Reč vaśi nije obrađena kao osnovna reč!

Reč vaśi u karticama drugih reči
Br	Vlaški	Rumunski	Srpski	Gnezdo reči	Reč u umotvorinama	Akcija
2148	bik	bic	бик	bik (mn. biś) [akc. bik] (i. m.) — (zool.) bik, neuškopljen vo (Taurus) ◊ biku ĭe vită lasată đi pripluod, să gońaskă vaśiļi, da buou ĭe skopit șî lasat đi tras în žug — bik je grlo ostavljeno za priplod, a vo je uštrojen i ostavljen za vuču ♦ up. buou ◊ (orn.) biku bĭelțî — vodeni bik, bukavac [Por.] ∞ vită		[Vidi]
944	bufńală	bufneală	хуктање	bufńală (mn. bufńelurĭ) [akc. bufńală] (i. ž.) — (onom.) huktanje, šum naglog i snažnog izdisanja vazduha; duvanje ◊ (vet.) bufńala vaśilor pi nas arată kă vićiļi sînt spomîntaće, șî trăbe să puorț grižă kum lukri ku ĭaļe — duvanje goveda kroz nos pokazuje da su životinje uplašene, i treba da vodiš računa kako radiš sa njima [Crn.] ◊ pazîaće bińe đi bufńala buoilor — čuvaj se dobro od duvanja volova ♦ dij. var. bufńitură [Por.] ∞ bufńi		[Vidi]
1126	ćesală	cesală	чешагија	ćesală (mn. ćesîăļ) [akc. ćesală] (i. ž.) — (tehn.) češagija, metalni češalj sa drškom kojim se timari krupna stoka ◊ la panađur muara sî kumpîr ćesală nuauă, kî la asta îĭ sa mînkat đințî — na vašaru moram da kupim novu češagiju, jer su se na ovoj izjeli zupci [Crn.] ◊ ku ćesala sa ćesaļaḑă măĭ mult vaśiļi, da s-a ćesalat șî kaĭi, kare ĭ-avut — češagijom su se najviše timarile krave, a timareni su i konji, ko ih je imao [Por.] ∞ ćesala		[Vidi]
1191	dațîĭe	dare	дација	dațîĭe (mn. dîățîĭ) [akc. dațîĭe] (i. ž.) — dacija, dažbina, namet ◊ am vindut vaśiļi sî plaćesk dațîĭa la držauă — prodao sam krave da platim dažbine državi [Crn.] ♦ dij. sin. dîtoriĭe [Por.]		[Vidi]
1372	dodrĭan	?	отпадак	dodrĭan (mn. dodrĭanurĭ) [akc. dodrĭan] (i. m.) — otpadak ◊ vaśiļi a mînkat fînu, a ramas numa dodrĭanu — krave su pojele seno, ostao je samo otpadak [Crn.] ♦ dij. var. dodrĭang (mn. dodrĭanź) [akc. dodrĭang] [Por.]		[Vidi]
1493	điznoda	deznoda	развезати	điznoda (ĭuo điznuod, ĭel điznuadă) [akc. điznoda] (gl. p.) — razvezati, odvezati nešto što je bilo vezano u čvor ◊ điznuadă sfuară, ļagă vaśiļi đi par, șî pļakă — razveži konopac, veži krave za kolac, i kreni ♦ supr. noda [Por.] ♦ dij. var. ďeznoda [Kmp.]		[Vidi]
1602	đizvațat	dezvăţat	одвикнут	đizvațat (đizvațată) (mn. đizvațaț, đizvațaće) [akc. đizvațat] (prid.) — odviknut, odučen, koji je promenio naviku, ili koji je zaboravio neko znanje, veštinu ◊ vaśiļi sînt đizvațaće đi tras în žug — krave su odučene od vučenja u jarmu ◊ s-a ļikuit, ș-akuma traĭașće kuminće, đizvațat đi bĭare — lečio se, i sada živi mirno, odviknut od pića [Por.] ∞ đizvața		[Vidi]
4337	gońală	goneală	гоњење	gońală (mn. gońaļe) [akc. gońală] (i. ž.) — (vet.) gonjenje, polni nagog kod rogatih životinja ◊ vaśiļi săr una pe alta, vrĭamĭa ĭe sî sa dukă la bik la gońală — krave naskaču jedna na drugu, vreme je da idu na gonjenje kod bika [Por.] ∞ gońi		[Vidi]
2844	kuada vaśi	coada-vacii	дивизма	kuada vaśi [akc. kuada vaśi] (sint.) — (bot.) divizma (Verbascum phlomoides) ◊ kuada vaśi — kravlji rep ◊ kuada vaśi ĭe buĭađe înaltă, ku fluorĭ galbińe — divizma je visoka biljka, sa žutim cvetom ◊ ku kuada vaśi aĭ batrîń a prins pĭeșć đi pazńik, kînd ļ-a tîbuit pĭeșć măj mulț — sa divizmom su stari lovili ribu za slavu, kad im je trebala veća količina ribe ◊ kuada vaśi fara rîdaśiń a puso în vrun sak, șa batuto pista sako-la ku buata, măĭ la đal đi luoku ku pĭeșć mulț — divizmu bez korena stavljali su u džak, i motkom je mlatili preko tog džaka, uzvodno od mesta gde je bilo dosta ribe ◊ pĭeșći kare a-ngițît apa ku lapćiļi đi kuada vaśi, numa sa-ntuors pi șîaļe, ș-a mĭers pi rîu ka kînd sînt otraviț — ribe koje su se nagutale vode sa mlekom divizme, prevrtale su se na leđa, i plivale površinom reke kao da su otrovane ♦ up. vakă, pĭașće [Por.] ∞ kuadă		[Vidi]
2996	kuadă	coadă	реп	kuadă (mn. kuoḑ) [akc. kuadă] (i. ž.) — 1. (anat.) a. rep kod životonja ◊ žuavińiļi șî pîsărļi au kuadă, da uomu nu — životinje i ptice imaju rep, a čovek ne b. delovi ljudskog tela ◊ kuada uokĭuluĭ — krajičak oka 2. (kal.) svršetak vremenskog ciklusa ◊ kuada luńi, anuluĭ — kraj meseca, godine ◊ kuada prazńikuluĭ — paterice 3. (tehn.) deo predmeta ◊ kuada karuluĭ — srčanica ◊ kuada lu topuor, sakure — držalje sekirčeta, sekire ◊ kuada ćigăńi — drška tiganja 4. (bot.) imena raznih biljaka koja imaju repast oblik ◊ kuada vaśi — (dosl.) „kravlji rep”, divizma (Verbascum phlomoides) ◊ kuada kokuoșuluĭ — (dosl.) „petlov rep”, mirišljava pokosnica, zaliz (Polygonatum) ◊ kuada kaluluĭ — (dosl.) „konjski rep”, preslica (Equisetum) 5. (fig.) a. glasine ◊ s-a mutat, ama înga sa măĭ trag kuoḑ dupa ĭel, înga-l vorbĭașće lumĭa đi rău — iselio se, ali se još uvek vuku repovi za njim, još ga ogovaraju zli jezici b. poniznost ◊ baće đin kuadă — maše repom, umiljava se c. gordost; prepotencija ◊ prĭa mult a rîđikat kuada — previše je digao rep [Por.]		[Vidi]
5739	lak	lac	бара	lak (mn. lakurĭ) (i. m.) — (hidr.) 1. bara ◊ vaśiļi adapă la un lak kare nu sakă ńiśkînd — krave poji na bari koja nikad ne presušuje 2. jezero ◊ kînd a fuost în armată, ažuns la vrun lak pista kare a trĭekut ku orańițîļi — kad je bio u vojsci, naišli su na neko jezero koje su preplovili na čamcima 3. kladenac, izvor ◊ supt un fag în moșîĭa nuastră, în adînkatură đi pĭatră s-a skure apă rîaśe, țîńe șă vara șă ĭarna, lak țapîn đi apă bautuare đi doă-triĭ kăș veśińe — pod jednom bukvom na našem imanju, u kamenom udubljenju, skuplja se hladna voda, ima je i leti i zimi, jak izvor pijaće vode za dve-tri susedne kuče [Por.]		[Vidi]
5740	lakuļeț	lăculeț	барица	lakuļeț (mn. lakuļeță) [akc. lakuļeț] (i. s.) — (demin.) barica; jezerce ◊ dupa pluaĭe, în urmiļi vaśiluor, pi unđ-a mĭers pin pomîntarĭ muaļe, đ-arîndu a ramas lakuļeț ku apă — posle kiše, na kravljim tragovima, kud god su išle preko mekog zemljišta, svuda su ostale barice sa vodom ♦ var. lakuț ♦ var. lakșuor [Por.] ∞ lak		[Vidi]
2837	laptuos	lăptos	млечан	laptuos (laptuasă) (mn. laptuoș, laptuasă) [akc. laptuos] (prid.) — mlečan, koji ima ili daje mnogo mleka ◊ vaśiļi đemult n-a fuost nu șću kît đi laptuosă, ama a putut să fomĭaḑă mult, să duarmă afară, sî rabđe fara apă — krave nekada nisu bile ne znam koliko mlečne, ali su mogle dugo da gladuju, da spavaju napolju, da trpe žeđ [Por.] ∞ lapće		[Vidi]
96	mu!	mu!	му!	mu! (uzv.) — (onom.) imitacija rikanja goveda ◊ vaśiļi muźesk „muu! muu!”, sigurat sînt flomînđe muarće — krave muču „muu! muu!”, sigurno su mrtve gladne [Por.]		[Vidi]
2829	mulźe	mulge	мусти	mulźe (ĭuo mulg, ĭel mulźe) [akc. mulźe] (gl. p. ref.) — 1. musti, izvlačiti prstima mleko iz vimena životinja ◊ am învațat să mulg vaśiļi înga pănă am fuost mik — naučio sam da muzem krave još dok sam bio mali 2. (fig.) iskorišćavati nekoga, izvlačiti iz njega neku korist ◊ o prostavĭelă đi uom, nu vĭađe kît ăl mulźe ibuomńika — prostačina od čoveka, ne vidi koliko ga ljubavnica muze ♦ up. smulźe [Por.]		[Vidi]
94	muźală	muget	мукање	muźală (mn. muźelurĭ) [akc. muźală] (i. ž.) — mukanje goveda ♦ sin. muźit ◊ śe atîta muźală sa pus pi vaśiļeļa? — što li je toliko mukanje spopalo krave? ◊ surḑăsk đ-atîta muźit! — ogleveću od tolikog mukanja! [Crn.] ∞ mugaĭală		[Vidi]
3666	nuĭauă	nuia	прут	nuĭauă (mn. nuĭaļe) [akc. nuĭauă] (i. ž.) — prut, šiba ◊ nuĭauă ĭe bît supțîre, frînt đin vro krĭangă șî kurațat đi frunḑă — prut je tanka šiba, odlomljena od neke grane i očišćena od lišća ◊ ku nuĭauă s-a bat vaśiļi, kînd sa mînă vrunđiva — prutom se biju krave kada se negde teraju ◊ ku nuĭaļe đemult s-a-npļećit gardurļi — prućem su se nekada plele ograde ◊ gard đi nuĭaļe — ograda od pruća ◊ ku nuĭaļe țîgańi îmļećiesk kutariță șî baluańe — prućem Cigani pletu korpe i balone ♦ var. nuĭa [Por.]		[Vidi]
6550	obuor	obor	двориште	obuor (mn. obuară) (i. s.) — 1. dvoriše ◊ obuoru ĭe aritu kășî, îngrađit ku gard dă nuĭaļe, or dă parĭ — obor je dvorište kuće, ograđeno ogradom od pruća ili od kolja [Hom.] ♦ dij. sin. pîrvaļiĭe [Por.] 2. tor, obor ◊ obuoru ĭe luok îngrađit đi țînut puorśi, vaśiļi sa țîn în ștală, da uoiļi în strungă — obor je ograđeno mesto za držanje svinja, krave se drže u štali, a ovce u staji ♦ sin. kuośină [Por.] ♦ dij. var. obor [Kmp.]		[Vidi]
3334	porkuoń	porcoi	стог	porkuoń (mn. porkuańe) [akc. porkuoń] (i. s.) — stog sena ◊ porkuoń ĭe gramadă đi fîn în ļivađe kosîtă, fakut đin kupițîaļe — stog je gomila sena na pokošenoj livadi, napravljena od skupljenih naviljaka ◊ dakă ĭe ļivađa pi pođină kostîșată, porkuońu sa faśe pi tîrș, șî lumĭa ăl traźe pănă la klańe tragînd tîrș-aĭa ku mîńiļi — ako je livada na kosoj padini, stog se pravi na granju, i ljudi ga prevlače do plasta vukući to granje rukama ◊ dakă nu puot porkuońu să-l tragă pi tîrș, lumĭa bagă un par supt ĭel, ļegat ku lanțu đi tînžală, șî pănă la klańe ăl trag ku vaśiļi înžugaće — ako ne mogu stog da prevuku na granju, ljudi nabiju pod njega jedan kolac koji je lancem vezan za potegljicu, i do plasta prevuku ga zapregom ◊ đin porkuoń đi fîn sa grîmađiașće klańa — od stogova sena pravi se plast ◊ prorkuońu nu aduśe ku klańa kă ĭe mult măĭ mik, șî n-are țapă în mižluok — stog ne liči na plast jer je mnogo manji, i nema stožer u sredini [Por.] ∞ porkońi	(Ima umotvorina!)	[Vidi]
5562	purta	purta	водити	purta (ĭuo puort, ĭel puartă) [akc. purta] (gl. p. ref.) — 1. voditi ◊ nu kată lukru luĭ, numa puartă griža lu alțî — ne gleda svoja posla, nego vodi tuđu brigu ◊ puartă vaśiļi đi fuńe, sa duśe ku ĭaļe l-a paskut — vodi krave za štrangu, ide sa njima na pašu ◊ puartă griža bińe śe faś — dobro vodi računa šta radiš 2. ponašati se ◊ kînd će duś în gostîĭe la prazńik, nu ći purta fiĭe kum, numa fi kum trăbe — kad ideš u goste na slavu, ne ponašaj se bio kako, nego budi pristojan [Por.]		[Vidi]
2424	razbuoĭ	război	разбој	razbuoĭ (mn. razbuaĭe) [akc. razbuoĭ] (i. s.) — (tehn.) razboj 1. sprava za tkanje ◊ în razbuoĭ muĭerļi vrodată a țasut gata tuot śe-n kasă a trîbuit đi înbrîkamînt șî astrukamînt — u razboju su žene nekada tkale gotovo sve što je u kući trebalo za odevanje i pokrivanje ♦ sin. arźa [Por.] ♦ dij. sin. kaluoń (Laznica) [Hom.], (Stamnica)[Mlava] 2. ram za potkivanje goveda ◊ razbuoĭu dă potkovit vaśiļi șî buoĭi l-ar fakut kovaśi în avļiĭe prîngă kovaśiĭe — razboj za potkivanje krava i volova pravili su kovači u dvorištu pored kovačnice (Kobilje) [Stig] ♦ dij. sin. raćkă (Tanda) [Por.]	(Ima umotvorina!)	[Vidi]
5296	sađină	sadină	ђиповина	sađină (mn. sađiń) (i. ž.) — (bot.) đipovina, čelac (Chrysopogon gryllus) ◊ sađină ĭe tare bună ĭarbă đi paskut vićiļi, kare o manînkă ku dulśață, adîns vaśiļi — đipovina je jako dobra trava za napasanje stoke, koja je jede u slast, posebno krave [Por.]		[Vidi]
2473	său	seu	лој	său (mn. săurĭ) (i. s.) — loj ◊ său au oiļi, kapriļi șî vaśiļi, da puorśi au untură — loj imaju ovce, koze i krave, a svinje imaju mast ◊ ku său đemult avut trĭabă kînd a viđerat koļiba, kînd a oltańit, șî đi uns tălpiļi kînd s-a pļekat la vrun drum đeparće — loj se nekad upotrebljavao u osvetljavanju kuće, pri kalemljenju, i za mazanje tabana kada se polazilo na neki daleki put [Por.]		[Vidi]
3947	tuma	tuma	чак	tuma [akc. tuma] (pril.) — čak; tek ◊ s-a suit sîngur tuma la vîru śuośi — popeo se sam čak na vrh brda ◊ a pĭerdut vaśiļi, șî ļ-a gasît tuma a triĭ-ļa ḑî — izgubio je krave, i našao ih je tek trećeg dana ♦ var. tumu, tumće, tumiće [Por.]		[Vidi]
5995	unźa	unge	мазати	unźa (ĭuo ung, ĭel unźe) [akc. unźa] (gl. p. ref.) — mazati; podmazati ◊ aĭ nuoștri aĭ batrîń a mistakat katran ku untură ș-a uns pulpiļi vaśilor — naši stari su nešali katran i mast i mazali kravlja vimena ◊ kînd uosîĭa la kar nuĭe unsă bińe, ĭa skîrțuańe — kad osovina na kolima nije dobro podmazana, ona škripi [Por.] ∞ unsură		[Vidi]
6409	vakă	vacă	крава	vakă (mn. vaś) (i. ž.) — krava ◊ vaka ĭe vită đi kasă, đin kare uomu are mare dobîndă — krava je domaža životinja, od koje čovek ima velike koristi ◊ vaka dă lapće, traźe-n plug đi arat, sa-nžugă la kar đi buoĭ, fată vițăĭ kare sa taĭe đi karńe — krava daje mleko, vuče oraći plug, preže se u volovska kola, teli junce koji se kolju za meso ◊ tota vaka are nume, kare stapînu dă la vițăl înga pănă ĭe mik — svaka krava ima ime, koje domaćin daje teletu još dok je malo ◊ nume kare Rumîńi măĭ đes dau la vaśiļi lor, sînt: Șara, Brĭeza, Vida, Mila, Ruža, Mîndra — najčešća imena koja Vlasi daju svojim kravama su: Šara, Breza, Vida, Mila, Ruža, Mndra (=Lepa) [Por.] ∞ vită		[Vidi]
759	vlaś	vierme	власи	vlaś (mn.) [akc. vlaś] (i. m.) — (zool.) vlasi, crvi u zagađenoj rani ◊ în žđerîtură a înpuĭat vlaś — na oderotini su se pojavili crvi ◊ la taĭatura-ĭa la piśuoru vaśi ĭastă vlaś — u rani na kravljoj nozi ima crva [Crn.] ♦ dij. var. vlaș [Por.] ♦ dij. var. stradomaș [Mlava] ∞ vlaș		[Vidi]
5586	zavuoĭ	zăvoi	завој	zavuoĭ (mn. zavuaĭe) [akc. zavuoĭ] (i. s.) — (geog.) zavoj, zemljište pored reke ◊ zavuoĭ ĭe luok poļažńik în kare rîu faśe koveĭ, șî unđe ĭastă kîća ļamńe — zavoj je ravnica u kojoj reka pravi okuku, i gde ima malo drveća ◊ măĭ drag mĭ-a fuost vara să pazăsk faśiļi pi zavuoĭ, pănă vaśiļi pask, ĭo ma skald or prind la pĭeșć — najviše sam voleo leti da čuvam krave u zavoju, dok krave pasu, ja se kupam ili lovim ribu [Por.]		[Vidi]
1729	źug	jug	јарам	źug (mn. źugurĭ) (i. s.) — jaram ◊ źugu sa faśe đin tutuk đi frasîn — jaram se izrađuje od jasenovog drveta ◊ źugu trîabe să șćiĭe să fakă tot stapînu kîășî, kî s-a ḑîs đimult: „kare nu șćiĭe ńiś źugu sî fakă, đi źaba traĭașće pi pomînt” — jaram treba da ume da napravi svaki domaćin, jer se nekada govorilo: „ko ne zna ni jaram da napravi, badava živi na zemlji” ◊ în źug sa înźugă vaśiļi șî buoĭi — u jaram se prežu krave i volovi ♦ var. žug [Por.] ∞ kar	(Ima umotvorina!)	[Vidi]