Reč kolaś nije obrađena kao osnovna reč!

Reč kolaś u karticama drugih reči
Br	Vlaški	Rumunski	Srpski	Gnezdo reči	Reč u umotvorinama	Akcija
4012	arșiță	arșiţă	пекарка	arșiță (mn. arșiț) [akc. arșiță] (i. ž.) — (izob.) pekarka, žena koja je spremala obredne hlebove za pomanu ◊ arșițăļi a fuost babiļi dăn sat kare a șćut să fakă kolaś dă pomană, șî kare ĭ-a plumađit șî ĭ-a kuopt — pekarke su bile babe koje su znale da spremaju obredne hlebove za pomanu, i koje su ih mesile i pekle ◊ prăn povĭeșć sa țîńe minće kă dămult a fuost vrun fĭeļ dă kolaś kare s-a kuopt la suare — kroz priče se pamti da je nekada bila vrsta obrednih hlebova koji su se pekli na suncu [Stig] ∞ arđe		[Vidi]
475	baga	băga	увлачити	baga (ĭuo bag, ĭel bagă) [akc. baga] (gl. p. ref.) — 1. uvlačiti, navlačiti, zavlačiti, stavljati; umetati ◊ bagă ața-n ak — uvlači konac u iglu ◊ bagă kîlțanu-n śuariś — uvlači košulju u pantalone ◊ bagă kolaś în trastă — stavlja kolače u torbu ◊ bagă mîna-n sîn — stavlja ruku u njedra ◊ bagă bań în pozanarĭ — stavlja novac u džep (krade) 2. (fig.) a. obraćati pažnju, primećivati, zapažati ◊ bagă sama — pazi dobro, obrati pažnju ◊ bagă sama sî nu luńiś — pazi da se ne oklizneš b. okrivljivati, prebacivati, kritikovati, zamerati ◊ îm bagă vina śe n-am ažuns la vrĭamĭe — zamera mi što nisam stigao na vreme ◊ bagă kapu în ńivuoĭe — navlači sebi nevolju na glavu [Crn.] 3. a. ulaziti ◊ uomu sa bagă-n kasă — čovek ulazi u kuću ◊ apa sa bagă-n pomînt — voda ulazi u zemlju b. zalaziti ◊ suarļi sa bagă dupa nuvirĭ — sunce zalazi za oblake c. uterivati ◊ bagă uoĭļi-n strungă — uteruje ovce u tor 4. (fig.) kusati, jesti, uzimati hranu ◊ đi đesńață n-am bagat ńimik în gură — od jutros nisam ništa okusio ◊ vrĭamĭa ĭe să bagăm śuava-n gură — vreme je da nešto prezalogajimo [Por.]		[Vidi]
671	boboluoș	boboloș	куглица	boboluoș (mn. boboluașă) [akc. boboluoș] (i. m.) — 1. kuglica, okrugli kolačić ◊ boboluașă îs kolaśĭiei kare sî fak dîn untură șî aluvat — kuglice su kolači koji se prave od masti i testa ◊ lu kopiĭ ļi plak boboluașă dulś — deca vole slatke kuglice ◊ kopilu ĭe frumuos ka boboluoșu — dete je slatko kao kolačić [Hom.] 2. loptica, predmet loptastog oblika; grudva; kugla; klupko 3. (fig.) epitet za lepo i punačko dete, ili za jedru devojku ♦ sin. kokoluoș [Por.] ∞ boboloșa		[Vidi]
1795	faśe	face	чинити	faśe (ĭuo fak, ĭel faśe) (gl. p.) — 1. činiti, praviti; rađati ◊ uomu faśe tuot śe-ĭ plaśe — čovek čini (sve ono) što mu prija ◊ fakură ś-o fakură, akuma ĭe amînat — učiniše što učiniše, sad je kasno ◊ muma a fakut triĭ kopiĭ — majka je rodila troje dece 2. naterati, primorati ◊ nu ma măĭ baća, kă ma faś să pļek đi la ćińe — nemoj me više tući, jer ćeš me naterati da pođem od tebe ◊ atîta ku ańi a nîkažîto fara ńiśkotrĭabă, đ-a fakuto la urmă sî sa spînḑure đi rău — toliko ju je godinama mučio bez razolga, da ju je na kraju primorao da se zbog zla obesi [Por.]	(Ima umotvorina!)	[Vidi]
6234	grinđiĭ	masa moaşei ?	гринђиј	grinđiĭ2 (mn. grinđiĭe) (i. s.) — (ver.) grinđij ◊ pănă kopilu n-a-npļińit triĭ ań, rumîńi la Sînvasîĭ ĭ-a țînut ađet kare la kĭemat grinđiĭ — dok dete nije navršilo tri godine, Vlasi su mu priređivali običaj koji se zvao ’grinđij’ ◊ la grinđiĭ a veńit muașa ku trasta în kare a dus un puĭ fript, kolaś șî alće dulśețurĭ — na grinđij je dolazila babica sa torbom u koju je donosila pečeno pile, kolače i druge poslastice ◊ mižluoku ađetuluĭ a fuost kînd muașa a pus kopilașu pi trastă șă đi triĭ uorĭ la rîđikat pănă la grinda puoduluĭ, rugîndu-sa să krĭaskă șî să traĭaskă în sînataće pănă nu-nkarunțașće — središte običaja bio je kad je babica stavljala detence na torbu i dizala ga do tavanske grede, moleći se da raste i živi u zdravlju dok ne osedi [Por.]		[Vidi]
4009	kalauză	călăuză	калауза	kalauză (mn. kalauzurĭ) [akc. kalauză] (i. ž.) — (rel.) kalauza, obredni hleb ◊ găćituariļi kînd s-apuka să gaćaskă đe pomană, măĭ întîń fak șapće turćiță kare sa kĭamă kalauză, șă ļi dau la morto-la să vadă k-a-nśeput sî sa gaćiaskă pomana luĭ — žene koje spremaju pomanu prvo mese sedam hlepćića koji se zovu kalauze, i namenjuju ih pokojniku da vidi da je počelo spremanje njegove daće ◊ kolaśi kalauzurļi n-au ńiś un sămn pi ĭaļe — hlebovi kalauze nemaju na sebi nikakve simbole [Por.]		[Vidi]
2409	kodrit	codrit	комадан	kodrit (kodrită) (mn. kodriț, kodriće) [akc. kodrit] (prid.) — komadan, isečen na komade ◊ pomana sa nîmeńașće kodrită, aĭa vińe tuma kînd sa taĭe-n kuodri tuaće pîńiļi șî kolaśi kare sănt pusă pi masă — daća se namenjuje komadana, a to je tek kada se iseku na komade svi hlebovi i kolači koj su postavleni na trpezi [Por.] ∞ kuodru		[Vidi]
6042	kolak	colac	колач	kolak1 (mn. kolaś) [akc. kolak] (i. m.) — kolač ◊ kolak ĭe pîńe mikă totîrlată, adîns plumađită đi ađeturĭ kum ĭe pomana or prazńiku — kolač je mali okrugao hleb, koji se posebno mesi za običaje kao što su daća ili slava ◊ măĭ mulț kolaś sa plumađesk đi pomană — najviše kolača se mesi za daću [Por.]		[Vidi]
6043	kolokoșîță	colăcaș	колачарка	kolokoșîță (mn. kolokoșîț) [akc. kolokoșîță] (i. ž.) — kolačarka ◊ kolokoșîță ĭe muĭerĭe kare plumăđașće kolaś dă pomană — kolačarka je žena koja mesi obredne hebove za daću [Bran.] ∞ kolak		[Vidi]
3183	miriśikă	miericică	шећер	miriśikă (mn. miriśikă) [akc. miriśikă] (i. ž.) — (nutr.) šećer ◊ miriśika ĭe dulśață ku kare sa îndulśesk kolaśiĭi șî kafa — šećer je sladilo kojim se slade kolači i kafa ◊ grunđin đi miriśikă — kocka šećera ◊ đemult, în vrĭamĭa lu stramuoșî nuoștri, ku un grunđin đi miriśikă aĭ putut să țuś fata măĭ frumuasă-n sat — nekad, u vreme naših pradedova, za jednu kocku šećera mogao si da poljubiš najlepšu devojku u selu ♦ / (demin.) < mĭare + -ićikă [Por.] ♦ dij. var. mireśikă (Jasikovo) [GPek] ♦ dij. sin. zar (Majdanpek) [Buf.] ∞ mńare	(Ima umotvorina!)	[Vidi]
5808	nîmeńi	numeni	наменити	nîmeńi (ĭuo nîmeńesk, ĭel nîmeńașće) [akc. nîmeńi] (gl. p. ref.) — (rel.) namenjivati na daći; deliti ◊ la pomană sa nîmeńașće la-l muort tuot śi ĭe sprimit đi ĭel, đi la kolaś pănă la țuaļe — na daći se pokojniku namenjuje sve što je za njega spremljeno, od kolača do odeće ◊ śe guod sa nîmeńașće, sa ĭa-n mînă, sa țukă șî sa ḑîśe să fiĭe la-l muort, în śaso-la să vină șî să primĭaskă — šta god se namenjuje, uzme se u ruku, poljubi i kaže se neka to bude pokojnikovo, u taj čas da dođe i da to primi [Por.] ♦ dij. var. numi (Malajnica) [Pad.] ♦ dij. var. meńi (Jasikovo) [GPek]		[Vidi]
5669	pomană	pomană	даћа	pomană (mn. pomĭeń) [akc. pomană] (i. ž.) — (rel.) daća, pomana ◊ pomana ĭe ađet kare sa țîńe șapće ań dupa muarća uomuluĭ — daća je običaj koji se drži sedam godina posle smrti čoveka ◊ pomana kuprinđe pîń șî kolaś fakuț adîns đi pomana muortuluĭ, șî sa ļagă đi ĭel đispre aĭa śi ĭe ĭel șă kum șî kînd a murit — pomana sadrži hlebove i kolače izrađene posebno za određenog pokojnika, i određuju se prema tome ko je bio on i kako i kada je umro ◊ ĭastă un fĭeļ đi kolaś kare sa kĭamă zakuańe — ima jedna vrsta kolača koja se zove zakoni [Por.]		[Vidi]
6407	prazńik	praznic	слава	prazńik (mn. prazńiś) (i. m) — (rel.) krsna slava ◊ nu ĭe parśel đi pomînt fara sfînt kare grižîașće đi ĭel șă đi tuot śe traĭașće pi ĭel — nema parčeta zemlje bez sveca koji brine o njoj i o svemu što na toj zemlji živi ◊ đ-aĭa tuota moșîĭa are sfîntu iĭ kare l-a aļes stramuoșu al đintîń kînd a kuprins pomîntu unđe s-a așaḑat ku aĭ luĭ, șă kînd pi an vińe ḑîua sfîntuluĭ, kasa-ĭa iĭ faśe prazńik kare pănă la vrĭamĭa lu Titu a țînut śinś ḑîļe — zato svaka imovina ima svoga sveca koga je izabrao rodonačelnik kad je zauzeo imanje na kome se naselio sa svojom porodicom, i kad u toku godine dođe svečev dan, ta kuća mu priredi slavu koja je do Titovog vremena trajala pet dana ◊ kînd sa aļaźe sfîntu, muĭarĭa plumađiașće triĭ kolaś fara sîamńe, în gînd iĭ ļagă đi triĭ sfînț ș-îĭ puńe la stapînu kășî đinainće: kare stapînu aļiaźe, aăla sa ĭa đi prazńiku kășî ș-alu moșîĭa iĭ — kada se bira svetac, domaćica izmesi tri obična hlepčića, u sebi ih poveže sa tri sveca i stavi ih pred domaćina: koga sveca domaćin odabere, taj se uzima za kućnu slavu i slavu njihove imovine ◊ ḑîļiļi prazńikuluĭ a fuost: śina, trupu, kuada (muoșî or ḑîua muorțîlor), trînkańiaļe (dupa trînkańitu lu pară ku bĭare) șî bîćiĭaļe, kînd ku bîtu đi alun s-a batut puomi să rođaskă — slavski dani su bili: naveče, „telo” slave, „rep” (zadušnice ili dan pokojni-ka), „zveckalice” (po zveckanju čaša kojima se nazdravljalo), i „prutići”, kad se leskovim štapom udarale voćke darode ◊ đi Rumîń-aĭ batrîń prazńiku a fuost o insă viĭe kare a drumait nuapća pi piśuare, dînd pi la kășîļi prazńiśĭerilor, a koluo a baut vin șă apă șă ku lampa a afumat puodu đisupra đi masă, ku śe a lasat sămn kă a dat pi la kasa-ĭa, ș-a gasît kă ĭe tout la rînd, șî prazńiku ĭe fakut kum trăbe — za stare Vlahe slava je bila živo biće koje je išlo pešice i noću obilazilo kuće svečara, tamo pilo vino i vodu i lampom garavilo plafon iznad trpeze, čime je ostavljalo znak da je bilo u toj kući, i da je našlo da je sve u redu i da je slava priređena kako valja ◊ Rumîńi fak prazńik ku kreḑamînt tare kă sfîntu puaće șî trăbe să-ĭ pazîaskă đi rîaļe, đ-aĭa ăl skimbă dakă dau đi vro șćetă mare, adîns în vrĭamĭa lu prazńiku luĭ; atunśa đi sfîntol batrîn nu măĭ marĭesk, șî đi ĭel vorbĭesk pin žuramînće aspure tuot măĭ rău — Vlasi slave sa čvrstim uverenjem da svetac može i treba da ih zaštiti od zla, zato ga menjaju ako pretrpe neku veliku štetu, naročito u dane njegove slave; tada za starog sveca više ne mare, i o njemu uz sočne psovke govore sve najgore ◊ prazńiku la Rumîń are rîdaśiń adînśe, șă sa țîńe kî ĭe ađet aluor batrîn; sa puvestîașće șî astîḑ kum stramuoșî aluor s-a rugat la prazńĭku kășî să-ĭ petrĭakă viĭ pista Dunîrĭe kînd đin Banat a fuźit în Porĭeśa — slava kod Vlaha ima duboke korene, i drži se da je to njihov stari običaj; priča se i danas kako su se njhovi preci molili svojim kućnim slavama da ih prevedu žive preko Dunava, kada su iz Banata bežali u Porečje ◊ muoșî în Porĭeśa đi Sus a puvestît kî aăĭa kare fak Vińirĭa Mare sînt Rumîń adăvaraț — starci u Gornjem Poreču su pričali da su oni koji slave Petkovicu pravi Vlasi ♦ v. înkinat [Por.] ♦ dij. sin. sîmt [Bran.] ♦ etim. < stsl. праздьникъ, празникъ		[Vidi]
6229	ronțai	ronțăi	хрскати	ronțai (ĭuo ronțîĭ, ĭel ronțîĭe) [akc. ronțai] (gl.) — hrskati ◊ ĭastă un fĭeļ đi kolaś kare nu kă sînt dulś, numa kînd iĭ baź în gură iĭ ruonțîĭe șî sa topĭesk — ima jedna vrsta kolača koji ne samo da su slatki, nego kad ih staviš u usta, oni hrskaju i tope se [Por.] ∞ ruonț		[Vidi]
6230	ronțuos	crocant	хрскав	ronțuos (ronțuasă) (mn. ronțuoș, ronțuasă) [akc. ronțuos] (prid.) — (ret.) hrskav ◊ kolaś dulś șî ronțuoș — kolači slatki i hrskavi [Por.] ∞ ruonț		[Vidi]
6504	trăbuĭală	trebuială	потреба	trăbuĭală (mn. trăbuĭaļе) (i. ž.) — 1. (rel.) obredni hleb ◊ trăbuĭala ĭe numiļi lu kolaś śe sa sprimĭesk la pomană în ńișći saće rumîńeșć, kare în alće saće sa kĭamă zakuańe or sokoćiaļe — trebujalje je naziv obrednih hlebova koji se spremaju za pomane u nekim vlaškim selima, a koji se u drugim selima zovu zakoni ili sokoćalje ◊ saće ku trăbuĭelurĭ la pomĭeń ĭastă în Omuoļ șî Ćimuokol Ńegru, da sa gasăsk șă pin Porĭeśa — sela sa trebujalama na pomanama ima u Homolju i Crnorečju, ali se nalaze i u Poreču [Hom.][Crn.] ♦ sin. zakuană [Por.] ∞ trĭabă		[Vidi]
3046	zgurav	zgurav	сипкав	zgurav (zguravă) (mn. zguravĭ, zgurave) [akc. zgurav] (prid.) — sipkav, mrvljiv ◊ kolaśel zgurav, sa maśină în gură — sipkav kolač, mrvi se u ustima ◊ pară zguravă — sipkava kruška ◊ ĭastă pĭapin zgurau, șî ĭastă pĭapin apuos — ima dinja sipkava, i ima dinja sočna ♦ supr. apuos, kļiuos [Por.]		[Vidi]