|
 |
 |
 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (m. sg.) Rănoviśan • (m. pl.) Rănoviśeń • (f. sg.) Rănoviśană • (f. pl.) Rănoviśańe • | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
RANOVAC (2.787 st.), ratarsko (65,1% agrarnog st.), ranije ratarsko-stočarsko, seosko naselje razbijenog tipa, u dolinama Vitovnice (48 km), Crnovrške i Petrške reke, 12 km SI od Petrovca. Površina atara iznosi 6.713 ha. U ataru i selu ima više izvora, Fontenj la Slanjencilor; Fontenj la Baščij, Fontenj la Škola, Fontenj la Zarjonj, Fontenj la Petrže, Fontenj Jerk i Fontenj la Jakob; od kojih poslednja dva "leče od očiju i groznice". Prostire se u visinskoj zoni 150-350 m. Objedinjuje 14 celina (Bačeva, Boljetin, Brezovica, Crni vrh, Crveni potok, Donja i Gornja Krška reka, Ogrez, Pretrže, Ranovac selo, Velika i Mala Slana, Veliki potok i Zebac). U ataru su pronađeni mnogobrojni tragovi starina (ostaci naselja na visu Kraku Peri u Slani, u Stanulovcu, pored putu ka Melnici, selišta oko Boljetina, Petrže polja i Orljeva Visa i dr.). Pisani izvori iz 1467. beleže selo Slani (2 kuće), koje se u ataru održalo do današnjih dana, a Rahanovac se navodi 1733. (60 domova - "ljudi sut Vlasi pod komorom"). Do 30-ih god. XX v. R. je populaciono najveće naselje na teritoriji današnje opštine Petrovac. U prošlosti eksploatisan je ugalj. Ugljenokop lignita "Ranovac-Karaula" počeo je sa radom pre I svetskog rata (po poznatim podacima radio je i 1924), a istovremeno (1912) je eksploatisan i kameni ugalj u Boroginom potoku (zatvoren, pa aktiviran tokom II svetskog rata). Kao "ratni" rudnik pominje se i ugljenokop lignita "Bele Vode". St. je vlaško (slavi Sv. Nikolu, Petkovicu, Sv. Aranđela, Veliku Gospojinu, Sv. Alimpija, Đurđic, Mitrovdan, Sv. Jovana i dr.; zavetine Đurđevdan i Petrovdan), poreklom iz Erdelja (Karansebeš, Sokol, Almaš i dr.), Vlaške (Đurđevo), Crne Reke (Krivelj, Zlot, Brestovac), Banata (Lugoš). Timočke krajine, Šumadije (Cerovica), Resave i Morave (Trnjane i Viteževo). Indeks demografskog starenja (is) kreće se u rasponu od 0,6 (1961) do 1,2 (1991). Pravoslavna crkva Sv. Petra i Pavla (crkvena slava Trojice), podignuta 1875/76, proglašena je spomenikom kulture. Struju dobija 50-ih god. XX v., asfaltni put 1970/71, telefonske veze 1989, a vodom se snabdeva iz kopanih bunara, sa kaptaža i izvora. Ima osmorazrednu OŠ "Jovan Šerbanović" (počela sa radom 1845), dom kulture, manifestaciju (od 1995) "Ranovački letnji susreti" (4. avgust), koja okuplja meštane i lokalno st. na privremenom radu u inostranstvu (Švajcarska), veterinarsku ambulantu (1953), zdravstvenu stanicu (1979), Zemljoradničku zadrugu "Bolji život", Fabriku za proizvodnju rakije i vinskih destilata (1977), lokalnu pijacu (pijačni dan - utorak) i dr. Predstavlja gravitaciono središte za dva naselja - Kladurovo i Manastiricu. • Izvor/Source: Geografska enciklopedija naselja Srbije / pod rukovodstvom Srboljuba Đ. Stamenkovića Beograd : Geografski fakultet Univerziteta : Agena : Stručna knjiga, 2001, e.j. Ranovac |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
S T A T I S T I K A
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
G E O G R A F I K A
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
LEGENDA:
 = vlaško
 = Vlasi
i povlašeni Srbi
 =
mešovito 
= romska mahala
 = bajaško
(Romi) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1) Prvi popis u Srbiji u kome se beleže Vlasi kao posebna etnička kategorija sproveden je 1850. godine. Broj njihovih "kuća" i "duša" obradio je i objavio Jovan Gavrilović, vidi Гласник Друштва србске словесности, св. 4, Београд, 1852 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2) Broj Vlaha na popisu iz 1866. obradio i objavio statističar Vladiomir Jakšić, u delu: В. Якшич, О племенном составе населенiя в Княжестве сербском, Типографiя Майкова, С. Петербург, 1872 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3) Od Berlinskog kongresa (1878. g.) do kraja II sv. rata, sve administracije Srbije, Kraljevine SHS i Jugoslavije, smatrale su Vlahe Rumunima, i tako su ih tretirale u svojim zvaničnim državnim popisima! | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Broj pogleda : 938 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
aa ăă bb țț čč ćć dd ḑḑ ğğ đđ ďď ee ff gg hh ii îî ĭĭ kk ll ļļ mm nn ńń oo pp rr ss şş śś tt ťť uu vv zz žž źź |
||||
 |
 |
|||
|
|
||||
 |
||||