VOLUJA (1.318 st.), ratarsko-stočarsko (28,8% agrarnog st.) seosko naselje razbijenog tipa, u središtu Zvižda, na (190-300 m) dolinskim stranama (veđi deo na desnoj) Peka, desne pritoke Dunava, i stranama njegove desne pritoke Volujske reke, s obe strane magistralnog puta i železničke pruge Požarevac- Zaječar, 7 km istočno od Kučeva. Površina atara iznosi 16.085 ha. Naziv sela je zoogeografskog porekla - od reči vo. Objedinjuje pet zaselaka, Staro selo, Srpsku reku, Polje, Marinkovac i Bosljkovac. U ataru, na mestu Strenjak, ima vnše "stočarskih koliba" ("salaša"). Spada u stara sela. Ostaci starina svedoče o ranijoj naseljenosti (crkvište i selište iz srednjovekovnog doba u zaseoku Marinkovac). Kroz istoriju pominje se više puta, 1380. u povelji kneza Lazara, 1725. u austrijskim spisima pod nazivom Volue, 1733. (47 kuća), 1818. (78 kuća) i kasnije (1840. - 114, 1868. - 132 kuće itd.). U vreme najezde Turaka (XV v.) st. se iselilo u Banat. U vreme austrijske okupacije Zvižda (1718-1738) rumunizovani Srbi (starosedeoci) se ponovo naseljavaju ("banatska struja"), zajedno sa Vlasima (Ungurjani iz Almaša u Banatu i Carani iz Vlaške u Rumuniji). Posle I i II srpskog ustanka doseljavaju se Srbi sa Kosova i iz Braničeva i Vlasi iz okolnih sela i Timočke krajine, a krajem XIX v. srpski živalj iz okolnih sela. Srbi su se vremenom asimilovali sa Vlasima. St. je pravoslavno (slavi Petkovicu, Sv. Alimpija, Sv. Aranđela, Sv. Jovana, Sv. Nikolu, Đurđic, Malu Gospojinu, Sv. Vrače i dr., seoska slava Velika Gospojina), a nacionalno se najvećim delom izjašnjava kao srpsko. Indeks demografskog starenja (is) kreće se u rasponu od 0,4 (1961) do 1,2 (1991). Električno osvetljenje dobija 70-ih god. XX v., telefonske veze 1991, a vodosnabdevanje je individualno (kaptirani izvori). Ima osmorazrednu OŠ "Slobodan Jović" (počela sa radom 1879), zdravstvenu stanicu, veterinarsku ambulantu, poštu, otkupnu stanicu agrarnih proizvoda, vnše zanatskih radnji i dr. Sedište je MK za tri naselja (Blagojev Kamen, Brodica i V.)
• Izvor/Source: Geografska enciklopedija naselja Srbije / pod rukovodstvom Srboljuba Đ. Stamenkovića
Beograd : Geografski fakultet Univerziteta : Agena : Stručna knjiga, 2001, e.j. Voluja
|
