DUŠANOVAC (2.320 st.)g pogranično (ka Rumuniji) ratarsko (36,1% agrarnog st.) seosko naselje zbijenog tipa, na (70-120 m) obalama Dupljanske reke, leve pritoke Kanala Jaseničke reke, s obe strane lokalnog puta ka Negotinu (preko Samarinovca), 9,5 km severno od Negotina. Površina atara iznosi 3.191 ha. Stari naziv Džanjevo krajem XIX v. zamenjen je današnjim. Povezuje dve odvojene celine sa zbijenom fizionomskom strukgurom, Jušanoeac, glavni deo naselja sa dva "kraja" - Gornji i Donji, i Kusjak, na obali Dunava (danas izletište sa vikend-kućama, a ranije veliko stovarište soli, petroleja i vina). U ataru su postojale "pivnice" (sezonsko naselje gde se prerađivalo grožđe i držalo vino i rakija) Faca (uništena u požaru sredinom XIX v., kada su se "104 pivnice s buradima, bačvama i kacama pune rakijom i vinom zapalile"). Sadašnje selo osnovano je na mestu starijeg naselja (pronađeni ostaci vodovoda, temelji crkvice, po predanju, manastira Dušice, koji je podigla carica Jelena, žena cara Dušana i dr.). Po predanju, selo je srednjovekovno, nastalo u vreme cara Dušana. Staro selo koje se nalazilo na lokalitetu Rovine raseljeno je i spaljeno od Turaka, pa potom obnovljeno na današnjoj lokaciji. Kroz istoriju pominje se više puta, 1736. - 70 kuća, 1783. - 50 kuća, 1846. - 243 kuće, 1866. - 345 kuća, 1921. - 474 doma i 2.827 žitelja i kasnije. St. je pravoslavno (slavn Petkovicu, Aranđelovdan, Nikoljdan, Mitrovdan i dr.; zavetina i crkvena slava Spasovdan) - srpsko, vlaško i rumunsko, doseljeno tokom austrijske okupacije u prvoj polovini XVIII i XIX v. iz Rumunije, Banata, Timočke krajine, Crne Reke i dr. Antropogeografskim i etnološkim ispitivanjnma svrstan je u vlaška sela. Indeks demografskog starenja (is) kreće se u rasponu od 0,6 (1961) do 1,1 (1991). U selu se nalaze dve pravoslavne crkve posvećene Uspenju Presvete Bogorodice - stara izgrađena 1908. i nova (izgradnja počela 19. septembra 1992) osvećena 2001. god. Vodosnabdevanje je kolektivno (javni vodovod - 87,3% domaćinstava) i individualno (kopani bunarn - 6,3%, sopstveni vodovodi - 3,5% i dr.). Ima osmorazrednu OŠ "Pavle Ipić Veljko" (2000 2001. - 84 učenika), MZ i MK, zdravstvenu ambulantu i dr.
• Izvor/Source: Geografska enciklopedija naselja Srbije / pod rukovodstvom Srboljuba Đ. Stamenkovića
Beograd : Geografski fakultet Univerziteta : Agena : Stručna knjiga, 2001, e.j. Dušanovac
|
