JABUKOVAC (2.988 st.): ratarsko-stočarsko (58:6°/b agrarnog st.) seosko naselje zbijenog tipa, na (176 m) obalama Skočke reke, leve pritoke Zemne, s obe strane puta Štubik-Urovica-Slatina, 28 km SZ od Negotina. Površina atara iznosi 9.729 ha. Podeljen je na četiri "kraja" (Boronga, Donji, Osoje i Dudasko brdo) sa više grupa rodovskih kuća. Osnovan je najverovatnije na mestu nekog starog naselja (pronađeni ostaci zida "iz vremena Laćina", groblje nepoznate starosti i porekla i dr.). Po predanju, postoje dva tumačenja postanka naselja; po prvom, nastalo je krajem XV v., kada se doseljava jedna porodica iz okoline Prizrena koja se nastanila pored "neke divlje jabuke" - od koje vodi poreklo ime sela; i po drugom, da su selo osnovali u tursko doba izbegli žitelji Duda, naselja pored istoimenog turskog utvrđenja na Dunavu. Kroz istoriju pominje se više puta: u XVI v. (1530. - 10 kuća, i 1586. - 17 kuća), na Langerovoj karti početkom XVIII v. pod imenom Jabukowiz i kasnije (1736. - 34 kuće: 1846. - 390 kuća: 1866. - 578 kuća, 1921. kao varošica - 873 doma i 7.948 žitelja itd.). St. je pravoslavno (slavi Petkovicu, Aranđelovdan, Nikoljdan, Jovanjdan, Sv. Vračeve, Petrovdan, Đurđevdan i dr.; vašari Sv. Ilija i Krstovdan) - uglavnom srpsko: vlaško i rumunsko, doseljeno od kraja XVII v. (ili početka HVIII v.) do kraja XIX v. iz Podunavlja, Rumunije, Timočke krajine i drugih krajeva. Antropogeografskim i etnološkim izučavanjima svrstan je u vlaška sela. Indeks demografskog starenja (is) kreće se u rasponu od 0:5 (1961) do 1,5 (1991). Pravoslavni hram posvećen Vaznesenju Gospodnjem, čiji dan je crkvena i seoska slava, podignut je 1870. god. Vodom se snabdeva preko javnog vodovoda (79,2% domaćinstava), iz kopanih bunara (13,6%), preko sopstvenih vodovoda (4%), sa uređenih izvora (1,7%) i dr. Ima dve OŠ - osmorazrednu ("Jovan Jovanovpć Zmaj" - 2000/2001. - 136 učenika) i četvororazrednu (2000 2001. - 5 učenika), MZ i MK, zdravstvenu stanicu, veterinarsku ambulantu, lokalnu pijacu (pazarni dan - nedelja) i dr.
• Izvor/Source: Geografska enciklopedija naselja Srbije / pod rukovodstvom Srboljuba Đ. Stamenkovića
Beograd : Geografski fakultet Univerziteta : Agena : Stručna knjiga, 2001, e.j. Jabukovac
|
