Reč fĭeći u karticama drugih reči |
|
Br | Vlaški | Rumunski | Srpski | Gnezdo reči | Reč u umotvorinama | Akcija |
|
1910 | đizvîrḑîtură | dezverziture | распетљанција | đizvîrḑîtură (mn. đizvîrḑîturĭ) [akc. đizvîrḑîtură] (i. ž.) — raspetljancija, akcija raspetljavanja zamršene situacije ◊ n-am ńiś o trĭabă ku đizvîrḑîtura fĭeći mĭaļe ku uomu iĭ đintîń — nemam nikakve veze sa raspetljancijom moje ćerke sa njenim prvim mužem ♦ supr. învîrḑîtură [Por.] ∞ đizvîrḑî | | [Vidi] |
|
|
|
2238 | farmikă | farmec | враџбина | farmikă (mn. farmiśe) [akc. farmikă] (i. ž.) — (mag.) vradžbina, čini, mađija ◊ ĭ-a fakut vrîžîtuarĭa șî vro farmikă, s-o labiđe în drumu fĭeći, pi unđe ĭa sa duśe la apă, șî ĭar’ ńimika, fata n-a prins drag đi ĭel — napravila mu je vračara i neku vradžbunu, da je baci na put kud devojka ide na vodu, i opet ništa: devojka ga nije zavolela ◊ faśe farmiśe — pravi čini, mađije; vrača ◊ labdă farmiśe — baca čini ♦ sin. mamută, momuată, fîkatură, trîmisatură, nîpraćitură ♦ up. farńikă [Por.] | | [Vidi] |
|
|
|
5155 | împețîtuor | pețitor | просац | împețîtuor (mn. împețîtuorĭ) [akc. împețîtuor] (i. m.) — (zast.) prosac ◊ la-mpețăńe ka împețîtorĭ s-a dus ńamu baĭatuluĭ — na prosidbu kao prosci išli su momkovi rođaci ◊ întra împețîtuorĭ a fuost uamiń đin ńam adîns aļeș numa pintru kă a fuost buń vorbituorĭ — među proscima bilo je rođaka koji su posebno odabrani samo zato što su bili dobri govornici ◊ taĭna la împețăńe n-a fuost ușuară, măĭ greu a fuost vorba đi mirazu fĭeći — razgovor na prosidbi nije bio lak, najteži je bio pregovor o devojčinom mirazu ♦ var. înpețîtuor [Por.] ∞ împețî | | [Vidi] |
|
|
|
6318 | ofta | ofta | уzдисати | ofta (ĭuo ofćeḑ, ĭel ofćaḑă) [akc. ofta] (gl.) — uzdisati ◊ dupa muarće fĭeći, muma atîta a oftat grĭeu đi iĭ sa-m parut kă o sî-ĭ krîape ińima — posle smrti ćerke, majka je toliko teško uzdisala da joj se činilo da će joj srce prepući ◊ kînd iĭ la uom pintru śeva grĭeu la ińimă, ĭel trabe nuapća să ĭasă afară, să rađiśe mîńiļi în sus, șî slubaḑîndu-ļi, sî ofćaḑă se guod măĭ adînk puaće — kad je čoveku zbog nečega teško na srcu, treba noću da izađe napolje, podigne ruke i spuštajući ih, uzdahne najdublje što može ♦ sin. suspina, șușńi [Por.] | | [Vidi] |
|
|
|
3136 | papușă | păpușă | лутка | papușă1 (mn. papuș) [akc. papușă] (i. ž.) — lukta 1. dečja igračka ◊ papușă ĭe žukariĭa fĭaćilor, fakută đi kîrpĭe, măĭ đes samînă la kopil mik đi kare fĭećițîļi grižăsk — lutka je igračka devojčica, napravljena od krpa, najčešće liči na malo dete o kome devojčice brinu 2. mlad klip kukuruza ◊ papușă ĭe druga fara buobe la kukuruḑo-l ćinîr — lutka je klip bez zrna na mladom stablu kukuruza 3. (fig.) prelepa mlada žena ◊ đi fată frumuasă sa ḑîśe kă ĭe frumuasă ka papușa — za lepu devojku kaže se da je lepa kao lutka 4. (pej.) (zast.) osoba bez karaktera, figura u tuđim rukama ◊ l-a luvat pi uomî-su đin skurt, șă-l învîrćașće ka pi papușă — zauzdala je muža, i okreće ga kao lutku [Por.] ∞ kukuruḑ | | [Vidi] |
|
|
|
5212 | petreśe | petrece | провести | petreśe (ĭuo petrĭek, ĭel petrĭaeśe) [akc. petreśe] (gl. p. ref.) — 1. (o provodu) provesti se, zabaviti se ◊ la nunta fĭeći ń-am pitrekut tare frumuos — na ćerkinoj svadbi smo se proveli jako dobro 2. (o ispraćaju) ispratiti ◊ s-a dus baba ku fluorĭ să petrĭakă muortu — otišla je baba sa cvećem da isprati pokojnika ◊ kînd a pļekat đi la iĭ, l-a pitrekut pănă n-a ĭeșît đin sat — kada je pošao od njih, ispratiliu su ga sve dok nije izašao iz sela 3. (o meri) preteći, preostati ◊ bańî śe ĭ-a pitrekut, ĭ-a-ngropat supt vrun nuk — novac koji mu je preostao, zakopao je pod nekim orahom 4. (o odnosu) mimoići se; prestići ◊ a fuost nuapća șî ńiś n-a vaḑut kînd s-a pitrekut — bila je noć, i nisu ni videli kad su se mimoišli ◊ tuoț aĭ măĭ țapiń kopiĭ l-a pitrekut la aļergatură — sva jača deca prestigla su ga na trčanju ♦ var. pitreśe [Por.] ∞ treśa | | [Vidi] |
|
|
|
6431 | pizda țîgănśi | rușinea fetei | дивља мрква | pizda țîgănśi (sint.) (bot.) ● v. rușîńa fĭeći [Por.] ∞ rușîńa fĭeći | | [Vidi] |
|
|
|
6430 | rușîńa fĭeći | rușinea fetei | дивља мрква | rușîńa fĭeći (mn. rușîńa fĭećilor) (sint.) — (bot.) divlja mrkva (dosl.) devojački stid (Daucus carota) ◊ rușîńa fĭeći ĭe fluare albă ku un pik ńegru în mižluok, kare sa kĭamă „rușîńe” — divlja mrkva je beli cvet sa crnom tačkom u sredini, koja se zove „stid” ◊ (folk.) aĭ batrîń s-a glumit kă kum trĭaśe vrĭamĭa, așa „rușîńa” pi fluare sa mićikuļaḑă, șî kînd sa vo perđa đi tuot, fĭaćiļi o sî mĭargă ku kuru guol — stari su se šalili da se „stid” na cvetu smanjuje kako vreme prolazi, i da će kad bude nestao sasvim, devojke ići gologuze ♦ sin. pizda țîgănśi (Rudna Glava) [Por.] | | [Vidi] |
|
|
|
6492 | śobîrńak | ciobîrnac | мотка | śobîrńak (mn. śobîrńeś) (i. m.) — motka ◊ śobîrńak ĭe palugă đi vro doă mĭetre đi ļemn tare, pi kare doĭ inș a duso pi umîr șă pi ĭa a dus vrun tovar grĭeu, kare n-a putut să dukă un uom sîngur — čobrnjak je motka od oko dva metra od jakog drveta, koju su dva muškarca držala na ramenu i njome nosili neki teži teret, koji nije mogao da nosi jedan čovek sam ◊ (folk.) kînd đemult s-a furat fĭećiļi, baĭețî a dus fata pi śobîrńak, kare l-a bagat dupa braśiriļi fĭećĭ, șa duso đaporînga — kad su se nekad krale devojke, momci su devojku nosili na čobrnjaku, koji su nabijali devojci pod tkanice, i nosili na ramenima ♦ sin. pražînă, dorîngă [Por.] | | [Vidi] |
|
|
|
5848 | trăĭera | treiera | вршити | trăĭera (ĭuo trăĭer, ĭel trăĭeră) [akc. trăĭera](gl. p.) — 1. (o žitu) vršiti ◊ grîu đimult s-a trăĭerat ku kalu, pănă n-a ĭeșît mașîń đi trîĭerat — žito se dugo vršilo konjima, dok se nisu pojavile vršalice 2. (o kretanju) trčkarati okolo, ići u krug ◊ baĭatu đi kînd trăiră pi lînga koļiba fĭeći, ama iĭ nu-ĭ dă-n gînd să ĭasă la-ntîńală ku ĭel — momak otkad trčkara oko devojčine kolibe, ali njoj ne pada na pamet da izađe na sastanak s njim ♦ var. trîĭera [Por.] | | [Vidi] |
|
|
|
3926 | urîśuńe | urîciune | мржња | urîśuńe (mn. urîśuń) [akc. urîśuńe] (i. ž.) — mržnja; ružnoća; gadost; rugoba, gabor ◊ numa sa vorbit đi rău, ș-a tunat urîśuńe grĭa întra iĭ — samo su se ogovarali, i ušla je teška mržnja među njih ◊ nu-ĭ drag a fĭeći đi ĭel, kî ĭe, śka, o urîśuńe đi uom — ne voli ga devojka jer je, veli, gabor od čoveka [Por.] ∞ urî | | [Vidi] |
|
|