LUKOVO (1.386 st.), ratarsko-stočarsko (30,5% agrarnog st.) seosko naselјe zbijenog tipa, na (330 m) dolinskim stranama Crnog Timoka, u podnožju Rtnja (1560 m), s obe strane savremenog puta Bolјevac-Paraćin, 11 km zapadno od Bolјevca. Površina atara iznosi 4.204 ha. Naziv dobija po srednjovekovnom manastiru posvećenom Sv. Luki (pominje se u turskom popisu iz 1455), na čijim temelјima je 1895. god. podignuta sadašnja crkva Sv. Bogorodice. Objedinjuje tri fizionomska dela: Centar, Ciganski lug i Pršanovac. Ostaci starina su mnogobrojni i višestruko značajni: arheološki nalazi kulture halštat 750- 400 god. pre nove ere na mestu Pranovac; tragovi rimskih rudarskih radova na mestu Vrelo i utvrde na mestu Gradište; ostaci glavne rimske ”rasputnice” u današnjem naselјu - više puteva ka dolinama Zapadne i Južne Morave i Ponišavlјa; tragovi srednjo- vekovnog puta (”Jerski put”) između L. i sela Krivi Vir; srednjovekovno naselјe Vir (?) (1455. - 23 kuće) na mestu Šaški deo, pored leve obale rečice Vrelo i dr. Selo se pominje u turskim popisima 1455. (16 ku- ća) i 1560. (10 kuća. Nakon oslobođenja od Turaka (1833) ima 53 poreske glave. St. je srpsko (slavi Sv. Stefana, Tpojuce, Sv. Petku, Sv. Nikolu i dr.; seoska slava Đurđevdan), a ima i Vlaha i Roma. Indeks demografskog starenja (is) kreće se u rasponu od 0,5 (1961) do 0,8 (1991). U ataru postoji srednjovekovni manastior Lapušnja, sa natpisom pisanim srpskim pismom iz 1501. god. Električnu energiju dobija 1937, asfaltni put 1968, telefonske veze 1990, a vodosnabdevanje je centralno. Ima četvororazrednu OŠ (počela sa radom 1870) i dr.
• Izvor/Source: Geografska enciklopedija naselja Srbije / pod rukovodstvom Srboljuba Đ. Stamenkovića
Beograd : Geografski fakultet Univerziteta : Agena : Stručna knjiga, 2001, e.j. Lukovo
|
