Reč astrukă u karticama drugih reči |
|
Br | Vlaški | Rumunski | Srpski | Gnezdo reči | Reč u umotvorinama | Akcija |
|
375 | astruka | astruca | покривати | astruka (ĭuo astruk, ĭel astrukă) [akc. astruka] (gl. p. ref.) — 1. pokrivati, stavljati pokrivač, ogrtati ◊ astrukă kopilu đi frig — pokriva dete zbog hladnoće (da mu ne bude hladno) ◊ astruka samînța ku pomînt marunt — ogrće seme sitnom zemljom (pri okopavanju) ◊ astrukă kasa — pokriva kuću (stavlja krov ili crep na krovu) ◊ astrukă-ț uoki — pokrij oči [Crn.] 2. (fig.) skrivati od javnosti neku nepovoljnu osobinu ili događaj ◊ astrukă rușîńa — skriva sramotu, skandal ◊ taś, astrukî-će, să nu ći măĭ audă ńima — ćuti, pokrij se, da te više niko ne čuje ♦ supr. đestruka [Por.] | | [Vidi] |
|
|
|
1080 | țîăst | ţest | вршник | țîăst (mn. țîăsturĭ) [akc. țîăst] (i. m.) — vršnik, sač, predmet od pečene gline kojim se pokriva crepulja ◊ țîăstu đi bîtrîńață s-a fakut đi pomînt — vršnik se nekada izrađivao od zemlje ◊ țîăstu sa astrukă ku spuḑă — vršnik se pokriva žeravicom [Por.] ♦ dij. sin. vîrșńik [akc. vîrșńik] (Jasikovo), tînaćauă [akc. tînaćauă] (Leskovo, zapis: J. Trifunović, 2012) ◊ puńe tînaćaua pi śirińe — stavi vršnik na crepulju [GPek] ♦ up. śirińe, čirińe | (Ima umotvorina!) | [Vidi] |
|
|
|
606 | fuaļe | foale | мешина | fuaļe (mn. fuoĭ) [akc. fuaļe] (i. ž.) — 1. mešina, meh ◊ fuaļe đi apă — mešina za vodu ◊ fuaļe în karĭe pakurari a dus fańina — mešina u kojoj su čobani nosili brašno ◊ fuaļe la karîăbĭ — mešina na gajdama ◊ fuaļe đi fuok la kaminu đi lukrat la fĭer — mehovi za kovačku vatru [Crn.] 2. (anat.) stomak; trbuh ◊ s-a umflat fuaļiļi — naduo se stomak [Por.] ◊ ļikitău astrukă muĭera dă la fuaļe pănă la źenunkĭ — kecelja pokriva ženu od stomaka do kolena (Rečica) [Stig] | (Ima umotvorina!) | [Vidi] |
|
|
|
2801 | ļikitău | șorţ | кецеља | ļikitău (mn. ļikităļe) [akc. ļikitău] (i. s.) — kecelja ◊ ļikitău muĭera poartă dînainće, o astrukă dă la fuaļe pănă la źenunkĭ la piśoare, da sa ļagă dînapuoĭ, pră spinare — kecelju žena nosi spreda, pokriva je od stomaka do kolena na nogama, a vezuje se pozadi, na leđima [Stig] ♦ dij. sin. kițăļe [Por.] | | [Vidi] |
|
|
|
4271 | ogļindă | oglindă | огледало | ogļindă (mn. ogļinḑ) [akc. ogļindă] (i. ž.) — 1. ogledalo, glatka površina u kojoj se odražavaju likovi ◊ mulț rumîńi aĭ batrîń n-avut ogļindă, s-a uĭtat în vrun vas ku apă — mnogi stari Vlasi nisu imali ogledalo, ogledali su se u nekom sudu sa vodom ◊ ogļinḑ miś, kare fĭaćiļi a dus în kutariță đi mînă, ļ-a kumparat baĭețî pi la bîlśurĭ — mala ogledalca, koje su devojke nosile u ručnim korpicama, kupovali su im momci na vašarima ◊ kînd muare vrunu în kasă, ogļinda sa astrukă, or sa-ntuarśe la parĭaće — kad neko umre u kući, ogledalo se pokriva, ili okreće ka zidu ◊ faśe ku ogļinda — šalje signal ogledalom 2. (fig.) odraz, slika nekog ili nečega ◊ kopiĭi sînt ogļinda parințîlor — deca su slika roditelja ◊ lukro-sta ĭe ogļinda nuastră adăvărată — ovaj posao je naše verno ogledalo ♦ var. ogļinđao [Por.] ♦ dij. var. ogrnđao (Voluja) [Zvizd] (Sige) [Hom.] | | [Vidi] |
|
|
|
5224 | pĭeptar | peptar | пуловер | pĭeptar (mn. pĭeptarĭ) [akc. pĭeptar] (i. m.) — prsluk, pulovar ◊ pĭeptar ĭe țuală barbațîaskă, fara mîńiś, astrukă numa pĭeptu șî șîaļiļi — pulover je muški haljetak bez rukava, koji pokriva samo grudi i leđa ♦ up. điemper [Por.] ∞ pĭept | | [Vidi] |
|
|
|
2527 | pokrouț | pocrovăț | покровац | pokrouț (mn. pokrouțurĭ) [akc. pokrouț] (i. s.) — pokrovac, deo konjske opreme ◊ pokrouțu ĭe un fĭeļ đi pîătură ku kare sa astrukă kalu đi la gît păn-la kuadă, să nu raśiaskă — pokrovac je vrsta ponjave kojom se pokriva konj od grla do repa, da se ne prehladi ♦ var. prokovăț (Tanda) ♦ up. poklad [Por.] | | [Vidi] |
|
|
|
2528 | prokovăț | procovăţ | покровац | prokovăț (mn. prokovăće) [akc. prokovăț] (i. s.) — (ret.) pokrovac, parče tkanine za pokrivanje; salveta ◊ prokovățu ĭe un parśiel đi pînḑă, ku kare sa astrukă mînkarĭa kînd sa duśe la luok — pokrovac je parče tkanine kojom se pokriva hrana kada se nosi na njivu [Por.] | (Ima umotvorina!) | [Vidi] |
|
|
|
58 | sapa | săpa | копати | sapa (ĭuo sîăp, ĭel sapă) [akc. sapa] (gl. n.) — 1. kopati, iskopavati ◊ sa puaće sapa ku măĭ mulće alaturĭ: ku sapa, ku tîrnakuopu, ku kilavița, ku krampu, pă șî ku bîtu — može se kopati raznim alatkama: motikom, trnokopom, kilavicom, krampom, pa i štapom 2. (o kukuruzu) okopavati ◊ kînd sa sapă kukuruḑu, sa taĭe ĭarba pintra rîndurĭ, șî sa astrukă kuĭbu bukățî ku pomînt — kad se okopava kukuruz, trsi se korov između redova, i korenje biljke zagrće zemljom ♦ up. tîrsî [Por.] | | [Vidi] |
|
|
|
4695 | sîn | sân | недра | sîn (mn. sînurĭ) (i. s.) — nedra ◊ sîn ĭe parća kimĭeșî kare astrukă pĭeptu șî burta — nedra su deo košulje koji pokriva grudi i stomak ◊ mama a fakut pi tata la luok, șî pănă la koļibă l-a dus în sîn — baba je moga oca rodila na njivi, i do kuće ga je nosila u nedrima ◊ sînu kimĭeșî đi bîtrîńață a fuost larg, șî la muĭerĭ askultat ka trastă — nedra starinske košulje bila su široka, i ženama su često služila kao torba [Por.] | | [Vidi] |
|
|
|
6294 | śirińe | șirină [Ban.] | црепуља | śirińe (mn. śiriń) [akc. śirińe] (i. ž.) — crepulja ◊ śirińa ĭe vas đi pomînt în kare sa kuaśe pîńa în vatra fuokuluĭ la kamin — crepulja je glineni sud u kome se peče hleb na vatri kamina ◊ śirińa sa astrukă ku țîăstu — crepulja se pokriva vršnikom ◊ śirińa fak muĭeriļi la o ḑî adînsă în an, kare kađe la doă stamîń înainća lu Sînźuorḑ — crepulje izrađuju žene jednog posebnog dana, koji pada na dve nedelje pre Đurđevdana ◊ ḑîua đi fakut śiriń sa kĭamă Marța draśaskă, da sa măĭ kĭamă șî Ropaćinu or Lupaćinu — dan za izradu crepulja zove se Đavolji utorak, a zove se još i Ropaćin ili Lupaćin [Por.] | | [Vidi] |
|
|
|
3017 | zapadă | zăpadă | снег | zapadă (mn. zapĭeḑ) [akc. zapadă] (i. ž.) — sneg ◊ ĭarna kad flotaśi đin nuvîr șă astrukă pomîntu ku zapadă albă — zimi padaju pahuljice iz oblaka i pokrivaju zemlju belim snegom ◊ đin zapadă kopiĭi fak kukoluașă — od snega deca prave grudve ◊ kînd ĭe zapada mare șî baće vîntu, sa fak namĭeț — kad je sneg veliki i duva vetar, prave se smetovi ◊ ńinźe zapada — pada sneg ◊ kopiĭi sa kară ku săĭńiļi pi zapadă — deca se sankaju na snegu ◊ pin zapadă mare s-a mĭers numa ku vîrzuabiļi — po dubokom snegu išlo se samo sa krpljama [Por.] ♦ dij. sin. ńavă [Kmp.] ♦ dij. var. ńao [Mlava] | (Ima umotvorina!) | [Vidi] |
|
|