možeš.		Rudna Glava	[Vidi]
339	[236]	Pi lînga kalu al muort, tuaće śuarîļi gîrîĭe.	Pored mrtvog konja sve vrane grakću.		Crnajka	[Vidi]
340	[523]	Pi magarĭ înkđe gazda, da pi uom držaua.	Magarca zatvara gazda, a čoveka država.		Rudna Glava	[Vidi]
341	[671]	Pi nuoĭ nu trăbe ńima să tungă, noa lîna pikă sîngură.	Nas niko ne treba da šiša, nama vuna opada sama.		Vlaole	[Vidi]
342	[290]	Pi porînś amînat manînś.	Po poruci kasno jedeš.	Kînd porînśeş mîkarĭa, or ći ruoź đi altu sî ţ-o fakă, da tu aşćeţ pi đi gata, amînat manînś, or nu manînś ńiśkum, ramĭń flomînd. — Kad poručiš jelo, ili moliš nekoga da ti ga spremi, a ti čekaš na gotovo, kasno jedeš, ili ne jedeš uopšte, ostaneš gladan.	Rudna Glava	[Vidi]
343	[585]	Pişatu far’ đi bĭeşît, ka nunta far’ đi lăutarĭ.	Pišanje bez prdeža, ko svadba bez muzike.		Rudna Glava	[Vidi]
344	[770]	Pitulće în tufă mare, đi sî puoț șî fuok sî faś.	Sakrij se u velikoj šumi, da možeš i vatru da naložiš.		Rudna Glava	[Vidi]
345	[1007]	Pizda lînga kur ka kasa lînga drum: kare trĭaśe, ĭel sa frĭaśe!	Pička kraj dupeta je ko kuća pored puta: ko god prođe, taj se očeše!	Așa s-a skuot muĭeriļi kare avut mulț ibuomńiś. — Tako se pravdaju žene koje su imale mnogo ljubavnika.	Rudna Glava	[Vidi]
346	[788]	Pĭatra mikă rastuarnă karu, kî pĭ-a mare vĭeḑ șî daĭ okuol.	Mali kamen prevrće kola, jer veliki vidiš pa ga zaobiđeš.		Rudna Glava	[Vidi]
347	[661]	Ploaĭa şi moarťea ńičkînd sî nu kaț, kă vin sîngure.	Kišu i smrt nikad ne prizivaj, jer dolaze same.		Dupljane	[Vidi]
348	[753]	Pļakă măĭ đinuapće, șă ļi vĭeḑ pi tuaće.	Porani, pa da vidiš sve.		Rudna Glava	[Vidi]
349	[663]	Popa kînd n-are śe sî lukre, bagă kuaĭļi în butuoĭ, şî pĭe urmă śarkă să ļi skuată, ma nu puaće.	Pop kad nema šta da radi, nabija jajca u bure, a posle proba da ih izvuče, al ne može.	Đ-aăĭa kare n-au śe sî lukre, şî fak śeva śe ļi dă đi kap. — O onima koji nemaju šta da rade, pa rade nešto što im se obije o glavu.	Topolnica	[Vidi]
350	[525]	Puaće bîlśu fara unu.	Može vašar bez jednoga.	Sa ḑîśe kînd vrunu ćinîr prĭamult traźe sî sa dukă la vro visaļiĭe, kare înga nuĭe đi ańi luĭ. — Kaže se kad neko mlad previše vuče da ode na neku zabavu, koja još uvek nije za njegove godine.	Rudna Glava	[Vidi]
351	[906]	Pula tună, pula ĭasă, Pula faśe rînd în kasă.	Kurac ulazi i izlazi, kurac pravi red u kući.		Rudna Glava	[Vidi]
352	[907]	Pula, kînd aĭ măĭ mult đi kît śe-ț trăbe đi kasă, măĭ bun s-o taĭ, đi kît să-nparț pin odăĭļi lu tuoĭa.	Kurac, kad imaš više nego što ti treba za kuću, bolje da isečeš, nego da deliš po tuđim kućama.		Rudna Glava	[Vidi]
353	[293]	Puń ku raru, ĭaĭ ku karu, puń ku đesu, ĭaĭ ku kĭesu.	Seješ ređe, puniš kola, seješ gušće, puniš kesu.	Ḑîkatuarĭa oĭarĭaskă, învaţă kum sa lukră în kîmp, măĭ mult pi lînga kukuruḑ, kî dakă pi ĭel ăļ samîń đes, ĭel nu dă birekĭet şî tuamna la kuļes puoţ să ĭaĭ num vro kesao đi buobe. — Ovčarska izreka, uči kako se radi u polju, najviše oko kukuruza, jer ako ga seješ gusto, on ne daje prinos i ujesen na berbi možeš da uzmeš tek neko torbiče zrnevlja.	Rudna Glava	[Vidi]
354	[706]	Puopa fara lukru îş boćaḑă kuaiļi.	Besposleni pop krsti svoja muda.		Topolnica	[Vidi]
355	[920]	Puorko-l rîpat manînkă para măĭ bună.	Šugava svinja pojede najbolju krušku.		Gornjane	[Vidi]
356	[524]	Puorku śe nu aļiaźe laturļi, sa-ngraşă.	Goji se svinja koja ne bira pomije.		Rudna Glava	[Vidi]
357	[884]	Puot sî bĭeu, nu mis țîgan sî ḑîk ba.	Mogu da pijem, nisam Ciga da odbijem.	Sa ḑîśe kînd ći ruagă vrunu ku bĭare numa pintru rînd, da ĭar fi drag să nu bĭeĭ, da țîĭe țî sa bĭa. — Kaže se kad te neko nudu pićem reda radi, a voleo bi da odbiješ, a tebi se pije.	Rudna Glava	[Vidi]
358	[744]	Rakiu pi rakiu skuaće, da buata pi tuaće.	Rakija rakiju vadi, a motka vadi sve.	Đ-aĭ bĭețîĭoș, kare bĭeu șî mîńe ḑî dupa bețîĭe grĭa, măĭ bun ar fi să ļi sa skuată bĭețîĭa đin kap ku o bataĭe bună. — Za pijandure, koji piju i sutradan posle teškog pijanstva, najbolje bi bilo da im se pijanstvo iz glave istera dobrim batinama	Rudna Glava	[Vidi]
359	[232]	Răsturńika lu Bagan!	Preturnica Ulaznika!	(Đi muĭare uşuară, kare ļesńe „sa rastuarnă” pi şîaļe, kî-ĭ drag să-ĭ sa baźe „baganu” voĭńiśesk). — (Za laku žensku, koja se rado „pretura” na leđa, jer voli da joj uđe muški „ulaznik”!)	Tanda	[Vidi]
360	[832]	Rău făr đi muĭare ka opinka făr đi urḑîaļe, ka skruafa făr đi pĭaļe.	Zlo je bez žene kao opanak bez oputa, kao krmača bez kože.		Rudna Glava	[Vidi]
361	[526]	Rău ku rău, ama fara rău şĭ măĭ mare rău.	Zlo je sa zlom, ali bez zla još je veće zlo.	A fuost vro povasta kare s-a gaćit ku asta ḑîkală, ama povasta s-a zuĭtat da ḑîkala a ramas, şî sa pumeńaşće kînd uamińi sa vaĭtă đi vrun rău. Uńi numa ţîn minće kă „rău” đin povasta-ĭa, a fuost muĭarĭa lu vrun uom, kare ĭ-a fakut mulće „nîsarîmbĭe”, ama ĭel, saraku, la urmă a vaḑut kă nu puaće trai fara ĭa. — Bila je neka priča koja se završavala ovom izrekom, ali se priča zaboravila a izreka ostala, i pominje se kad se ljudi žale na neko zlo. Jedni samo vele da je „zlo” iz te priča bila žena nekog čoveka, koja mu je pravila razne pakosti, ali je on, siroma, na kraju video da ne može živeti bez nje.	Rudna Glava	[Vidi]
362	[92]	Rîma, kînd kapîtă uokĭ, o ĭa pi ļemn în sus, ama vińe mĭerla ş-o ćokńaşće-n kap.	Glista, kad progleda, krene uz drvo, al’ dođe kos pa je čukne u glavu.		Rudna Glava	[Vidi]
363	[587]	Rîsu satuluĭ skuaće rîsu đin sat.	Seoski ismevač ismevak iz sela izvlači.	Rîsu satuluĭ ĭe aăla kare are ađet urît đi sa rîđe đi tot nat đi fiĭe śe, ama ĭel odată vińe la rînd şî dă đi vro ruşîńe mare, đi kare s-auđe şî-n tuaće saćiļi ĭn okoul. — Seoski ismevač je onaj koji ima ružan običaj da ismeva svakog za bilo šta, ali i on jednom dođe na red da se teško obruka, zbog čega će mu se smejati sva sela okolo.	Crnajka	[Vidi]
364	[855]	S-a atîrnat ka grapița đi ĭel.	Zakačio se kao krpelj za njega.	Đi uom dosađeļńik. — O dosadnom čoveku.	Rudna Glava	[Vidi]
365	[528]	S-a dus ursu la kurs, ş-a veńit ĭară urs.	Ko medved na kurs pošo, ko medved je s kursa došo.	Dupa rat n-a fuost trîmĭeş pi la kursurĭ ćińerişu aļes pi vrĭańiśiĭe şî înţaļeźire, numa prostovań, aļeş đ-intra aăĭa kare s-a bagat măĭ adînk în kur la-ĭ marĭ, pî sa-ntuors đi la şkuoļ pruoşć kum s-a şî dus. — Posle Drugog svetskog rata, nisu bili slati na kurseve mladi ljudi birani po vrednoći i pameti, već tupanderi, birani između onihi koji su se najdublje uvlačili vlasti u zadnjicu, pa su se iz škole vraćali priprosti kakvi su i otišli.	Rudna Glava	[Vidi]
366	[985]	S-a pitrekut ka muska-n tuobă.	Proveo se kao muva u dobošu.		Rudna Glava	[Vidi]
367	[998]	S-a pișat śerbu în apă!	Pišao je jelen u vodu!	Sa spuńe đi la Sîntamariĭa Mare înkoluo, kînd înśep nuopțîļi să fîĭe friguruasă, șă nu sa măĭ puaće durmi afară. Da kum șă đi śe pișățî śerbuluĭ raśesk apiļi pi pomînt, șî śe pućarĭe are śerbu să skimbe ćimpu, aĭa ńima nu șćiĭe să spună. — Kaže se od Velike Gospojine na tamo, kad nastupe hladne noći, pa se više ne može spavati napolju. A zašto i kako jelenova mokraća hladi vode na zemlji, i kakvu moć ima jelen da menja godišnje doba, to niko ne zna da objasni.	Rudna Glava	[Vidi]
368	[877]	S-a sprînžît tuoț, ńiś trîasńitu nu-ĭ măĭ adună.	Rasturili se svi, ni grom ih više ne okupi.		Rudna Glava	[Vidi]
369	[56]	Sa rîđe porîmba đi mură kî ĭe ńagră.	Smeje se gloginja kupini da je crna.		Rudna Glava	[Vidi]
370	[876]	Sa spomîntă ka ĭapa đi beșîna babi.	Plaši se kao kobila od babinog prdeža.		Rudna Glava	[Vidi]
371	[459]	Sa visaļesk kă dupa pluaĭe vińe suare, da nu văd kă dupa pluaĭe sa faśe morśilă.	Raduju se da će posle kiše doći sunce, a ne vide da posle kiše dolazi blato.		Rudna Glava	[Vidi]
372	[589]	Sa źuară kă nu fură, da fuźe ku rața-n gură.	Kune se da ne krade, a beži s plovkom u zubima.	Ći fură la uokĭ. — Krade te na očigled.	Rudna Glava	[Vidi]
373	[618]	Sa-nvîrćaşće ka kuoĭu-n feruaĭkă.	Vrti se ko mudo u kotliću.	Đ-aăĭa kare nu stau în luok pi paśe pănă şăd. — Za one koji ne miruju, nego se vrpolje dok sede.	Rudna Glava	[Vidi]
374	[588]	Sa-nvîrćiaşće ka bĭeşîna-n śuariś.	Vrti se ko prdež u pantalonama.	Đi aăĭa kare nu puot sî şća mĭarńiś la un luok. — Za one koji ne mogu da miruju na jednom mestu.	Rudna Glava	[Vidi]
375	[529]	Sarak, sarak, ama nu sa ćĭame nuapća kînd latră kîńi.	Puki siromah, al se ne trza noću kad laju psi.	N-are đi śe sî sa ćamă, kî uoţî nu apaurăsk pĭ-aĭ saraś, şî iĭ duorm fara grižă. — Nema čega da se plaši, jer lopovi ne pljačkaju sirotinju, o ona spava bezbrižno.	Rudna Glava	[Vidi]
376	[530]	Satu arđe, da baba sa pĭapćină.	Selo gori, a baba se češlja.		Rudna Glava	[Vidi]
377	[527]	Satu nuostru mare rău: buoi a ĭeşît, da karu n-a măĭ tunat.	Naše selo je golemo: volovi izašli, a kola još nisu ušla.		Slatina	[Vidi]
378	[763]	Să traim traĭu, să mînkăm malaĭu.	Da živimo život, da izjedemo proju.		Rudna Glava	[Vidi]
379	[926]	Sî aĭ obraz makra kît prinđe vîru źeĭśtuluĭ.	Da imaš obraz makar koliko hvata vrh prsta.		Rudna Glava	[Vidi]
380	[590]	Sî baź şokîćiļi şî-n ambarĭu ku grîu, şobuol nu sa măĭ faśe.	Stavi miša i u ambar sa žitom, u pacova neće da izraste.		Rudna Glava	[Vidi]
381	[879]	Sîaśira sîaśiră, kuasa kosîașće, da Dumńeḑîu ći pazîașće.	Srp žanje, kosa kosi, a Bog te čuva.	Tot nat lukră lukru luĭ. — Svako radi svoj posao.	Rudna Glava	[Vidi]
382	[986]	Sînataće ĭe în trasta pļina ku bukaće.	Zdravlje je u torbi punoj plodova.		Lubnica	[Vidi]
383	[300]	Sîraśiĭa ĭe rîa, ama ńeverĭa şî măĭ rîa.	Siromaštvo je zlo, al nevera još veće.		Rudna Glava	[Vidi]
384	[67]	Soakră, soakră - poamă akră, đe ć-aĭ koaśe toată vara, tot aĭ fi akră ş-amară.	Tašto, tašto, voće gorko, kad bi celog leta zrila, ti bi opet gorka bila.		Oštrelj	[Vidi]
385	[591]	Spuńe la tuoț, să nu spună la ńima.	Kaži svakom, da ne kaže nikom.	Kum sa pazîaşće aĭa śe nuĭe đi spus, da tot nat spuńe la tot nat, ama ku rugamînt să nu spună la ńima. — Kako se čuva tajna, o kojoj svako priča svakom, ali uz molbu de ne kažu nikom.	Rudna Glava	[Vidi]
386	[856]	Stăĭ, pănă vin đi la muară.	Čekaj, dok dođem sa vodenice.	Așćată pană-m dă-n gînd. — Čekaj dok se setim, (kad u razgovoru čovek ne može dugo nečeg da se seti).	Rudna Glava	[Vidi]
387	[987]	Sufļetu śĭare, da nuĭe pućare.	Duša hoće, ali nema moći.		Lubnica	[Vidi]
388	[592]	Sufļitu-n vînt, uasîļi-n pomînt.	Duša u vetar, kosti u zemlju.	Sa spuńe dupa povĭeşć babĭeşć kî uomu kînd muare, trĭaśe pi lumĭa-ĭa, ş-akoluo traĭaşće ka pi lumĭa-sta, numa đi vĭeśiĭe. — Komentar na bapske priče da umrli prelazi na drugi svet, i tamo živi kao i na ovom, ali večno.	Rudna Glava	[Vidi]
389	[531]	Suokru baće ku kaśula đi paĭe, da suakra ku kaśula đi pĭatră.	Svekar tuče kapom od slame, a svekrva kapom od kamena.		Rudna Glava	[Vidi]
390	[100]	Şađerĭa domńaskă, aļergatura lupĭaskă.	Gospodsko sedenje, vučje trčanje.	Đ-aĭ ļeńuoş, đ-aăĭa kare nu gaćesk lukru la vrĭame kî ļi măĭ drag sî şadă; pĭe urmă aļargă ka lupu. — Za lenčuge, za one koji ne svršavaju posao na vreme, jer više vole da sede, pa posle trče kao kurjaci.	Tanda	[Vidi]
391	[774]	Șă kuru puće, ama-l duś ku ćińe.	I dupe smrdi, al ga nosiš sa sobom.	Kînd sa vaĭtă vrunu kă śuava vrunđiva puće. — Kad se neko žali da nešto negde smrdi.	Rudna Glava	[Vidi]
392	[708]	Şćiu tuot, ma nu puot.	Znam sve, al’ ne mogu.	Đispre uom batrîn: are şćire, n-are pućare. — O starom čoveku: ima znanje, ali nema snagu.	Rudna Glava	[Vidi]
393	[58]	Şî minśuna ĭe vuorbă.	I laž je reč.		Medveđica	[Vidi]
394	[549]	Şî uaĭa ńagră dă lapće alb.	I crna ovca belo mleko daje.		Rudna Glava	[Vidi]
395	[598]	Şî vita bĭa, ama şćiĭe kît.	I stoka pije, ali zna koliko.	Kînd sa bĭa prĭa mult. — Kad se pretera u piću.	Rudna Glava	[Vidi]
396	[599]	Şuĭră tu la kuru tĭeu, kî la-l mĭeu nu-ĭ şćiĭ kînćiku.	Zviždući svom dupetu, jer mome pesmu ne znaš.	Katîţ trĭaba tĭa. — Gledaj svoja posla.	Rudna Glava	[Vidi]
397	[543]	Ś-a mînkat lupi, nu măĭ vĭeḑ.	Što vuci izjedu, više ne vidiš.		Rudna Glava	[Vidi]
398	[748]	Ś-a mînkat lupu nu măĭ vĭeḑ.	Što je pojeo vuk više ne vidiš.		Rudna Glava	[Vidi]
399	[301]	Ś-aĭ katat, aĭ aflat.	Što si tražio, to si našao.	La kopiĭ, kînd dupa svadă sa ĭau la bataĭe, da pĭe urmă plîng şă aļargă la parinţ sî sa vaĭće . — Deci, kad se posle svađe potuku, pa posle plaču i trče roditeljima da se žale.	Rudna Glava	[Vidi]
400	[981]	Ś-am fakut, am vaḑut, ś-o sî faśem, o sî veđem.	Što smo činili, to smo videli, šta ćemo činiti, to ćemo videti.		Duboka	[Vidi]
401	[785]	Śe alaman, să fi skuos uomu pula kîtra ĭel, șî pi ĭa a fi luvato.	Kakva alavetina, da mu čovek kurac pokaže, i njega bi uzeo.		Rudna Glava	[Vidi]
402	[750]	Śe auđe fața, să n-audă duosu.	Što čuje lice, da ne čuju leđa.		Rudna Glava	[Vidi]
403	[544]	Śe auđe fața, sî n-audă duosu.	Što čuje lice, da ne čuje naličje. /ili: Što čuje osoje, da ne zna prisoje./		Rudna Glava	[Vidi]
404	[546]	Śe dakă muare uomu, nu sa faśe gaură-n śerĭ, numa-n pomînt.	Šta ako umre čovek, ne pravi se rupa u nebu, nego u zemlji.		Brodica	[Vidi]
405	[545]	Śe dakă muare uomu, nu sa zbîrśaşće śerĭu.	Šta ako umre čovek, ne zbrčka se nebo.		Rudna Glava	[Vidi]
406	[547]	Śe ĭe bun, nu țîńe mult.	Što je dobro, ne traje dugo.		Rudna Glava	[Vidi]
407	[274]	Śe ĭe dupa prag, pragu să nu trĭakă.	Što je iza praga, prag da ne prelazi.	Śe nuĭe đi spus să audă tot satu, trăbe să ramînă în kasă. — Što nije za kazivanje da čuje celo selo, treba da ostane u kući.	Rudna Glava	[Vidi]
408	[548]	Śe ĭe đi kasă, nuĭe đi sat.	Što je za kuću, nije za selo.		Rudna Glava	[Vidi]
409	[302]	Śe ĭe la mînă, nuĭe minśună.	U ruci što je, stvarno je.	Numa în aĭa śe ĭe în mîna tĭa puoţ sî krĭeḑ, alalt tuot puaće să fiĭe mînśună guală. — Samo no što imaš u ruci dostojno je vere, sve ostalo može biti gola laž.	Rudna Glava	[Vidi]
410	[595]	Śe kap, aşa žńap.	Kakva glava, takva motka.	Kum ĭe vina, kare a fakuto uomu kî nu sa ginđit bińe, aşa şî kazna trăbe sî fiĭe. — Kakva krivica, koju je čovek učinio ne promislivši dobro, takva i kazna tgreba da bude.	Rudna Glava	[Vidi]
411	[752]	Śe măĭ mult vorbĭeșć, măĭ mult nîkažăšć.	Što više pričaš, više patiš.	Uomu nu trăbe să fiĭe prĭa mult đeșkis kîtra fiĭe kare. — Čovek ne treba da bude otvoren prema bilo kome.	Rudna Glava	[Vidi]
412	[241]	Śe nuĭe, ńiś țaru nu manînkă.	Čega nema, ni car ne jede.		Rudna Glava	[Vidi]
413	[510]	Śi ĭe la țariță, așa-ș la măgăriță.	Kakva je kod carice, takva i kod magarice.	Luaza muĭerĭaskă ĭe tuot una, nu sa kată kar-o duśe. — Ženska stvar je ista, nema veze ko je nosi.	Tanda	[Vidi]
414	[532]	Taĭnă multă, sîraśiĭe guală.	Prazna priča, golo siromaštvo.	Kînd prĭa mult sa puvestîaşće, da puţîn sa lukră, — Kad se puno priča, a malo radi. (Fig.) Mlaćenje prazne slame	Rudna Glava	[Vidi]
415	[533]	Taśiarĭa dulśe ka mńiarĭa, taĭna kîrśură ka saĭna.	Ćutanje je slatko ko med, pričanje klizavo ko led.		Rudna Glava	[Vidi]
416	[280]	Taśuńu ăl potoļit măĭ rău ći arđe.	Potuljeni ugarak najviše opeče.		Leskovo	[Vidi]
417	[823]	Tot borđeĭu obićeĭu.	Svaki burdelj i običaj.		Krivelj	[Vidi]
418	[279]	Tot țîganu îş labdă śokanu, da țîganka ńikovala.	Svaki Ciga hvali čekić, a Ciganka nakovanj.		Rudna Glava	[Vidi]
419	[593]	Tot nat are kîć-un drak, da la mińe patru-śinś, şî tuoț đ-aĭ draku, fara opinś.	Svak po jednog vraga ima, a ja imam četir-pet, i svi su vrazi bosonogi.	Sa vaĭtă aăĭa kare traĭesk în sîraśiĭe mare. — Žale se oni koji žive u teškom siromaštvu.	Rudna Glava	[Vidi]
420	[791]	Tot nat ku pizda mînsa.	Svako sa svojom pičkom materinom.	Tot nat ku ursa luĭ, așa kum ĭ-a fuost ursat în śasu kînd s-a naskut, kînd a ĭeșît đin mumî-sa. — Svako sa svojom sudbinom, onako kako mu je bilo suđeno u času rođenja, kada je izaša iz svoje majke.	Rudna Glava	[Vidi]
421	[834]	Tot nat traźe fuok pi turta luĭ.	Svako navlači vatru na svoju pogaču.		Rudna Glava	[Vidi]
422	[703]	Tot satu ku zanatu, tot kotunu ku raśunu, tuota kasa ku ađetu.	Svako selo i zanat, svaki katun i račun, svaka kuća običaj.		Rudna Glava	[Vidi]
423	[266]	Tot śe ĭa pomîntu, nu măĭ baće vîntu!	Sve što zemlja uzme, vetar ne zapahnu.	Ala kare muare, nu sa măĭ întuarśe pi lumĭa-sta, să-l ardă suariļi or să-l bată vîntu. — Onaj koji umre, više se ne vraća na ovaj svet, da ga sunce greje ili vetar bije.	Gornjane	[Vidi]
424	[765]	Tota nat ku nakazu luĭ.	Svako je sa svojom mukom.		Rudna Glava	[Vidi]
425	[276]	Traĭaşće ka rarunkiļi-n său.	Živi kao bubreg u loju.		Tanda	[Vidi]
426	[977]	Traĭsta goală măĭ grĭa ĭe đikît a pļină.	Prazna torba teža je od pune.		Deneli Lug	[Vidi]
427	[154]	Trasta guală mult ĭe măĭ grĭa đikît a pļină.	Prazna torba mnogo je teža od pune.		Rudna Glava	[Vidi]
428	[75]	Treče moşu grosu şi uoĭļi dosu (păn atunča).	Prećiće čiča panj i ovce šumu (do tada).	Izreka kojom se kaže da će biti kasno za neku stvar.	Samarinovac	[Vidi]
429	[248]	Tu ć-aĭ bĭeşît, da lumĭa o să spună kî ć-a-ĭ kakat tuot.	Ti si prdnuo, a ljudi će reći da si se sav usrao.		Rudna Glava	[Vidi]
430	[534]	Tu nu ma krĭeḑ pi mińe, da vrĭeĭ Dumńeḑîu sî ći krĭadă pi ćińe.	Ti ne veruješ meni, a hoćeš da Bog veruje tebi.		Rudna Glava	[Vidi]
431	[176]	Tuata lumĭa fraț, un uom sîngur ĭe lup.	Svi su ljudi braća, usamljen čovek je vuk.		Rudna Glava	[Vidi]
432	[777]	Tuot într-un śubăr mĭarźe.	Sve u jednu kacu ide.		Rudna Glava	[Vidi]
433	[115]	Tuot învățu are şî đizvățu.	Svaka navika ima i odviku.		Rudna Glava	[Vidi]
434	[594]	Tuot ku uoki la ogļindă, da gunuoĭu baće-n grindă.	Pred ogledalom celog dana, a đubre joj do tavana.	Đi muĭerĭ ļenuasă, kare şćui numa sî sa frumoşaḑă, da alta nu lukră ńimika. — O lenjim ženama koje znaju samo da se kicoše, a drugo ne rade ništa.	Rudna Glava	[Vidi]
435	[734]	Uaĭa kufurită kufurĭaḑă kîrdu tuot.	Usrana ovca usere celo stado.		Tanda	[Vidi]
436	[934]	Uaĭa numa śe trĭaśe pista drum, o ustură kuru đi fuame.	Samo što pređe put, ovcu zasvrbi dupe od gladi.	Đ-aĭ flomînźuoș, kare ńiśkînd nu sa satură. Uaĭa pașće đintr-o parće đi drum șî pănă trĭaśe pista drum, kît sî fiĭe ĭel đi lat, ĭa-nflomînḑașće, numa uĭtîndu-să la parća-ĭa đi pista drum. — O izjelicama koje se nikada ne nasite. Ovca pase s jedne strane puta i dok prelazi put, ma koliko on širok bio, ona ogladni samo od pogleda na drugu stranu.	Rudna Glava	[Vidi]
437	[780]	Uaĭa śe nu duśe lîna, măĭ bun s-o manînśe lupi.	Ovcu kojoj runo smeta, bolje da izjedu vuci.		Rudna Glava	[Vidi]
438	[535]	Uaĭa śe nu-ş duśe lînă, măĭ bun s-o manînśe lupi.	Ovcu kojoj runo smeta, bolje da izjedu vuci.		Rudna Glava	[Vidi]
439	[536]	Uala fĭarbe ku pasuĭu, ama nu sa şćiĭe unđe sarĭa.	Lonac krčka sa pasuljem, al se ne zna gde je so.	Kînd śeva sa lukră la žumataće, fara rînd. — Kad se nešto radi polovično, bez organizacije.	Rudna Glava	[Vidi]
440	[537]	Unđe bińe, nuĭe lok đe mińe, unđe rău - tot ĭeu.	Gde je dobro, niko me ne prima, ge je zlo - samo mene ima.		Majdanpek	[Vidi]
441	[756]	Unđe ĭastă mńiĭ, ĭastă șî piĭ.	Gde ima jagnjadi, ima i koža.	Muara vrun mńel sî muară, or sî sa taĭe. — Mora neko jagnje da strada, ili da se zakolje.	Rudna Glava	[Vidi]
442	[238]	Unđe lînă nuĭe mînă, unđe mînă nuĭe lînă.	Gde je vune ruke nema, gde je ruke, vune nema.	Unđe ĭe bogaţîĭe şî ĭastă đi lukru, lumĭa ļenuasă, da unđe sînt aĭ vrĭańiś kare sa-r rupĭa đi lukru, sîraśiĭe şî nuĭe đi lukru. — Gde je bogatstvo i ima posla, ljudi lenji, a gde su vrednici koji bi se pokidali od posla, siromaštvo je i posla nema.	Brodica	[Vidi]
443	[538]	Unđe mulț parĭ, unu dă şî-n kur.	Gde je mnogo kočeva, jedan te ubode u zadnjicu.		Rudna Glava	[Vidi]
444	[173]	Unđe paşće kapruța, akolo şî ĭaduța.	Gde pase kozica, tu i jarence.	Ne pada iver daleko od klade.	Manastirica-ML	[Vidi]
445	[539]	Unđe sa bat frațî, nu će mistaka.	Ne mešaj se kad se braća tuku.		Rudna Glava	[Vidi]
446	[929]	Unđe spuńe kî ĭe fuok, pazîaće kă apa ći-ńakă.	Gde on kaže da je vatra, čuvaj se vode da se ne udaviš.	Đ-aĭ minśinuoș. — O lažljivcima.	Rudna Glava	[Vidi]
447	[917]	Unu la ăĭs, unu la ća.	Jedan na levo, drugi na desno.	Poređenje sa neposlušnom zapregom. Jedan na jednu, drugi na drugu stranu, ili jedan u klin, drugi u ploču.	Rudna Glava	[Vidi]
448	[1034]	Unu, ka ńiśunu.	Jedan, ko nijedan.		Rudna Glava	[Vidi]
449	[541]	Uomu bĭa aĭa śe n-ar bĭa ńiś puorśi.	Čovek pije ono što ni svinje ne bi.	Đa-ĭ bĭeţîuoş. — O pijandurama.	Rudna Glava	[Vidi]
450	[596]	Uomu ku uom samînă.	Svi su ljudi isti.		Rudna Glava	[Vidi]
451	[908]	Uomu nu sa-nvață pănă nu sa-nțapă în morśilă.	Čovek se ne opameti dok se ne zaglibi u blatu.		Rudna Glava	[Vidi]
452	[586]	Uomu sîngur îș faśe buală.	Čovek sam sebi nanosi bol.		Rudna Glava	[Vidi]
453	[540]	Uomu-l kată pi draku, da nu draku pi uom.	Čovek traži đavola, a ne đavo čoveka.		Rudna Glava	[Vidi]
454	[223]	Uou ńiśkînd n-are buală. (Nu sa bulnavĭaşće ńiśkînd.)	Jaje nikad nema bolest. (Nikad se ne razboli.)		Rudna Glava	[Vidi]
455	[597]	Urîtă nunta kîńaskă, da şî măĭ rîa omeńaskă.	Ružna je pseća svadba, al je ljudska pravo zlo.	Kînd o muĭare are măĭ mulţ ibuomńiś. — Kad jedna žena ima više ljubavnika.	Rudna Glava	[Vidi]
456	[234]	Urîtu baće ku bîtu, da frumuosu frîînźe uosu.	Ružan bije štapom, a lepotan kosti lomi.	Aşa anvaţat babiļi vikļańe fĭaćiļi marĭ, kare a fuźit đi baĭeţ urîţ, ş-aļergat dupa-ĭ frumuoş. — Tako su mudre starice učile devojke, koje su bežale od ružnih momaka, i trčale za lepotanima.	Rudna Glava	[Vidi]
457	[759]	Urma đi uom ĭe pi lînga baltă, nu alu draku.	Čovekov trag je oko bare, ne đavolov.	Draku faśe drăkoviń kînd ăl skuaće vrîžîtuarĭa đin baltă, unđe ĭel traĭașće, șă-l mînă sî fakă rîaļe. Da pi vrîžîtuarĭa ĭară o mînă vrun uom pi bań, kî vrĭa să fakă rău la alt uom. Draku n-ar faśa ńiś un rău la ńima kînd nu la-r înđamna uomu. — Đavo pravi đavolije kad ga vračara izvede iz bare, u kojoj on živi, i tera ga da čini zla. A vračaru oper tera neki čovek za pare, jer želi da nanese zlo drugom čoveku. Đavo ne bi činio nikakvo zlo nikome, kad ga na to ne bi terao čovek.	Rudna Glava	[Vidi]
458	[166]	Uskat muort, parke manînkă bĭeşîń fripće.	Mrtvi žgolja, kao da jede pečene prdeže.	Đi uom uskat. — Za mršavog čoveka.	Rudna Glava	[Vidi]
459	[214]	Vaĭ đi maĭka luĭ.	Jadna mu majka!	Za nekoga koji je upao u problem pa može stradati, a majka će mu zakukati.	Rudna Glava	[Vidi]
460	[755]	Vaka nu puoț numa să mulź, muara kîćodată să-ĭ daĭ șî fîn.	Kravu ne možeš samo da muzeš, mora ponekad i da je nahraniš.		Rudna Glava	[Vidi]
461	[447]	Vaśiļi pi rînd sa ļing.	Krave se redom ližu.	Tot nat la aluĭ ažută. — Svako svome pomaže.	Rudna Glava	[Vidi]
462	[553]	Vinu şî oțătu sa fak ku înśetu.	Vino i sirće prave se strpljivošću.		Crnajka	[Vidi]
463	[923]	Vińe ku șapće lupĭ în kur.	Dolazi sa sedam vukova u zadnjici.	Vińe tare mîńiuos. — Dolazi besan.	Rudna Glava	[Vidi]
464	[747]	Visaḑă kuru marźaļe vĭerḑ!	Sanja guza zelene perle.	Sa spuńe la ăla kare sa labdă kî puaće să fakă śuava śe n-a măĭ fakut ńima, śe puaće numa-n vis să sa fakă. — Kaže se onom ko se hvali da može da uradi nešto što još nije uradi niko, što može samo u snu da se u radi.	Rudna Glava	[Vidi]
465	[295]	Vĭađe păru-n uokĭu toĭa, da nu vĭađe bĭrna în aluĭ.	Vidi dlaku u tuđem oku, a ne vidi gredu u svom.		Rudna Glava	[Vidi]
466	[837]	Vĭađe prașu-n ukĭu tuoĭa, da nu vĭađe bîrna în aluĭ.	Vidi trun u tuđem oku, a u svom ne vidi gredu.		Rudna Glava	[Vidi]
467	[448]	Vĭeḑ kă lukră, dăĭ okuol, vĭeḑ kî prînđe, şăḑ ku ĭel.	Kada radi, zaobiđi, a kad jede, ti mu priđi.		Rudna Glava	[Vidi]
468	[449]	Voĭńiku nu pļakă la drum pănă nu kîntă kokuoşî.	Čovek ne polazi na put dok ne zapevaju petli.		Rudna Glava	[Vidi]
469	[555]	Vorbim, da nu ńi grižă.	Pričamo, a nije nas briga.	Kînd duoĭ inş vorbĭesk pi vrunu đi rău numa să ļi trĭakă vrĭamĭa. — Kad dve osobe pričaju i ogovaraju nekog samo da im prođe vreme.	Rudna Glava	[Vidi]
470	[556]	Vrĭamĭa bună, a zaĭebit kuku.	Vreme lepo, zajebalo kukavicu.	S-a puvestît kă aşa a ḑîs kîćodată aĭ batrîń, ama la śe fĭeļ đi vrĭame s-a ginđit, şî śe ļigatură avut vrĭamĭa-ĭa ku kuku, astîḑ nu sa măĭ şćiĭe. — Pričalo se da su tako ponekad kazivali stari, ali na kakvo se vreme mislilo, i kakvo je to vreme imalo veze sa kukavicom, danas se više ne zna.	Rudna Glava	[Vidi]
471	[916]	Vulpĭa-n fĭer đevină ĭe đi tuot.	Uhvaćena lisica kriva je za sve.		Leskovo	[Vidi]
472	[244]	Vuorba dulśe mult aduśe.	dosl. Slatka reč mnogo donosi. (fig.) Lepa reč gvozdena vrata otvara.		Rudna Glava	[Vidi]
473	[282]	Zgrśitu măĭ mult plaćiaşće, ļeńuosu măĭ mult aļargă.	Škrt više plaća, lenj više trči.		Rudna Glava	[Vidi]
474	[464]	Źuaka sparźe truaka.	Igra glupa glavu lupa. (=Igračka, plačka.)		Rudna Glava	[Vidi]
475	[914]	Șăḑ la moșîĭa tĭa, șă nu ći ćiame ńiś đi țaru.	Sedi na svom imanju i ni cara se ne boj.		Rudna Glava	[Vidi]
476	[925]	Șî vaka bĭa, ama șćiĭe kît.	I krava pije, ali zna koliko.	Đ-aĭ bĭețîuoș kare n-au masură la bĭare. — Za pijandure, koji nemaju meru u piću.	Topolnica	[Vidi]
477	[919]	Șî țîganu ar ara, kînd ar fi plugu kît grapa, da grapa kît luoku.	I Ciga bi orao, kad bi plug bio ko drljača, a drljača ko njiva.		Rudna Glava	[Vidi]
478	[941]	Țîș-fîș păn-la Kupuzîș, tranka-fļanka pănă la Palanka!	Fiš-piš do Kupuzišta, klati-mlati do Palanke!	Za osobu koja gubi dane šetajući tamo-amo bez nekog cilja, skitara koja putuje tek da joj „dupe vidi put”, i usput „mlati praznu slamu”. Izreka sadrži „caransku” topografiju, jer su „Kupuzîș” i „Palanka” vlaška sela u Ključu: Kupuzište i Brza Palanka.	Kupuzište	[Vidi]

aa ăă bb țț čč ćć dd ḑḑ ğğ đđ ďď ee ff gg hh ii îî ĭĭ kk ll ļļ mm nn ńń oo pp rr ss şş śś tt ťť uu vv zz žž źź